İçeriğe atla

Ailurofobi

Ailurofobi veya kedi korkusu, şiddetli olabilen kedilerden korkma halidir. Yunanca αἴλουρος (aílouros, kedi) ve φόβος (phóbos, korku) kelimelerinin birleşiminden oluşmuştur. Diğer eş anlamlı terimler felinofobi, elurofobi ve gatofobidir. Kedi korkusu olan kişilerin vereceği aşırı tepki, Panik atağa veya kalp çarpıntısına neden olabilmektedir.

Kedi korkusunun kökenleri

Yaygın görüşe göre, tüm fobiler gibi kedi korkusunun da kökeni evrimseldir. Sigmund Freud'un iddia ettiği gibi sadece çocukluk çağında yaşanan olaylar tek başına bir neden sayılmamalıdır. Fobiler arasında sık rastlanan Zoofobi yani hayvanlara duyulan korku, özellikle tüylü, dişli ve kuyruklu hayvanlara karşı yaygındır. Bunun nedeni tarih boyunca bütün memelileri en çok öldürenler bu tür hayvanlardır. İşin arkaik yani evrimin ilk zamanlarından beri insan genlerine işleyen taraf nedeniyle insanların doğuştan korkulara karşı kodlu olduğu iddia edilebilir.[1][2]

Kedi korkusunun nedenleri, kişiden kişiye değişebilir. Bazı insanlarda özellikle çocukluk çağında yaşanan travmalar, yetiştirilme, genetik kodları aktif hale getirip büyütebilir. Freudyen yaklaşımda, özellikle ebeveynlerden en az biri ürkütücü ise, çocuk ondan çok çektiyse, bu öfke ve korku bastırılıp bir hayvan ile sembolleştirilebilir. Bazı insanlar bunu özellikle kedilerde sembolleştirirler. Bu tür vakalarda kedi korkusunun aslında baba veya anne ile sorun yaşayanlarda ortaya çıktığı görülebilir.[1]

Tedavisi

Kafadaki ürkütücü kedi imajının aslında başka bir korkunun simgesi olduğu kişiye anlatılıp onu duyarsızlaştırma terapileri yapılır. Korkulanın kedinin kendisi değil, onun simgeleştirdiği kötücül güç olduğu kişiye aktarılır. Kedi kelimesini bile söyleyemeyenlere aşama aşama, harf harf söyletmeye başlatılır. Kedilerle ilgili bilgi toplatılır, ödev hazırlatılır. Kedi resmine uzaktan baktırılır, sonra yakından baktırılır, sonunda kişinin kedi resmini tutabileceği aşamaya getirilir. Kişi herhangi bir aşamada veya her aşamada anksiyete yaşayabilir, ama sonunda gerçek bir kediyi alıp sevmesini sağlayacak kadar ilerlenebilir. Bu aşamaları hızlandırmak için hipnoz yönteminin kullanıldığı vakalar da bulunmaktadır. Dereceli olarak başarılı tedaviler mevcuttur ve tedavi gören bazı kişiler evlerinde kedi beslemeye bile başlayabilmektedirler.[1]

Kaynakça

  1. ^ a b c Kedi korkusu, kökenleri ve tedavisiyle ilgili Psikiyatr Prof. Dr. Kerem Doksat’ın görüşleri.
  2. ^ "Ailurophobia and ornithophobia"[], London, Louis S. (1952). Psychiatric Quarterly 26 (1): s.365–371. (İngilizce)

Dış bağlantılar

  • Crawford, Nelson Antrim (1934). "Cats Holy and Profane". Psychoanalytic Review. Cilt 21. ss. 168-179. 17 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2009.  (İngilizce)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Fobi</span> Bir nesne veya durumun sürekli ve aşırı korkusu ile tanımlanan anksiyete bozukluğu

Fobi, korku ya da yılgı, bir şeye karşı duyulan korkunun, bireyin gündelik yaşamını olumsuz yönde etkilemesi hali. Fobi kelimesi, Yunanca Phobos kelimesinden gelir. Phobos, Yunan mitolojisinde korku tanrısıdır.

Özgüven, kişinin kendi değeri hakkındaki subjektif değerlendirmesi ve kişinin kendi özelliklerinin ne ölçüde olumlu ya da olumsuz olduğu hakkındaki yorumudur. Özgüven hem kişinin kendisine ilişkin düşünceleri, hem bu düşüncelerin yol açtığı duyguları, hem de bu duygu ve düşüncelerin ifadesi olan davranışları içerir. Özgüveni süreklilik gösteren bir kişilik özelliği olarak ve geçici bir psikolojik durum olarak düşünmek mümkündür. Son olarak, özgüven sınırlı bir alan için geçerli olabileceği gibi, genel bir kavram olarak da düşünülebilir.

Algofobi yalnız acı verici duyuma karşı değil, aynı zamanda acı verici duyum meydana getirebilecek her şeye karşı duyulan aşırı bir korku. Normal bir insanda görülenden çok daha anormal ve sabit haldedir. Kişiye büyük zararlar veren ve sık tekrarlanan bu fobi, kişinin psikolojik acı çekmesine yol açarak, bir kısır döngü halinde, tekrar fobiyi uyandırır ve acı yaratır. Bu döngü kişi için oldukça yıpratıcıdır. Oldukça abartılı olan bu acı korkusu, anksiyeteye yol açabilir.

Piromani, birçok kez istekli ve kasıtlı olarak yangın çıkarma eylemi. Psikolojik bir rahatsızlık olarak tanımlanır.

Hematofobi kana karşı duyulan aşırı ve önlenemez korku durumudur. Diğer birçok fobiden ayrı olarak bu korkunun akut durumlarında, vazovagal senkop (bayılma)gibi bazı fizyolojik reaksiyonlar gözlenebilir.

Astrafobi, gök gürültüsü ve şimşeklere karşı duyulan anormal korkudur. İnsanlarda ve eğitilebilen hayvanlarda, tedavi edilebilen bir fobidir. Astrofobi kelimesi Yunancadaki ve kelimelerinden türemiştir.

Nekrofobi, Ceset görülmesi ya da ölümün düşünülmesi sonucu ortaya çıkan saplantılı ve aşırı korkudur. Fobiye sahip kişi, gerek başka insanlara karşı saldırganlık ve öldürme itkisi duymanın, gerek yasaklanmış olduğunu düşündüğü cinsel içgüdülerini doyuma ulaştırmanın “cezasını” çekmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Entomofobi</span>

Entomofobi, bir veya daha fazla böcek türüne karşı aşırı veya gerçekçi olmayan korku ile karakterize edilen bir fobidir. DSM-5 tarafından fobi olarak sınıflandırılmıştır. Daha spesifik durumlar apifobi ve myrmecopfobi nu içerir. Bir kitap, ABD nüfusunun %6'sının bu fobiye sahip olduğunu iddia etmektedir.

Autofobi aynı zamanda monofobi, isolofobi veya eremofobi, olarak adlandırılan, yalnız kalma fobisidir; bencil olma korkusu veya yalnız kalma korkusudur. Hastaların fiziksel olarak hasta olmaları gerekmez, ama göz ardı edildiklerini ya da sevilmediklerini düşünürler. İfade edilenin aksine, kelimenin anlamı, autofobiyi "kendinden korkma" olarak tanımlamaz. Bozukluk tipik olarak diğer anksiyete bozukluklarından kaynaklanır ve bunlarla ilişkilidir.

Glossofobi veya konuşma kaygısı halka açık konuşma ya da genel olarak konuşma korkusudur. Kelime glossofobi Yunancadaki γλῶσσα glōssa, dil anlamına gelir ve φόβος phobos, korku veya endişe anlamına gelir. Birçoğu yalnızca bu korkuya sahipken, küçük bir azınlık diğer sosyal fobi veya sosyal anksiyete bozuklukları yaşayabilir.

Equinofobi veya hippofobi atlara karşı duyulan psikolojik bir fobidir. Equinofobi Yunancadaki φόβος (phóbos), anlamı "korku" ve Latin kelimesi equus, anlamı "at"'ın birleşmesiyle oluşmuştur. Hippofobi kelimesi ise Yunancadaki phóbos kelimesi ile Yunancadaki at anlamına gelen, ἵππος (híppos) kelimesinin birleşmesi ile oluşmuştur.

Gymnophobia veya gimnofobi çıplaklık korkusu. kelimelerinden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Bibliyofobi</span>

Bibliyofobi, kitap korkusu veya kitaplara karşı duyulan nefret olarak ifade edilir. Bu tür korkular genellikle kitapların toplum ya da kültür üzerindeki etkilerinden kaynaklanmaktadır. Bibliyofobi, sansür ve kitap yakımının yaygın nedenlerinden birisidir. Bibliyofobi ve bibliophilia birbirine zıttır.

Filofobi aşık olma ya da duygusallık korkusu DSM-5 dahil değildir. Genellikle kişinin duygusal karmaşa içinde karşı karşıya kalmasıdır ancak kronik bir fobide olabilir. Yaşamı ve insanlarla iletişimi olumsuz etkiler. Bir diğer olumsuz yönü ise kişiyi tecritte tutmasıdır. Sevgiyi yasaklayan dini ve kültürel olgular dolayısı ile ortaya çıkabilir. Kişinin içinden gelen tepkiye karşı belli bir suçluluk ve hayal kırıklığını temsil eder.

Özgül fobi, belirli nesnelere veya durumlara maruz kalmayla ilgili mantıksız veya irrasyonel bir korkuya denk gelen her türlü kaygı bozukluğuna verilen isimdir. Sonuç olarak, etkilenen kişi nesnelerle veya durumlarla ve ciddi vakalarda herhangi bir söz veya tasvirle temastan kaçınma eğilimindedir. Korku, kişileri günlük yaşamlarında verimsiz hale getirebilir.

Ruh sağlığı uzmanları genellikle genelleştirilmiş sosyal fobi ile özgül sosyal fobi arasında ayrım yapar. Genel sosyal fobisi olan insanlar, çok çeşitli sosyal durumlarda büyük sıkıntı yaşarlar. Özgül sosyal fobisi olanlar, yalnızca birkaç durumda kaygı yaşayabilir. "Özgül sosyal fobi" terimi, klinik olmayan sosyal kaygının spesifik formlarına da karşılık gelebilir.

<span class="mw-page-title-main">İğne korkusu</span>

İğne korkusu ya da tripanofobi enjeksiyona karşı duyulan korkudur. İğne korkusu; kişinin aşı olmak ve kan vermekten kaçınmasına sebep olur. Bazen amofobi olarak anılır, ancak bu terim aynı zamanda keskin uçlu nesnelerden daha genel bir korkuya da atıfta bulunabilir.

<span class="mw-page-title-main">Peladofobi</span>

Peladofobi kel kimselerden ya da kelleşmekten korkmaya verilen isimdir. Çeşitli sebepleri olmakla genellikle birlikte çocukluk döneminde kel bir kimseyle yaşanan bir tramvaya atfedilebilmektedir. Bu kişiler genel olarak kel bir insanla karşılaştığında ondan bir tehlike görmek veya tehdit edilmekten korkmaktadır, bazı pleadofobik kişiler ise kel insanların zombi olabileceğine inanarak, korkularını kinemortofobi ile birleşik olarak yaşayabilirler.

Pirofobi, ateş korkusuna verilen isimdir. Bu fobi, belki de insanlığın ateşi keşfetmesinden bu yana süregelmiş, eski ve ilkel bir fobidir. İnsanın ateşe karşı anlaşılabilir tepkisi ile ilgili olarak, hayvanların ateş korkusu pirofobik olarak kabul edilemez çünkü genel tehlikesinin ötesinde ateşin amacını anlamadıkları düşünülmektedir.