İçeriğe atla

Ahmed el-Kürdî

Seyyid Ahmed el-Kürdî (1830, Çapakçur (Bingöl) - 1921, Harput) Şeyh Ali Septî'nin halifelerinden, Nakşibendi şeyhi.[1][2]

Ahmed el-Kürdî el-Hüseynî ve Seyyid Ahmed Çabakçûrî el-Kürdî olarak da bilinir. Miladi 1830 (hicri 1246) yılında o dönem Bitlis Vilayeti'ne bağlı olan Çapakçur (Bingöl) ilçesinin Kur (Dikme) köyünde dünyaya geldi. Babasının adı Muhammed Şemseddin'dir. On iki yaşından sonra, Palu'da ikamet eden ve Mevlana Halid-i Bağdadi'nin (ö.1827) halifelerinden biri olan Şeyh Ali Sebti'den (ö. 1871) ilim tahsil etmeye başlamış ve ona intisap etmiştir.[3][4][5]

Şeyh Ali Sebti'den Nakşibendi-Halidi tarikatı için icazet ve hilafet alan Ahmed el-Kürdî, şeyhinin vefatından sonra Palu'dan ayrılıp 1892'de Harput'a yerleşti. On dört yıl Elazığ'da irşad faaliyeti yürüttükten sonra, 1906'da Siverek'e gitmiş ve burada da sekiz yıl kaldıktan sonra 1913'te Viranşehir'e geçmiştir. Viranşehir'deki iki yıllık ikametinden sonra 1915'te tekrar Harput'a gelmiş ve vefatına kadar burada kalmıştır. 25 Kasım 1921 tarihinde Harput'ta ölen Ahmed el-Kürdî, Harput Ulu Camii'nin bahçesine gömülmüştür.[4][5]

Çok az kişiye hilafet veren Ahmed Kürdî'nin en meşhur halifesi Kastamonulu Hattatzadelerden Muhammed İhsan Oğuz'dur.[1][6]

Kaynakça

  1. ^ a b Hattatzâde Muhammed İhsan [Oğuz], İki Gavs-i Enâm: Şeyh Ali Es-Sebti & Seyyid Ahmed El-Kürdî, Necm-i İstikbâl Matbaası, İstanbul, 1342 (1926), s.22 ve s.26-30
  2. ^ İshak Sunguroğlu, "Seyyid Ahmedülkürdî", Harput Yollarında, 2. Cilt, İstanbul 1959, s. 143-145
  3. ^ Rahîm Er, "Sohbet-Vasiyetname", Türkiye, 29.06.1998'den aktaran, Türktakvim sitesi 21 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (erişim: 21.04.2021)
  4. ^ a b Bekir Köle, "Seyyid Ahmed Çapakçûrî’nin Müridi Muhammed İhsan Oğuz’a Gönderdiği İrşâd Mektupları" 21 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Dicle Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, cilt 17, sayı 2, 2015, ss.79-83
  5. ^ a b Ramazan Muslu, "Bingöllü Bir Hâlidî Şeyhi: Şeyh Ahmed Çabakçûrî (1830-1921)" 21 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 1. Bingöl Sempozyumu, Bingöl 10-11 Haziran 2006, (Kitap Baskısı: Bingöl Tarih ve Kültür Araştırmaları Dergisi Yayınları, Şubat 2007) ss. 125-137.
  6. ^ Günerkan Aydoğmuş, Harput Kültüründe Din Alimleri, ELESKAV Yay., Elazığ 1998, s. 174-175

İlgili Araştırma Makaleleri

Nakşibendilik, 14. yüzyılda Orta Asya'da Buhara çevresinde gelişen ve adını kurucusu sufi alim Bahâeddin Nakşibend'den alan tasavvuf tarikatı.

Kadirilik ya da Kadiriyye, Seyyid Abdülkâdir Geylânî tarafından 12. yüzyılın başlarında kurulan tarikattır.

Hâlidîlik, İslam'ın Sünnîlik mezhebine bağlı bir tarîkat olan Nakşibendîliğin en yaygın kollarından biridir. Kol, adını Kürt İslam âlimi Halid Bağdadî'den alır. Türkiye'de etkinlik gösteren Nakşibendî şeyhleri genellikle Halidî'dir.

Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî, Kürt asıllı İslâm âlimi, mutasavvıf ve şairdir. Nakşibendi Hâlidîlik yolunun öncüsüdür.

Rüfailik ya da Rifâiyye, tasavvufi inanışa göre kurucusu ve piri Ahmed er Rüfâi olan İslamîyetin bir tarikatıdır.

Silsile-i Sâdât, Muhammed'in kendisinden sonra yerine vekâlet edeceğini hadislerinde haber verdiğine inanılan evliyâların oluşturduğu zincirdir. Günümüzde Nakşibendi Tarikatı'nın kollarına ait farklı birçok "Silsile-i Saadat" mevcûttur. Aşağıdaki tabloda Nakşibendilik'in farklı kollarına ait Altın Zinciri (Silsile-i saadat) listelenmiştir. Bunlar sırası ile,

  1. (GM) : Gaforî-Muceddidî
  2. (MS): Muceddidî-Sirâcî
  3. (T) : Tâhirî
  4. (S) : Süleymânî
  5. (K) : Hâlidî
  6. (H) : Hakkânî
<span class="mw-page-title-main">Sabah Hanedanı</span>

Sabah,, Kuveyt'in kraliyet ailesidir. 1752'de Birinci Sabah'in Şeyhliğinden beri hükümleri sürmektedirler ve kökleri Kuveyt'e on yedinci yüzyılda göç eden Beni Utub kabilesine dayanır. Bölgeye Beni Halid kabilesi onlardan önce gelmişti, ama kabile bölgeyi terk edince topraklar Es-Sabah'lara kalmıştı. Daha sonra gelen Şeyhler Birinci Sabah'ın torunlarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Şeyh Said</span> Nakşibendi tarikatı şeyhi ve Şeyh Said İsyanının baş lideri (1865–1925)

Şeyh Said, Zaza asıllı Kürt Nakşibendi tarikatı lideri. Şeyh Said İsyanı'nın elebaşıydı. Cumhuriyet'in ilanına ve reformlarına karşı çıkarak şeriat isteğiyle dönemin hükûmetine karşı silahlı isyanda bulunmuş, bunun üzerine 1925 yılında yargılanmış ve ardından idam edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu'l-Vefa el-Bağdadi</span>

Ebu'l-Vefâ el-Bağdâdî, el-Kâkes veya el-Kürdî lakaplarıyla da bilinen Ebu'l-Vefâ Tâcü'l-Ârifîn Seyyid Muhammed bin Muhammed Arîz el-Bağdâdî, Vefâ'îyye tarikâtının kurcusudur. Menâkıbnâme'sinde Ali el-Mûrtezâ'nın soyundan bir seyyid olduğu kaydedilmiştir.

Barzani (بارزانی), Ahmed Barzani, Molla Mustafa Barzani, Mesud Barzani ve İdris Barzani'nin mensup olduğu Kuzey Irak'taki Kürt aile. Bu aile 19. yüzyılda Nakşibendi Şeyhlerinin halifeleri olarak Barzan köyüne yerleştikten kısa bir süre sonra aşiretleşti. Barzani Aşireti, Beroji, Mizorî, Şarvanî ve Dolemari olmak üzere dört aşiretten müteşekkil bir aşiret konfederasyonudur.

Muhammed Nur'ül Arabi, Son dönem melamiliğin piri. 1813-1887 arasında yaşamış sufi. Çeşitli sufi üstadlarından ders almış olan ve hayatının büyük kısmını Anadolu ve Rumeli topraklarında geçiren Seyyid Muhammed Nur, Abdülbaki Gölpınarlı tarafından Üçüncü Devir Melamiliği şeklindeki tanımlanan dönemin de öncüsü kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sümbül Efendi</span>

Sünbül Sinan Efendi, İstanbul’un büyük velîlerinden, Halvetiyye'nin Sünbüliyye kolunun kurucusu mutasavvıf, medrese kökenli müfessir ve vâiz.

<span class="mw-page-title-main">Zahid Gilani</span> İranlı ilahiyatçı (1216-1301)

Zahid Gilani tam adıyla Tâcüddîn İbrahim b. Rûşen Emîr b. Bâbil b. Bîdâr el-Kürdî es-Sencânî Zahidiyye tarikatının şeyhi ve mutasavvıf.

Mehmet Lütfi Budak, Hace Muhammed Lütfi Efendi veya halk arasında yaygın söylendiği şekliyle Alvarlı Efe Hazretleri (1868-1956) Türk imam, sufi ve şairidir. Nakşibendi ve Kadiri tarikatlerinde şeyhtir.

Muhammed Küfrevi, 19. asırda yaşamış bir sufidir. Nakşibendiliğin Halidiye koluna bağlı bir tarikat şeyhidir. Mevlana Halid-i Bağdadi'nin halifesi Seyyid Taha Hakkâri'den hilafet almıştır. Siirt'in Şirvan eski adıyla Küfre kasabasında yaşadığı için kendisi ve artgelenleri Küfrevi veya Kufralı soyadıyla tanınmıştır. Torunları arasında TBMM sabık milletvekillerinden Kasım Kufralı da bulunmaktadır. Türbesi Bitlis'te olup Sultan II. Abdülhamid tarafından Barok tarzında inşa edilmiştir. I. Dünya Savaşı sırasında Ruslar tarafından türbesi yağma ve tahribata uğramasına rağmen günümüze kadar ulaşmıştır.

Muhammed Esad Erbilî veya Şeyh Esad Erbilî, Nakşibendi şeyhi.

Haznevi ailesi, Nakşibendi tarikatının Halidî kolunun Hazneviyye alt kolunu kuran ailedir. Şeyh Ahmed Haznevi ve Şeyh Muhammed Emin Haznevi aile kurucularıdır. Aile fertleri Seyyid oldukları için Muhammed'in Ehl-i beytindendirler. Suriyenin en büyük tarıkatı olan Haznevi Tarıkatını kuran ve yöneten ailedir.

Hint Müslüman Hareketi olarak da anılan Hint Hilâfet Hareketi (1919-1924), Sünni Müslümanların lideri kabul edilen Osmanlı halifesini etkin bir siyasi otorite haline getirmek amacıyla Şevket Ali, Muhammed Ali Cevher, Hakim Ecmel Han ve Ebul Kelam Azad liderliğindeki Britanya Hindistanı Müslümanları tarafından başlatılan pan-İslamcı bir siyasi protesto kampanyasıydı. Hareket, Türkiye'nin daha olumlu bir diplomatik mevki kazandığı ve laikliğe yöneldiği 1922 sonlarında çöktü. 1924'e gelindiğinde Türkiye halifenin rolünü ortadan kaldırdı.

Ahmed Haznevi (Arapça: أحمد الخزنوي ;, Şeyh Ahmed Haznevi ve Şah-ı Hazne lakapları ile anılır. Haznevi ailesi ve Haznevi Cemaati'nin kurucusu, lideri ve şeyhi, Müslüman din adamı, mutasavvıf.

<span class="mw-page-title-main">Muhammed İhsan Oğuz</span>

Muhammed İhsan Oğuz, Türk İslam âlimi, mutasavvıf ve mütefekkirdir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.