İçeriğe atla

Ahmet Tevfik Yücesoy

Ahmet Tevfik Yücesoy

Ahmet Tevfik Yücesoy (1877 Kerkük, Osmanlı İmparatorluğu - 8 Mart 1959 İstanbul) Osmanlı Lazı yazar. Türkiye'deki ilk satranç derneği olan İstanbul Satranç Derneği'nin ve Laz Tekamül-i Milli Cemiyeti'nin kurucu başkanı olarak bilinmektedir.

Hayatı

Urfa mutasarrıfı Kavaszade Büyük Hasan Rıza Paşa'nın tek erkek çocuk olarak Kerkük'te doğdu. Aslen Fındıklı'nın Çağlayan köyünden olan ailesinin soyu Gavazzade ailesine dayanmaktadır.[1][2] Babasının memuriyeti sebebiyle Anadolu ve Irak şehirlerinde ilk öğretimini aldı. Daha sonra İstanbul'da askeri rüştiyeye gitti. Askeri Rüstiye'de Fransızca öğrendi. Askeri okuldan sonra Balkan Savaşları'na katıldı. Bu dönemde İttihat ve Terakki Partisi'nin fikirlerini benimsemedi. Aktif askerlik mesleğinden kıdemli yüzbaşı olarak ayrıldı ve rüştiyelerde Fransızca öğretmenliği yaptı. 1916'da Adana Maarif Müfettişliği yaptı. 30 Mart 1919'da Lazların kültürel özgürlüklerine kavuşmasını talep eden ama ayrılıkçı bir amaç gütmeyen Laz Tekamül-i Milli Cemiyeti'ni kurdu.[3] Cemiyetin başkanı olarak Karadeniz'e ve Gürcistan'a seyahatler gerçekleştirdi. Laz kültür hareketiyle ilgili fikirlerini 1918'de yayımladığı "Sevgili Vatandaşlarım Lazlara Rica-yı Mahsusum ve Tarihten Şanlı İki Sahife" adlı eserinde özetledi.[4] Cumhuriyet Dönemi'nde politikadan çekilen Ahmet Tevfik Bey Kuleli Askerî Lisesi'nde ve İstanbul Teknik Üniversitesi'nde Fransızca öğretmenliği yaptı. 1943'te kurulan İstanbul Satranç Derneği'nin kurucu başkanlığını yaptı.[5][6] 8 Mart 1959'da İstanbul'da öldü.

Eserleri

  • Sevgili Vatandaşlarım Lazlara Rica-yı Mahsûsum ve Târîhten Şânlı İki Sahife

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Doğu Karadeniz'de bir aile: Hacıalibeyzadeler". haber7.com. 24 Mart 2017. 24 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020. 
  2. ^ İsmail Avcı Bucaklişi (19 Ağustos 2015). "Lazika: Bir Yayın Kolektifi". jinepsgazetesi.com. 25 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020. 
  3. ^ Rasim Yılmaz (19 Mayıs 2017). "Türkiye Lazları ve Laz kültürü". sanalbasin.com. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020. 
  4. ^ Ali İhsan Aksamaz (28 Aralık 2019). "Ezber Bozan Dört Kitap". sonhaber.ch. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020. 
  5. ^ "İstanbul Satranç Derneği" (PDF). Satranç Dünyası, 3. Adam Yayıncılık. 1984. s. 5. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020. 
  6. ^ "Türkiye'nin tek satranç müzesi". milliyet.com.tr. 3 Şubat 2007. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Tevfik Fikret</span> Türk şair, öğretmen, yayıncı

Tevfik Fikret, Osmanlı Türkü şair ve öğretmen. Osmanlı İmparatorluğu'nun dağılma sürecinde Servet-i Fünûn topluluğunun lideri olan Tevfik Fikret, devrimci ve idealist fikirleriyle Mustafa Kemal başta olmak üzere dönemin pek çok aydınını etkiledi. Türk edebiyatının Batılılaşmasında öne çıkan isimlerden birisi oldu. Farsçada "kuş yuvası" anlamına gelen Aşiyan ismini verdiği semt, yaşamının son yıllarını geçirdiği ve eserlerini kaleme aldığı yerdir.

<span class="mw-page-title-main">Halide Nusret Zorlutuna</span> Türk yazar ve şair

Halide Nusret Zorlutuna, Türk şair, yazar, öğretmen.

Mustafa Şekip Tunç, psikoloji ve felsefe alanında önemli faaliyetlerde bulunmuş bir Türk akademisyendir.

<span class="mw-page-title-main">Faik Kaltakkıran</span>

Mehmet Faik Kaltakkıran, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Karakol Cemiyeti</span> Osmanlı İmparatorluğu‘nda istihbarat örgütü

Karakol Cemiyeti, Mütareke döneminde Osmanlı istihbarat örgütüdür.

<span class="mw-page-title-main">Ziya Hurşit</span> Türk siyasetçi

Ziya Hurşit Bey, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Akçura</span> Türk tarihçi ve milletvekili

Yusuf Akçura veya Kazanlı Yusuf Akçura, , Türk yazar ve siyasetçi. Türkçülük akımının önde gelen temsilcilerindendir. Tatar Türkü'dür.

<span class="mw-page-title-main">Sadri Maksudi Arsal</span> Türk tarihçi

Sadri Maksudi Arsal, Türk-Tatar devlet adamı, hukukçu, akademisyen, düşünür ve siyasetçi.

Ali İhsan Aksamaz, Ardeşen Laz kökenli Türkiye cumhuriyeti vatandaşı yazar ve araştırmacıdır. Laz dili, edebiyatı ve tarihi ile ilgili çalışmalarıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Donanma Cemiyeti</span>

Donanma Cemiyeti, gerçek adıyla Donanma-yı Osmanî Muavenet-i Millîye Cemiyeti, 19 Temmuz 1909'da Yağcızade Şefik Bey isminde bir tüccarın öncülüğünde kurulan, halktan ve sivil kurumlardan maddi yardım elde edip Osmanlı Donanması'nı güçlendirmeyi amaçlayan bir kurumdur.

Tevfik Salim Sağlam, Ali Tevfik Salim, Türk bilim insanı, askeri hekim.

<span class="mw-page-title-main">Şevket Dağ</span>

Şevket Dağ, Türk ressam ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Necip Asım Yazıksız</span> Türk asker, müderris, tarihçi, Türkolog, milletvekili

Necip Asım Yazıksız, asker, müderris, tarihçi, Türkolog, milletvekili.

<span class="mw-page-title-main">Trakya-Paşaeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti</span>

Trakya-Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, 30 Kasım 1918 tarihinde Edirne'de kurulan Anadolu Hareketi yanlısı cemiyet.

<span class="mw-page-title-main">Ali Galip Pekel</span>

Ali Galip Pekel, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Besim Atalay</span> Türk dilbilimci, yazar, siyasetçi

Ahmet Besim Atalay, Türk dil bilimci, yazar ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Ömer Naci</span> Türk asker

Ömer Naci, İttihat ve Terakki ve Teşkilât-ı Mahsusa üyesi Türk asker.

Laz Tekamül-i Milli Cemiyeti, Lazların kültürel özgürlüklerine kavuşmasını hedefleyen bir cemiyettir. 30 Mart 1919'da İstanbul'da kurulan cemiyet, ayrılıkçı bir amaç gütmediği için Lazca eğitim yapılmasına ilişkin bir talepte bulunmamıştır. Cemiyet, bazı çevrelerce Millî Mücadele karşıtı olarak görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Laz kültür hareketi</span>

Laz kültür hareketi, Lazlarda etnisite olma bilincinin kültürel eyleme yönlendirilmesini ifade eden süreçtir. Günümüzde Lazların çoğunluğu kendilerini önce Türk, sonra Laz olarak kabul etmekte ve Laz kültür hareketine katkı sunmayıp Türk milliyetçiliğine yönelmektedirler.

Mehmedali Barış Beşli, Zuğaşi Berepe ve Ogni'nin kurucusu, politik aktivist ve Laz Kültür Derneği'nin kurucu başkanı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.