İçeriğe atla

Ahmet Sadi Erkut

Ahmet Sadi Erkut, Kıbrıslı Türk gazeteci, yazar, sendikacı ve politikacı.[1]

Tüm Kıbrıs İşçi Federasyonu (PEO)'nun Türk bürosu eski başkanıdır.[2] 1947 yılında yayımlanmış olan ve 2. sayısının ardından kapatılan İşçinin Yolu Şaşmaz isimli gazetenin yazı işleri müdürlüğü ve İnkılapçı gazetesinde köşe yazarlığı yaptı.[3] Türk Eğitim Kulübü (TEK)'nün kurucuları arasındaydı.[4]

1948 yılında düşük ücret ve kötü çalışma koşulları sebebiyle Kıbrıs Maden Şirketi'nde başlatılan greve hem Türk hem de Rum işçiler katılmış, 5 ay süren süreç işçilerin haklarının iyileştirilmesiyle sonuçlanmıştır. Bu süreçte Hürsöz ve Halkın Sesi gazeteleri başta destek verirken sonrasında destek vermeyi kesmişlerdir.[5] Grevi duyuracak gazete eksikliği yüzünden Kıbrıslı Türk sendikacıları yeni bir gazete arayışına yönelmiş, bunun sonucunda kurulan ve 1948-1949 yıllarında haftalık olarak yayımlanan Emekçi gazetesini kurmuştur.[1][6]

1950'li yılların başından itibaren Enosis ve Taksim'in Kıbrıs'ta yaşayan halklar için kanlı çatışmalara yol açacağını düşünen Ahmet Sadi, Kıbrıs'ın köylerini gezerek insanları bilinçlendirmeye çalıştı.[4]

22 Mayıs 1958 tarihinde eşi Leman Erkurt ile birlikte Ahmet Sadi'ye suikast düzenlendi.[5][7][8] Kendisi ve eşi yaralı kurtuldu. Saldırıyı TMT üstlendi[2] ancak bazı kişiler suikastın arkasında Özel Harp Dairesi'nin olduğunu savunmaktadır.[9] TMT bu saldırı üzerinden PEO üyesi tüm Kıbrıslı Türkleri tehdit etmekteydi, sendikadan ayrılmayanların ise sonunun Fazıl Önder gibi olacağını söylemişti.[2][10] Ahmet Sadi suikast girişimi sonrasında Kıbrıs'tan ayrıldı.[11]

Kaynakça

  1. ^ a b "Bir 'Kayıp Köpek' İlânı Ve 'Matlüp Hasıl Oldu Mu Efendim?'…". YENİDÜZEN. 5 Eylül 2017. 17 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  2. ^ a b c admin. "TMT, Solcu Kıbrıslı Türk Avına Başladı: Ahmed Sadi ve Eşi Saldırıdan Yaralı Kurtuldu – Ankara Değil Lefkoşa". 25 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  3. ^ "Kıbrıslıtürkler TMT'nin öldürmekle övündüğü Fazıl Önder'i saygıyla anıyor!". bianet.org. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  4. ^ a b Adanır, Eralp (30 Ocak 2022). ""Lapta'ya Giden Ahmet Sadi Muvaffak Olamadan Geri Döndürüldü"-1951 - Eralp Adanır". YENİDÜZEN. 7 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  5. ^ a b "Üç mermi, bir hançer: Kıbrıslı gazeteci Fazıl Önder neden öldürüldü? | Umut Ergüven | Journo". Gazedda. 24 Mayıs 2023. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  6. ^ "Kıbrıslı Türk Gazetecilerin Mesleki ve Etik Değerleri" (PDF). 9 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  7. ^ ""TMT'nin cinayetleri" ve Kıbrıs solunun hafızası". bianet.org. 4 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  8. ^ "Yirmibeşoğlu'nun Ağzından Kaçırdığı Kıbrıs'ın Gizli Tarihi". bianet.org. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  9. ^ Kıbrıslılarındır, Kıbrıs (12 Haziran 2021). "12 Haziran 1958: Çıkma o kanlı ovaya!". Cumhuriyetçi. 4 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  10. ^ "1 Ağustos 1958 ve öncesindeki TMT cinayetleri". Gazedda. 1 Ağustos 2020. 22 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 
  11. ^ Ergüven, Umut (24 Mayıs 2022). "Üç mermi, bir hançer: Kıbrıslı gazeteci Fazıl Önder neden öldürüldü?". Journo. 7 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rauf Denktaş</span> Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinin ilk cumhurbaşkanı

Rauf Raif Denktaş, Kıbrıs Türkü siyasetçi ve yazardır. Denktaş, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanıdır. 1983'ten 2005'e kadar toplamda 21 yıl 5 ay 9 gün cumhurbaşkanlığı yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fazıl Küçük</span> Kıbrıs Türklerinin önderi ve Kıbrıs Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Yardımcısı

Fazıl Küçük, Kıbrıs Türkü siyasetçi, gazeteci ve köşe yazarı. 1959 sonunda Kıbrıs Türkleri ile Kıbrıs Rumlarının ortak kurduğu Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk Cumhurbaşkanı yardımcısı. Kıbrıs Türklerinin, Rauf Denktaş'tan önceki önderi.

<span class="mw-page-title-main">Türk Mukavemet Teşkilatı</span> EOKA örgütüne karşı mücadele etmek için kurulan silahlı örgüt

Türk Mukavemet Teşkilatı ya da Türk Direniş Örgütü, Kıbrıs Türk toplumunun taksim hedefini gerçekleştirmek için faaliyet gösteren silahlı örgüttür. Kıbrıslı Rumların EOKA örgütüne karşı faaliyet göstermek üzere 1957'de kurulan TMT, 1958'de fiilî olarak faaliyet göstermeye başladı. Daha sonraları Millî Muhafız Ordusu, Akritas örgütü ve EOKA-B ile mücadele etti. 1 Ağustos 1976 tarihinde Kıbrıs Türk Güvenlik Kuvvetleri Komutanlığı'na dönüştürüldü. Üyelerine "mücahit" denmekteydi. Kıbrıs Harekâtı'nın başladığı 20 Temmuz 1974 tarihinde TMT üyesi 17.151 mücahit bulunuyordu.

Acar Akalın Kıbrıslı Türk besteci, gitarist ve şarkıcıdır. Pop-rock ve bu çerçevede folk müzik çalışmaları yapmıştır.

Kıbrıs Türktür Derneği, Ağustos 1954 tarihinde kurulan ve 29 Ağustos 1955 tarihindeki Kıbrıs Sorunu ile ilgili ABD ile Birleşik Krallık tarafından Türkiye ve Yunanistan'ın Londra’da yapılacak konferansa davet edilmesi öncesinde Türkiye'de "Kıbrıs konusunda Türkiye'nin pozisyonunu desteklemek ve kamuoyu yaratmak" amacıyla kurulmuş ama 6-7 Eylül Olayları'ndan sorumlu tutulmasından dolayı 7 Eylül 1955 tarihinde kapatılan dernek.

"Ya Taksim, Ya Ölüm", 1950'li yılların sonunda Türkiye'de ve Kıbrıs'ta, Kıbrıs adasının tamamının Türkiye'ye bağlanması ve Yunanistan ile Rumlara karşı yapılan mitingler. Bu mitingler, gösterilerde söylenen "Ya Taksim, Ya Ölüm" siyasi sloganı ile telaffuz edilmiş ve Türkiye'nin Taksim politikasına yönelik bir isimlendirme olarak anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Erenköy Direnişi</span>

Erenköy Direnişi, 1964 yılında Kıbrıs'ın Erenköy (Koççina) bölgesinde Türk Mukavemet Teşkilatına (TMT) mensup Kıbrıs Türkleri ile Millî Muhafız Ordusuna (MMO) mensup Kıbrıs Rumları arasında meydana gelen çatışmalar.

İşçinin Yolu Şaşmaz, ilk Kıbrıslı Türk solcu yayın organı olan dergidir. Ekim ve Kasım 1947 tarihlerinde iki sayısı yayınlandı.

Faiz Kaymak, Kıbrıs Türkü siyasetçi, gazeteci, eğitimci ve köşe yazarı. Kıbrıs Türk millî örgütlenmesinin ilk dönemlerinde Fazıl Küçük ile birlikte toplum lideri konumundaydı.

Avrupa ya da eski adıyla Afrika, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'de yayımlanan günlük gazetedir. Genel yayın yönetmenliğini Şener Levent yapmaktadır.

Başaran Düzgün, Kıbrıslı Türk gazeteci.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Muzaffer Gürkan ve Ayhan Hikmet cinayetleri</span>

Kıbrıs'ta yayımlanan Cumhuriyet gazetesini çıkaran, Kıbrıs Türk Halk Partisinin kurucuları olan Ahmet Muzaffer Gürkan ve Ayhan Hikmet, 23 Nisan 1962'yi 24 Nisan'a bağlayan gece faili meçhul cinayetlere kurban gittiler. İki gazeteci de evlerinde öldürüldü, Hikmet'in cinayeti yatağında, karısının gözü önünde gerçekleşti. Bu cinayetler, Cumhuriyet gazetesinin 23 Nisan 1962 tarihli nüshasında, Bayraktar Camii'nin bombalanması olayıyla ilgili açıklamaların yapılmasının hemen sonrasında yaşandı.

<span class="mw-page-title-main">Deveciler Hanı (Lefkoşa)</span> Lefkoşanın en eski ve büyük hanlarından biri

Deveciler Hanı, Lefkoşa'nın en eski ve büyük hanlarından biriydi. Osmanlı döneminden kalan han, adını develerin hana yüklerini indirmesinden almıştır ve günümüzde Kuzey Lefkoşa'da yer almaktadır. Ayasofya Camii ile Belediye Pazarı'nın toptancılar bölümü arasındaki alanda develer için ahırlar ve sahiplerinin konakladıkları han, iki katlı bir yapıydı. Osmanlı belgelerinde Araplar Hanı olarak geçmekteydi. Ayrıca Selimiye Hanı ile Ayasofya Hanı adlarıyla da bilinmekteydi. 1960'larda yıkılan Deveciler Hanı, günümüzde park etme yeri olarak kullanılmaktadır. Bundan önce de özellikle köylerden kasaba pazarına gelen otobüsler için otobüs terminali olarak kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Fazıl Önder</span>

Fazıl Önder, Kıbrıslı Türk gazeteci. Kıbrıs'taki iki toplum arasındaki barış çabalarıyla öne çıkmıştır.

Ayhan Hikmet, Kıbrıslı Türk avukat, gazeteci, siyasetçi. Londra'da eğitim görmüş bir avukattı ve haftalık Kıbrıs Türk gazetesi Cumhuriyet gazetesinde editör idi. Türk paramiliter grup TMT tarafından katledildiği iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Haşmet Muzaffer Gürkan</span>

Haşmet Muzaffer Gürkan, Kıbrıs Türkü gazeteci, yazar ve araştırmacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dr. Fazıl Küçük Müzesi</span> Kuzey Lefkoşada yer alan bir müze

Dr. Fazıl Küçük Müzesi, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin başkenti Kuzey Lefkoşa'da yer alan ve Kıbrıs Türkleri ile Kıbrıs Rumlarının ortak kurduğu Kıbrıs Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı yardımcısı seçilen Fazıl Küçük anısına kurulan müzedir. Müzede, Küçük'ün tarihi belge ve eşyaları sergilenmektedir. 1925 yılında kesme sarı taştan inşa edilen ev, Fazıl Küçük'ün ailesine satın alma yoluyla geçmiştir. Binanın zemin katı 1939 yılın­dan itibaren hasta muayene odası, 1940-1958 yılları arasında klinik, üst katı da konut olarak kullanılmıştır. 1958 yılında Türk Mukavemet Teşkilatı (TMT) kurulana kadar Türk halkının direniş karargâhı ve 1942 yılından Küçük'ün ölümüne kadar Halkın Sesi gazetesinin de idare yeri olarak da kullanılmıştır. 14 Mart 1997 tarihinde müze olarak düzenlemiştir. 16 Ekim 2002 tarihinde devlet tarafından kamulaştırılmıştır. Müze, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde ilk özel müze olma özelliğini taşımak­tadır. 2015 yılı ortasında başlayan yeniden tadilat nedeniyle yaklaşık sekiz ay hizmet vermeyen müze, 21 Nisan 2016 tarihinde yeniden konukların ziyaretine açılmıştır. Müzenin iç ve dış restorasyonu için yaklaşık 300 bin TL harcanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Haspolat</span>

Haspolat, Kıbrıs'ın başkenti Lefkoşa'nın dış mahallelerinden biridir. Tarihsel olarak ayrı bir köy olan yerleşim, de facto olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Lefkoşa ilçesinde, de jure olarak ise Kıbrıs Cumhuriyeti'nin aynı isimli kazasında yer alır.

İnkılâpçı Kıbrıs'ta Eylül-Aralık 1955 arasında yayımlanan haftalık bir gazeteydi.

PEO, Tüm Kıbrıs İşçi Federasyonu Kıbrıs Cumhuriyet'indeki sendikaları kapsayan bir şemsiye örgüttür. Tüm Kıbrıs Sendikalar Komitesi'nin devamı olarak kurulmuştur. 1948'de Kıbrıs Maden Şirketi'nin madenlerinde yapılan grevlerde etkili olmuş ve AKEL'le yakın ilişki içerisinde olmuştur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.