İçeriğe atla

Ahududu

Başlığın diğer anlamları için Ahududu (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Rubus idaeus
Korunma durumu

Asgari endişe altında (IUCN 3.1)[1] (Avrupa)
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Rosales
Familya:Rosaceae
Cins:Rubus
Tür: R. idaeus
İkili adlandırma
Rubus idaeus
L 1753
Sinonimler
  • Batidaea idea (L.) Nieuwl.
  • Batidaea vulgaris Nieuwl.
  • Batidea peramoena Greene
  • Rubus acanthocladus Borb
  • Rubus buschii (Rozanova) Grossh.
  • Rubus chrysocarpus Čelak. ex Gyer
  • Rubus euroasiaticus Sinkova
  • Rubus fragrans Salisb.
  • Rubus frambaesianus Lam.
  • Rubus glaber Mill. ex Simonk.
  • Rubus greeneanus L.H.Bailey
  • Rubus leesii Bab.
  • Rubus obtusifolius Willd.
  • Rubus sericeus Gilib.
  • Rubus vulgatus Rozanova
  • Rubus komarovii Nakai
  • Rubus melanolasius (Dieck ex Focke) Kom.
  • Rubus sachalinensis H.Lév.
  • Rubus sibiricus (Kom.) Sinkova
  • Rubus nipponicus (Focke) Koidz.
  • Batidea acalyphacea Greene
  • Batidea arizonica Greene
  • Rubus carolinianus Rydb.
  • Rubus melanolasius Dieck
  • Rubus neglectus Peck
  • Rubus strigosus Michx.
  • Batidea viburnifolia Greene

Rubus idaeus veya Ahududu ya da Frambuaz, Rubus cinsine bağlı, Avrupa ve Asya'nın kuzeyine özgü meyve veren bir bitki türüdür.[2][3]

Özellikler

Rubus idaeus genel olarak çok yıllık, köklü ve çalı formundadır. İlk yılında kök sürgünler, 5-7 yaprakcıklı 1,5-2,5 m (4 ft 11 in-8 ft 2 in) boyuna erişmek için uzumaya başlar ve genelde çiçeksizdir. İkinci yılında kökler uzamayı bırakır ve 3-5 yaprakcıklı yan dallar çıkarmaya başlar. Çiçeklenmeye başladığında çiçeklerin her biri yaklaşık 1 cm (0,39 in) çapında ve beş beyaz yapraklıdır. Meyvesi kırmızı, tatlı ve yenilebilir.[4][5][6][7]

Sınıflandırma

Etimoloji

Türün adı olan idaeus, eski Yunanların aşina olduğu Türkiye'nin kuzeybatısında bulunan Kaz Dağı'nda (İda) bulunmasından gelir.[6]

Taksonomi

Rubus idaeus türüne bağlı alttürler (2024):

  1. Rubus idaeus idaeus
  2. Rubus idaeus strigosus
  3. Rubus idaeus albus
  4. Rubus idaeus anomalus
  5. Rubus idaeus biflorus
  6. Rubus idaeus borealisinensis
  7. Rubus idaeus glabratus
  8. Rubus idaeus laevis
  9. Rubus idaeus maritimus
  10. Rubus idaeus marmoratus
  11. Rubus idaeus maximowiczii
  12. Rubus idaeus shikokianus
  13. Rubus idaeus sterilis
  14. Rubus idaeus succineus

Dağılım ve habitat

Yabani bir bitki olan Rubus idaeus tipik olarak ormanlarda, ağaç gölgelerinde veya açıklık alanlarda yetişir. Avrupa'nın güneyi ve Orta Asya'da yüksek rakımlı alanlarda dağılım gösterir.[5][6]

Galeri

  • Ahududu (kızıl) - suluboya, 1892
    Ahududu (kızıl) - suluboya, 1892
  • Ahududu (siyah) - suluboya, 1893
    Ahududu (siyah) - suluboya, 1893
  • Ahududu ve yabanarısı
    Ahududu ve yabanarısı
  • Kızıl, mor, siyah ve albino ahududu
    Kızıl, mor, siyah ve albino ahududu
  • Rubus occidentalis - yaprağın alt yüzü gümüş beyazdır
    Rubus occidentalis - yaprağın alt yüzü gümüş beyazdır
  • Böğürtlen - yaprağın alt yüzü yeşildir
    Böğürtlen - yaprağın alt yüzü yeşildir
  • 5 yapraklı yabani kızıl ahududu
    5 yapraklı yabani kızıl ahududu
  • Yabani mor ahududu
    Yabani mor ahududu
  • Yabani albino ahududu
    Yabani albino ahududu
  • Mor çiçekli ahududu
    Mor çiçekli ahududu
  • İlk yılda ahududu fideleri meyve vermez
    İlk yılda ahududu fideleri meyve vermez
  • Farklı büyüklükte ahududu yaprakları
    Farklı büyüklükte ahududu yaprakları
  • Ahududu meyveleri
    Ahududu meyveleri

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Rubus idaeus". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. 
  2. ^ "GBIF". 9 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024. 
  3. ^ "PaleoBioDB". 28 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024. 
  4. ^ "Rubus idaeus". Flora of NW Europe. 6 Aralık 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ a b Blamey, M.; Grey-Wilson, C. (1989). Flora of Britain and Northern Europe. ISBN 0-340-40170-2. .
  6. ^ a b c Huxley, A., (Ed.) (1992). New RHS Dictionary of Gardening. Macmillan. ISBN 0-333-47494-5. .
  7. ^ "eFloras". 2 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Baklagiller</span> Fabales takımından çoğunu otsu bitkilerin oluşturduğu çalı ve ağaç türlerini de içeren büyük bir familya

Baklagiller (Fabaceae), Fabales takımından çoğunu otsu bitkilerin oluşturduğu çalı ve ağaç türlerini de içeren büyük bir familya.

<span class="mw-page-title-main">Dut</span> bitki cinsi

Dut olarak yaygın olarak bilinen Moraceae familyasındaki çiçekli bitki'lerin bir cinsi olan Morus çeşitli yaprak döken ağaç türlerinden oluşur ve dünyanın birçok ılıman bölgesinde yabani olarak yetişir ve ekimi yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Dere otu</span> bitki

Dere otu, maydanozgiller (Apiaceae) familyasından anavatanı Asya olan tek yıllık bir bitki türüdür. Bitkinin botanikteki adı ise Anethum Graveolens'tir ve bu cinsteki tek türdür. Anavatanı Avrupa'nın güneyi ve Asya'nın batısıdır. Türkiye'de de yabani olarak bulunduğu gibi, kültür bitkisi olarak bahçelerde de yetiştirilir. Dereotu, yaprakları ve tohumlarının yemeklere tat vermek için ot veya baharat olarak kullanıldığı Avrasya'da yaygın olarak yetiştirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kayısı</span> Prunus armeniaca

Kayısı, Rosaceae (gülgiller) familyasından, 2–10 m yüksekliğinde, dikensi ve tüysüz, Prunus cinsinden bir ağaçtır. Yerli yayılımı, kapsamlı tarih öncesi ekimi nedeniyle biraz belirsizdir. Genetik araştırmalar, Orta Asya'nın ana vatanı olduğunu göstermektedir. Birçok ülkede yaygın olarak yetiştirilir ve birçok yerde yabani olarak bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Çiçek elması</span>

Çiçek elması (Malus), gülgiller (Rosaceae) familyasına dahil olan Maloideae alt familyasının örnek cinsidir ve bu cins içinde yer alan 30-35 kadar, yaprak döken, küçük ağaç ya da çalı nitelikli bitki türleri ile bunların meyvelerinin de genel adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük yapraklı ıhlamur</span> Ebegümecigiller familyasından bir bitki türü

Büyük yapraklı ıhlamur, ebegümecigiller (Malvaceae) familyasından 40 m kadar boylanan ağaç nadir olarak da çalı durumunda olan ıhlamur türü.

<span class="mw-page-title-main">Gül</span> gülgiller (Rosaceae) familyasının Rosa cinsinden güzel kokulu bitki

Gül, gülgiller (Rosaceae) familyasının Rosa cinsinden, odunsu çok yıllık kapalı tohumlu güzel kokulu bitki türlerine verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Elma</span> gülgillerden bir meyve

Elma, gülgiller (Rosaceae) familyasından kültürü yapılan bir meyve türü.

<span class="mw-page-title-main">Gilaburu</span> Ağaç türü

Gilaburu veya bilimsel adıyla Viburnum opulus; Caprifoliaceae familyasına mensup; Avrupa, Kuzey Afrika ve Orta Asya'ya özgü çiçekli bir bitki türüdür.

<span class="mw-page-title-main">Kiraz eriği</span>

Kiraz eriği, gülgiller (Rosaceae) familyasından Doğu Avrupa, Güneybatı ve Orta Asya'ya özgü bir ağaç türü.

<span class="mw-page-title-main">Turp</span>

Turp, turpgiller (Brassicaceae) familyasından sebze olarak tüketilen bir bitki türü. Meyvesi etli ve genelde beyaz renktir. Kara turp, beyaz turp, kırmızı turp gibi çeşitleri vardır.

<i>Ribes rubrum</i> Bitki türü

Ribes rubrum, Ribes cinsine bağlı meyveli bir bitki türüdür. Batı Avrupa'ya özgüdür. Melezleme yöntemiyle birçok farklı bölgeye yayılarak geniş bir dağılıma sahip olmuştur.

<i>Rubus chamaemorus</i>

Rubus chamaemorus, Rubus cinsine bağlı meyveleri yenen bir bitki türüdür. Kuzey yarımkürede Alaska, Kanada ve Kuzey Avrupa ile Kuzey Asya'da taygada görülebilir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika ahududu</span>

Amerika ahududu, gülgiller (Rosaceae) familyasından, Kuzey Amerika'da yetişen, meyveleri yenen bir bitki türü. Ahududuna çok benzer ve bazen onun alt türü olarak da sınıflandırılır; fakat ayrı tür olduğu daha yaygındır. Yine de ahududu ile kültivar melezleri vardır.

<i>Rubus spectabilis</i> çiçekli bitki türü

Rubus spectabilis, Rubus cinsine bağlı Kuzey Amerika'nın batı kıyılarında, Alaska'nın merkezî batısından Kaliforniya'ya kadar olan bölgede yetişen, meyveleri yenen çok yıllık bir bitki türüdür.

<i>Rhus coriaria</i> Bir Çalı Türü

Rhus coriaria yaygın olarak Sicilya sumağı, tabaklama sumakı, veya karaağaç yapraklı sumak, kaju ailesinden Anacardiaceae küçük ağaca benzer yaprak döken bir çalıdır. Güney Avrupa ve Batı Asya'ya özgüdür. Kurutulmuş meyveleri özellikle za'atar adı verilen karışımda diğer baharatlarla birlikte baharat olarak kullanılır.

<i>Pyrus communis</i> bitki türü

Pyrus communis, Rosaceae (gülgiller) familyasından bir ağaç türü.

<span class="mw-page-title-main">Sinirotu</span>

Plantago major, geniş yapraklı plantin, beyaz adamın ayak izi, yol ekmeği veya büyük plantin, Plantaginaceae ailesinde yer alan çiçekli bitki türüdür. Bitki Avrasya'ya özgüdür.

<span class="mw-page-title-main">Sambucus nigra</span>

Sambucus nigra Avrupa'nın çoğuna özgü Adoxaceae familya’sındaki çiçekli bitkiler’den oluşan bir tür kompleksi’dir. Çok kullanılan isimleri mürver, kara mürver, Avrupa mürveri ve Avrupa kara mürveri‘dir. Başta güneşli yerler olmak üzere hem ıslak hem de kuru verimli topraklar da dahil olmak üzere çeşitli koşullarda yetişir. Bitki yaygın olarak süs çalısı veya küçük ağaç olarak yetiştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Viburnum tinus</span>

Viburnum tinus, aynı zamanda laurustinus veya laurestine olarak da bilinen, Akdeniz bölgesi, Avrupa ve Kuzey Afrika'ya özgü çiçekli bir bitki türüdür. Latince "Laurus" adı, yapraklarının defne yapraklarına benzerliğinden dolayı gelir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.