İçeriğe atla

Ak ladin

Ak ladin
Korunma durumu

Asgari endişe altında (IUCN 3.1)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Pinopsida
Takım:Pinales
Familya:Pinaceae
Cins:Picea
Tür: P. glauca
İkili adlandırma
Picea glauca
(Moench) Voss, Mitt. Deutsch. Dendrol. Ges. 16: 93 (1907)
Dağılımı

Ak ladin ya da Kanada ladini (Picea glauca), çamgiller (Pinaceae) familyasından Kuzey Amerika'nın kuzeyinde Kanada'nın doğusundan Alaska'ya kadar taygada yetişen 15–30 m boy (maksimum 40 m) ve 1 m çap yapabilen ladin türü.

Morfolojik özellikleri

Boyu 15–30 m uzunluğundadır ve 40 m ye ulaşabilen örnekleri de görülür. Gövde çapı 1 m dir. Kabuğu ince olupu 5–10 cm ufak dairesel plakalar halinde pulludur. Tacı dar, genç ağaçlarda konik, yaşlı ağaçlarda ise silindiriktir. Sürgünleri soluk devetüyü kahverengidir. Yapraklar iğne biçimli 12–20 mm uzunluğundadır.

Kozalaklar 3–7 cm boyunda, kapalıyken 1.5, açıkken 2.5 sm genişliğinde, sarkık, ince ve silindirik; tohumlar siyah, 2–3 mm uzunlukta, 5–8 mm uzunluğundaki tohum kanadı soluk kahverengidir.

Dağılımı

Ak Ladin

Ak ladin doğal olarak Kuzey Amerika'da bulunur. Kanada'nın doğusunda Newfoundland'da Avalon Yarımadasından Alaska ortalarına kadar yaygındır. Amerika Birleşik Devletleri'nde Alaska'dan başka, ayrıca Montana, Minnesota, Wisconsin, Michigan, New York, Vermont, New Hampshire ve Maine eyaletlerinde de görülür. İzole popülasyon olarak Güney Dakota ve Wyoming'te Black Hills'te de bulunur.[1][2][3][4][5]

Varyeteleri

Değişik coğrafi varyeteleri tanımlanmıştır, fakat bunlar bütün yazarlarca kabul görmeyebilior:[1][2]

  • Picea glauca var. glauca (Tipik ya da Doğu ak ladini). Newfoundland'ın batısından doğu Alberta'daki alçak düzlere kadar.
  • Picea glauca var. densata (Black Hills ak ladini). Güney Dakota'da Black Hills'de
  • Picea glauca var. albertiana (Alberta ak ladini). Alberta, Britanya Kolumbiyası ve kuzeybatı Montana'da Rocky Dağlarında.
  • Picea glauca var. porsildii (Alaska ak ladini). Alaska ve Yukon'da.

Güney Alaska'da Sitka ladini ile melezlenir ve bu melez Picea × lutzii olarak da bilinir.[1][2]

Kaynakça

  1. ^ a b c Farjon, A. (1990). Pinaceae. Drawings and Descriptions of the Genera. Koeltz Scientific Books ISBN 3-87429-298-3.
  2. ^ a b c Rushforth, K. (1987). Conifers. Helm ISBN 0-7470-2801-X.
  3. ^ {{{değer biçenler}}} ({{{yıl}}}). Picea glauca. Tehlike altında olan türlerin 2006 IUCN Kırmızı Listesisi. IUCN 2006. {{{alınma}}} tarihinde alınmıştır.
  4. ^ Gymnosperm Database: Picea glauca 19 Mayıs 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  5. ^ Flora of North America: Picea glauca 11 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Doğu Karadeniz göknarı</span> çamgiller (Pinaceae) familyasında Kafkasyaya özgü bir göknar türü

Doğu Karadeniz göknarı veya Kafkas Göknarı, çamgiller (Pinaceae) familyasında Kafkasya'ya özgü bir göknar türü. Heybetli ve hızlı büyüyen bir ağaçtır. Güneşli ve nemli ortamlarda iyi gelişir. Avrupa Kıtası ve Türkiye'nin en uzun doğal ağacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ladin</span> bitki cinsi

Ladin (Picea), çamgiller (Pinaceae) familyasının Picea cinsinden Kuzey yarıkürenin ılıman ve soğuk bölgelerinde yayılış gösteren ağaç türlerinin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Monteri çamı</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Monteri çamı, çamgiller (Pinaceae) familyasından anavatanı ABD ve Kanada olan 15–30 m boy, 30–90 cm çap yapabilen çam türü.

<span class="mw-page-title-main">Doğu ladini</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Doğu ladini, çamgiller (Pinaceae) familyasından 40-50 metre, bazen de 60 metre boylara ulaşan, 1,5-2 metre çap yapabilen, dolgun ve düzgün gövdeli, sivri tepeli önemli bir orman ağacı türü.

<span class="mw-page-title-main">Mavi ladin</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Mavi ladin, çamgiller (Pinaceae) familyasından ladin cinsinden 25–30 m'ye kadar boylanan ve 1,5 m'ye kadar çap yapabilen ladin türü. Türkiye'de karasal iklimin hakim olduğu bölgelerde peyzaj amaçlı sıkça kullanılmaktadır. Pungens, yapraklara atıfta bulunarak "keskin uçlu" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Sitka ladini</span> bitki türü

Sitka ladini, çamgiller (Pinaceae) familyasından 80 m boy ve 5 m çap yapabilen ladin türü.

<span class="mw-page-title-main">Tayga</span>

Tayga Yakutça "orman" sözcüğünden gelir. Bu sözcük Ruslar tarafından kuzey yarımkürede, özellikle Sibirya'da tundranın bittiği yerlerde başlayan soğuk, bataklık ve ormanlık bölgeleri tanımlamak için Altay dili Şor lehçesindeki tayγa kökenli taĭgá terimi kullanılmıştır. Avrupa ve Kuzey Amerika'daki buna benzer bölgeler için de tayga ismi kullanılmaya başlanmıştır. Ama tayga günümüz kullanımında artık yalnızca orman anlamına gelmez; Kuzey Yarımkürede tundranın güneyinde oluşmuş bir bitki örtüsü sınırının adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Ovalar</span> Rocky Dağlarının doğusu boyunca uzanan geniş bir bozkır alanı

Büyük Ovalar ya da Büyük Düzlükler Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada toprakları üzerinde, Rocky Dağları'nın doğusu boyunca uzanan geniş bir bozkır alandır. Bu alan ABD'deki Kolorado, Kansas, Montana, Nebraska, Yeni Meksika, Kuzey Dakota, Oklahoma, Güney Dakota, Teksas ve Wyoming eyaletlerinin; Kanada'da ise Alberta, Manitoba ve Saskatchewan bölgelerinin bazı kısımlarını içine alır. Kanada'da bu bölge Kanada Bozkırları olarak bilinir. Yerli kültür grubunu Ova Kızılderilileri oluşturur.

<i>Larix laricina</i>

Larix laricina, Pinaceae familyasından yaprak döken doğal olarak Kuzey Amerika'da yayılış gösteren bir bitki türü.

<span class="mw-page-title-main">Büyük mavi balıkçıl</span>

Büyük mavi balıkçıl, balıkçılgiller (Ardeidae) familyasından bir kuş türü.

<span class="mw-page-title-main">Ak kanatlı kara ördek</span>

Ak kanatlı kara ördek büyük bir deniz ördeği.

<span class="mw-page-title-main">Kel kartal</span> Kuzey Amerikada bulunan büyük bir yırtıcı kuş

Kel kartal Kuzey Amerika'da bulunan yırtıcı bir kuştur. Dağılımı Kanada ve Alaska'nın çoğu tüm kıta ABD'si ve Kuzey Meksika'yı içerir. Bol gıda bulunan açık su kütlelerinde ve yuvalama için yaşlı ağaçlarda bulunur. Kel kartal aslında kel değildir. Kel Kartal denilmesinin sebebi İngilizce beyaz başlı kelimesinin daha eski bir anlamından türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Elaeagnus commutata</span>

Elaeagnus commutata, Elaeagnus ailesinin bir türüdür ve doğu kuzey Amerika,Güney Alaska,Kanada'nın İngiliz Kolombiyası eyaletinden ABD'nin Utah,Mettesota,Güney Dakota gibi eyaletkerinde kadar pek çok yerde yetişebilmektedir. Kumlu taşlık alanlar,orman alanlarının kenarları,kuru bölgelerden ıslak bölgelere kadar her toprakta tıpkı diğer iğde türleri gibi gelişebilir.

<span class="mw-page-title-main">Sıradağlar Zaman Dilimi</span>

Sıradağlar Zaman Dilimi, Kuzey Amerika'da kullanılan, Eşgüdümlü Evrensel Zaman'dan sonbahar ve kış aylarında 7, yaz saati uygulamasının etkin olduğu ilkbahar ve yaz aylarında ise 6 saat geride olan zaman dilimi. 105. batı boylamındaki saati temel almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Black Hills</span>

Black Hills ya da Kara Tepeler, Kuzey Amerika'da Büyük Düzlüklerden yükselen ve Amerika Birleşik Devletleri'nde Güney Dakota'nın batısından Wyoming'e kadar uzanan küçük izole bir sıradağ. En yüksek zirvesi 2208 m yüksekliğindeki Harney Peak olan sıradağ Rocky Dağlarının doğusundaki kıta Kuzey Amerikasının en yüksek zirvelerine ev sahipliği yapar ve tamamını kapsayan Black Hills Millî Ormanı ile kuşatılır.

<span class="mw-page-title-main">Balsam kavağı</span> bitki türü

Balsam kavağı, söğütgiller (Salicaceae) familyasından, Alaska'dan Kanada'ya kadar Kuzey Amerika'da yetişen bir kavak türü.

<span class="mw-page-title-main">Kara ladin</span> Çamgiller familyasından bir bitki türü

Kara ladin, çamgiller (Pinaceae) familyasından, Alaska, Kanada ve Amerika Birleşik Devletlerinde Kuzey Amerika taygalarında yetişen, 40-50 5-15 metre boylara ulaşan, 15-50 metre çap yapabilen, dolgun ve düzgün gövdeli, sivri tepeli önemli bir orman ağacı türü. Doğal olarak Picea rubens ile Picea glauca türleriyle melez yapabilir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Amerika su samuru</span> Yarı sucul memeli türü

Kuzey Amerika su samuru ya da Kanada su samuru, sansargiller familyasından, Kuzey Amerika'da yaşayan, yarı sucul, 5.0–14 kg ağırlığında, etçil bir memeli türüdür. Kalın kürkü su geçirmezdir. Balıklar ana besini olsa da amfibiler, kaplumbağalar ve kerevitler de besinleri arasındadır.

<i>Avrupa ladini</i> bitki türü

Avrupa ladini, Batı ladini ya da Norveç ladini, çamgiller (Pinaceae) familyasından ladin cinsinden bir ibreli türüdür. Ana vatanı Kuzey Avrupa olan ve o bölgelerde önemli ölçüde ormanlık alan oluşturan Avrupa Ladini türü diğer bölgelerde doğal olarak bulunmasa da peyzaj amaçlı park ve bahçelerde dikimi yapılmıştır. Old Tjikko, İsveç'in Dalarna ili'nin Fulufjället Dağı sınırlarını içerisinde bulunan bir Norveç Ladini 9.558 yaşındaki ladin halen dünyanın en yaşlı ağacı olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Juniperus horizontalis</span>

.