İçeriğe atla

Ahmed Azmî Efendi

Ahmed Azmî Efendi'in Berlin'de Kral II. Friedrich Wilhelm'e nâme-i hümâyun sunarken (1791)

Ahmed Azmî Efendi[1] (ö.1821), (ayrıca: Azmî Ahmed Efendi, Azmî Said Efendi[2] veya Asım Said Efendi) bir Osmanlı diplomatıdır. Prusya Krallığı'nın ikinci Osmanlı elçisidir .

Azmî, muhtemelen ilk Osmanlı elçisi Ahmed Resmî Efendi'nin kayınbiraderiydi ve muhtemelen ona 1763/64 gibi erken bir tarihte Berlin'e kadar eşlik etmiştir.[1] 1787'deki Rus-Avusturya Türk Savaşı sırasında önce Fes'e gönderildi.[3] Orada Rus Baltık Filosu Akdeniz'e ilerlemek istiyorsa (1770'teki Çeşme Deniz Muharebesi önceki savaşta yaptıkları gibi) Sultan Mulai Muhammed'i Cebelitarık Boğazı'nı kapatmaya ikna edecekti. Fas sultanı bunu yapamayacağını ilan etti (ve Rus filosu aslında Kopenhag'a yelken açmıştı), ancak İsveç'in 1788'de savaşa girmesi, Rus filosunun zaten Baltık Denizi'ni terk edemeyeceği anlamına geliyordu, bu yüzden Azmî 1788'de İstanbul'a döndü.[1]

Avusturya'nın savaştan çekilmesine katkıda bulunan Prusya-Osmanlı askeri ittifakının imzalanmasının ardından Azmî, Kasım 1790'da İstanbul'dan Bükreş, Budapeşte, Brno, Breslau, Crossen, Frankfurt, Fürstenwalde ve Köpenick üzerinden Şubat 1791'de vardığı Berlin'e resmi elçi olarak yola çıktı.[1][4] Prusya Kralı II. Friedrich Wilhelm'in, ittifak anlaşmasında kararlaştırıldığı gibi Prusya'nın Osmanlı tarafında Rusya'ya karşı savaşa girmesini sağlamadan, maliyet nedenleriyle[1] elçiliğin günlük ödeneklerini kestiği Ocak 1792 Yaş Antlaşması'na kadar Berlin'de kaldı.[5] Yine de mektuplarında ve yazılarında Prusya askeri ve sivil bürokrasisinden etkilenmiştir.[1]

1791'de Berlin'i ziyareti vesilesiyle çeşitli bronz ve gümüş hatıra paraları ve hatıra madalyaları verildi.[2]

Kaynakça

  1. ^ a b c d e f Gereon Sievernich, Hendrik Budde: Europa und der Orient 800-1900, Seiten 276ff und 804–809. Bertelsmann Lexikon Verlag, Berlin 1989.
  2. ^ a b Fritz Rudolf Künker: Auction 300 - Rarities from Brandenburg-Prussia - The Gunther Hahn Collection, Seite 110f. Numismatischer Verlag Künker, Osnabrück 2017.
  3. ^ Yeşil, Fatih (2020). "AHMED AZMÎ EFENDİ". TDV İslâm Ansiklopedisi. Ek–1 (gözden geçirilmiş 2. bas.). İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı. ss. 40-42. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023. 
  4. ^ Karl Friedrich von Klöden: Lebens- und Regierungsgeschichte Friedrich Wilhelms des Dritten Königs von Preußen, Seite 20f. Plahn'sche Buchhandlung (Nitze), Berlin 1840.
  5. ^ Johann Wilhelm Zinkeisen: Geschichte des Osmanischen Reiches in Europa - Umschwung des inneren Lebens des osmanischen Reiches und der orientalischen Politik während der Revolutionszeit, Band 6 (von dem Frieden zu Kutschuk Kainardsche im Jahre 1774 bis zum Frieden mit Frankreich im Jahre 1802), Seite 811. Perthes, Gotha 1859.

İlgili Araştırma Makaleleri

Mehmet Sait Galip Paşa, Osmanlı diplomatı, yerel idarecisi ve II. Mahmud saltanatında 13 Aralık 1823 - 14 Eylül 1824 tarihleri arasında dokuz ay iki gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Helmuth Karl Bernhard von Moltke</span> Alman mareşal

Helmuth Karl Bernhard von Moltke, Alman Mareşal. Yeğeni Helmuth Johann Ludwig von Moltke, Generaloberst rütbesiyle 1908-14 yılları arası Alman Ordusu Genelkurmay Başkanı olarak I. Dünya Savaşı'nda da görev aldı.

<span class="mw-page-title-main">1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı</span> Osmanlı İmparatorluğu ile Rus Çarlığı arasında 1787-1792 yılları arasında yapılmış savaş

1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı; Osmanlı Devleti'nin 1774 yılında imzalamış olduğu Küçük Kaynarca Antlaşması'yla kaybettiği toprakları, özellikle de Kırım'ı Ruslardan geri almak amacıyla başlattığı bir savaştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Katerina</span> Rus Çariçesi

Çariçe II. Katerina veya Büyük Katerina, 34 yıl boyunca Rus İmparatorluğu'nu yönetmiş ve 18. yüzyıl Rusyası'na damgasını vuran Rusya imparatoriçesiydi. Kırım Hanlığı'nı Rusya topraklarına katmasıyla tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Resmî Efendi</span> Osmanlı tarihçi

Ahmed Resmî Efendi, Küçük Kaynarca Anlaşması'nın müzakere ve imzasında Osmanlı Devleti heyetine reislik gibi kadersiz bir vazife ile tarihe geçmiş, ancak öncesinde Viyana ve Berlin'de önemli sefaret görevlerinde bulunmuş Osmanlı devlet adamıdır. Devlet adamlığının yanı sıra Sefaretname'si ve Osmanlı reisülküttabları ve kızlarağaları hakkındaki biyografik eserleri ile de tanınmış, önemli bir yazardır. Türkiye'nin ilk Berlin büyükelçisidir.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Wilhelm Bessel</span> Alman astronom ve matematikçi (1784-1846)

Friedrich Wilhelm Bessel bir Alman astronom, matematikçi, fizikçi ve jeodezist idi. Paralaks yöntemiyle güneşten başka bir yıldıza olan uzaklık için güvenilir değerler hesaplayan ilk astronomdu. Matematiksel fonksiyonların özel bir türü, başlangıçta Daniel Bernoulli tarafından keşfedilmiş ve daha sonra Bessel tarafından genelleştirilmiş olmalarına rağmen, Bessel'in ölümünden sonra Bessel fonksiyonları olarak adlandırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Friedrich Nietzsche'nin kütüphanesi</span>

Alman filozof Friedrich Nietzsche, ölümünden sonra dahi korunmuş ve günümüze kadar ulaşmış geniş bir özel kütüphaneye sahipti. Bugün bu kütüphane, yaklaşık 170'i, çoğu önemli olmak üzere, onun tarafından yapılan açıklamalar içeren yaklaşık 1,100 ciltten oluşmaktadır. Lakin okuduğu kitapların ancak yarısından azı kütüphanesinde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kara Kartal Nişanı</span> Prusya Krallığının en yüksek onur madalyası

Kara Kartal Nişanı, Prusya Krallığı'nın en yüksek onur madalyasıydı. Brandenburg elektörü III. Friedrich tarafından 17 Ocak 1701 tarihinde yürürlüğe konan nişan, son Prusya Kralı Kayzer II. Wilhelm'in 1918 yılında tahttan indirilmesiyle son bulmuştur. Ne var ki, Hollanda sürgününe gönderilen İmparator bu ödülü aile üyelerine vermeyi sürdürmüş ve ikinci eşi Hermine Reuss'u Kara Kartal Nişanı'na sahip ilk kadın yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Giritli Ali Aziz Efendi</span> Türk diplomat, büyükelçi, yazar ve şair.

Giritli Ali Aziz, Türk diplomat, büyükelçi, yazar ve şair.

<span class="mw-page-title-main">Charlottenburg Sarayı</span> Berlinin en büyük sarayı ve Hohenzollern Hanedanının Berlindeki tek mirası

Charlottenburg Sarayı, Berlin'in en büyük sarayı ve Hohenzollern Hanedanı'nın Berlin'deki tek mirası. Saray Charlottenburg-Wilmersdorf'un Charlottenburg semtinde bulunuyor.

<span class="mw-page-title-main">Franz Bopp</span> Alman dilbilimci

Franz Bopp F. Bopp Alman dilbilimcisi ve Hint – Avrupa dil ailesinin Hint –İran grubuna bağlı Sanskritçeyi araştıran bilim insanıdır. Karşılaştırmalı Hint – Germen Dil biliminin kurucusu olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Heinrich von Sybel</span>

Heinrich von Sybel, Alman bilim insanı ve politikacı. Almanya'da 1848-1849 ayaklanması sırasında büyük burjuvazinin ideologu olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">II. Friedrich Wilhelm</span>

Prusya Kralı II. Friedrich Wilhelm, 1786 ile 1797 yılları arasındaki dönemin Prusya hükümdarı. Prusya prenslerinden Augustus Wilhelm'in oğlu ve II. Friedrich'in yeğenidir.

<span class="mw-page-title-main">Fritz Bronsart von Schellendorf</span>

Friedrich (Fritz) Bronsart von Schellendorf, bir Alman subayı ve siyasetçi. Osmanlı İmparatorluğu'ndaki Alman askeri misyonunun parçası olarak Osmanlı Genelkurmay 2. başkanıydı. "Ermeni Tehciri planının gerçek başlatıcısı" olarak tasvir edilir.

<span class="mw-page-title-main">Belgrad Kuşatması (1789)</span> 1789 tarihinde Osmanlı güçlerinin Belgrada karşı yürüttüğü taarruz

15 Eylül – 8 Ekim 1789 tarihlerinde Ernst von Laudon komutasındaki Habsburg ordusunun Osmanlı kuvvetlerini Belgrad kalesinde kuşatmasıdır. 3 haftalık kuşatmanın ardından Habsburg ordusu kaleyi ele geçirmiştir. Avusturya, şehri 1791 yılına kadar elinde tutmuş daha sonra Osmanlı'ya tekrar geri vermiştir. Kuşatma sırasında sivrilen birkaç Avusturya askeri, Fransız Devrim Savaşları ve Napolyon Savaşlarında önemli görevler almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Moritz Bleibtreu</span>

Moritz Johann Bleibtreu Avusturya asıllı Alman oyuncu.

<span class="mw-page-title-main">Prusya Devlet Demiryolları</span> taşımacılık şirketi

Prusya devlet demiryolları terimi, Prusya tarafından sahip olunan veya yönetilen demiryolu organizasyonlarını kapsar. Prusya'nın bağımsız bir demiryolu idaresi olmadığı için "devlet demiryolları" kelimeleri büyük harfle yazılmaz; daha ziyade münferit demiryolu örgütleri Ticaret Bakanlığı'nın ya da daha sonraki bir şubesi olan Bayındırlık Bakanlığı'nın kontrolü altındaydı.

<span class="mw-page-title-main">Hotin Kuşatması (1788)</span>

Hotin kuşatması Saxe-Coburg-Saalfeld Prensi Josias liderliğindeki bir Habsburg Avusturya ordusu ile Ivan Saltykov komutasındaki bir Rus İmparatorluk ordusunun Hotin kalesini kuşatması olayıdır. Müttefikler kaleyi teslim olmaya zorladı. Kuşatma, Osmanlı-Rus Savaşı'nın bir parçasıydı.

Friedrich Johann Kraelitz von Greifenhorst Avusturyalı oryantalist ve Türkolog.

<span class="mw-page-title-main">Heinrich Friedrich von Diez</span>

Heinrich Friedrich von Diez bir Alman diplomat ve şarkiyatçı idi. 1789'da, Osmanlı İmparatorluğu'nun Prusya maslahatgüzarı olarak diplomatik hizmeti münasebetiyle Büyük Frederick tarafından asillik aldı. Sonraki hayatında, araştırmasını finanse etmeye yardımcı olan Kolobrzeg Varsayım Eş Katedrali bir benefisi olarak hizmet etti.