İçeriğe atla

Ahiza Kalesi

Koordinatlar: 41°08′35″K 42°00′40″D / 41.14306°K 42.01111°D / 41.14306; 42.01111
Ahiza Kalesi
Ahiza Kalesi kalıntıları.
Harita
Diğer ad(lar)Harbe Kalesi, Ferhatlı Kalesi, Gocibore Kalesi
Genel bilgiler
DurumHarabe
TürKale
KonumFerhatlı, Ardanuç
Koordinatlar41°08′35″K 42°00′40″D / 41.14306°K 42.01111°D / 41.14306; 42.01111
Yenileme5. yüzyıl
Yükseklik
MimariGürcü mimarisi

Ahiza Kalesi (Gürcüce: ახიზის ციხე; translit.: “ah’izis tsih’e”), günümüzde Türkiye sınırları içinde kalan tarihsel Klarceti bölgesinde, Artvin iline bağlı Ardanuç ilçesinde Orta Çağda inşa edilmiş olan kale. Evliya Çelebi'nin seyahatnamesinde Harbe Kalesi olarak geçer.[1] Bugün bu kaleye Ferhatlı köyünün adından dolayı Ferhatlı Kalesi de denir.[2]

Eski Ahiza köyünde bulunan Ahiza Kalesi, Ferhatlı köyünün iki kilometre kadar kuzeyinde, Cehennem Deresi’nin sağ kıyısında yer alır.[3] Kale 5. yüzyılda Gürcü kralı Vahtang Gorgasali tarafından yenilenmiştir.[1]

Kartlis Tshovreba adlı Gürcü tarihine göre Gürcü kralı Vahtang Gorgasali ve Klarceti prensi Artavaz, Klarceti’nin geri alınmasından sonra bölgeyi dolaştılar. Bu tarihin yazarlarından biri olan Cuanşer’in yazdığına göre, Klarceti’de o dönemde iki büyük kale vardı. Bunlar Tuharisi Kalesi ve Ahiza Kalesi’ydi. Ahiza Kalesi zarar görmüş olduğu için kral kalenin yeniden inşa edilmesini emretti. Bunun üzerine kale yenilendi ve Vahtang Gorgasal adına kale içinde bir de kilise inşa edildi.[3]

Bölgeyi gezen Karl Koch Ahiza Kalesi’nden Gocibore olarak söz etmiştir. Bu tarihlerde kalenin yanındaki piskoposluk merkezi artık mevcut değildi. Yaklaşık olarak 1910 yılında bölgeyi dolaşan Rus din adamı Pavel Aleksandroviç Florensky, kalenin büyük ölçüde yıkılmış olmasına karşın, duvarlarının hâlâ sağlam olduğunu yazmıştır. Kale içindeki kilisede mozaik Meryem Ana freski de sağlamdı. Ahiza Kilisesi’nin tavan süslemelerinde bir yerde haçın, başka bir yerde haç ile geyik figürünün bulunduğu bilinmektedir.[3]

Günümüzde Ahiza Kalesi'nin sur duvarlarının bir kısmı ayakta olmasına rağmen moloz taş kullanılarak yapılmış olan kale günümüzde harap hâldedir.[2]

Galeri

Kaynakça

  1. ^ a b Özhan Öztürk, Karadeniz Ansiklopedik Sözlük, 2005, 2 cilt, s. 36, ISBN 9789756121009.
  2. ^ a b "Ferhatlı Kalesi - Artvin". 1 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2019. 
  3. ^ a b c ""Ahiza Kalesi" (Gürcüce)". 31 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mayıs 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ardanuç</span> Artvinin ilçesi

Ardanuç, Karadeniz Bölgesi’nin doğu ucunda, Artvin iline bağlı ilçe ve bu ilçenin merkezidir. Ardanuç adı Gürcüce Artanuci’den gelir. Ardanuç kenti, tarihsel Klarceti bölgesinin en eski yerleşim yerlerinden biridir. Ortaçağda Gürcü hanedanı Bagrationilerin önemli merkezlerinden biri olmuştur. Ardanuç kasabası Artvin kentine 39 kilometre uzaklıktadır. İlçenin rağbetle tüketilen yemeklerinden birisi de çağ kebabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Sümbüllü, Artvin</span>

Sümbüllü, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür. Eski adı Sinkoti'dir.

<span class="mw-page-title-main">Ferhatlı, Ardanuç</span>

Ferhatlı, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

Klarceti, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, tarihi Mesheti’nin bir parçası sayılan bölge. Meydancık ve Ardanuç dereleri havzasını da içine alacak biçimde, Çoruh nehrinin Yalnızçam Dağlarından Karadeniz’e kadar uzanan aşağı havzasını kapsar. Klarceti’nin en eski merkezi Tuharisi kalesidir. Klarceti bölgesi, Kartli kralına bağlı bey (ერისთავი) tarafından yönetiliyordu ve bu beyin ikametgâhı 5. yüzyılın ikinci yarısından itibaren büyük olasılıkla Ardanuç kalesi idi. Kral Vahtang Gorgasal burada geniş ölçekli kültürel ve mimari çalışmalara başladı. Kilise ve manastırlar inşa etti. Merkezi Ahiza’da bulunan yeni piskoposluk merkezi kurdu. Bu dönemde Klarceti, İran saldırılarına karşı mücadelenin köprübaşı mevziisi haline geldi. 8. yüzyılda Bagratlılar hanedanı buraya yerleşti. 9. yüzyılın başında Büyük I. Aşot, Arap saldırıları ve salgın hastalıklarla gerilemiş olan bu bölgeyi canlandırdı ve buraya yeni nüfus yerleştirdi. Bu sırada burada, Grigol Handzteli’nin öncülüğünde yaygın biçimde manastırların inşasına başlandı. 11-13. yüzyıllarda Klarceti’de kültür ve eğitim alanında önemli çalışmalar gerçekleştirildi. Bölge kilise ve manastırlarıyla ünlü hale geldi. Buraya Klarceti’nin “On İki Issız Yeri” adı veriliyordu. 16. yüzyılda Klarceti, Güneybatı Gürcistan’ın başka yerleriyle birlikte Osmanlıların eline geçti. 1918-1921 arasında Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti sınırları içindeydi. 1921 yılından itibaren ise yeniden Türkiye sınırlarına katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Opiza Manastırı</span>

Opiza Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Opiza olan Bağcılar köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü manastırıdır.

Tuharisi, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde erken Orta Çağ kale-kentidir. Tao ile Klarceti bölgelerinin sınırında yer aldığı, 11. ve 15-16. yüzyıllara ait yazılı kaynaklardan belirtilmiştir. Bir görüşe göre kale, günümüzde Artvin ilinin Yusufeli ilçesinde, kale, kilise ve yapı kalıntılarının günümüze ulaştığı Erkinis köyünde bulunuyordu.

<span class="mw-page-title-main">Daba Manastırı</span> Artvin, Çimenli köyünde bulunan 9. yüzyıl yapımı Gürcü manastırı

Daba Manastırı, eski Klarceti bölgesindeki Cmerki köyünde, günümüzde ise Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Çimenli köyünde bulunan 9. yüzyıla ait Gürcü manastırıdır. Manastır yapı topluğundan sadece ana kilise ile küçük kilisenin varlığı bilinmektedir. Köyün adından dolayı manastır Cmerki Manastırı olarak da bilinir. Ancak Cmerki'de Meryem Ana'ya adanmış olan Cmerki Manastırı ile Aziz Giorgi'ye adanmış Daba Manastırı'nı birbirine karıştırmamak gerekir.

Suagara Kalesi, Artvin ilinin Ardanuç ilçesinde, bugün Soğanlı adını taşıyan Suagara köyünde Orta Çağ'dan kalma kaledir. Eklevana (ეკლევანა) mahallesinde bulunduğu için Eklevana Kalesi olarak da bilinmektedir.

Cuğo Kalesi, Artvin ilinin Ardanuç ilçesinde, bugün Soğanlı köyünün bir mahallesi olan Cuğo'da Orta Çağ'dan kalma bir kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Ardanuç Kalesi</span>

Ardanuç Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç kasabasında Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Ardanuç kale-kenti, tarihsel Klarceti bölgesinin merkeziydi. Kale, Ardanuç Çayı'nın sol kıyısında yer alır.

Kvamçireti Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Murgul ilçesine bağlı Küre köyünde, eski adı Kvamçireti olan Geniştaş mahallesinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir.

<span class="mw-page-title-main">Satleli Kalesi</span>

Satleli Kalesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde Satleli köyünde inşa edilmiş bir kaledir. Plan ve mimari özellikleri bakımından, 9. yüzyılda Gürcü Krallığı döneminde inşa edilmiş olduğu söylenebilir. Kalenin bulunduğu Satleli köyü sonradan Şavşat kasabasının bir mahallesine dönüşmüştür. Bundan dolayı Satleli Kalesi, günümüzde Şavşat Kalesi olarak da adlandırılmaktadır.

Mere Manastırı, tarihsel Tao-Klarceti bölgesinde erken Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü manastırıdır. Yeri tam olarak tespit edilememiş olan manastırın inşa edildiği yer günümüzde Artvin ili sınırları içinde kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Artanuci Kilisesi</span>

Artanuci Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin iline bağlı Ardanuç ilçesinin idari merkezi oalan Ardanuç kasabasında Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kilisesidir. Eski Artanuci kasabasına sonradan Adakale dendiği için bu kilise Adakale Kilisesi olarak da bilinir. Artanuci Kilisesi, Ardanuç Kalesi içinde yer alan iki kiliseden biridir.

Şindoba Kilisesi veya Şindobani Kilisesi, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Dalkırmaz köyünün sınırları içinde erken Orta Çağ'dan kalma ve eski Şindobani köyüne ait Gürcü kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Parehi Kalesi</span> Artvin Şavşat Taşköprü Köyü Orta Çağ Gürcü Kilisesi

Parehi Kalesi, tarihsel Şavşeti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı Taşköprü köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Taşköprü'nün eski adından dolayı İphreuli Kalesi olarak da bilinir. Türkçe kaynaklarda Parih Kalesi olarak geçer.

Ahiza Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Ahiza olan Ferhatlı köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kilisedir. Köyde günümüze kalıntıları ulaşan iki kiliseden biridir.

Ahiza Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Ahiza olan Ferhatlı köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kilisedir. Köyde günümüze kalıntıları ulaşan iki kiliseden biridir.

Ahiza Kilisesi veya Ahiza Piskoposluk Kilisesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı ve eski adı Ahiza olan Ferhatlı köyünde erken Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü piskoposluk kilisesiydi.

Baketi Kalesi veya Bakta Kalesi, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Baketi olan Dikmenli köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.