İçeriğe atla

Ahmet Esat Uras

Ahmet Esat Uras
Doğum1882
Amasya, Osmanlı Devleti
Ölüm1957
Ankara, Türkiye
EğitimÜniversite
MeslekBürokrat ve milletvekili

Ahmet Esat Uras (1882, Amasya - 11 Ocak 1957, Ankara), Türk siyasetçi.

Vefa İdadisi ve Mülkiye Mektebi'ni bitirmiştir. İzmit Maiyet Memurluğu, Bolu, İnebolu, Ahtabolu (Kırklareli Sancağı), Gevaş kaymakamlıkları, Emniyeti Umumiye Haber Alma Şube müdür yardımcılığı ve müdürlüğü, Siyasi Şube Müdür muavinliği, Emniyeti Umumiye müdürlüğü, Kars, Erzurum Reji Müdürlüğü, Rize mutasarrıflığı, TBMM II., III., IV., V., VI., VII. ve VIII. Dönem Amasya milletvekilliği ve III. Dönem Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti daimi üyeliği yapmıştır. 3. Rütbeden Osmani Nişanı, Donanma ve Beyaz şeritli İstiklal Madalyası sahibidir. Evli ve iki çocuk babasıdır.[1]

Gevaş'ta kaymakam olarak görev yaparken Akdamar'da Ermenilerle siyasi görüşmeler yapmak için kurulan heyete başkanlık yapmıştır. Mondros Mütarekesi'nden sonra tutuklanmış ve Bekirağa Bölüğüne hapsedilmiştir. Beş ay tutuklu kaldıktan sonra Şura-yı Devlet kararıyla serbest bırakılmıştır. Serbest kalan Esad (Uras) Bey, Anadolu'ya geçmiştir.

1882 yılında Amasya'nın Gumacig Mahallesi'nde doğdu. Babaları Şirvan-Kurdamir bölgesinden geldi ve Şirvanzade ailesine aitti. Amasya'ya Şamahı'dan gelen dedesi İsa Ruhi Efendi, Mevlana İsmail Şirvanizade'nin yeğeni ve damadıdır. Esad Uras'ın babası Hacı Nuri Bey, Osmanlı İmparatorluğu'nun gazilerinden biriydi.

Esad Uras, ilk eğitimini Fatih Asgari Rüşdi ve Vafa Edadi'de aldı. 1904'te Sivil Okul Siyasal Bilimler Fakültesi'nden mezun oldu. Bir süre İzmir Lisesi'nde Fransızca öğretmenliği yaptı. Daha sonra Mudurnu, Zonguldak, Ahtabolu ve Van ilçelerinde vali olarak çalıştı. Van'da görev yaptığı süre boyunca Akdamar'daki Ermenilerle görüşen heyetin başkanlığını yaptı.

Birinci Dünya Savaşı sırasında Osmanlı istihbaratının bir çalışanıydı. 1916'da siyaset dairesi başkanlığına terfi etti. 1916'da İç Kontrol'ün isteği üzerine Ermeni çetelerinin eylemleri üzerine bir kitap yazdı. Esad Uras, Ermeniceyi çok iyi bildiği için İsviçre'ye gitti, oradaki Ermeni örgütlerine kendisini bir Ermeni olarak tanıttı ve onların gizli yayınevlerine ve tüzüklerine el koydu. 1950'de 280 Ermeni yayınını Parlamento Kütüphanesi'ne bağışladı.

Birinci Dünya Savaşı'nda Osmanlı yenilgisinden sonra imzalanan Mondros Antlaşması'nın ardından birçok Türk siyasetçi ve aydın gibi tutuklanarak Bekirağa'ya gönderildi. Beş aylık bir gözaltı sürecinin ardından Şura-yı Devlet kararıyla serbest bırakıldı. Anadolu'ya geçen Esad Uras, Türkiye Büyük Millet Meclisi hükûmetinde çalıştı. Milli mücadele yıllarında Ankara'da Emniyet Genel Müdürü olarak görev yaptı ve Kars Anlaşması'na katıldı. 1921'de Kars'a, 1922'de Rıza Mutasarrıf'a (Osmanlı İmparatorluğu'ndaki idari makamlardan biri) atandı. Lozan Konferansı danışmanlarından Uras, 1923'te Amasya'dan milletvekili seçildi. 1924-1931 yılları arasında CHF parti müfettişi olarak Kars, Bayezid, Erzurum, Artvin ve Erzincan'ı ziyaret etti. Hükûmet, Milli gazetesinde birkaç roman yayınladı. Türk Tarih Kurumu üyesiydi. 1950 yılına kadar milletvekili olan Uras, hayatının son yıllarını Ankara'da yaşadı. 11 Ocak 1957'de Ankara'da öldü.

1953 yılında yayımladığı "Ermeni Sorunu: Dokuz Soru, Dokuz Cevap" adlı kitap, yayınlandığı günden beri, Türkiye Dışişleri Bakanlığı tarafından büyük ilgi görmüş, defalarca basılmış ve yabancı dillere çevrilmiştir.[2]

Eserleri

Kaynakça

  1. ^ http://www.tbmm.gov.tr/TBMM_Album/Cilt1/index.html 11 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TBMM Albümü TBMM Albümü
  2. ^ http://www.taraf.com.tr/ayse-hur/makale-ermenistan-acilimindan-bellek-acilimina.htm 17 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ‘Ermenistan açılımı’ndan ‘bellek açılımı’na

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Refik Koraltan</span> 8. Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanı

Bekir Refik Koraltan, Türk bürokrat ve siyasetçi. Demokrat Parti döneminde, 1950 ile 1960 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı görevinde bulunmuştur.

Nevzat Ayaz,, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Güneybatı Kafkas Geçici Hükûmeti</span>

Güneybatı Kafkas Geçici Hükûmeti, 17-18 Ocak 1919 tarihleri arasında gerçekleştirilen Büyük Kars Kongresi'nin sonucunda kurulan ve 12 Nisan'da İngilizlerin Kars'ı işgal etmeleriyle son bulan geçici hükûmet. Elviye-i Selâse'nin tamamını kapsamakta birlikte Kars, Batum, Ahıska, Ahılkelek, Artvin, Ardahan, Acara, Posof, Çıldır, Göle, Oltu, Karakurt, Sarıkamış, Karapınar, Kağızman, Kulp, Iğdır, Serdarabat, Aralık, Nuraşen, Nahçıvan, Culfa ve Ordubad gibi yerleri kapsamaktaydı. Güneybatı Kafkas Cumhuriyeti veya Kars Cumhuriyeti adlarıyla da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Aziz Akyürek</span> Türk siyasetçi

Hüseyin Aziz Akyürek, II. Meşrutiyet döneminde Osmanlı Devleti bürokrasisinde üst düzey görevlerden sonra, Yunan işgali sonrası Manisa'da mutasarrıflık ve yine işgal sonrası İzmir'de önce valilik, sonra da belediye başkanlığı yapmış, TBMM 3. Dönem'den itibaren 5 dönem Erzurum milletvekili olarak Meclis'te bulunmuş Türk siyasetçisi ve idarecidir.

<span class="mw-page-title-main">Şükrü Sökmensüer</span>

İbrahim Şükrü Sökmensüer, Türk siyasetçi, eski Türkiye İçişleri Bakanı.

<span class="mw-page-title-main">Nevzat Tandoğan</span> Türk bürokrat

Abdullah Nevzat Tandoğan, Türk bürokrat.

Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra, Osmanlı savaş suçlularını yargılama çabası, Paris Barış Konferansı (1919) tarafından ele alındı ve nihayetinde Osmanlı İmparatorluğu ile yapılan Sevr Antlaşması'na (1920) dahil edildi.

Batum Konferansı ve Antlaşması, 11 Mayıs – 4 Haziran 1918 tarihleri arasında Batum'da yapılan konferans ve sonucunda 4 Haziran 1918'de Osmanlı İmparatorluğu ile Kasım 1917'deki Bolşevik ihtilalinden sonra Kafkasya'da kurulan devletlerle, yani Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti, Gürcistan ve Azerbaycan Millî Şurası arasında imzalanmış anlaşma. 14 maddeden oluşan bu anlaşma, Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin imzaladığı ilk uluslararası sözleşmedir.

Mehmet Cevat Dursunoğlu, Türk eğitimci ve siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Nazifi Şerif Nabel</span> Türk siyasetçi

Nazifi Şerif Nabel,, Türk siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Hilmi Ergeneli</span> Türk siyasetçi

Ahmet Hilmi Ergeneli, Türk siyasetçidir.

Muharrem Tozçöken,, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Mithat Kalabalık</span> Türk bürokrat

Ahmet Mithat Kalabalık,, Türk siyasetçidir.

Ahmet Gültekin Kızılışık, Türk siyasetçi.

Ahmet Hamit Koray, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Halil Sezai Erkut</span> Halil Sezai Erkut

Hacı Halil Sezai Erkut, Türk siyasetçidir.

Latif Aküzüm, Türk siyasetçi.

Selahattin Toker -, Türk siyasetçidir.

İsmail Hakkı Demirel, Türk polistir.

<span class="mw-page-title-main">Nusret Bey</span> Türk öğretmen, devlet adamı (1875-1920)

Urfa Mutasarrıfı Nusret Bey, Türk öğretmen ve idarecidir. Ermeni Tehciri'inde vazife almasıyla ve bu tehcirde Ermenileri öldürdüğü ve mallarından kazanç sağladığı iddia edilerek idam edilmesiyle bilinir. 15 ay kürek cezasına çarptılırmış olduğu hâlde Divân-ı Harp-i Örfi yasadışı şekilde toplanıp cezası idam cezasına dönüştürdü. 5 Ağustos 1920'de Beyazıt Meydanı'nda idam edildi. Ferid Paşa hükûmetinden sonraki Ahmet Tevfik hükûmeti iktidara gelince ailesi suçsuz olduğunu iddia ederek davaların tekrar incelenmesini talep etti. İncelemelerin ardından Nusret Bey'in suçsuz yere asıldığı kanıtlanmıştır. 25 Aralık 1921'de TBMM tarafından "millî şehit" ilan edilmiştir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.