İçeriğe atla

Ahmet Arslan (akademisyen)

Ahmet Arslan
2017'de Arslan
Doğumu1944 (79-80 yaşında)
Şanlıurfa, Türkiye
EvlilikBerin Arslan
Alma materAnkara Üniversitesi
ÇağıÇağdaş felsefe
BölgesiBatı felsefesi
KurumlarıAnkara Üniversitesi
Ege Üniversitesi
Tezİbn'i Kemal'in (Kemal Paşa-zade) Haşiya ala tahafut al-falasifa'sı (1972)
Doktora
danışmanı		Mübahat Türker Küyel
İlgi alanlarıAntik Yunan felsefesi, İslam felsefesi, Osmanlı kelâmı
Önemli eserFelsefeye Giriş
İlkçağ Felsefe Tarihi

Ahmet Arslan (d. 1944, Şanlıurfa) Türk felsefeci, akademisyen ve çevirmendir.

Çocukluğu ve eğitimi

1944'te Şanlıurfa'da doğdu. Babası manav, annesi ev hanımıydı. On iki kardeşin sekizi çeşitli yaşlarda öldü. Çocukluğu Arap Meydanı mahallesinde geçti. Çocukluğunda sinema, kitaplar ve futbolla ilgilendi.

İlköğrenimini 11 Nisan Kurtuluş İlkokulunda tamamladı. İlkokulu bitirdikten sonra babasının yanında çalışmaya başladı. Bir gün babasının dükkânına alışveriş yapmaya gelen ve burada Arslan'ı çalışırken gören beşinci sınıf öğretmeni Lâtif Soyok'un, babasına Arslan'ın okula devam etmesi konusunda ısrar etmesi üzerine ortaokula yazdırıldı. Ortaöğrenimini 1961'de Şanlıurfa Lisesinde tamamladı. Zamanında eşekten düşüp sol kolunu kırdığını, ardından çıkıkçı bir kadının tedavisi üzerine dirsek kemiğinin yanlış kaynadığını ve bu nedenle sol kolunun sakat kaldığını söylemiştir. Anne ve babasının bu olay üzerine kendi aralarında sessizce, kolunu sakatladığı için elinden iş gelmeyeceğini, bu yüzden okumasının tek çare olduğunu konuştuklarını duyduğunu belirtmiştir.

Liseden mezuniyetinin ardından Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesindeki bölümlerin alım sınavlarına girdi. Kazandığı birkaç bölüm arasından Ankara Hukuku tercih etti. Bir müddet bu bölüme devam ettikten sonra aynı üniversitenin felsefe bölümüne kaydoldu. 1972'de Mübahat Türker Küyel'in danışmanlığında, İbn'i Kemal'in (Kemal Paşa-zade) Haşiya ala tahafut al-falasifa'sı başlıklı tezi ile doktora derecesini aldı.[1] Askerliğini, 1973-74 yılları arasında yedek subay olarak Diyarbakır'da yaptı.

Kariyeri

Arslan, Ankara Üniversitesi ve Ege Üniversitesinde görev yapmıştır.[2] Akademik araştırma alanları Antik Yunan felsefesi, İslam felsefesi ve kelâmdır.[2]

Felsefe çalışmaları ve görüşleri

Tanıl Bora, Ahmet Arslan'ın bütün dinsel düşünüş tarihiyle ilgili muazzam bir külliyat ürettiğini belirtmiş, Ege Üniversitesi Felsefe Bölümünün de Arslan'ın düşünce dünyası doğrultusunda, "felsefeden İslam'a bakma" ilgisine sahip olduğunu ifade etmiş ve bunu Ankara İlahiyat Fakültesinin yaklaşımının tersi olarak nitelemiştir.

Arslan'dan etkilenenler arasında öğrencisi Zerrin Kurtoğlu ve onun İslam Düşüncesinin Siyasal Ufku kitabı bulunmaktadır.[3] Arslan, felsefi denemelerinde İslam'ın temel hak ve özgürlüklerle uyumlu bir okumasını yaparak hoşgörü konusunu işlemiş; dinî hukukun bile "insan elinden çıkma", "akılsal" olduğunu ifade edip din yorumunda çağdaşlaşma olanağı bulunduğunu savunmuştur.[4]

İslam felsefesine ilişkin İslami filozofların asıl işlevinin antik düşünceyi Batı'ya tekrardan ulaştırmak olduğu ve İslam felsefesinin evrensel felsefenin gelişmesinde önemli bir anı temsil etmediği, özgün görüşleri bulunmadığı yönündeki görüşü reddeder. Bu bağlamda T. J. de Boer gibi oryantalistlerin görüşüne katılmaz.[5]

Celâl Şengör, Arslan'ın İlkçağ Felsefe Tarihi başlıklı kitap dizisini "Yani ben diyeceğim ki, 'Ah, Türkiye'deki en iyi kitap', öyle değil. Benim dünyada da okuduğum en iyi kitaplardan biri bu!" diyerek övmüştür.[6]

Özel hayatı

Arslan'ın Berin isimli bir eşi, Çağrı isimli bir oğlu ve Senem isimli bir kızı vardır. Almanca, Arapça, Fransızca ve İngilizce dillerini bilmektedir.[2] İslam eleştirisi konulu söylemleri nedeniyle pek çok kez gündeme gelmiştir.[7][8] Ahmet Arslan, bir ateist olmadığını, ama kendisinin bir "ate" olarak nitelendirilebileceğini beyan etmiştir.[9]

Eserleri

Kitapları
  • Haşiye Ala't-Tehafüt Tahlili, 1987
  • Kemalpaşazâde'nin Tehâfüt Hâşiyesi, 1987
  • Felsefeye Giriş, 1994
  • İslam, Demokrasi ve Türkiye, 1999
  • İslam Felsefesi Üzerine, 1999 [İslam felsefesi hakkındaki birtakım makalelerinin derlemesi]
  • İbni Haldun, 2002
  • Felsefe, 2004 [Lise felsefe ders kitabı]
  • İlkçağ Felsefe Tarihi 1: Sokrates Öncesi Yunan Felsefesi, 2006
  • İlkçağ Felsefe Tarihi 2: Sofistlerden Platon'a, 2006
  • İlkçağ Felsefe Tarihi 3: Aristoteles, 2007
  • İlkçağ Felsefe Tarihi 4: Helenistik Dönem Felsefesi: Epikurosçular Stoacılar Septikler, 2008
  • İlkçağ Felsefe Tarihi 5: Plotinos, Platonculuk ve Erken Dönem Hristiyan Felsefesi, 2010
Çevirileri
  • Felsefeye Giriş, John Herman Randall - Justus Buchler, 1981
  • Metafizik, Aristoteles, 1982
  • Aristoteles, David Ross, 1996
  • Erken İslam'da Mizah, Franz Rosenthal, 1997
  • İdeal Devlet, Fârâbî, 1997
  • Materyalizmin Tarihi ve Günümüzdeki Anlamının Eleştirisi, Friedrich Albert Lange, 1998
  • İlimlerin Sayımı, Fârâbî, 1999
  • Mutluluğun Kazanılması, Fârâbî, 1999
  • İslam Felsefesi Tarihi Cilt 2: İbni Rüşd'ün Ölümünden Günümüze, Henry Corbin, 2000
  • Felsefe Aracılığıyla Düşünme, Chris Horner - Emrys Westacott, 2001
  • Edessa (Urfa) Kutsal Şehir, Judah Benzion Segal, 2002
  • Allah'ın Yeni Şehitleri: İntihar Bombacıları, Farhad Khosrokhavar, 2006 (T. Duman ile)
  • İslam Hümanizmi, Lenn E. Goodman, 2006
  • İşçi Sınıfı Araf'ta: Devrimin Kıyısında Fransa - Haziran 36, Jacques Danos - Marcel Gibelin, 2013
  • Müslüman Site: Toplumsal ve Siyasi Hayat, Louis Gardet, 2014
  • İslam Teolojisine Giriş, Louis Gardet - Georges Anawati, 2015
  • Tamamlanmamış Devlet: Arap Ülkelerinde Hukuk Sorunu, Ali Mezghani, 2015
  • Papa ve Mussolini: XI. Pius'un Gizli Tarihi ve Avrupa'da Faşizmin Yükselişi, David I. Kertzer, 2018
Söyleşileri
  • Bir Ömür Düşünmek: Ahmet Arslan'la Nehir Söyleşi, 2016 (D. Özkan ve B. Kalkan ile)
  • Teke Tek Bilim: İlk Çağ, 2020 (F. Altaylı ve C. Şengör ile)
  • Teke Tek Bilim: Din nedir?, 2023 (F. Altaylı ile)[10]
  • Teke Tek Bilim: Evrim, 2023 (F. Altaylı ve C. Şengör ile)
  • Teke Tek Bilim: Aydınlanma, 2023 (F. Altaylı ve C. Şengör ile)
  • Teke Tek Bilim: İyonya Ekolü, 2023 (F. Altaylı ve C. Şengör ile)

Notlar

Kaynakça

Özel
  1. ^ "İbn'i Kemal'in (Kemal Paşa-zade) Haşiya ala tahafut al-falasifa'sı". Ankara Üniversitesi Kütüphane ve Dökümantasyon Daire Başkanlığı. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022. 
  2. ^ a b c Arslan, Ahmet (Ağustos 2019). Felsefeye Giriş (27 bas.). Ankara: Serbest Kitaplar. s. 5. ISBN 9786056955211. 
  3. ^ Bora, Tanıl (2017). Cereyanlar: Türkiye'de Siyasî İdeolojiler. İstanbul: İletişim Yayınları. s. 498. 
  4. ^ Bora, a.g.e., s. 564.
  5. ^ Kafadar, Osman (2000). Türkiye'de kültürel dönüşümler ve felsefe eğitimi. İz Yayıncılık. s. 59. 
  6. ^ "Teke Tek Özel - 8 Ekim 2017 (Bilimin Tarihi)". 1:38. Habertürk TV. 8 Ekim 2017. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022. 
  7. ^ "Habertürk TV'de büyük skandal: Ayet ve hadislerle dalga geçen Ahmet Arslan'a tepki yağıyor". Yeni Şafak. 22 Mart 2022. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022. 
  8. ^ "Urfalılardan 'Hz. İbrahim diye biri yok' diyen Şengör ve Arslan hakkında suç duyurusu". Risale Haber. 27 Mayıs 2022. 7 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2022. 
  9. ^ "Prof. Dr. Ahmet Arslan ile Söyleşi - Din, Ateizm, Agnostisizm, Deizm vs". Abdullah Bulut. 28 Aralık 2018. 13 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Eylül 2023. 
  10. ^ "Din nedir? / Prof. Dr. Ahmet Arslan - Fatih Altaylı & Teke Tek Bilim". 24 Eylül 2023. 16 Kasım 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2024. 
Genel
  • Özkan, Devrim; Kalkan, Buğra (Şubat 2018). Bir Ömür Düşünmek: Ahmet Arslan'la Nehir Söyleşi (2 bas.). Ankara: Eksi Kitaplar. ISBN 9786056936098.

İlgili Araştırma Makaleleri

Metafizik ya da doğa ötesi, felsefenin bir dalıdır. İlk felsefeciler tarafından, "fizik bilimlerinin ötesinde olan" anlamına gelen "metafizik" sözcüğü ile felsefeye kazandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mantık</span> bilginin yapısını inceleyen, doğru ile yanlış arasındaki akıl yürütmenin ayrımını yapan disiplin

Mantık ya da eseme, bilginin yapısını inceleyen, doğru ile yanlış arasındaki akıl yürütmenin ayrımını yapan disiplindir, doğru düşüncenin aletidir. Önceleri bir felsefe dalıyken daha sonra kendi başına bir ihtisas alanı olmuştur. Matematik ve bilgisayar biliminin de parçası haline gelmiştir. Bir disiplin olarak Aristoteles tarafından kurulmuştur. Aristoteles'den etkilenen Farabi tarafından iki kısımda kategorize edilmiştir. İbn-i Sina geçicilik ve içerme arasındaki ilişkiyi geliştirmiştir. Çağdaş zamanlarda Frege, Russell ve Wittgenstein önemli katkılar yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Arda Denkel</span> Türk filozof

Arda Denkel, Türk filozoftur.

<span class="mw-page-title-main">Fârâbî</span> Türk filozof, bilim adamı

Fârâbî, 8. ve 13. yüzyıllar arasındaki İslam'ın Altın Çağı'nda yaşamış ünlü filozof ve bilim insanıdır. Aynı zamanda gök bilimci, mantıkçı ve müzisyendir.

İbn Miskeveyh (940-1030) Fars asıllı ünlü Şii filozoftur. Müslümanlarca; Aristoteles, Farabi'den sonraki üçüncü öğretmen yani "Muallim Salis" olarak bilinir. İran'ın Rey kentinde 940'ta doğdu. Aktif politik kişiliğini filozof rolüyle birleştirdi. Tarihçi yönü de olan Miskeveyh Bağdat, İsfahan ve Rey şehirlerindeki Büveyhî Hanedanı'na hizmette bulundu. Aralarında Sicistani'nin de olduğu bir entelektüel grubunun üyesiydi. İslam dünyasında Neoplatonik geleneğin ortaya çıkışında Miskeveyh'in telifçi rolünün etkisi bulunmaktadır. İbn Miskeveyh tarihten psikolojiye, kimyadan metafiziğe kadar pek çok farklı alanda çalışmalarda bulundu ve eserler kaleme aldı. Yunan filozoflarının tevhid ile ilgilendiklerini öne sürmekle Miskeveyh din ile felsefeyi uzlaştırma hususu probleminden uzak durmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İslam felsefesi</span> İslam medeniyetindeki felsefe geleneği

İslam felsefesi, İslâm dinine mensup kişilerce gerçekleştirilen felsefe etkinliğidir. Müslüman felsefesi ve Arapça felsefe olarak da adlandırılır. İslam felsefesi adlandırması sadece İslam'a dair bir felsefe olarak anlaşıldığından tartışmaya açıktır. İslam dünyası felsefeyle 8. yüzyıldan itibaren sistematik hale gelen Bağdat merkezli tercüme hareketiyle tanışmıştır. 3. yüzyılda Plotinos'un öncülük ettiği, Yeni Platonculuk adlı felsefi akımın Eflâtun ve Aristoteles'i uzlaştırma çabaları İslam dünyasına aktarılan felsefenin temeli olmuştur. Müslüman filozoflar bu iki filozofun eserlerini şerh etme yoluna gitmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Plotinos</span> Filozof

Plotinos, Neoplatonizmin kurucusu antik filozof. Plotinos hakkındaki bilgilerimizin çoğu, kendisi de filozof olan Porfirios'un Plotinos'un baş eseri Enneadlar'a yazdığı önsözden gelmektedir. Plotinos'un mistik felsefesi Yahudi, Hristiyan, gnostik ve Müslüman filozoflara ve mistiklere yüzyıllar boyunca esin kaynağı olmaya devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Pisagorculuk</span>

Pisagorculuk, Pisagor ve takipçileri tarafından Sicilya'da uygulamaya koyulmuş ezoterik ve metafizik inançlar içeren felsefi bir öğretidir. İlk Pisagorcuların benzeri görüşlerini benimseyen daha sonraki oluşumlar Yeni Pisagorculuk terimi altında ele alınır.

<span class="mw-page-title-main">Felsefe tarihi</span>

Felsefe tarihi, felsefenin mantık, epistemoloji, ontoloji, etik, estetik gibi alt bölümlerinden birisidir. Genel olarak felsefe derslerinin başlangıcında verilir. Bunun temel nedeni, felsefe tarihinin içeriğiyle ilintilidir. Felsefe tarihi, felsefenin ne olduğunun tanımlanmasından, çeşitli felsefe ögretilerinin tarihsel yerlerinin ve öğretisel ayrımlarının belirlenmesine ve bu öğretilerin felsefenin alt bölümleri açısından değerlendirilip ortaya konulmasına kadar çok yönlü ve çok boyutlu bir içeriğe sahiptir. Felsefe tarihi bu anlamda sadece bir mevcut felsefelerin ansiklopedik bir araya getirilmesi meselesi değildir; felsefenin ne olduğunun tanımlanmasından neyin felsefe-içi neyin felsefe-dışı sayılacağına değin bir dizi kuramsal/felsefi sorunla yüz yüzedir. Bu anlamda, felsefenin bir altbölümü olarak felsefe tarihi, hem felsefi çalışmanın başlangıcı hem de en önemli alanıdır. Genelde felsefe tarihi kitapları, bu bakımdan öğretilerin ve bunların felsefi sorunları çözme denemelerinin art arda etkileşimlerle gelişen tarihini ele alır. Bu tarihin hazırlanmasında hem düşünürlerin metinleri hem de bu metinlerin tarihsel toplumsal koşulları iç bağlantıları açısından değerlendirilir, öğretilerin birbirine etkileri ve karşıtlıkları, benzerlikleri ve ayrımları serimlenir. Dolayısıyla, genel anlamda felsefe tarihinin varlık, bilgi ve değerlerle ilgili soruları ve sorunları belirli özgül yöntemlerle değerlendiren ya da inceleyen ve bu incelemeyi sonuçları bakımından da sistemaktikleştirilmesine yönelik çalışan bütün düşünce girişimlerini ortaya koymayı hedeflediği söylenebilir.

<span class="mw-page-title-main">Batı felsefesi</span>

Batı felsefesi, Antik Yunan'dan başlayıp günümüze kadar gelen Batılı felsefe tarihi anlayışı. Özellikle Avrupa'nın ve batı olarak adlandırılan dünyanın 19. yüzyıl'da felsefe tarihini yazarken kategorize ettikleri düşünce geleneği Batı felsefesi olarak adlandrılır. Platon'dan başlayıp modern zamanlara uzanan belirli bir felsefe yapma tarzı batı felsefesinin ayırıcı özelliği, daha ayrıcalıklı özelliği olarak anlaşılır. Bu eğilim genel bir yaklaşımla "Doğu'da felsefe yoktur" savını ileri sürer. Antik Mısır, Mezopotamya, İran, Çin ve Hint kültürleri tarih olarak çok daha eski olmalarına ve buralarda yaşayan insanların belirli düşünce geleneklerine sahip olmalarına rağmen, Batı felsefesi Antik Yunan dönemiyle birlikte başlatılır ve bunlar dışta bırakılır. Doğu felsefesi, Hint ve Çin felsefeleri dahil olmak üzere çok önceleri başlamıştır, bu gelenekler etkileşimlerle sürekli varlıklarını devam ettirmişlerdir, ancak Batı felsefesi bu gelenekleri felsefe-dışı sayma yönelimindedir. Felsefe tarihi kitapları, genel bir eğilim olarak, MÖ 500'lerden başlayarak bugüne kadar, batı olarak addedilen bölgelerde ve batılı düşürlerce ortaya konulan felsefe yapma geleneği Batı felsefesi olarak görülür.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ felsefesi</span>

Orta Çağ felsefesi tarihsel dönem itibarıyla ilkçağ felsefesinin bitiminden modern düşüncenin başlangıcına kadar olan dönemi kapsar. M.S. 2. yüzyıldan 15. yüzyıl sonlarına-16. yüzyıl başlarına, rönesansa kadar olan dönem olarak ele alınır. Bu dönemin felsefe tarihi açısından kendine özgü özellikleri vardır. Birçok felsefe tarihi kitabında Orta Çağ'da felsefe yok sayılır ya da Orta Çağ'ın karanlık bir çağ olduğu değerlendirmesine bağlı olarak felsefenin de karanlığa gömüldüğü öne sürülür. Bunun yanı sıra Orta Çağ'da felsefenin varlığını kabul eden ve bu felsefenin özgül niteliklerini açıklayan felsefe tarihi çalışmaları da söz konusudur.

<span class="mw-page-title-main">Skolastik felsefe</span>

Skolastik felsefe/düşünce, Latince kökenli schola (okul) kelimesinden türetilen scholasticus teriminden gelmektedir ve kelime anlamı olarak okul felsefesi demektir. Bu anlam önemlidir, zira skolastik felsefe, Orta Çağ düşüncesinde doğrunun zaten mevcut olduğu düşüncesine ve felsefenin okullarda okutularak öğretilmesine dayanan bir yaklaşım sergiler. Bu felsefenin temeli teolojidir, ona dayanır ve onu desteklemeye çalışır.

<span class="mw-page-title-main">İbn Cebirol</span>

İbn Cebirol (1021-1058) ya da Avencebrol, Yahudi şair ve filozof. İslam felsefesi içinde etkili olmuş Yahudi filozoflardan birdir. Hayatı hakkında tam bir bilgi olmamakla beraber, 11. yüzyılda Málaga'da doğduğu, Saragossa'da eğitim gördüğü ve Valentia'da öldüğü sanılmaktadır. Kitaplarını Arapça yazmıştır ve düşüncelerinde İslam filozoflarından etkilenmiştir. Bunlardan dolayı kendisi İslam felsefesinde etkili olmuş Yahudi filozoflar arasında sayılmıştır. İbn Meymun ile birlikte İslam dünyasında Yahudi filozofları başlığın da değerlendirildiği görülür. Felsefe içerikleri olan etkileyici şiirler yazmıştır. Ve yazdıkları daha sonradan İbraniceye ve Latinceye çevrilmiştir. En önemli kitabı Yenbu'ül-hayat´tır. Burada Cebirol panteist eksenli felsefi düşüncelerini dile getirir. Muhta ül-cevahir kitabınıysa hem İbranice hem Arapça olarak yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Celâl Şengör</span> Türk yer bilimci, akademisyen ve yazar

Ali Mehmet Celâl Şengör, Türk yer bilimci, akademisyen, bilim insanı ve yazardır. Yapısal yer bilimi ve tektonik dallarındaki çalışmaları ile tanınır. Şerit kıtaların dağ kuşaklarının yapısına etkisini ortaya koymuş ve Kimmer Kıtası adını verdiği bir şerit kıta keşfetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Felsefe</span> soyut, genel ve temel birtakım probleme ilişkin yapılan sistematik çalışma

Felsefe veya düşünbilim; varlık, bilgi, değerler, gerçek, doğruluk, zihin ve dil gibi konularla ilgili soyut, genel ve temel problemlere ilişkin yapılan sistematik çalışmalardır. Felsefe ile uğraşan kişilere filozof denir.

Farabi bibliyografyası Farabi'ye ait olduğu düşünülen eserleri içermektedir. Hangi eserlerin Farabi'ye ait olduğu yıllardan beri tartışılmakta ve tam olarak açık olmayan bir konudur.

<span class="mw-page-title-main">Teoman Duralı</span> Türk filozof ve akademisyen (1947–2021)

Şaban Teoman Duralı, Türk filozof, mütefekkir ve akademisyendir. Felsefe tarihi, biyoloji felsefesi, dilbilim, siyaset felsefesi, savaş felsefesi gibi alanlarda çok sayıda kitabı ve makalesi vardır.

Hasan Aydın, Türk felsefeci, eğitimci ve dinbilimci.

<i>Tehafut et-Tehafut el-Felasife</i> İbn Rüşdün 12. yüzyılda Gazzâlinin Tehâfut el-Felâsife adlı eserine cevap olarak yazdığı eser

Tehâfut et-Tehâfut el-Felâsife ‎‎ Endülüslü filozof İbn Rüşd'ün 12. yüzyılda yazmış olduğu eserdir. Kelamcı ve mutasavvıf Gazzâli'nin Tehâfut el-Felâsife adlı eserine karşı bir cevap, bir savunma olarak, ondan yaklaşık bir yüzyıl sonra yazılmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.