İçeriğe atla

Agulhas Akıntısı

Agulhas Akıntısı, Güney Ekvator Akıntısının bir parçası ve okyanuslardaki en hızlı akıntılardan biri, Afrika'nın doğu kıyılarını güney yönünden izleyerek doğuya doğru saptıktan sonra Afrika-Avustralya doğrultusundaki akıntıyla birleşir. Agulhas'ın sürüklediği suların bir bölümü Ümit Burnu dolayında batıya, Atlas Okyanusuna doğru yol alır. Agulhas, Madagaskar'la Afrika arasındaki Mozambik Akıntısınca da beslenir. 100 km genişliği aşmayan Agulhas akıntısının hızı saniyede 20/60 cm olarak hesaplanmıştır. Bu hız Güney Ekvator Akıntısının hızındaki mevsimlik değişikliklere bağlıdır. Agulhas güney enlemlerinden beslendiği için ılıktır ve sıcaklığı yüzeyde 14° ile 26 °C arasında değişir. Tuzluluk oranı 1200 m derinliklerde ve 50 °C sıcaklıkta binde 344 iken yüzeyde 20 °C sıcaklıkta binde 35,6 kadardır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çöl</span> Çok az yağışın gerçekleştiği arazi alanı

Çöl, Yerküre'de yer alan ana biyom tiplerinden birisidir. Çöl, yıllık 250 mm'den az yağış alan bölgeler için kullanılan bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Rüzgâr</span> Yüksek basınç alanından Alçak basınç alanı arasındaki yatay yönlü hava hareketi

Rüzgâr ya da yel, hava veya diğer gazların gezegen yüzeyine göre doğal hareketidir. Rüzgârlar, onlarca dakika süren fırtına’lardan, kara yüzeylerinin ısınmasıyla oluşan ve birkaç saat süren yerel meltemlere, Dünyanın iklim bölgeleri arasındaki güneş enerjisinin soğurulma farkından kaynaklanan küresel rüzgârlara kadar çeşitli ölçeklerde oluşur. Büyük ölçekli atmosferik dolaşımın iki ana nedeni, ekvator ve kutuplar arasındaki farklı ısınma ve dünyanın dönüşüdür. Tropik ve subtropik bölgelerde, arazi ve yüksek platolar üzerindeki alçak ısıl dolaşımlar muson sirkülasyonlarını yönlendirir. Kıyı bölgelerinde deniz meltemi/kara meltemi döngüsü yerel rüzgârları belirler. Değişken arazi yapılı bölgelerde dağ ve vadi meltemleri hakimdir.

<span class="mw-page-title-main">Hint Okyanusu</span> Okyanus

Hint Okyanusu, kuzeyde Asya, batıda Afrika ve Arabistan Yarımadası, doğuda Malay Yarımadası, Sunda Adaları ve Okyanusya tarafından çevrilen, dünyanın üçüncü büyük okyanusudur. Agulhas Burnu'nun güneyinde 20° Doğu boylamının geçtiği yerde Atlas Okyanusu'ndan; 147° Doğu boylamının geçtiği yerde de Pasifik Okyanusu'ndan ayrılır. En kuzeyde Basra Körfezi'nde, 30° enlemine kadar uzanır. Dünya sularının %20'sini kapsar. Afrika'dan Avustralya'ya kadar okyanusun genişliği 10.000 kilometre kadardır. Bu alanda yaklaşık olarak 73.566.000 km² yer kaplar. Hacminin yaklaşık olarak 292.131.000 km³ olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ekvator</span> Kuzey ve güney yarım küreleri birbirinden ayıran hayalî çizgi

Ekvator ya da eşlek, kuzey ve güney yarımküreleri birbirinden ayıran hayalî dairesel hattır. Kuzey ve güney kutup noktalarına eşit uzaklıkta olan noktaların birleştirilmesiyle elde edilen çizgidir. Ekvatorun enlemi tanım gereği 0°dir. Yerkürenin Ekvator uzunluğu 40.076,4 km'dir.

Afrika kıtasında Gabon, Kongo Cumhuriyeti, Kongo DC, Uganda, Kenya, Somali.
Asya kıtasında Maldivler, Endonezya.
Güney Amerika kıtasında Ekvador, Kolombiya, Brezilya.
<span class="mw-page-title-main">Sahra</span> Afrikada bir çöl

Sahra ya da Büyük Sahra, Afrika'nın kuzeyinde yer alan, kıtanın ortası ile kuzeyini ayıran 9 milyon km² büyüklüğünde bir çöl. Dünyanın en büyük sıcak çölüdür. Antarktika ve Arktika'nın ardından en büyük üçüncü çöldür. Yaklaşık olarak Afrika kıtasının %30’u kadardır.

<span class="mw-page-title-main">Körfez Akıntısı</span> Sıcak Atlas Okyanusu akıntısı

Körfez Akıntısı, Kuzey Atlantik Akıntısı'nın bir parçası olan, Meksika Körfezi'nden başlayıp Birleşik Krallık'ın kuzeyine kadar devam eden sıcak su akıntısı. Kuzey Ekvator Akıntısı'nca beslenir. Avrupa'nın kuzeyindeki iklimi yumuşatarak yaşanabilir kılar.

<span class="mw-page-title-main">Enlem</span> (Paralel)

Enlem, Ekvator'un kuzeyindeki veya güneyindeki herhangi bir noktanın Ekvator'a olan açısal mesafesi. Enlemler, kuzey ve güney enlemleri olmak üzere ikiye ayrılırlar; derece, dakika ve saniye cinsinden ifade edilirler. Dünya üzerindeki aynı enleme sahip noktaların birleşmesi ile oluşan varsayımsal çemberlere ise paralel denir.

<span class="mw-page-title-main">Sıcak kuşak iklimleri</span>

Sıcak iklim tipleri ve özellikleri, bulunan bölgedeki yıllık sıcaklık ortalaması 20°yi bulan iklim türleridir. Yani dünya geneline baktığımızda ekvator çizgisi ile 30° enlem arasında görülen iklim tipleri, sıcak iklim tipleridir.

<span class="mw-page-title-main">Ümit Burnu</span> Coğrafi Keşifler

Ümit Burnu, Güney Afrika Cumhuriyeti'ndeki Cape Yarımadası'nın güneydeki uç noktasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Pangea</span> Paleozoik zaman sonları ile Mezozoik zaman başlarında var olmuş dördüncü ve son süperkıta

Pangea, Paleozoyik sonları ile Mezozoyik başlarında var olmuş dördüncü ve son süperkıtadır. Yaklaşık 335 milyon yıl önce daha önceki erken kıta parçalarından toplanarak bir araya geldi ve yaklaşık 200 milyon yıl önce ayrılmaya başladı. Günümüzdeki yeryüzünün aksine, bu süperkıtanın daha fazla bir kısmı güney yarımkürede bulunuyordu ve etrafı süper okyanus Panthalassa ile çevriliydi. Pangea magma tabakasındaki konveksiyonel hareketler sonucunda güneyde Gondvana ve kuzeyde Laurasia (Lavrasya) olarak ikiye bölünmüştür. İlerleyen evrelerde bu 2 kıta daha fazla parçaya ayrılarak günümüzdeki kıtalara dönüşmüştür. Pangea, günümüze kadar var olan süperkıtaların sonuncusu ve jeologlarca biçimi ortaya çıkarılanların ilkidir.

<span class="mw-page-title-main">Ses hızı</span>

Ses hızı, bir ses dalgasının esnek bir ortamda hareket ederken birim zamanda kat ettiği mesafedir. havada, deniz seviyesinde ve 20 °C (santigrat) sıcaklıkta 343.2 m/s olarak alınır.

<span class="mw-page-title-main">Viskozite</span> bir sıvının fiziksel özelliği

Viskozite, akmazlık veya ağdalık, akışkanlığa karşı direnç. Viskozite, bir akışkanın, yüzey gerilimi altında deforme olmaya karşı gösterdiği direncin ölçüsüdür. Akışkanın akmaya karşı gösterdiği iç direnç olarak da tanımlanabilir. Viskozitesi yüksek olan sıvılar ağdalı olarak tanımlanırlar.

Guyana Akıntısı. Atlas Okyanusu'nda, Güney Amerika'nın kuzey kıyılarında sığ yüzey akıntısı. Güney Ekvator Akıntısının kuzeybatı yönüne akan bölümüdür. Ekvator'un kuzeyinde, Kuzey Ekvator akıntısı ile Amazon ve Orinoco ırmaklarından da etkilenir. Irmakların akıntıya karışması yüzünden tuzluluk oranı bazen binde 35-36 arasında değişen oldukça düşük bir düzeye iner.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey yarımküre</span> Dünyanın ekvatorun kuzeyinde kalan yarısı

Kuzey yarımküre, Dünya'yı ekvator hizasından bölen hayalî bir düzlemin üstünde (kuzeyde) kalan yarısıdır. 0° paraleli ile 90° kuzey paraleli arasında yer alır. Güneyde kalan kısma ise güney yarımküre denir. Dünya'nın kuzey yarımküresi, birçok ülkeyi ve dünya nüfusunun yaklaşık %90'ını kapsamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Orkoz</span>

Orkoz ya da orkos, İstanbul Boğazı'nda görülen, güçlü bir ters akıntı türüdür. Orkozlar, başta lodos olmak üzere güneyden kuvvetli rüzgârların Marmara Denizi'nin sularını kuzeye yığmasından ötürü oluşur. Bu zamanlarda Boğaz'ın Marmara girişinde sular yarım metreye kadar yükselir. Bu olağandışı yükselme Boğaz'ın akıntı rejimini de değiştirir ve yüzeyde orkoz adı verilen ters akıntılar oluşur. Bu akıntının hızı zaman zaman 6-7 knota kadar çıkar ve Karadeniz'den Marmara'ya olan yüzey akıntısının hızına erişir. Orkozlar, yıl içinde birkaç kez görülür ve şehir hatları vapurlarının seferlerini iptal ettirecek kadar kuvvetli olabilirler.

<span class="mw-page-title-main">Mozambik Kanalı</span>

Mozambik Kanalı, Hint Okyanusu'nda Madagaskar adasını ve Mozambik başta olmak üzere Güneydoğu Afrika'yı birbirinden ayıran kanaldır. Bölge, II. Dünya Savaşı'nın bir ayağı olan Madagaskar Savaşı'ndaki çarpışma noktalarından birine ev sahipliği yapmasıyla bilinmektedir. Kanalın en dar kısmı yaklaşık 460 km genişliğindedir.

Enlem-sıcaklık ilişkisi, enlem ile sıcaklık dağılışı arasındaki sıkı ilişkiyi ifade eden kavram. Ekvatordan uzaklaşıldıkça Dünya'nın geoit şeklinin bir sonucu olarak; güneş ışınlarının yere düşme açısı küçülür, yani ışınlar yere daha eğik açıyla gelirler. Eğik gelen güneş ışınlarının ısıtma gücü dik gelen ışınlara nispeten daha düşüktür. Çünkü;

<span class="mw-page-title-main">Termohalin döngü</span> Büyük ölçekli okyanus sirkülasyonunun bir parçası

Termohalin döngü, yüzey ısısı ve tatlısu akıntıları tarafından oluşturulan küresel yoğunluk grandyanları tarafından yönlendirilen büyük ölçekli okyanus sirkülasyonunun bir parçasıdır. Rüzgâr sürümlü yüzey akıntıları, yol boyunca soğuyarak yüksek enlemlerden ekvatoral Atlas Okyanusu'ndan kutup yönünde ilerlemektedir. Bu yoğun su okyanus havzalarına akar. Güney Okyanusunda yeryüzünün büyük kısmına yerleşmişken, Kuzey Pasifik'te en yaşlı sular yükselmiştir. Bu nedenle, okyanus havzaları arasında geniş çaplı karıştırma gerçekleşir; bu karıştırmalar, aralarındaki farklılıkları azaltır ve Dünya okyanuslarını küresel bir sistem haline getirir. Su kütleleri hem enerjiyi hem de maddelerin dünyaya taşınmasını sağlar. Dolayısıyla, dolaşım hali Dünya'nın iklimi üzerinde büyük bir etkiye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Hava sıcaklığı</span>

Hava sıcaklığı, atmosferi oluşturan gaz moleküllerinin ısı enerjisi ile gerçekleşen titreşimlerinin ortaya çıkardığı etki. İklimin en önemli elemanı, diğer elemanlardan nem-yağış ile basınç ve rüzgarın oluşum sebebi.

<span class="mw-page-title-main">Benguela Akıntısı</span>

Benguela Akıntısı, Afrika kıtasının Güney Afrika Cumhuriyeti ve Namibya'nın yer aldığı güneybatı kıyılarında Ümit Burnu'ndan kuzeye Ekvator'a doğru uzanan soğuk su akıntısıdır.