İçeriğe atla

Agusta A129 Mangusta

Agusta A129 Mangusta (İngilizce: Mongoose) aslen İtalyan şirketi Agusta tarafından tasarlanmış ve üretilmiş bir saldırı helikopteridir. Tamamı Avrupa'da tasarlanıp üretilen ilk saldırı helikopteridir.[1] Agusta'nın halefi olan AgustaWestland tarafından geliştirilmeye devam edildi. A129, 1990'larda İtalyan Ordusu ile hizmete girmesinden bu yana birkaç muharebede yer aldı.

A129'un bir türevi olan TAI/AgustaWestland T129 ATAK, TUSAŞ tarafından AgustaWestland ile birlikte Türk Ordusu ve diğer potansiyel müşteriler için geliştirilmiştir.

Varyantlar

Agusta A129D Mangusta profili

Üretilmiş modeller

  • A129 Mangusta: Orijinal üretim versiyonu. İtalyan Ordusu için inşa edildi.[2]
  • A129 International: Daha güçlü LHTEC T800 turboşaftlar ile ihracat için geliştirilmiş yükseltilmiş versiyon.
  • A129 CBT / A129C: 4.600 KG maksimum kalkış ağırlığı; 15'i İtalyan Ordusu için inşa edildi ve 45 tane standart A129'un tümü daha sonra A129C standardına yükseltildi.[2][3]
  • A129D: (AgustaWestland AW129D) A129C'nin çok işlevli ekranlar içeren, geliştirilmiş aviyoniklere sahip güncellenmiş versiyonu. 4.600 kg maksimum kalkış ağırlığı; 32 A129C, A129D standardına yükseltildi.[3][4]
  • T129 ATAK: Türk yapımı aviyonik ve silahlara sahip A129 International'a dayalı Türk saldırı helikopteri. Bir kaynağa göre, ilk prototipinin AgustaWestland tanımı AgustaWestland AW729 —Ed'dir .[5]

Önerilen modeller

  • A129 LBH: İki mürettebata ek olarak sekiz asker taşımak için tamamen yeni bir kabin yapısına sahip çok amaçlı bir saldırı helikopteri versiyonu. Bu sürüm, Agusta tarafından A139 olarak adlandırıldı.[6]
  • A129 Multi-Role
  • A129 Scout: Önerilen keşif versiyonu, inşa edilmedi.
  • A129 Shipboard: Önerilen deniz versiyonu, inşa edilmedi.
  • Tonal: 1990'da iptal edildi.

Kullanıcılar

 İtalya

 Türkiye

Kaynakça

  1. ^ Crawford 2003, p. 18
  2. ^ a b Aviolibri n.8 - A129 Mangusta Italian Attack Helicopter. Italy: IBN Editore. 2004. ISBN 88-7565-001-2. 
  3. ^ a b Baldassini. "Industry Report - The Delta Mongoose". Combat Aircraft Journal. May 2015: 87-89. 
  4. ^ "Rapporto Esercito 2017" (PDF). Esercito Italiano. Esercito Italiano. 7 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018. 
  5. ^ "ATAK Team Announce T129 Maiden Flight". 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2022. 
  6. ^ Donald, David, ed. "Agusta A 129 Mangusta". The Complete Encyclopedia of World Aircraft. Barnes & Noble Books, 1997. 0-7607-0592-5.
  7. ^ "World Air Forces 2018". Flightglobal Insight. 2018. 4 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2018. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ</span> Türk havacılık ve uzay sanayii şirketi

Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) (TAI - Turkish Aerospace Industries, Inc.), Türkiye’de hava platformlarının tasarımı, geliştirilmesi, üretimi, tamamlanması, yenilenmesi ve satış sonrası hizmetleri alanlarındaki teknoloji merkezidir. Şirket dünyanın en büyük yolcu uçağı Airbus A380'e ve askerî nakliye uçağı Airbus A400M'ye parça üretmektedir. Ayrıca şirket 2013 yılında ilk uçuşunu gerçekleştiren Airbus A350'ye kanatçık üretmeye başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sikorsky UH-60 Black Hawk</span> Askerî genel maksat helikopteri

Sikorsky UH-60 Black Hawk, Sikorsky Aircraft Corporation tarafından üretilen dört kanatlı, çift motorlu, orta sınıf genel maksatlı askerî helikopterdir. Sikorsky, S-70 tasarımını 1972 yılında Amerika Birleşik Devletleri Ordusu'nun Yardımcı Taktik Nakliye Uçağı Sistemi (UTTAS) yarışmasına sundu. Ordu, prototipi YUH-60A olarak belirledi ve Boeing Vertol YUH-61 ile yapılan bir uçuş yarışmasının ardından 1976 yılında Black Hawk'ı programın galibi olarak seçti.

<span class="mw-page-title-main">Kamov Ka-50</span>

Ka-50 takma adları Kara Köpekbalığı veya Kurtadam (Werewolf)dır. Hokum A NATO'daki kod adıdır. Sovyet yapımı, tek koltuklu, karşıt pervaneli (kontra-rotor), fırlatma koltuklu, anti-tank helikopteridir. Kamov şirketi tarafından üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Askerî uçak</span> askeri amaçlar için yapılmış hava taşıtları

Askerî uçak ve helikopterler, savaşlarda kara ve su üstündeki hedefleri bombalamak, diğer uçakları tahrip etmek, keşif yapmak, personel ve mühimmat taşımak gibi amaçlarla silahlı kuvvetler tarafından kullanılan hava taşıtları. Özellikle av ve bombardıman görevlerinde kullanılanlar savaş uçağı ve saldırı helikopteri olarak adlandırılırlar. Askerî uçaklar av, bombardıman, av-bombardıman ve nakliye gibi kategorilere ayrılırlar.

<span class="mw-page-title-main">Boeing CH-47 Chinook</span> çift motorlu ardardına çift rotorlu ağır yük helikopteri

CH-47 Chinook Boeing firması tarafından üretilen, çift motorlu ve diğer helikopter türlerinden farklı olarak ardardına çift rotorlu ağır yük helikopteridir. Saatteki maksimum hızı 315 km/s'tir. Ana görevi askerî birlik, topçu ünitesi ve mühimmat taşımaktır.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ T-129 Atak</span> saldırı ve silahlı keşif helikopteri

T-129 ATAK, ATAK programı çerçevesinde Türk Silahlı Kuvvetleri için Türkiye'nin coğrafi ve iklim koşullarına göre tasarlanan, TUSAŞ ve AgustaWestland ortak üretimi taarruz ve taktik keşif helikopteri. T-129, AgustaWestland üretimi Agusta A129 Mangusta helikopterinin gövde tasarımının çeşitli aksamlarının değiştirilmesi ve özgün silah ve yazılım sistemlerinin entegre edilmesiyle meydana geldi. Üretimi tamamlanan ilk helikopter 28 Eylül 2009 tarihinde, İtalya'nın Gallarate kenti yakınlarındaki AgustaWestland tesislerinde, bir İtalyan ve bir Türk pilot tarafından deneme uçuşuna tabi tutuldu. Yaklaşık yarım saat havada kalan helikopter, çeşitli manevra testlerinin ardından başarıyla yere indi.

<span class="mw-page-title-main">Eurocopter AS532 Cougar</span> çift motorlu, orta ağırlıkta, çok amaçlı askerî helikopter modeli

Eurocopter AS532 Cougar, Eurocopter tarafından geliştirilen çift motorlu, orta ağırlıkta, çok amaçlı bir helikopterdir. AS532, Aérospatiale SA 330 Puma'nın askerîleştirilmiş hâlinin geliştirilmesi ve yükseltilmesidir. Sivil muadili Eurocopter AS332 Super Puma'dır. AS532, Eurocopter EC725 olarak daha da geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aviyonik</span>

Aviyonik havacılıkta uçaklar, yapay uydular ve uzay araçlarının elektronik sistemleri için kullanılan terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Sikorsky SH-60 Seahawk</span>

Sikorsky SH-60 Seahawk veya Sikorsky S-70B/C Seahawk, Sikorsky firması tarafından üretilen S-70 helikopter ailesinin askeri taşıma ve saldırı helikopteri UH-60 Black Hawk modelinin deniz kuvvetleri için üretilmiş, korozyona dayanıklı gövde ve deniz aletlerine sahip modelidir. Alan tarama, arama kurtarma, dikey ikmal, saldırı ve taşıma yeteneklerine sahiptir. Su üstü hedeflere karşı AGM-119 Penguin MK2 füzesi ve AGM-114 Hellfire güdümlü füzesi, su altı hedeflere karşı MK-46/50/54 torpidoları kullanabilir ve sahip olduğu daldırma sonarıyla su altı taraması yapabilir.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş.</span> Türk motor mühendislik şirketi

TUSAŞ Motor Sanayii A.Ş. (TEI), 1985 yılında; Türk Hava Kuvvetleri envanterine girecek F-16 uçağına güç veren General Electric F110 motorunun üretilmesi kapsamında kurulan Türk motor şirketi.

<span class="mw-page-title-main">Eurocopter Tiger</span> Eurocopter yapımı askerî helikopter

Eurocopter Tiger, ilk olarak 2003 yılında hizmete giren dört kanatlı, çift motorlu bir saldırı helikopteridir. Aérospatiale ve DASA'nın ilgili helikopter bölümlerinin birleşmesinden doğan Airbus Helicopters tarafından üretilmiştir. Airbus Helicopters onu EC665 olarak tanımlamaktadır. Tiger, Fransa ve İspanya'da Tigre olarak bilinirken, Almanya ve Avustralya'da Tiger olarak anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">TUSAŞ T-625 Gökbey</span> TUSAŞ yapımı genel amaçlı helikopter

T-625 Gökbey, Türk Silahlı Kuvvetleri ve Sivil havacılık alanlarında kullanılması amacıyla Türkiye'nin coğrafi ve iklim koşullarına göre Türk mühendisleri tarafından tasarlanan, geliştirilmekte olan ve TUSAŞ tesislerinde üretilen genel amaçlı helikopterdir. Özgün helikopterin ileride UH-1 ve ambulans helikopterlerin yerini alması planlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mil Mi-26</span>

Mil Mi-26, izdeliye 90 üretim koduyla üretilen ve Sovyetler Birliği döneminde üretimine başlanan bir Rus ağır nakliye helikopteridir. Hem askeri hem de sivil helikopterler arasında günümüze kadar üretilen en büyük ve en güçlü helikopterdir.

<span class="mw-page-title-main">AgustaWestland AW101</span>

AgustaWestland AW101, eski ismi AgustaWestland olan Leonardo S.p.A. tarafından üretilen Birleşik Krallık ve İtalya ortak yapımı bir genel maksat helikopteridir. Modern bir deniz kuvvetleri helikopteri talebi üzerine geliştirilmiş olup başta Birleşik Krallık, Danimarka, Norveç ve Portekiz'de Merlin adı ile kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mil Mi-28</span> Rusya yapımı saldırı helikopteri

Mil Mi-28 Sovyetler Birliğine ait her türlü hava koşuluna uygun, gündüz-gece, askerî tandem, iki koltuklu tanksavar saldırı helikopteridir. İkincil taşıma kabiliyeti olmayan bir saldırı helikopteridir ve bu rol için Mil Mi-24 savaş helikopterinden daha iyi optimize edilmiştir. Burun altı barbette tek bir silah ve saplama kanatlarının altındaki pilonlarda taşınan harici yükler taşır.

<span class="mw-page-title-main">Askerî helikopter</span>

Askerî helikopter, askerî kuvvetler tarafından kullanılmak üzere özel olarak üretilmiş veya dönüştürülmüş helikopterdir. Bir askerî helikopterin misyonu, tasarımının veya dönüşümünün bir işlevidir. Askeri helikopterlerin en yaygın kullanımı birliklerin nakliyesidir, ancak nakliye helikopterleri muharebe arama-kurtarma (CSAR), sıhhi tahliye (MEDEVAC), hava komuta merkezi gibi diğer görevleri gerçekleştirmek için değiştirilebilir veya dönüştürülebilir. Bunun yanında yer hedeflerine saldırmak için silahlandırılabilir. Özel askerî helikopterler belirli görevleri yerine getirmesi için tasarlanmıştır. Özel askerî helikopterlere örnek olarak saldırı helikopterleri, gözlem helikopterleri ve anti denizaltı savaş helikopterleri verilebilir.

<span class="mw-page-title-main">Bell AH-1Z Viper</span>

Bell AH-1Z Viper, H-1 yükseltme programının bir parçası olarak Amerika Birleşik Devletleri Deniz Piyadeleri için geliştirilmiş olan AH-1W SuperCobra baz alınarak yapılmış Amerikan çift motorlu bir saldırı helikopteri. AH-1Z, dört bıçaklı, yataksız, kompozit ana rotor sistemine, yükseltilmiş şanzımana ve yeni bir hedef nişan sistemine sahiptir. Üretici Bell Huey ailesinin en son üyelerinden AH-1Z, varyant mektubunun askeri fonetik alfabesi telaffuzuna dayanarak "Zulu Cobra" olarak da adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">LHTEC T800</span>

LHTEC T800, döner kanat uygulamaları için tasarlanmış bir turboşaft motorudur. Rolls-Royce ve Honeywell'in ortak girişimi olan LHTEC tarafından üretildi. Ticari ve ihraç versiyonu CTS800'dür. Motor öncelikle ABD Ordusu'nun iptal edilen RAH-66 Comanche silahlı keşif helikopteri için geliştirildi, ancak diğer uygulamalarda da kullanıldı.

ARINC 661, Kokpit Ekran Sistemini (CDS) tanımlanmasını; kullanıcı uygulaması ve CDS arasındaki haberleşmeyi standartize etmeyi amaçlayan bir aviyonik standarttır. GUI tanımı tamamen ikili Definition Files (DF) 'de tarif edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sikorsky S-92</span>

Sikorsky S-92, Sikorsky Aircraft tarafından sivil ve askeri helikopter pazarları için inşa edilmiş bir Amerikan çift motorlu bir helikopterdir. S-92, Sikorsky S-70 helikopterinden geliştirilmiştir ve uçuş kontrolü ve rotor sistemleri gibi benzer parçalara sahiptir.