İçeriğe atla

Ahmet Bican Ercilasun

Ahmet Bican Ercilasun
DoğumAhmet Bican Ercilasun
8 Şubat 1943 (81 yaşında)
İzmir, Türkiye
MilliyetTürk
Eğitim
Kariyeri
Dalı
Çalıştığı kurumlar

Ahmet Bican Ercilasun (d. 8 Şubat 1943,[1] İzmir), Türk dil bilimci, Türkolog ve yazardır.

Hayatı

1943 yılında İzmir'de doğdu. Babası Kıbrıslı, annesi Kastamonuludur. İlk ve ortaöğrenimini İzmir'de tamamladı. İzmir İmam-Hatip Okulu ve dışarıdan fark derslerini vererek Ayvalık Lisesini bitirdi. 1963'te İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümüne girdi. 1967'de Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesine asistan olarak girdi. Kars'tan derlediği metinlere dayanarak hazırladığı "Kars İli Ağızları - Ses Bilgisi" adlı teziyle 1971'de "doktor" unvanını aldı. Haziran 1976 ile Ağustos 1977 tarihleri arasında Amerika Birleşik Devletleri'nin Seattle şehrinde University of Washington'da misafir araştırmacı olarak bulundu. 1979 yılında "Kutadgu Bilig'de Fiil" adlı teziyle doçent oldu. 1983'te Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesinde Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünün başkanlığına getirildi. 1986'da Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesine profesör olarak tayin edildi ve bu fakültenin Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünü kurdu. Gazi Üniversitesi Basın-Yayın Yüksek Okulu Müdürlüğü görevini yürüttü. 1992'de Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü kurulunca bu bölümün başkanlığına getirildi. 1993-2000 yılları arasında Türk Dil Kurumu başkanlığı yapmıştır. 2001 yılında Kırgızistan'da Manas Üniversitesinde misafir profesör olarak bulundu. 15 Aralık 2002 tarihinde Aydınlık Türkiye Partisi Genel Başkanı seçildi. 2004 yerel seçimlerinden sonra bu görevi bırakarak aktif siyasetten çekildi. 2004-2005 yıllarında Girne Amerikan Üniversitesinde (KKTC) öğretim üyeliği yaptı. Hacettepe Üniversitesinde Yeni Türk Edebiyatı profesörü olarak görev yapan Bilge Ercilasun'la evlidir, iki çocuğu vardır. Hâlen, 2010 yılında emekli olduğu Gazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünde dışarıdan ders vermektedir. Prof. Dr. Ahmet Bican Ercilasun'un Türk dili, edebiyatı, Çağdaş Türk Lehçe ve şiveleri konusunda pek çok eseri ve makalesi bulunmaktadır. "Türk Kağanlığı ve Türk Bengü Taşları" isimli çalışması ile araştırma dalında Edebiyat Sanat ve Kültür Araştırmaları Derneği (ESKADER) tarafından ödüle layık görüldü (2016).

Eserleri

  • Arpaçay Köylerinden Derlemeler, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1976 (Prof. Dr. Selâhattin Olcay ve Dr. Ensar Aslan'la birlikte), 398 s.
  • Bugünkü Türk Alfabeleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1977, 1. Cilt: 8+249 s., 2. Cilt: 8+266 s.
  • Kars İli Ağızları - Ses Bilgisi, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1983, VIII+386 s.
  • Kutadgu Bilig'de Fiil, Gazi Üniversitesi Yayınları, Ankara, 1984, XII+196 s.
  • Dilde Birlik, Conk Yayınları, İstanbul, 1984, 160 s., ilâveli ikinci baskı, Ecdâd Yayınları, Ankara 1993, 262 s.
  • "Başlangıcından XIII. Yüzyıla Kadar Türk Nazım ve Nesri", Büyük Türk Klasikleri 1, Ötüken-Söğüt Yayınları, s. 37-184, İstanbul, 1985.
  • Uygur Halk Masalları (Sekur Turan'la birlikte Türkiye Türkçesine aktarılmıştır.), Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1989.
  • Örneklerle Bugünkü Türk Alfabeleri, Kültür Bakanlığı Yayınları, 2. baskı; Ankara 1989; 3. baskı: Ankara 1990; 4. baskı: Ankara 1993; 5. baskı: Ankara 1996, XVII+301 s.
  • Türk Dili ve Kompozisyon Bilgileri (ortak), YÖK Yayınları, Ankara, 1990, X+364 s.
  • Moğolistan ve Çin Günlüğü, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 1991, 144 s.
  • Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Sözlüğü (ortak), Kültür Bakanlığı Yayınları, 1. Cilt: Kılavuz Kitap, Ankara, 1991, XIV+1183 s.; 2. Cilt: Dizin, Ankara, 1992, 502 s.
  • Türk Dünyası Üzerine İncelemeler, Akçağ Yayınları, Ankara, 1993; 311 s., ilaveli ikinci baskı, Anka
  • Türk Dili I-II-III-IV (Leylâ Karahan ile birlikte), Deniz Yayınevi, İstanbul, 1994-1996
  • Gülnar (roman), Ötüken Yayınları, İstanbul, 1998, 158 s.
  • Türk Dili Tarihi / Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla, Akçağ Yayınları, Ankara, 2004; 488 s.
  • 2BA (roman), Akçağ Yayınları, 2006, 204 s.
  • Karşılaştırmalı Türk Lehçeleri Grameri-I: Fiil - Basit Çekim (Editör), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2006, 802 s.
  • Makaleler (Yayına hazırlayan: Ekrem Arıkoğlu), Akçağ Yayınları, Ankara, 2007, 751 s.
  • Türk Lehçeleri Grameri (editör), Akçağ Yayınları, Ankara, 2007, 1.340 s.
  • Kâşgarlı Mahmud - Dîvânu Lugâti't-Türk: Giriş-Metin-Çeviri-Notlar-Dizin (Ziyat Akkoyunlu ile birlikte), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara 2014, 995 s.
  • Türk'ün Kayıp Kitabı-Ulu Han Ata (Roman), Akçağ Yayınları, Ankara, 2016, 263 s.
  • Türk Kağanlığı ve Türk Bengü Taşları, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2016, 758 s.
  • Atsız: Türkçülüğün Mistik Önderi, Panama Yayınları, 2018, 768 s.
  • Türk Dili Temel Kitabı: Herkes İçin Türk Dili, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara, 2020, 156 s.
  • Makaleleler 2 (Yayına hazırlayan: Ekrem Arıkoğlu), Akçağ Yayınları, Ankara, 2021, 834 s.
  • Bengü İl Tuta Olurtaçı Sen: Köl Tigin-Bilge Kağan-Tonyukuk Anıtları, Dergâh Yayınları, Ankara, 2021, 269 s.
  • Türk Dilinde Çekirdek Ekler, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 2022, 95 s.

Kaynakça

Özel
  1. ^ "Ahmet Bican Ercilasun: 70 Yaşındayım". www.youtube.com. 3 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2024. 
Genel

Dış bağlantılar

Parti siyasi görevi
Önce gelen:
Tuğrul Türkeş
Aydınlık Türkiye Partisi Genel Başkanı
15 Aralık 2002 - Ekim 2004
Sonra gelen:
Oktay Öztürk

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sözlük</span> dilin veya dillerin kelime haznesini (sözvarlığını), söyleyiş ve yazılış şekilleriyle veren, sözcüğün kökünü esas alarak, bunların başka unsurlarla kurdukları sözleri ve anlamlarını, değişik kullanışlarını gösteren yazılı

Sözlük, bir dilin veya dillerin kelime haznesini (sözvarlığını), söyleyiş ve yazılış şekilleriyle veren, sözcüğün kökünü esas alarak, bunların başka unsurlarla kurdukları sözleri ve anlamlarını, değişik kullanışlarını gösteren yazılı eserdir. Eski dilde lügat, kamus denir. Leksikografi sözlükbilimidir. Sözlükçüye leksikografır denir. Lügatça, sadece bir kitapta geçen terimleri anlatır (glossary).

<span class="mw-page-title-main">Kenan Gürsoy</span> Türk akademisyen ve filozof

Kenan Gürsoy, Türk akademisyen ve filozof.

Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İletişim Fakültesi, Türkiye'nin önemli iletişim fakültelerinden biridir. Birçok ünlü gazeteci ve televizyoncu yetiştirmiştir. 1967-1968 eğitim öğretim yılında Ekonomik ve Sosyal Faaliyetler Ticaret ve Sanayi Anonim Şirketine bağlı olarak kurulan Başkent Gazetecilik Yüksek Okulu 24 Ağustos 1971 tarihinde devletleştirilerek Gazetecilik ve Halkla İlişkiler Yüksek Okulu adıyla Ankara İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi'ne bağlanmıştır. Üç yıllık eğitim veren bu okuldaki eğitim süresi 10 Kasım 1973 tarihinde dört yıla çıkarılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çağatayca</span>

Çağatayca, Çağatay Türkçesi veya Doğu Türkçesi, 15. yüzyılda Timurluların idaresi altında gelişen ve 15. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına dek Orta Asya'daki Müslüman Türk halkları tarafından ortak yazı dili olarak kullanılan dildir.

<span class="mw-page-title-main">Codex Cumanicus</span> el yazması

Codex Cumanicus, Karadeniz’in kuzeyindeki Kıpçak Türkleri (Kumanlar), İtalyanlar ve Almanlar tarafından 14. yüzyılda derlenmiş iki bölümlük bir eserdir. Kumanlar arasında Hristiyanlığı yaymaya yönelik Katolik misyonerler tarafından “Codex Cumanicus” isminde Türk dilinde bir rehber ve ilmihal olarak geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Şükrü Halûk Akalın</span>

Şükrü Halûk Akalın,, 15 Nisan 2001 - 12 Ocak 2012 tarihleri arasında Türk Dil Kurumu Başkanlığı görevini üstlenmiştir. Kurumda düzenlenen basın toplantısında, görevinden kendi isteği ile ayrıldığını belirten Akalın, Hacettepe Üniversitesi'ndeki asli görevine geri dönmüştür.

Muharrem Ergin, Türk Türkologdur.

Prof. Dr. Metin Özarslan, Türk akademisyen.

Güzin Tural, Türk dili araştırmacısı, öğretim üyesi.

<span class="mw-page-title-main">İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi</span> İstanbul’da kurulan, benzerleri arasında Türkiye’nin ilk ve en büyük fakültesi

İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi (İÜEF), 1933 yılında İstanbul Üniversitesi bünyesinde Edebiyat Fakültesi adı ile kurulan fakülte. Türkiye'nin ilk edebiyat yüksek okuludur.

<span class="mw-page-title-main">Günay Karaağaç</span> Türk dilci

Prof. Dr. Günay Karaağaç, Türk dil bilginidir.

Bayram Durbilmez, Türk akademisyen, şair, yazar ve Türkolog'dur.

<span class="mw-page-title-main">Uçmag</span>

Uçmag - Türk ve Altay mitolojisinde Cennet. Uçmağ olarak da söylenir. Karşıtı Tamagdır. Burada Türkçe uçmak havalanmak, yükselmek kelimesi ile Soğdca Uştmaht cennet aynılaşarak uçmak şeklinde tek kelime oluşuyor ve Uştmaht biçimi kullanımdan kalkıyor. Ancak Uştmaht’ın anlamı Türkçe “uçmak” kelimesi üzerine taşınıyor. Böylece iki farklı kelime tek kelime oluyor. Bu hadisede ses yapılarının benzerliği, Türk milletinin kelimeyi fonetik algısı, Türkçeleştirme ve en az çaba kanununun etkisi düşünülebilir. Türk’ün tasavvuru ise burada en önemli unsurdur. Dili yapan ve kullanan halktır. Gök Tanrı’ya inanan Türk, cennete gitmek için “uçmak” gerektiğini düşünüyor. Hatta eski Türkler Şamanların atlarıyla uçup Tanrının yanına gidip geldiğine inanmaktadır. Eski Türkçede ölüm için kullanılan “kergek bolmak ” şeklinin de “uçmak”la ilgili olduğu hatırlanırsa bu husus daha iyi anlaşılır. Ayrıca “ölmek” kelimesinin de asıl anlamının “yükselmek, havalanmak” olduğu ileri sürülmesi bizi desteklemektedir. Uçmak kelimesi Türk kültür tarihinde bir dönem "Cennet" sözcüğünden çok daha fazla kullanılmıştır ve daha yaygındır. Yunus Emre'nin dizelerinde sık sık rastlanan bir kelimedir.

Tutulmadı Yunus canı, geçti Tamu'dan, Uçmak'tan
Yola düşüp Dost'a gider, ol aslına uyakmağa

Mehmet Talât Tekin, Türk dil bilimci, Türk edebiyatına önemli katkıları olan araştırmacı ve yazar.

Türk dili tarihi, çivi yazılı Sümerce tabletlerdeki alıntı kelimeler şeklinde bilinen ilk örneklerine rastlanan, coğrafya olarak Moğolistan ve Çin içlerinden Avrupa’nın ortalarına, Sibirya’dan Hindistan ve Kuzey Afrika sahasına kadar yayılmış olan Türk dilinin tarihidir. Günümüzde Asya ve Avrupa kıtalarında konuşulan ve yazılan Türk yazı dilleri ve bunların ağızlarının tarihî süreçlerini kapsar.

Eski Uygurca veya Eski Uygur Türkçesi, 9. yüzyıl ila 14. yüzyıl aralığında çeşitli devletlerde konuşulmuş ve yazılmış olan, Türki diller ailesinin Sibirya koluna mensup bir dil. Eski Türkçenin Göktürkçeden sonraki ikinci bölümünü oluşturmuştur.

Ana Altay dili veya Ana Altayca, birçok akademisyence varlığı reddedilen Altay dillerinin kökeni olan dil. Tarihî dönemde konuşulmuş olduğu düşünülen bu dilden sonraki tarihlerde Türk, Moğol, Mançu-Tunguz, Kore ve Japon dilleri çıkmıştır. Bu asıl dilin yapısı, özelliklerine dair çeşitli çalışmalar ortaya koyulmuştur.

Ersin Özarslan,, Türk akademisyen yazar.

Zeynep Kerman,, Türk edebiyat kuramcısı ve tarihçisidir.

İnci Enginün, Türk edebiyat kuramcısı, eleştirmen ve yazardır.