İçeriğe atla

Ahmed Haznevi

Ahmed Haznevi
Doğum1886
Hazne, Kamışlı, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm1950
Telma'rûf, Kamışlı, Suriye
Defin yeriTelma'rûf
MeslekAlim,Şeyh
DinSünni İslam (Şâfiîlik)
Çocuk(lar)Masum Haznevi, Alaaedin Haznevi, izzeddin Haznevi, Abdulagani Haznevi
Ebeveyn(ler)Hoca Murad Efendi
AileHaznevi ailesi

Ahmed Haznevi (Arapçaأحمد الخزنوي ; (d. 1886 - ö. 1950), Şeyh Ahmed Haznevi ve Şah-ı Hazne lakapları ile anılır. Haznevi ailesi ve Haznevi Cemaati'nin kurucusu, lideri ve şeyhi, Müslüman din adamı, mutasavvıf.[1]

Hayatı

Ahmed Haznevi Nakşibendi tarikatından icazet almıştır. Babası Hoca Murad Efendi, Mardin ilinin İdil ilçesine bağlı Bahine köyündendir. Babasının imamlık yaptığı Kamışlı'nın hazne köyünde dünyaya gelmiştir.[2] Ahmed Haznevi ilk eğitimini babasından aldıktan sonra Diyarbakır´ın Silvan kazasındaki Müderris Molla Hüseyin Küçük Efendiden eğitim görmüştür.[3] Ardından Tassavvufa ilgi duyarak Hizanlı Abdülkadir Efendi'nin yanında bulunmuştur. Abdülkadir Efendi'nin vefatı üzerine Nakşibendilikte büyük bir önem arz eden Mürşid Abdurrahman-ı Taği'nin oğlu Hazret lakaplı Muhammed Diyauddin Norşini'den ders almak üzere Bitlis'in Güroymak ilçesine gitmiştir. Buradan icazet aldıktan sonra Suriye'nin kamışlı ilçesine bağlı Hazne köyüne giderek tasavvuf alanında çalışmalar yapmıştır. Böylelikle bölgede "Şeyh Ahmed El- Haznevi" olarak ün kazanmıştır. Bu nedenle aileye Haznevi ailesi denmektedir.[2]

Halifeleri

Şeyh Ahmed Haznevinin 13 halifesi vardır. 13 halifeden biri en büyük oğlu Şeyh Muhammed Masum Haznevî'dir.[4]

  • Şeyh Muhammed Masum Haznevî (Oğlu)
  • Hacı Hüseyin Kertwênî (İlk halifesi)
  • Şeyh Muhammed Maşuk Nurşînî
  • Molla İbrahim Gersevarî
  • Molla Abdüllatif Amindî
  • Molla Muhammed Sıddîk
  • Molla Abdürrezzak Pirmîrî
  • Molla Ahmed Şeyhî
  • Molla Salih
  • Molla Muhammed Reşid
  • Seyyid Haci Musa Becirmani
  • Molla Cüneyd
  • Seyyid Abdülhakim Bilvanisî

Kaynakça

  1. ^ "Haznevi tarikatı nedir? Haznevi tarikatı şeyhleri kimler" (HTML). Google Books/M. E. Shape, Inc. 20 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2019. 
  2. ^ a b "Haznevi Mürşidlerine genel bir bakış". 27 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2020. 
  3. ^ "Haznevi tarikatı nedir ?". 20 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2020. 
  4. ^ "Şeyh Ahmed Haznevi (k.s)" (HTML). Google Books/M. E. Shape, Inc. 15 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

Nakşibendilik, 14. yüzyılda Orta Asya'da Buhara çevresinde gelişen ve adını kurucusu sufi alim Bahâeddin Nakşibend'den alan tasavvuf tarikatı.

Kadirilik ya da Kadiriyye, Seyyid Abdülkâdir Geylânî tarafından 12. yüzyılın başlarında kurulan tarikattır.

Seyyid Fehîm Arvâsî (1825-1896) 19. yüzyılda yaşamış din bilginidir.

Hâlidîlik, İslam'ın Sünnîlik mezhebine bağlı bir tarîkat olan Nakşibendîliğin en yaygın kollarından biridir. Kol, adını Kürt İslam âlimi Halid Bağdadî'den alır. Türkiye'de etkinlik gösteren Nakşibendî şeyhleri genellikle Halidî'dir.

<span class="mw-page-title-main">Mustafa Hayri Öğüt</span>

Mustafa Hayri Malatyevî olarak da tanınan Mustafa Hayri Öğüt, Türk mutasavvıf. Bir Kâdirî Şeyhi, Kâdirî-Hâlisiye Meşâyihi, Mürşid-i Kâmil, Kutb-ul Aktâb ve Maliye Varidat Memuru idi.

Halvetilik, cehri zikir adı verilen ve ilahi isimlerin yüksek sesle tekrar edilmesi anlamına gelen zikir yöntemini kullanan bir tarîkattır. Tarikat 14. yüzyılda yaşamış olan Ömer el-Halvetî'ye nisbet edilir. Pîr Ömer Halvetî'nin bir ağaç kovuğunda uzun süre halvet çıkarması ve ardından gelen müridlerin de tenhada kalmayı tercih etmeleri üzerine tarikat bu isimle anılmaya başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed er-Rifâi</span> Rufâilik tarikatının kurucusu, 12. yüzyılda yaşamış din bilgini

Ahmed er-Rifâi, 12. yüzyılda yaşamış din bilgini ve Rufâilik tarikatının kurucusu.

'Arslan Baba, Yeseviyye tarikatının kurucusu Ahmet Yesevî'nin mürşîdi olduğu söylenen mutasavvıf. Doğum ve ölüm tarihleri hakkında kaynaklarda herhangi bir bilgi yoktur. Mehmed Fuad Köprülü'ye göre, Arslan Baba Ahmed Yesevî'nin babası Şeyh İbrâhimin kardeşi, yani amcası olabilir. Sefîne-î Evliya müellifi Osmanzâde Hüseyin Vassâf, Arslan Baba'dan bahsetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ebu'l-Vefa el-Bağdadi</span>

Ebu'l-Vefâ el-Bağdâdî, el-Kâkes veya el-Kürdî lakaplarıyla da bilinen Ebu'l-Vefâ Tâcü'l-Ârifîn Seyyid Muhammed bin Muhammed Arîz el-Bağdâdî, Vefâ'îyye tarikâtının kurcusudur. Menâkıbnâme'sinde Ali el-Mûrtezâ'nın soyundan bir seyyid olduğu kaydedilmiştir.

Taha Hakkârî son devir İslam âlimidir. Oğlu Şeyh Ubeydullah Nehri, devrin önde gelen siyasi figürlerinden biri olmuş; torunu Seyyid Abdülkadir ise siyasete girerek, 1908 âyân meclisi (senato) ve Şûrâ-yı Devlet (Danıştay) başkanlığı yapmıştır.

Barzani (بارزانی), Ahmed Barzani, Molla Mustafa Barzani, Mesud Barzani ve İdris Barzani'nin mensup olduğu Kuzey Irak'taki Kürt aile. Bu aile 19. yüzyılda Nakşibendi Şeyhlerinin halifeleri olarak Barzan köyüne yerleştikten kısa bir süre sonra aşiretleşti. Barzani Aşireti, Beroji, Mizorî, Şarvanî ve Dolemari olmak üzere dört aşiretten müteşekkil bir aşiret konfederasyonudur.

Muhammed Nur'ül Arabi, Son dönem melamiliğin piri. 1813-1887 arasında yaşamış sufi. Çeşitli sufi üstadlarından ders almış olan ve hayatının büyük kısmını Anadolu ve Rumeli topraklarında geçiren Seyyid Muhammed Nur, Abdülbaki Gölpınarlı tarafından Üçüncü Devir Melamiliği şeklindeki tanımlanan dönemin de öncüsü kabul edilmektedir.

Ekberilik, Muhyiddin İbn Arabi'nin temel kavramlarını geliştirdiği sufi metafiziğinin Vahdet-i Vücud denilen meşrep veya okuluna bağlı olan sufileri tanımlamakta kullanılan bir terim.

Tavaşi Hasan Ağa Camii ya da İnadiye Camii, İstanbul'un Üsküdar ilçesinin Ahmediye Mahallesi'nde yer alan, Osmanlı Dönemi'nden kalma tarihi bir cami. Sokullu Mehmet Paşa'nın hazinedarı olan Tavaşi Hasan Ağa tarafından yaptırılmıştır. Yapımına 1587 yılında başlanan cami, 1 yıllık inşaat sürecinden sonra 1588 yılında ibadete açılmıştır. Cami mimari olarak Osmanlı esintilerini yansıtmaktadır.

Menzil Cemaati, Nakşibendiye'ye bağlı olup Türkiye'deki cemaatler arasında en fazla mensubu olanlardan biridir. Siirt civarından Adiyaman'ın Kahta ilçesi Menzil köyüne gelip yerleşen Abdulhakim Erol tarafından kurulmuştur. 12 Temmuz 2023'e kadar Cemaatin lideri Abdülbaki Erol'du. Erol'un ölümü üzerine yerine oğlunun geçeceği düşünülmüştür ancak 24 Temmuz tarihinde cemaat içinde bir uzlaşmaya varılamadığından, üç oğlu arasında ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gaybi Sun'ullah</span>

Gaybî Sun'ullâh, şair ve düşünce adamı.

Mehmet Lütfi Budak, Hace Muhammed Lütfi Efendi veya halk arasında yaygın söylendiği şekliyle Alvarlı Efe Hazretleri (1868-1956) Türk imam, sufi ve şairidir. Nakşibendi ve Kadiri tarikatlerinde şeyhtir.

Muhammed Küfrevi, 19. asırda yaşamış bir sufidir. Nakşibendiliğin Halidiye koluna bağlı bir tarikat şeyhidir. Mevlana Halid-i Bağdadi'nin halifesi Seyyid Taha Hakkâri'den hilafet almıştır. Siirt'in Şirvan eski adıyla Küfre kasabasında yaşadığı için kendisi ve artgelenleri Küfrevi veya Kufralı soyadıyla tanınmıştır. Torunları arasında TBMM sabık milletvekillerinden Kasım Kufralı da bulunmaktadır. Türbesi Bitlis'te olup Sultan II. Abdülhamid tarafından Barok tarzında inşa edilmiştir. I. Dünya Savaşı sırasında Ruslar tarafından türbesi yağma ve tahribata uğramasına rağmen günümüze kadar ulaşmıştır.

Haznevi ailesi, Nakşibendi tarikatının Halidî kolunun Hazneviyye alt kolunu kuran ailedir. Şeyh Ahmed Haznevi ve Şeyh Muhammed Emin Haznevi aile kurucularıdır. Aile fertleri Seyyid oldukları için Muhammed'in Ehl-i beytindendirler. Suriyenin en büyük tarıkatı olan Haznevi Tarıkatını kuran ve yöneten ailedir.

Seyyid Ahmed el-Kürdî Şeyh Ali Septî'nin halifelerinden, Nakşibendi şeyhi.