Ak Medrese (Ankara) - Turkipedia

Ak Medrese, Ankara'nın Ulus semtinde Hacı Bayram Camii’nin bitişiğinde yer alan, Selçuklular ve Osmanlılar devrinde eğitim hizmeti vermiş medrese.

Bizans devrinde kiliseye çevrilmiş olan antik Augustus Tapınağı'nın büyük salonu, Selçuklular devrinde 10 odaya bölünerek medreseye dönüştürülmüş^[1] ve gerek Selçuklular gerek Osmanlılar devrinde hizmet vermiştir. Arşiv belgelerinde medresenin kurucusu hakkında bir kayıt bulunmaz.^[2] ^{[not 1]}

Etnografya Müzesi’ne Hacı Bayram Camii minaresinin dibinden getirilen mermer bir kitabenin, Ak Medrese'ye ait olduğu düşünülür ve medresenin "Hemedanlı, Mehmed bin Ebi Bekr" isimli bir hayırsever tarafından yenilendiği öğrenilir.^[2] Taşlarının beyaz olmasından dolayı Ak Medrese ismini aldığı düşünülür.^[4]

Yapı, uzun yıllar "Ak Medrese/ Beyzaiye Medresesi” isimleri ile bir eğitim kurumu olarak kullanıldı. Kirişçiler mahallesinde Melike Hatun Sultan'ın kurduğu Kara Medrese'de müderrislik yapmakta iken müderrisliği bırakan ve mutasavvıf Somucu Baba'ya bağlanıp Ankara'dan ayrılan Hacı Bayram-ı Veli, Fetret Devri'nde Ankara'ya dönünce Ak Medrese'de ders vermiş, Bayramilik tarikatının asitanesini de Ak medresenin yanına kurmuştur. Bu nedenle Ak medrese, Kara Medrese ile birlikte adı Hacı Bayram-ı Veli ile özdeşlelen iki medreseden birisidir.^[2]

Osmanlı devri sonlarında Ak Medrese'nin gelirleri azaldı, binanın bakımı yapılamadı ve eğitime ara verildi. 1873 yılında onarılıp ıslahhane ve nümunehane (müze) olarak kullanılması önerildi ancak medrese vasfı değiştirilmediğinden bu mümkün olmadı, yapı harap halde kaldı.^[2]

Medrese binası Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk yıllarında Ankara’da kurulmakta olan müzenin deposu olarak kullanıldı.^[2] Önce belediye adına kayıtlı olan yapı, 1929 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü adına kaydedildi; Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın sorumluluğuna bırakıldı.^[2]

Ayrıca bakınız

Augustus Tapınağı

Notlar

^ Ak Medrese'nin kurucusunun, Hacı Bayram-ı Veli'nin hocası Şeyh İzzettin olduğu öne sürülmüştür;^[3] ancak bu, tarihçilerin üzerinde uzlaştığı bir konu değildir.^[2]

Kaynakça

^ "Ankara'nın Akrapolisi: Hacı Bayram Tepesi". Ankaramızı Tanıyalım. 15 Şubat 2015. 26 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2023.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Kılıcı, Ali (25-26 Mayıs 2016). "Hacı Bayram-ı Velî Döneminden Ankara'da Ak Medrese ve Kara Medrese" (PDF). Hacı Bayram Sempozyumu Bildiriler Kitabı Cilt 1. 25 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Kasım 2023.
^ Şahin, Kamil (2005). "Ankaralı Şeyh İzzedin Vakıflar ve Ak Medrese (Ogüst Mabedi)ı" (PDF). Vakıflar Dergisi.
^ "Hakkımızda". Ak Medrese Eğitim Kültür Derneği web sitsi. 1 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

Miniatürk ya da Minyatür Türkiye Park; Türkiye'deki çeşitli yapıtların maketlerinin sergilendiği, Beyoğlu, İstanbul'daki 60.000 metrekarelik alanda kurulu olan dünyanın en geniş alana kurulu minyatür parkıdır. Haliç kıyısında bulunan eski bir park alanında konumlanmıştır. 30 Haziran 2001 tarihinde temeli atılan Miniatürk, 2 Mayıs 2003 tarihinde ziyarete açılmıştır.

Şeyh Hamîdüddin veya Hamîd-i Veli veya bilinen ismi ile Somuncu Baba, Osmanlı Devleti'nin kuruluş döneminde yaşamış mutasavvıf ve İslam âlimi. Aynı zamanda Bayramiyye Tarikâtı kurucusu Hacı Bayram Veli'nin de hocasıdır. Safevîyye Tarikâtı'nın Anadolu’ya yayılmasında etkin faaliyetlerde bulunmuş önemli bir mutasavvıftır.

Beşiktaşlı Yahya Efendi, Molla Şeyhzade ya da Şeyh Yahya Beşiktaşî, Osmanlı devrinde yaşamış mutasavvıf, alim ve şair. Kanuni Sultan Süleyman devrinde İstanbul’da müderrislik yapmış olan Yahya Efendi, devrinin tanınmış alimlerindendir. Osmanlı sarayı ile yakın ilişkileri oldu ve hayatı boyunca Kanuni tarafından kendisine danışıldı. Emekli olduktan sonra Beşiktaş’ta pek çok bina inşa ettirip dergah ve vakıflar kurdu, bölgeyi ağaçlandırarak mesire yerine dönüştürdü.

Hacı Bayrâm-ı Velî, Türk mutasavvıf ve şair. Safevî tarikatı büyüklerinden Hoca Alâ ad-Dîn Ali Erdebilî'nin öğrencilerinden olan Şeyh Hamid-i Veli'nin öğrencisi ve Bayramiyye tarikatının kurucusudur. Türbesi, Ankara'da Hacı Bayram Câmii'nin bitişiğinde bulunmaktadır.

Medrese, Müslüman ülkelerde orta ve yükseköğretimin yapıldığı eğitim kurumlarının genel adıdır. Medrese kelimesi Arapça ders (درس) kökünden gelir. Medreselerde ders verenlere "müderris", onların yardımcılarına "muid", okuyanlara "danışmend", "softa" veya "talebe" adı verilir.

Karatay Medresesi, Konya'da bulunan Selçuklu dönemine ait yapı. Medrese Karatay ilçesi, Ferhuniye Mahallesi, Adliye Bulvarı'nda bulunmaktadır.

Nizamiye Medreseleri, Büyük Selçuklular zamanında kurulan ve vezir Nizamülmülk'ün adıyla anılan medreselerdir.

Sahn-ı Seman, Fatih Sultan Mehmed'in İstanbul'u fethinden sonra kurduğu eğitim kurumları arasında en üst düzeyde eğitim veren yükseköğrenim kurumudur. Sahn-ı Seman; Kur'an, hadis, kelâm, fıkıh, tefsir gibi İslam bilimlerinin yanı sıra fizik, kimya, matematik, astronomi gibi aklî bilimlerde dersler verirdi. Fatih Külliyesi içerisinde yer alan Sahn-ı Seman, külliye bütünlüğü içerisinde yapılmıştır. İnşaatı 1462 ile 1470 yılları arasında sürmüştür.

Hacı Bayram Câmii, Ankara'nın Altındağ ilçesinin Ulus semtinde bulunan tarihi cami. Augustus (Ogüst) Tapınağı'nın bitişiğindedir. İlk zaviye olarak yapılış tarihi hicri 831 yılı (1427-1428) olan caminin ilk mimarı Mimar Mehmet Bey hakkında bilgi bulunmamaktadır. Günümüzdeki mimari yapısı XVII. ve XVIII. yüzyıl camilerinin karakterlerini taşımaktadır. Uzunlamasına dikdörtgen bir plana sahip yapı, taş kaideli, tuğla duvarlı ve kiremit çatılıdır.

Bayezid Medresesi, Osmanlı Padişahı II. Bayezid tarafından İstanbul'da Bayezid külliyesinin bir parçası olarak 1506-1508'de inşa ettirilen medrese

Şifaiye Medresesi, 1217 yılında Anadolu Selçuklu Devleti sultanı I. İzzeddin Keykavus tarafından Sivas'ta darüşşifa olarak yaptırılan; Osmanlı devrinde medrese olarak kullanılan yapı.

İlmiye, Osmanlı Devleti'ndeki başlıca dört enstitüden biri. Diğer üçü ise seyfiye, mülkiye ve kalemiyedir. Devlet kontrolünde örgütlü bir sınıf olan ve tepesinde Şeyhülislam'ın bulunduğu ilmiyenin başlıca görevleri dini eğitim ve şeriatin doğru bir şekilde uygulanmasıdır.

Nurettin Cibril Bin Cacabey, Selçuklular döneminde Keyhüsrev zamanında Kırşehir emiri olan Türk devlet adamıdır.

Kıbrıs'ta Osmanlı İmparatorluğu döneminde yapılmış on beş medrese bulunmaktaydı. Vakfıye defterlerine göre ise kayıtlı on bir tane medrese vardı. Bu medreseler, lise düzeyinde eğitim vermekteydi. Adadaki ilk medrese, 1573'te, Lefkoşa'da inşa edilen Büyük Medrese'dir. Yine Lefkoşa'da bulunan Küçük Medrese ise, ondan beş yıl sonra inşa edilmiştir. On iki medresenin sadece sekizi İngiliz dönemine kadar eğitimine devam edebilmiştir.

Büyük Medrese, Lefkoşa'da bulunan bir medreseydi. 1573-1936 yılları arasında var oldu.

<span class="mw-page-title-main">Augustus Tapınağı</span> Ankarada tarihi bir tapınak

Augustus Tapınağı; Ankara'nın Altındağ ilçesinde, Hacı Bayram Camii'nin hemen bitişiğinde bulunan, tahminen MÖ 25-20 yılları arasında inşa edilmiş bir tapınaktır.

İznik Medresesi ya da İznik Orhaniyesi, Osmanlı Beyliği'nin 1331'de kurulan ilk medresesidir.

Ebû İshâk İsmail Efendi 18. asırda şeyhülislamlık vazifesi yapan Osmanlı din adamıdır.

Orhan Camii, İzmit'te, Orhan Mahallesi bulunan 14. yüzyıl Osmanlı camisi.

Melike Hatun Sultan, 14. yüzyılda Ankara'da yaşamış bir hayırsever.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.