Ahıska Kürtleri
Ahıska Kürtleri,[1][2] (Gürcüce: მესხი ქურთები Kürtçe: Kurdên Ahıska/Mesxhetî) Gürcistan'ın güneybatı ucunda, merkezi Ahıska (Ahaltsihe) olan Mesheti bölgesinde yaşayan Müslüman ve kendini "Kürt" olarak tanımlayan etnik grup.[3]
| Önemli nüfusa sahip bölgeler | |
|---|---|
 Kırgızistan | 33.000 (tahmini)[4] |
| İlgili etnik gruplar | |
| Ahıska Türkleri | |
Yerleşim bölgeleri
Sürgün öncesinde Kürtler; Koltaxev, Rustav, Oxere, Orpola, Horoma, Odunda, Uravel, İntel, Agara, Saguli, Gankit vs... gibi Ahıska'nın bazı köylerinde yaşamaktaydı.[4]
Din
Ahıska Kürtlerinin büyük çoğunluğu Sünni İslam'ın Şafii koluna mensuptur.[5]
Ahıska Kürtleri terimi
Ahıska bölgesinden sürgün edilen toplulukların bir kısmı, kendini Kürt olarak tanımlamıştır.[1] Ahıska ve Gürcistan'ın çeşitli bölgelerinden sürgün edilenlerin yaklaşık 9,000 kişisini Müslüman Kürtler oluşturmaktadır.[6]
Tarih
Kürtler ve Gürcistan arasındaki ilk temaslar sekizinci ve dokuzuncu yüzyıllarda gerçekleşti.[7] Amasya Barışı (1555) ile Mesheti ikiye bölündü, doğusunu Safeviler, batısını ise Osmanlılar kazandı.[8] 1578'de Osmanlılar, 1578-1590 Osmanlı-Safevi Savaşı'nı başlatan Gürcistan'daki Safevi mülklerine saldırdı ve 1582'de Osmanlılar, Ahıska'nın doğu (Safevi) bölümünü ele geçirdiler.[9] Safeviler, 17. yüzyılın başlarında Mesheti'nin doğu kesiminin kontrolünü yeniden ele geçirdiler.[9] Ancak Zuhab Antlaşması (1639) ile Ahıska'nın tamamı Osmanlı kontrolüne girdi ve İran bölgeyi geri alma girişimlerine son verdi.[9][10] Rus dilbilimci L. P. Zagurskiy 1872 tarihli Ahıska seyahatinde Kürtlerden bahsetmekte olup, İsmaililer ve Cunikiler olmak üzere Ahıska Kürtlerini iki gruba ayırmıştır.[11]
Sovyet dönemi
1939 nüfus sayımına göre Ahıska ve Gürcistan'ın çeşitli bölgelerinde 12,915 Kürt yaşamaktaydı bu nüfusun 4,000 civarını Ahıska bölgesi oluşturmaktaydı.[6] Stalin'in emriyle 1944 yılında Gürcistan'ın Türkiye sınırı boyunca yerleşmiş yaklaşık 100,000 Müslüman (Ahıska Türkleri, Kürtler ve Müslüman Hemşinliler) Orta Asya'ya sürülmüşlerdir sürgün edilenlerin yaklaşık 9,000 kişisini Müslüman Kürtler oluşturmaktadır.[6]
Kaynakça
- ^ a b "Sürgünün Yetim Evlatları : Ahıska Kürtleri -1". 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Sürgünün Yetim Evlatları : Ahıska Kürtleri -4". 6 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Ahıska'dan sadece Türkler değil, Kürtler de sürüldü, onlar da anılsın' | Independent Türkçe". 15 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b Nilüfer, DEVRİŞOVA. (2011) Kırgızistandaki Ahıska Kürtleri – I (PDF)
- ^ Mufid Yüksel, Twitter, "Evet Ahıska Kürdü. Ahıska Türkleri ile birlikte Ahıska Kürtleri de Stalin tarafından Orta Asya'ya sürgün edildi. Hatta TRT Kurdi Ahıska Kürtleri ile ilgili belgesel bile yayınladı. Ahıska Kürtleri Sünni-Şafiiydi."
- ^ a b c Refugees, United Nations High Commissioner for. "Refworld | The Human Rights Situation of the Yezidi Minority in the Transcaucausus (Armenia, Georgia, Azerbaijan)". Refworld (İngilizce). 5 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2022.
- ^ Szakonyi, D, Ethnic mobilization in post-Soviet Georgia: the case of the Yezidi-Kurds. Journal on ethnopolitics and minority issues in Europe, 2007.
- ^ Mikaberidze, Alexander (2015). Historical Dictionary of Georgia (2 ed.). Rowman & Littlefield.
- ^ a b c Floor, Willem (2001). Safavid Government Institutions. Costa Mesa, California: Mazda Publishers.
- ^ Tomlinson, Kathryn (2005), "Living Yesterday in Today and Tomorrow: Meskhetian Turks in Southern Russia", in Crossley, James G.; Karner, Christian (eds.), Writing History, Constructing Religion, Ashgate Publishing.
- ^ Izvestiya Kavkazskogo Otdela Imperatorskogo Russkogo Geograficheskogo Obshchestva, Tom II, Tipografiya Gruzinskogo Izdatels’kogo Tovarishchestva, Tiflis 1894. s. 52-63
