İçeriğe atla

Ahmet Tevfik İleri

Ahmet Tevfik İleri
Türkiye Bayındırlık Bakanı
Görev süresi
19 Ocak 1958 - 27 Mayıs 1960
Başbakan Adnan Menderes
Yerine geldiğiİbrahim Ethem Menderes
Yerine gelenDaniş Koper
7. Türkiye Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı
Görev süresi
25 Kasım 1957 - 19 Ocak 1958
Başbakan Adnan Menderes
Yerine geldiğiMehmet Fuad Köprülü
Yerine gelenMedeni Berk
Türkiye Millî Eğitim Bakanı
Görev süresi
13 Nisan 1957 - 25 Kasım 1957
Başbakan Adnan Menderes
Yerine geldiğiAhmet Özel
Yerine gelenHüseyin Celal Yardımcı
Görev süresi
11 Ağustos 1950 - 5 Nisan 1953
Başbakan Adnan Menderes
Yerine geldiğiNuri Özsan
Yerine gelenRıfkı Salim Burçak
Türkiye Ulaştırma Bakanı
Görev süresi
22 Mayıs 1950 - 11 Ağustos 1950
Başbakan Adnan Menderes
Yerine geldiğiKemal Satır
Yerine gelenSeyfi Kurtbek
Türkiye Büyük Millet Meclisi
9., 10. ve 11. Dönem Milletvekili
Görev süresi
22 Mayıs 1950 - 25 Mayıs 1960
Seçim bölgesi1950 – Samsun
1954 – Samsun
1957 – Samsun
Kişisel bilgiler
Doğum 1911
Hemşin, Rize
Ölüm 31 Aralık 1961 (50 yaşında)
Ankara
Defin yeri Cebeci Asri Mezarlığı, Ankara
Partisi Demokrat Parti
Bitirdiği okul İstanbul Teknik Üniversitesi
Mesleği Mühendis
Dini İslam

Ahmet Tevfik İleri (1911, Hemşin, Rize - 31 Aralık 1961), Türk siyasetçi.

Hayatı

Babası Hafız Celal Efendi, annesi Fatma Hanım'dır. "İmamoğulları" adıyla bilinen bir aileye mensuptur. Ailesi, doğumdan birkaç yıl sonra İstanbul'a göçmüştü. İlk ve orta öğrenimini İstanbul'da Gelenbevi Ortaokulu'nda yaptıktan sonra 1933 yılında İTÜ Yüksek Mühendislik Okulu'nu bitirdi. Aynı yıl Vasfiye Hanım ile evlendi. Çiftin Cahide, Cahit, Ayşe adlarında üç çocukları oldu.

Öğrenciliğinin son yılında Millî Türk Talebe Birliği başkanlığını yaptı. Tevfik İleri, öğrencilik yıllarından itibaren hareketli bir hayat sürmüştü; öğrenciliğinde Bulgar gençleri tarafından Razgrad Türk mezarlığının tahribinin protestosu, Türkçenin daha yaygın bir şekilde kullanılması, yerli malına gerekli önemin verilmesi gibi amaçlarla miting ve gösterilerin yapılmasına öncülük etti. İstiklâl Marşı çalınırken ayağa kalkılması, 18 Mart günleri Çanakkale Şehitleri'nin anılması gibi gelenekler onun bu dönemdeki öncülüğünde başladı.

Mezuniyetten sonra 1933-1937 yılları arasında Erzurum'da karayolları mühendisliği, 1937- 1942 yıllarında Çanakkale'de, 1942- 1950 yılları arasında Samsun'da bayındırlık müdürlüğü yaptı. Samsun Karayolları 7. Bölge'nin ilk müdürüdür. 1950 seçimlerinde Demokrat Parti milletvekili olarak TBMM'ye girdi.

IX., X., XI. Dönem Samsun Milletvekilliği yapan İleri, meclise girişinin hemen ardından bakan olmuş ve uzun süre bakanlık yapmıştır. Ulaştırma (1950'de çok kısa bir süre), Millî Eğitim (1950-1953 ve 1957), Devlet Bakanlığı ve Başbakan Yardımcılığı (1957-1958) ve Bayındırlık Bakanlığı (1958-1960) görevlerinde bulunmuştur; 1953-1955 yılları arasında TBMM başkanvekilliği yapmıştır.

Bakanlıkları döneminde gerçekleştirdiği icraatların bazıları şunlardır: Din derslerini ilkokul programlarına soktu; din derslerinin okutulup okutulmama kararını velilerin seçimine bıraktı; 1930 yılında kapatılan İmam Hatip Liseleri'nin yirmi yıl sonra yeniden açılmasına öncülük etti. İstanbul Yüksek İslam Enstitüsü'nü kurdu. Köy Enstitüleri'ni yeniden düzenleyerek öğretmen okullarıyla birleştirdi. Atatürk ve Orta Doğu Teknik üniversitelerinin açılışını gerçekleştirdi. İlk Boğaz Köprüsü projesi onun zamanında ihale seviyesine kadar geldi, ancak 60 ihtilali nedeniyle proje 10 yıl sonra gerçekleşebildi.

Ölümü

Tevfik İleri'nin mezarı, Cebeci Asri Mezarlığı.

27 Mayıs 1960 darbesinin ardından Yassıada mahkemelerinde idama mahkûm edilmiş, cezası ömür boyu hapse çevrilmiştir. Yargılamanın ardından Kayseri bölge cezaevine yollanan İleri, hastalanması üzerine Ankara Hastanesine kaldırıldı ve 31 Aralık 1961 günü öldü.

Anısına isminin verildiği birçok okul ve cadde bulunmaktadır.

Dış bağlantılar

Kaynakça

Siyasi görevi
Önce gelen:
İbrahim Ethem Menderes
Türkiye Bayındırlık Bakanı
19 Ocak 1958 - 27 Mayıs 1960
Sonra gelen:
Daniş Koper
Önce gelen:
Mehmet Fuad Köprülü
Türkiye Başbakan Yardımcısı
25 Kasım 1957 - 19 Ocak 1958
Sonra gelen:
Medeni Berk
Önce gelen:
Hüseyin Celal Yardımcı
Türkiye Millî Eğitim Bakanı (vekil)
22 Mayıs 1959 - 8 Aralık 1959
Sonra gelen:
Mehmet Atıf Benderlioğlu
Önce gelen:
Ahmet Özel
Türkiye Millî Eğitim Bakanı
13 Nisan 1957 - 25 Kasım 1957
Sonra gelen:
Hüseyin Celal Yardımcı
Önce gelen:
Nuri Özsan
Türkiye Millî Eğitim Bakanı
11 Ağustos 1950 - 5 Nisan 1953
Sonra gelen:
Rıfkı Salim Burçak
Önce gelen:
Kemal Satır
Türkiye Ulaştırma Bakanı
22 Mayıs 1950 - 11 Ağustos 1950
Sonra gelen:
Seyfi Kurtbek

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nihat Erim</span> 13. Türkiye başbakanı

İsmail Nihat Erim, Türk hukukçu, akademisyen ve siyasetçi. Türkiye Büyük Millet Meclisinde beş dönem Cumhuriyet Halk Partisinden milletvekili olarak siyaset yapan Erim, 1948-50 yılları arasında bayındırlık bakanlığı ve başbakan yardımcılığı görevlerinde bulundu. 12 Mart Muhtırası'nın ardından 1971-1972 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı olarak görev aldı. 19 Temmuz 1980 tarihinde İstanbul Dragos'ta Devrimci Sol militanları tarafından düzenlenen suikast sonucunda 68 yaşında öldü.

İbrahim Necdet Ayral, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu, tiyatro yönetmeni, seslendirme sanatçısıdır.

Türk Beşleri özellikle Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş döneminde eserleriyle kendilerinden söz ettirmiş aşağıdaki beş Klasik Batı Müziği bestecisini bir arada tarif etmek için kullanılan uluslararası bir deyimdir. Türk müziği için çok önemlidirler. Bu kişiler:

<span class="mw-page-title-main">Süleyman Sırrı Aral</span>

Süleyman Sırrı Aral, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Tevfik Rüştü Aras</span> Türk siyasetçi (1883–1972)

Ahmet Tevfik Rüştü Aras, 1920-1939 yılları arasında beş dönem milletvekilliği, 1925-1938 yılları arasında Türkiye Dışişleri Bakanlığı yapmış, öncesinde İttihat ve Terakkî'nin önemli isimlerinden biri olmuş, sonrasında da gazete yazıları yazarak hayatını sürdürmüş Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Ali Fuat Cebesoy</span> 6. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı

Ali Fuat Cebesoy, Türk asker ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Numan Menemencioğlu</span> Türk siyasetçi ve diplomat (1893-1958)

Hüseyin Nuğman Kemal Menemencioğlu, Ağustos 1942 - Haziran 1944 tarihleri arasında Türkiye Dışişleri Bakanı, öncesinde ve sonrasında milletvekilliği ve büyükelçilik yapmış Türk diplomat ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Emin Onat</span> Türk mimar

Mehmet Emin Onat, Türk mimar, eski İTÜ rektörü, Mimarlar Odası 1 numaralı üyesi ve DP eski İstanbul Milletvekili (1954-1957). Türkiye'de mimarlık alanında özel bir yeri olan Emin Onat sürekli aşama göstermiş, İTÜ Mimarlık Fakültesi'nin örgütlenmesinde çalışmış, ulusal ve uluslararası boyutta ün yapmıştır.

Fethi Çelikbaş Türk siyasetçi.

Şinasi Altıner, Türk siyasetçidir.

Nurullah Berk Türk ressamdır. Türkiye’de geometrik-figüratif yapımcılığın (konstrüktivizim) ilk temsilcilerinden biridir. Eserlerinde kübizm etkilenmeleri de mevcuttur.

Mustafa Cihat Baban, Türk gazeteci ve siyasetçi.

Ertuğrul Ekrem Ceyhun, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Fahri Belen</span> Türk asker ve siyasetçi

Mehmet Fahrettin Belen, Türk asker ve siyasetçi.

Turgut Yücel, Türk siyasetçidir.

Ali Mukbil Gökdoğan, Türk akademisyen.

<span class="mw-page-title-main">Karayolları Genel Müdürlüğü</span> Türkiyede şehir içi yollar hariç tüm yollardan sorumlu olan kurum

Karayolları Genel Müdürlüğü, Türkiye'de şehir içi yollar hariç tüm karayollarından sorumlu olan kurumdur. Bayındırlık Bakanlığı bünyesinde 1929 yılında Şose ve Köprüler Reisliği olarak kurulmuş, 1950 yılında Karayolları Genel Müdürlüğüne dönüşmüştür. Türkiye Cumhuriyeti Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığına bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">İsmail Hakkı Baltacıoğlu</span>

İsmail Hakkı Baltacıoğlu, Türk eğitimci, yazar, hattat, siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Selahattin Batu</span>

Selahaddin Batu, Türk veteriner hekim, akademisyen, siyasetçi, edebiyatçı.

İbrahim Halil Oral, Türk siyasetçi ve eğitimci.