İçeriğe atla

Ahmes

Rhind Matematik Papirüsü'nün bir kısmı

Ahmes (Mısırca: jꜥḥ-ms, yaygın bir Mısır ismi aynı zamanda Ahmose olarak da yazılmıştır), On Beşinci Hanedanlığın (ve İkinci Ara Dönem'in) sonuna ve On Sekizinci Hanedanlığın (ve Yeni Krallığın) başlangıcına doğru yaşayan bir eski Mısırlı katipti. Yaklaşık olarak MÖ. 1620'de Mısır'da doğdu ve MÖ. 1660 civarında Mısır'da öldü. Yaklaşık MÖ 1550'ye tarihlenen eski Mısır matematiğinin bir eseri olan Rhind Matematik Papirüsü'nü kopyaladı;[1] adı bilinen matematiğe en erken katkıda bulunan kişidir.[2][3] Aynı zamanda kesirleri kullanan ilk matematikçidir.[4] Ahmes, eserin yazarı değil, sadece katip (yazman) olduğunu iddia etti. İçeriğin MÖ 2000 yıllarından daha eski bir belgeden geldiğini iddia etti.[5]

Papirüs, Mısır matematiğiyle ilgili ilk bilgi kaynağımızdır. Bunun ön yüzünde, Mısır kesirlerinin toplamı şeklinde, üçten yüz bire kadar olan tek sayılarla ikiye bölünmesinin bir temsil tablosu bulunur. Bu kesirler birim kesirler olarak da bilinir ve payı birim olan kesirlerden oluşur. Papirüsün arka tarafında, tahıl ambarlarının dört temel işlemi, denklemlerin çözümü, ortalamalar, hacimler, üçte iki kuralı vb. hakkında 87 problem vardır.

Rhind papirüsü, 1863 yılında British Museum'a miras kaldı, bazen ondan 'Ahmes papirüsü' olarak da adlandırılır. Ahmés hakkında sahip olduğumuz tüm bilgiler, onun papirüs üzerine yaptığı yorumlar sayesindedir.

Rhind papirüs kolofonunun sonunda yer alan Ahmes'in imzasının tıpkıbasımı.

Ayrıca bakınız

  • Eski Mısırlı yazıcıların listesi

Kaynakça

  1. ^ "The Rhind Mathematical Papyrus". britishmuseum.org (İngilizce). 12 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2017. 
  2. ^ Pickover, Clifford A. (2009), The Math Book: From Pythagoras to the 57th Dimension, 250 Milestones in the History of Mathematics, Sterling Publishing Company, Inc., s. 36, ISBN 978-1-4027-5796-9 .
  3. ^ Derbyshire, John (2006), Unknown quantity: a real and imaginary history of algebra, National Academies Press, s. 29, ISBN 978-0-309-09657-7 .
  4. ^ John Wesley Young (1917). Lectures On Fundamental Concepts Of Algebra And Geometry (İngilizce). The Macimllan Company. 
  5. ^ O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Ahmes", MacTutor Matematik Tarihi arşivi 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rhind Papirüsü</span>

Rhind Matematiksel Papirüsü (RMP), günümüze kadar korunabilmiş antik Mısır matematiğimin en iyi bilinen örneklerinden biri olan yazıttır. 1858'de Luksor, Mısır'da papirüsü satın alan İskoç antikacı Alexander Henry Rhind'in soy ismini almıştır. MÖ 1550 dolaylarına ait olduğu düşünülen papirüsün, Ramesseum içinde veya yakınlarında yapılan kaçak bir kazı sırasında bulunduğu tahmin edilmektedir.

Kâşî ya da tam künyesiyle Gıyâsüddîn Cemşîd bin Mes'ûd el-Kâşî 14. yüzyılın son yarısında, Kaşan'da doğmuş hekim, matematikçi ve gökbilimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Brahmagupta</span> Hint matematikçi ve astronom (598-668)

Brahmagupta, Hint matematikçi ve gök bilimcidir. Matematik ve astronomi üzerine teorik Brāhmasphuṭasiddhānta (628) ile daha uygulamaya yönelik Khaṇḍakhādyaka (665) adlı iki önemli esere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Cayley</span> İngiliz matematikçi (1821-1895)

Arthur Cayley, İngiliz matematikçi. Çoğunlukla cebir alanında çalıştı. Modern İngiliz saf matematik okulunun kurulmasına yardımcı oldu.

Samoslu Conon bir Yunan astronom ve matematikçiydi. Öncelikle bir takımyıldız olan Coma Berenices'i adlandırmasıyla hatırlanır.

Zenodorus çevresi sabit olan bir şeklin alanını ve sabit yüzeyli katı bir cismin hacmini inceleyen eski bir Yunan matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Orta Çağ İslam matematiği</span> yaklaşık 622 ile 1600 yılları arasında İslam medeniyeti altında korunan ve geliştirilen matematiğin bütünü

İslam'ın Altın Çağı'nda matematik, özellikle 9. ve 10. yüzyıllarda, Yunan matematiği ve Hint matematiği üzerine inşa edilmiştir. Ondalık basamak-değer sisteminin ondalık kesirleri içerecek şekilde tam olarak geliştirilmesi, ilk sistematik cebir çalışması (Hârizmî tarafından yazılan Cebir ve Denklem Hesabı Üzerine Özet Kitap adlı eser ve geometri ve trigonometride önemli ilerlemeler kaydedilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Papirüsü</span>

Moskova Matematik Papirüsü, Mısır dışındaki ilk sahibi olan Eski Mısır bilimci Vladimir Golenishchev'in ardından Golenishchev Matematik Papirüsü olarak da adlandırılan eski bir Mısır matematik papirüsüdür. Golenishchev papirüsü 1892 veya 1893'te Teb'de satın alındı. Daha sonra bugün kaldığı Moskova'daki Puşkin Devlet Güzel Sanatlar Müzesi koleksiyonuna girdi.

Eski Mısır matematiği, Eski Mısır'da yaklaşık MÖ 3000 ila 300 yılları arasında, Eski Mısır Krallığı'ndan kabaca Helenistik Mısır'ın başlangıcına kadar geliştirilen ve kullanılan matematiktir. Eski Mısırlılar, saymak ve genellikle çarpma ve kesirleri içeren yazılı matematik problemlerini çözmek için bir sayı sistemi kullandılar. Mısır matematiğinin kanıtı, papirüs üzerine yazılmış, hayatta kalan az sayıda kaynakla sınırlıdır. Bu metinlerden, eski Mısırlıların, mimari mühendislik için yararlı olan üç boyutlu şekillerin yüzey alanını ve hacmini belirlemek gibi geometri kavramlarını ve sabit kesen yöntemi ve ikinci dereceden denklemler gibi cebir kavramlarını anladıkları bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Berlin Papirüsü 6619</span>

İçeriği netleştiğinde basitçe Berlin Papirüsü olarak adlandırılan Berlin Papirüsü 6619, eski Mısır matematiğinin birincil kaynaklarından biridir. Papirüs'teki iki matematik probleminden biri, eski Mısırlıların Pisagor teoremini bildiklerini akla getirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Richard von Mises</span>

Richard Edler von Mises, Katı cisimlerin mekaniği, Akışkanlar mekaniği, Aerodinamik, Havacılık ve uzay mühendisliği, İstatistik ve Olasılık teorisi üzerinde çalışan Avusturyalı bir bilim insanı ve matematikçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Thomas L. Heath</span> İngiliz memur, matematikçi ve klasikçi (1861–1940)

Sör Thomas Little Heath bir İngiliz devlet memuru, matematikçi, klasikçi bilim insanı, eski Yunan matematik tarihçisi, çevirmen ve dağcıydı. Clifton Koleji'nde eğitim gördü. Heath İskenderiyeli Öklid'in, Pergalı Apollonius'un, Samoslu Aristarkos'un ve Syracuse'li Arşimet'in eserlerini İngilizceye çevirdi.

MacTutor Matematik Tarihi arşivi, John J. O'Connor ve Edmund F. Robertson tarafından sağlanan ve İskoçya'daki St Andrews Üniversitesi tarafından barındırılan bir web sitesidir. Birçok tarihsel ve çağdaş matematikçi hakkında ayrıntılı biyografilerin yanı sıra ünlü eğriler ve Matematik tarihindeki çeşitli konular hakkında bilgiler içerir.

John Joseph O'Connor, 31 Temmuz 1945'te Luton, Birleşik Krallık'ta doğdu. İngiltere'de University of St Andrews'da profesör olarak görev yapmış olan bir İngiliz matematikçidir. St Andrews'de kırk yıl geçirdikten sonra 2010 yılında görevinden emekli olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Edinburgh Matematik Derneği</span>

Edinburgh Matematik Topluluğu, Edinburgh Matematik Derneği veya Edinburgh Mathematical Society İskoçya'daki akademisyenler için matematiksel bir topluluktur.

<span class="mw-page-title-main">Claude-Louis Mathieu</span> Fransız gökbilimci (1783 – 1875)

Claude-Louis Mathieu veya Louis Mathieu, kariyerine mühendis olarak başlayan Fransız bir matematikçi ve astronomdu. Bureau des Longitudes ile çalıştı ve yıldızların mesafesini belirlemek için uğraştı.

Edmund Frederick Robertson, St Andrews Üniversitesi'nde saf matematik profesörüdür.

Baudhayana Pisagor teoreminin ardındaki asıl kişi olarak bilinen matematikçidir. Pisagor teoremi gerçekten de Pisagor'dan en az 1000 yıl önce hintler tarafından keşfedildiği düşünülüyor. Baudhayana, en eski Hint matematiğinin bazılarını içeren belgeler olan en eski Sulbasutralardan birinin yazarıydı. Baudhayana'nın aynı zamanda bir rahip ve yetenekli bir mimar olduğu da düşünülüyor. Matematiksel hesaplamalarının ardındaki asıl neden matematiğe olan ilgisinden ziyade daha çok dini çalışmalarından kaynaklanmış olması da mümkündür.

Manava (y.M.Ö.750-M.Ö.690), Hindu Sulba Sutras geometri metninin bir yazarıdır.

<i>Matematik Sanatı Üzerine Dokuz Bölüm</i>

Matematik Sanatı Üzerine Dokuz Bölüm, MÖ 10. – 2. yüzyıldan birkaç kuşak bilgin tarafından bestelenmiş bir Çin matematik kitabıdır. Kitap, Sayılar ve Hesaplama Üzerine Kitap ve Zhoubi Suanjing ile birlikte Çin'den hayatta kalan en eski matematiksel metinlerden biridir. Önermeleri bir dizi ilksavdan çıkarma eğiliminde olan Antik Yunan matematikçilerinin ortak yaklaşımıyla çelişebilecek, problem çözmenin en genel yöntemlerini bulmaya odaklanan bir matematik yaklaşımı ortaya koymaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.