İçeriğe atla

Ahmet Cevdet Oran

Ahmet Cevdet Oran
Doğum1862
İstanbul,Aksaray
Ölüm27 Mayıs 1935
Ankara
Defin yeriEyüp Mezarlığı, İstanbul
Takma adİkdamcı
MeslekGazeteci, Yazar
MilliyetTürk
EğitimMekteb-i Hukuk, Mekteb-i Mülkiye
Edebî akımTürkçülük

Ahmet Cevdet Oran (1862 - 27 Mayıs 1935[1]), Türk yayıncı, yazar ve gazeteci.

Osmanlı Devleti'nin ilk yayıncılarından birisi olarak 1894'ten itibaren İkdam gazetesini yayınladığından "İkdamcı" diye anılır. Gazetenin kurucusu ve başyazarı idi. Türkçülük akımının basın alanındaki ilk temsilcilerinden birisidir. Rotatif baskı (dairesel klişe ile yapılan) tekniğini ilk defa basında deneyen kişidir.

Yaşamı

1862'de İstanbul’un Aksaray semtinde doğdu. Babası, Gerede’nin Çoğullu Köyü’nden İstanbul’a göç etmiş bir tütün tüccarı olan Hacı Ahmet Efendi idi.[2] Kaptanpaşa Rüştiyesi’nin ardından Mekteb-i Hukuk ve Mekteb-i Mülkiye’yi tamamladı. Özel öğretmenlerden Arapça, Fransızca, Almanca ve Rumca öğrendi.

Gazetecilik hayatına 1883'te Tercüman-ı Hakikat’te başladı; Resmi Gazete niteliğindeki Takvim-i Vakayi’de devam etti. Bir süre Reji ve Osmanlı Bankası'nda ve Hariciye Nezaretinde çalıştıktan sonra gazeteciliğe döndü. Sabah, Tarik ve Saadet gazetelerinde başyazarlık yaptı.

Temmuz 1894’te İkdam gazetesini yayınlamaya başladı. “Osmanlı” adını eksik bulduğundan çıkardığı gazeteyi “Siyasi Türk Gazetesi” olarak niteledi. Gazetesi yoluyla dilde sadeleşme akımını ve Türkçülük akımını savundu. İkdam Kütüphanesi adıyla birçok kitap bastı. 1908 yılında, İkinci Meşrutiyet’in ilânından sonra gazetesinin yazar kadrosunu genişletti, teknik imkânlarını geliştirdi. İttihat ve Terakki yönetimine karşı bir tutum alan gazetenin tirajı 40 bine kadar yükseldi.

Ahmet Cevdet, 31 Mart Olayı’ndan sonra ülkeyi terk etmek zorunda kaldı. 1923’e kadar Fransa ve İsviçre’de yaşadı. Bern'deki İngiliz Büyükelçisi Sir Horace Rumbold, 5 Aralık 1918'de İngiltere Dışişleri Bakanlığı'na gönderdiği kapalı tel yazısında; Ahmet Cevdet'in ismi "...sahibi bulunduğu İkdam gazetesini, Türkiye'de İngiliz çıkarlarından yana seferber etmek niyetinde olan Ahmet Cevdet'e ne denli işlem yapılması konusunda kendisine talimat gönderilmesi..." şeklinde geçiyordu.[3] İkdam gazetesi mütareke yıllarında Yakup Kadri Bey yönetiminde yayımlandı. Ahmet Cevdet, 1923'te Cumhuriyet’in ilânından sonra Türkiye'ye döndü. Sağlık sorunları yüzünden gazetenin yönetimini Mecdi Sadrettin'e bıraktı. 27 Mayıs 1935 tarihinde Ankara'da toplanan Matbuat kongresinde kalp krizi geçirerek öldü. İstanbul'da, Eyüp Mezarlığı'na defnedildi.[4]

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 2 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2019. 
  2. ^ "Çoğullu Köyü Tanıtım Sayfası". 15 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2010. 
  3. ^ Salâhi R. Sonyel, Kurtuluş Savaşı Günlerinde İngiliz İstihbaratının Türkiye'deki Eylemleri S.3-4
  4. ^ "Dursun Gürlek, İkdamcı Cevdet, Osmanlı Araştırmaları Vakfı Sitesi, Makaleler Bölümü". 31 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2010. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Refik Altınay</span> Türk tarihçi, yazar, şair, Darülfünun tarih müderrisi ve yüzbaşı (1881- 1937)

Ahmet Refik Altınay, Türk tarihçi, yazar, şair, Darülfünun tarih müderrisi ve yüzbaşı.

<span class="mw-page-title-main">Yunus Nadi Abalıoğlu</span> Türk gazeteci ve siyasetçi

Yunus Nadi Abalıoğlu, Cumhuriyet gazetesini kuran Türk gazeteci ve siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Ali Kemal</span> Şair, yazar, gazeteci ve siyaset adamı

Ali Kemal Bey, Türk yazar, gazeteci ve siyaset adamı. İkinci Meşrutiyet ve Mütareke döneminde İttihat ve Terakki karşıtı görüşleriyle tanınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Rüstem Bilinski</span>

Ahmet Rüstem Bey veya doğumundaki adı ile Alfred Bilinsky, Polonyalı ve İngiliz kökenli Türk diplomat, siyasetçi, gazeteci ve yazardır.

<span class="mw-page-title-main">Falih Rıfkı Atay</span> Türk gazeteci ve yazar

Falih Rıfkı Atay, İstiklâl Madalyası sahibi Türk yazar, gazeteci ve milletvekili.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyin Cahit Yalçın</span> Türk gazeteci ve politikacı

Hüseyin Cahit Yalçın, Türk gazeteci, yazar, çevirmen, siyasetçi.

<span class="mw-page-title-main">Celâl Nuri İleri</span> Türk gazeteci ve düşünür

Mehmet Celâl Nuri İleri, Türk gazeteci, yazar, siyasetçi ve fikir adamıdır.

<i>İkdam</i> 1894 - 1928 arasında İstanbulda yayınlanmış günlük siyasal gazete

İkdam, 5 Temmuz 1894 ve 31 Aralık 1928 tarihleri arasında İstanbul'da yayınlanmış günlük siyasal gazetedir.

<span class="mw-page-title-main">Jön Türkler</span> Osmanlı İmparatorluğunda siyasal reform hareketi

Jön Türkler veya Genç Türkler, Osmanlı İmparatorluğu'nun son döneminde ortaya çıkan meşrutiyetçi ve II. Abdülhamid Dönemi'nde muhalif olan "genç ve aydın" kuşağa verilen isimdir.

<i>Tasvîr-i Efkâr</i> Şinâsînin 1862de yayımlamaya başladığı gazete

Tasvîr-i Efkâr, İbrahim Şinâsî'nin 28 Haziran 1862'de Tasfîr-i Efkâr adıyla yayınlamaya başladığı, havâdis ve maarife dair Osmanlı cerîdesi (gazetesi).

<i>Cerîde-i Havâdis</i> Gazete

Cerîde-i Havâdis, Türk basın tarihinin yarı resmî olan ilk Türkçe gazetesi.

<span class="mw-page-title-main">Yusuf Akçura</span> Türk tarihçi ve milletvekili

Yusuf Akçura veya Kazanlı Yusuf Akçura, , Türk yazar ve siyasetçi. Türkçülük akımının önde gelen temsilcilerindendir. Tatar Türkü'dür.

<span class="mw-page-title-main">Müftüoğlu Ahmed Hikmet</span> Türk yazar ve diplomat (1870 - 1927)

Müftüoğlu Ahmed Hikmet, Türk yazar ve diplomat.

<i>Vakit</i> (gazete) 1875-1959 yıllarında İstanbulda yayımlanan günlük gazete

Vakit gazetesi, ilk defa 15 Mayıs 1875'te Diyarbakırlı Filip Efendi İstanbul'da Kemalzade Lastik Said Bey başyazarlığı altında yayınlanmaya başladı. Gazetenin yönetimi önce Ketenciler başındaki Han-ı Halil'de iken, sonraları Bab-ı Ali caddesindeki 54 numaraya taşınmıştı. Gazete o dönemde 30 paraya satılırdı. Yayınlanan makaleler imzasız olup yazıların altında "Muharriri evvel" imzası vardı. Vakit mücadeleci gazete olarak kısa zamanda en çok okunan gazetelerden biri oldu. Gazetenin yayınlanmasına bir süre göz yumuldu fakat daha sonra Padişah Abdülaziz'in ve hükûmetin tahammülü kalmadı, Vakit kapatıldı.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Rasim</span> Türk yazar, gazeteci, tarihçi, milletvekili (1864 - 1932)

Ahmet Rasim, Türk yazar, gazeteci, tarihçi, milletvekili.

Emrullah Efendi, Osmanlı eğitimcisi, siyasetçi, felsefeci.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Cevdet</span> Kürt asıllı doktor, ideolog ve çevirmen

Abdullah Cevdet Karlıdağ, Osmanlı İmparatorluğu'nun son yıllarında ve cumhuriyetin kuruluş döneminde yaşamış siyasetçi, düşünür, göz doktoru, şair ve tercümandır.

Ahmet Şükrü Esmer, Türk siyasetçidir.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyinzade Ali Turan</span> Azeri doktor, ressam, yazar ve filozof

Hüseyinzade Ali Turan, Azerbaycan Türkü doktor, ressam ve yazar.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de basın</span> Türk basınına genel bakış

Türkçe olarak ilk gazete II. Mahmut'un emriyle 1 Kasım 1831'de kurulan Takvîm-i Vekâyi'dir ve bu adım, Osmanlı'de baskı makinesinin kurulmasından uzun bir süre sonraya denk gelmektedir. Takvîm-i Vekâyi, yayın hayatı boyunca birkaç kez kapatılmış ve 1922 itibarıyla meclis tarafından Resmî Ceride ve daha sonra Resmî Gazete adıyla yayımlanmıştır. İngiliz diplomat ve gazeteci William Churchill tarafından 1840 yılında yayın hayatına başlayan ve 1866'da kapanan Cerîde-i Havâdis, ikinci Türkçe gazetedir. 1860 yılında Osmanlı devlet adamı ve gazeteci Agâh Efendi tarafından hazırlanan Tercümân-ı Ahvâl, basılan ilk özel gazetedir. Yazarları arasında İbrahim Şinâsî ve Ahmed Vefik Paşa da yer almıştır. Sonraki yıllarda ise kurucusu Şinasî olan Tasvîr-i Efkâr yayımlanmış fakat 1866'da kapanmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.