İçeriğe atla

Ahtıılar

Ahtıılar (TürkçeHatıralar); 1848 yılında Afanasiy Yakovleviç Uvarovskay (1800-1862) tarafından yazılan anı kitabıdır.

Sahaca kullanılarak yazılmış ilk kitap olan Ahtıılar, Saha (Yakut) edebiyatının ilk eserdir.[1][2]

Kaynakça

  1. ^ Kirişçioğlu. M. Fatih. Saha (Yakut) Grameri, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara,1999.
  2. ^ Maksimova, P. V. Yakutska Literatura, Yakutsk, 1994.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yakutistan</span> Rusyada özerk bir Türk cumhuriyeti

Yakutistan ya da Saha Cumhuriyeti, Rusya'yı oluşturan federe cumhuriyetlerden biri ve yüz ölçümü açısından en büyüğüdür. Nüfusun çoğunluğunu oluşturan Yakutlar bir Türk halkıdır.

<span class="mw-page-title-main">Yakutça</span> Yakutların konuştuğu, Türk dillerinin Sibirya grubuna bağlı dil

Yakutça veya Sahaca, Saha Türklerinin konuştuğu dildir. Çuvaşça ile birlikte Türkçenin toplam iki lehçesinden biridir. Türk dillerinin Sibirya grubuna bağlı dil 450.140 kişi tarafından konuşulur. Ayrıca Taymir Yarımadası'nın doğusunda yaşayan halkların ticaret dilidir. Konuşucuların çoğunluğu Rusya'ya bağlı Yakutistan'da yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Yakutlar</span>

Yakutlar ya da Sahalar, Rusya içindeki Saha Cumhuriyeti'nde yaşayan Türk halkı.

<span class="mw-page-title-main">Yakut</span> pembe veya koyu kırmızı renkte, saydam bir değerli taş

Yakut, erime noktası 2050 °C olan değerli bir taştır. Kırmızının çeşitli tonlarında olabilmaktedir. Yakuta kırmızı rengini veren içindeki krom elementidir.

Seher Devrim Yakut, Türk tiyatro, sinema ve dizi oyuncusudur.

Yâkût el-Hamevî, 12 ila 13. yüzyılda yaşamış gezgin, coğrafya ve tarih bilgini.

<span class="mw-page-title-main">Yakutsk</span>

Yakutsk, Rusya'nın uzak doğusundaki Yakutistan'ın başkentidir.

<span class="mw-page-title-main">Dolganlar</span> etnik grup

Dolganlar, — Rusya'nın kuzeyindeki Taymır yarımadası çevresinde yaşayan etnik grup. Soyları Evenkiler başta olmak üzere birkaç farklı Sibirya halkına dayanan Dolgalar, 18. yüzyıldan sonra Türk dillerini kabul etmiştir. Taymir yarımadası, idari olarak Krasnoyarsk Kray'a bağlıdır. Dolganlar'ın özerk illeri vardır. Bu özerk ilin adı, Taymir Özerk Okruğu'udur.

<span class="mw-page-title-main">Japonya Standart Saati</span>

Japonya Standart Zamanı ya da JST, Japonya'nın standart zaman dilimidir. UTC'den 9 saat ileride olan zamanda herhangi bir yaz saati uygulaması bulunmamaktadır. Japonya Standart Zamanı Kore Standart Saati, Doğu Endonezya Standart Zamanı ve Yakut Zamanı'na eşittir. II. Dünya Savaşı sırasında Tokyo Standart Zamanı olarak adlandırılmıştır.

Kaptan, bir futbol takımının saha içinde lider olarak seçilmiş olan oyuncusudur. Genellikle takımın daha tecrübeli oyuncularından ya da takım üzerinde sözü geçen oyunculardan birisi takım kaptanı olarak seçilir. Takım kaptanı saha içinde diğer oyunculardan ayırt edilebilmek için koluna pazu bandı takar.

Ali Teremahi veya Eliyê Teremaxî, Kürt edebiyatçısı, İslam alimi ve dilbilimci. "Serfa Kurmancî" adında Kürtçe gramer kitabı ile tanınır.

Yakut alfabesi, Kiril alfabesi temel alınarak Yakutçanın (Sahaca) yazımında kullanılan alfabe. Yakutların 19. yüzyıl başlarına kadar bir yazı dili ve dolayısıyla alfabeleri yoktu, Rusya'nın siyasi amaçlarını desteklemek amacıyla bölgeye gönderilen misyonerlerin ve devlet görevlilerinin ürettiği, resmi ve dini yazılar için özerk alfabeler geliştirilmeye başlanmıştır. Rus alfabesi dışında Saha dili için özel olarak oluşturulan ilk alfabe 1851 yılında Otto von Böhtlingk tarafından hazırlanmıştır. Bu alfabe 1899 yılında Eduard Karloviç Pekarskiy, 1908 yılında Vasili Radloff tarafından düzenlenmiştir. 1924 yılında mevcut alfabeye büyük harfler ve noktalama işaretleri eklendi. 1929 yılında Kiril temelli alfabe yerine Latin alfabesi temelli bir alfabeye geçildiyse de artan Rus baskısıyla Modern Saha Alfabesi, 1939 yılında Sovyetler Birliği tarafından kurulan bir komisyonla günümüzde de hala kullanılan Saha Kiril Alfabesi olarak son şeklini almıştır. Modern alfabeye daha sonradan "Ҕҕ, Ҥҥ, Өө, Һһ, Үү" harfleri de eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Saha edebiyatı</span>

Saha Bölgesi'nin 1632'de Ruslar tarafından işgaline kadar Sahaların yazılı bir edebiyatı yoktu ancak oldukça zengin bir halk edebiyatı literatürüne sahiplerdi. Bu halk edebiyatı malzemelerinin başında Olonho Destanı ve ona bağlı manzum halk edebiyatı ürünleri gelmektedir. Bu ürünün kendine has bir geleneği bulunmakta ve birçok farklı hikâyeden oluşmaktadır. Hikâyelerin her biri kahramanının adıyla anılmakta ve olonhohut adı verilen özel anlatıcıları vardır. Olonhohutlar; tarihi geleneğe bağlı kalarak kahramanları ve olayları ayrıntılı bir şekilde anlatır, anlatımı zengin mecazlar ve benzetmelerle süsler, Altay aliterasyonunu başarıyla uygularlar. Olonhohutların anlattığı bu hikâyeler bir zincir oluşturarak Olonho çatısında toplanır. Şu ana kadar derlenebilen en önemli olonholar şunlardır: Er Soğotoh, Ürüng Uolan, Nurgun Bootor, Kulun Kulustuur, Bahımmı Baatır, Erbextey Bergen, Mülcü Böğö, Sün Caahın.

P. A. Oyunskiy Edebiyat Müzesi, Yakut Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Dönemi'nde 17 Nisan 1970'te Yakutsk şehrinde Saha Türkü edebiyatçı ve siyasetçi Platon Alekseeviç Oyunskiy'in 1935-1938 yılları arasında ailesiyle yaşadığı evinin müzeye dönüştürülmesiyle kurulmuş bir edebiyat ve edebiyat tarihi müzesidir.

Yakutistan Millî Marşı, Rusya'nın federal bir bölgesi olan Saha Cumhuriyeti'nin bölgesel marşıdır. Millî marş, Saha Cumhuriyeti'nin bayrağı ve arması ile birlikte Saha Cumhuriyeti'nin resmi simgelerinden biridir. Başlangıçta Saha (Yakut) dilinde Savva Tarasov ve Mihail Timofeyev tarafından yazılmıştır. Vladimir Fedorov, marşı Rusçaya çevirmiştir. Müziği Kirill Gerasimov tarafından bestelenmiştir. Marş resmi olarak 15 Temmuz 2004'te kabul edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Yakut atı</span>

Yakut Atı veya Yakut Sibirya'daki Saha Cumhuriyeti bölgesinden yerli bir at ırkıdır.

Gavril Koleşov Yakut aktör ve yazar, RSFSR'nin Onurlu Sanatçısı (1982), Yakut Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Halk Sanatçısı (1971).

<span class="mw-page-title-main">Yakut Laykası</span>

Yakut Laykası Saha (Yakutya) Cumhuriyeti'nin anavatanı Arktik sahilin olan işçi köpek ırkından bir türdür. Başlıca yaşam alanı Kolyma, Indigirka, Yana ve Lena'nın haliçleridir. İşlevsellik açısından, Yakut Laykası bir ren geyiği, çoban köpeği (olenegonka), avcı köpeği ve bir kızak köpeği olarak hizmet edebilir. Eylül 2019'da FCI, cinsi resmen kabul etti.

<span class="mw-page-title-main">Saha Cumhuriyeti arması</span>

Saha Cumhuriyeti arması, Rusya Federasyonu içerisindeki Yakutistan'ın bayrağı ve milli marşının yanı sıra resmi bir sembolüdür. Arma, ortasında beyaz bir güneşten oluşan arka plan üzerinde tarih öncesi "Şişkin pisanitsa" petrogliflerine dayanan at sırtında bir flama taşıyan bir binicinin kırmızı silueti olan bir daireden oluşur. Merkezdeki görüntü, yedi eşkenar dörtgen kristal benzeri figür şeklindeki geleneksel Yakut süsleri ve "Республика Саха (Якутия) • Саха Өрөспүүбүлүкэтэ" yazılarıyla çerçevelenmiştir. Bu arma, resmi olarak 26 Aralık 1992'den beri kullanılmaktadır.