İçeriğe atla

Ahmed Teküder

Teküder
تكودار احمد
İran İl Hanı
İlhanlı hükümdarı
Hüküm süresi6 Mayıs 1282 – 10 Ağustos 1284
Önce gelenAbaka Han
Sonra gelenArgun Han
Doğum1246/1247
Ölüm10 Ağustos 1284 (37 yaşında)
HanedanBörçigin
BabasıHülâgû
AnnesiKutuy Hatun
Diniİslam

Ahmed Teküder, (تكودار احمد Tegüder Aḥmed, Sultan Ahmed olarak da bilinir) 1282 - 1284 arasında hüküm sürmüştür.) İlhanlı hükümdarı, Hülagü'nün oğlu ve Abaka Han'ın kardeşiydi. Nikolas Teküdar Han adıyla Nesturi Hristiyan olarak dünyaya gelen Teküdar sonradan İslam dinini benimseyip adını Ahmet Teküder olarak değiştirmiştir.

Teküder 1282'de tahta çıktığında İlhanlı devletini bir sultanlığa dönüştürdü. Bununla birlikte Budizmi ve Nesturi Hristiyanlığı engellemek adına bu dinlerin itibarlı görevlilerine karşı bir dizi eziyet yapmaya kalkışmıştır. Ancak Horasan valisi olan yeğeni Argün de bir Budistti ve Yüen Hanedanı imparatoru Kubilay Handan yardım istedi. Marco Polo'nun aktardığına göre tüm Moğolların büyük Hanı Kubilay Han bu duruma çok öfkelenmiştir.

Argün cevap alamayınca Teküdar'e savaş açtı. Teküder Memlük Sultanından yardım istedi ama sultan ona yardım etmedi. Küçük bir orduya sahip olan Teküder, Argün'ün büyük ordusu karşısında yenildi ve 10 Ağustos 1284'te idam edildi.

Dipnotlar

Ayrıca bakınız

Dış kaynaklar

  • Reşîdüddin. Câmlcu't-tevârih [524], Baku 1958, III, 165, 194;
  • Aksarâyî, Müsâmeretü'l-ahbâr [525]. Ankara 1944, s. 136, 141;
  • Vassâf, Târih, Bombay 1269/1853, s. 105, 136;
  • A. A. Alizâde, Sotsial-no-Ekonomiçeskaya İ Potitiçeskaya İstoriya Azerbaycana XIII-XIV vv, Baku 1956, bk. İndeks;
  • B. Spuler. İran Moğolari [526], Ankara 1957, s. 89, 98;
  • Abbas İkbâl, Târih-i Moğul, Tahran 1341 hş. 1962, bk. İn­deks;
  • Chır, V, 364-368;
  • Faruk Sümer, “Tekü­der”, İA, Xll/1, s. 144, 145;
  • P. Jackson. “Ahmad Taküdâr”, Elr., I, 661, 662. [527]
  • Atwood, Christopher P. (2004). The Encyclopedia of Mongolia and the Mongol Empire. Facts on File, Inc. ISBN 0-8160-4671-9.
  • David Morgan, The Mongols
Önce gelen:
Abaka Han
(1262 - 1282)

İlhanlılar İmparatorluğu
Hulagu Hanedanı

(1282 - 1284)
Sonra gelen:
Argun Han
(1284 - 1291)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Handan Sultan</span> III.Mehmed Hanın Hasekisi ve I.Ahmed Hanın validesi. Valide Sultan (1603 - 1605)

Handan Sultan, Osmanlı padişahı Sultan III. Mehmet'in eşlerinden ve padişah Sultan I. Ahmet'in annesi, Valide Sultan'dır.

<span class="mw-page-title-main">Abaka</span> İlhanlıların ikinci hükümdarı.

Abaka Han, Moğolca: Абаха/Абага хан (Khalkha Kiril), ᠠᠪᠠᠭ᠎ᠠ
ᠬᠠᠨ
(Geleneksel yazı)
İlhanlı hükümdarı. Cengiz Han'ın torunu ve İlhanlılar devletinin kurucusu Hülagû Han'ın ve Yesuncin Hatun'un oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Sâhib Ataoğulları Beyliği</span>

Sâhib Ataoğulları Beyliği Anadolu Selçuklu Devleti'nin yıkılmasında sonra Afyonkarahisar ve çevresinde kurulan II. Dönem Anadolu Beylikleri'ndendir. Anadolu Selçuklu Devleti veziri Sâhib Ata Fahreddin Ali'nin oğulları tarafından kurulan beylik, 1275-1341 yılları arasında varlığını sürdürdü.

<span class="mw-page-title-main">Sâhib Ata</span>

Sahib Ata Fahrettin Ali, Selçuklu büyük veziridir. Sahip Ata Fahrettin Ali, daha çok Sâhib Ata veya Sahib diye tanınırdı.

<span class="mw-page-title-main">Gazan</span> 1295-1304 yılları arasında Moğol İlhanlının hükümdarı

Gazan Han veya Tatarların Hanı Kazaan, d. 11 Aralık 1271 – 25 Mayıs 1304), 1295-1304 yıllarında Moğol İmparatorluğunun İran'daki İlhanlı bölümünün 7. hükümdarıydı. Batı tarihçileri ona bazen Casanus veya Cassanus da derler.

Berke Han, 1257-1266 yılları arasında hüküm sürmüş Altın Orda Devleti hanı.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Humus Muharebesi</span> 1281 yılında Memlükler ve Moğollar arasındaki muharebe

İkinci Humus Muharebesi, batı Suriye'de, Humus kenti ve civarında, Türk kökenli Memlük Sultanlığı ve Moğol İmparatorluğu'nun, İran merkezli İlhanlı İmparatorluğu kolu arasında, 29 Ekim 1281 tarihinde yapılan ve Memlük zaferiyle sonuçlanan savaştır.

Kerimüddin Mahmud-i Aksarayî ya da gerçek adıyla Mahmud bin Muhammed, ne zaman ve nerede doğduğu ve öldüğü bilinmeyen Selçuklu memur ve yazar. Yazdığı Müsâmeretü'l-Ahbâr isimli eser günümüzde İbn Bîbî'nin el-Evâmirü'l-Alâiyye fi'l-umûri'l-Alâiyye'sinin ardından Selçuklu tarihi hakkındaki en önemli kaynak olarak kabul edilmektedir.

Abiş Hatun ya da Abaş Hatun, Fars atabegi.

<span class="mw-page-title-main">Kaydu</span>

Kaydu de facto Çağatay Hanı.

<span class="mw-page-title-main">Argun Han</span>

Argun Han diğer adıyla Argon Moğol İmparatorluğu İlhanlılar'ın 1284 ile 1291 yılları arasındaki hükümdarı. Abaka Han'ın oğluydu ve babası gibi o da bir Budistti. Kutsal Topraklardaki Müslümanlara karşı Franco-Moğol ittifakı kurma amacıyla Avrupa'ya birkaç elçilik göndermesiyle tanınıyordu. Ayrıca Argun büyük amcası Kubilay Han'dan yeni bir gelin talep etmişti. Genç Kököçin Asya üzerinden Argun'a giderken ona refakat etme görevi Marco Polo'ya verildiği bildirildi. Kököçin gelmeden önce Argun öldüğü için onun yerine Argun'un oğlu Gazan ile evlendi.

Muzaffereddin Yavlak Arslan, 1280-1292 yılları arası hüküm sürmüş Çobanoğulları Beyi. Saltukname'de Melik Muzaffereddin olarak da anılmaktadır.

I. Mirza Muhammed Han, Bakü Hanlığı'nın kurucu hanıydı.

Kutuy Hatun, İlhanlılar Devletinin kurucusu Hülagû Han'ın eşi ve 1282'den 1284'e kadar İlhanlılar devletini yöneten Ahmed Teküder Han'ın annesiydi. Oğlunun hükümdarlığı döneminde devlet işlerinde önemli söz sahibi olmuştur. Karabağlar külliyesinin bir bölümü onun anısına dikilmiştir.

Konkurtay, Cengiz Han'ın soyundan gelen bir prens ve Anadolu'daki İlhanlı valisidir. Hitay kabilesinden Hülaku Han'ın cariye eşinden dünyaya gelen Konkurtay, doğrudan tahta sahip çıkamasa da askeri ve siyasi yeteneği sayesinde Elhanlı devletinin yönetiminde önemli kişilerden biri haline geldi. Ahmed Teküder'in 1282'de iktidara gelmesi ve 1284'te Argun tarafından devrilmesi gibi olaylarda önemli rol oynadı. Devlet içinde seçildiği bir diğer konu da uzun süre İlhanlılar devletinin Anadolu naibi olarak görev yapmasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Levant’ın Moğollar tarafından istilası</span> Suriyenin Moğol istilası (1260-1263)

1240'lı yıllardan itibaren Moğollar, Suriye'yi defalarca işgal ettiler veya bu yönde girişimleri olmuştur. Çoğu başarısız olmuş, ancak 1260 ve 1300'de Halep ve Şam'ı ele geçirerek ve Eyyubi hanedanını yok ederek bir miktar başarı elde etmişlerdir. Moğollar, başta Mısır Memlükleri olmak üzere bölgedeki diğer güçler tarafından her seferinde aylar içinde geri çekilmek zorunda bırakılmışlardır. 1260 sonrası çatışma Memluk-İlhanlı Savaşı olarak tanımlanır.

Ahmed Fanākatī veya Banākatī, Kubilay'ın hükümdarlığı sırasında Yuan Hanedanı'nın maliye bakanı olarak görev yapan Karahıtaylar'a mensup bir İranlı Müslümandı. Kublai döneminde başbakan olarak tanındı ve Yuan İmparatorluğu'nun mali sistemini başarıyla kurmasıyla itibar kazandı. Yolsuzluk algısı nedeniyle hanedan tarihlerinde "kötü bir bakan" olarak görülüyordu.

<span class="mw-page-title-main">Berke-Hülâgû savaşı</span> İlhanlılar ile Altın Orda arasındaki çatışma

Berke-Hülâgû savaşı, iki Moğol lideri, Altın Orda'nın Berke Hanı ile İlhanlılar'ın Hülâgû Hanı arasında gerçekleşmiştir. 1258 yılında Bağdat'ın yıkılmasından sonra 1260'lı yıllarda daha çok Kafkas Dağları bölgesinde savaşılmıştır. Savaş, Moğol İmparatorluğu'nda, her ikisi de Büyük Han unvanını alan Tuluy ailesinin iki üyesi Kubilay Han ve Arık Böke arasındaki Toluid İç Savaşı ile örtüşmektedir. Kubilay, Hülâgû ile ittifak kurarken Arık Böke, Berke'nin yanında yer aldı. Hülâgû, Möngke Han'ın yerine yeni bir Kağan'ın seçilmesi için Moğolistan'a gitti, ancak Ayn Calut Muharebesi'nin Memlüklere yenilmesi onu Orta Doğu'ya geri çekilmeye zorladı. Memluk zaferi Berke'yi İlhanlıları işgal etme konusunda cesaretlendirmiştir. Berke-Hülâgû savaşı ve Toluid İç Savaşı ile bunu takip eden Kaydu-Kubilay savaşı, Moğol İmparatorluğu'nun dördüncü Büyük Hanı Möngke'nin ölümünden sonra Moğol imparatorluğunun parçalanmasında önemli bir an oldu.

<span class="mw-page-title-main">Moğol hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu listede Moğol İmparatorluğu'nu yöneten Moğol hükümdarları yer almaktadır.