İçeriğe atla

Agacher Şeridi Savaşı

Agaçer Şeridi Savaşı
TarihAralık 1985
Bölge
Burkina Faso - Mali sınırı
Sebep Sınır anlaşmazlığı
Sonuç Sınır şeridinin her iki taraf arasında bölüşülmesi
Taraflar
Burkina Faso Burkina FasoMali Mali
Komutanlar ve liderler
Thomas SankaraMoussa Traoré
Güçler
4.600 7.600
Kayıplar
141 38


Agaçer Şeridi Savaşı ya da bir diğer adı ile Noel Savaşı, Afrika kıtasında yer alan Burkina Faso ile Mali arasında sınır anlaşmazlığı nedeniyle 25 Aralık ile 30 Aralık 1985 tarihinde yaşanan kısa süreli savaştır.

Bölgenin geçmişi

Savaşa neden olan Agaçer çöl şeridinde ki bölgede var olan dört köy Mali kontrolünde bir bölgeydi. Fransa'nın koloni döneminde belirlediği sınır çizgileri sonucunda Burkina Faso'da kalan bölge için Mali, idareyi yeniden ele alabilmek adına askeri müdahalede bulunmuştur.

Mali ile Burkina Faso (o tarihte Yukarı Volta) bu bölge için bu savaştan önce de, Aralık 1974 tarihinde de karşı karşıya gelmiş, karşılıklı silahların çekildiği ve kurşun atıldığı bu olay daha fazla büyümeden sona erdirilmiştir. O dönem Senegal devlet başkanı Léopold Sédar Senghor arabuluculuğunda aralarında Togo, Nijer ve Gine temsilcilerinin de bulunduğu komisyon kurulması Mali ve Burkina Faso tarafından kararlaştırılmış ve kabul edilmiştir.[1] Bölgeyi harita bazında, etnik grup bazında inceleyerek sınır çizgisini belirleme konusunda çalışma yapacağı açıklanan bu komisyon hayata geçirilememiştir.[2]

Noel Savaşı

Burkina Faso'da gerçekleştirilen nüfus sayımı doğrultusunda bölgeye 14 Aralık 1985'te ayak basan sayım memurlarını, bölgeyi kendi toprağı olarak gören Mali'nin sınır ihlali yapmakla suçlaması neticesinde askeri müdahale de bulunarak memurların görevlerini yapmasını engellemiştir. Bu olay üzerine Burkina Faso birlikleri memurlara yardım edebilmek adına sınıra sevk edilmiştir. Burkina Faso birliklerinin sınıra gelmesi sonucunda Mali devlet başkanı Moussa Traoré, mevkidaşı Thomas Sankara'yı birliklerini geri çekmesi yönünde uyarmıştır. Burkina Faso birlikleri 20 Aralık 1985'te geri çekilmesine rağmen Mali birlikleri 25 Aralık 1985'te karşı saldırıya geçerek Burkina Faso'ya saldırmıştır. Bu olay üzerin Burkina Faso seferberlik ilan etmiş, 30 Aralık 1985 tarihine kadar süren çatışmalarda çoğunluğu sivil halk olmak üzere can kayıpları yaşanmıştır.[3]

Ateşkes

26 Aralık ve 27 Aralık 1985 tarihlerinde Libya'nın Afrika Birliği Bakanı Ali Abdel Salam al-Traiki ve Afrika Birliği Örgütü önderliğinde iki ateşkes çağrısı yapılsa da, başarı sağlanamamıştır. Üçüncü bir deneme için girişimde bulunan ve her iki devletin haricinde Senegal, Fildişi Sahili, Moritanya, Nijer ve Togo'nun da dahil olduğu Batı Afrika Savunma Paktı (Accord de non-agression et de défense) (ANAD), bu girişimde başarılı olarak 30 Aralık 1985'te ateşkes ilan edilmesini sağlamıştır.

Uluslararası Adalet Divanı kararı

Ateşkes neticesinde her iki ülkede haklarını aramak için Uluslararası Adalet Divanı'na başvuruda bulunarak konunun çözümünü istemişlerdir. UAD, 10 Ocak 1986'da yaptığı çağrı ile her iki ülke birliklerinin de bölgeden çekilmesini talep etmiş, 17 Ocak 1986 tarihinde de ANAD toplantısı için Yamoussoukro'da bulunan her iki ülkenin devlet başkanı da birliklerini çekmeye hazır olduklarını ifade etmişlerdir.

22 Aralık 1986 tarihinde UAD tarafından açıklanan karar uyarınca tartışmalı bölgenin üç nehir bölgesi olarak adlandırılan güney kesimleri Burkina Faso'ya verilirken, Mali kuzeyde kalan dört köy ve çevresini elde etmiştir. UAD tarafından açıklanan bu karar sonrasında her iki ülkede yaptıkları açıklamada kararı kabul ettiklerini beyan etmişlerdir.[4][5]

Kaynakça

  1. ^ Revue génerale de droit international public, Jg. 79 (1975), Sayfa 834
  2. ^ Uluslararası Adalet Divanı: Affaire du différend frontalier (Burkina Faso/République du Mali). Den Haag 2007, Sayfa 58.
  3. ^ Arès, Société pour le développement des études de défense et de sécurité internationale (SDEDSI) tarafından yayımlanmıştır, Lyon, Jg. 8 (1986), Sayfa 187
  4. ^ Emmanuel Salliot: A review of past security events in the Sahel 1967. Sayfa 22
  5. ^ Uluslararası Adalet Divanı kararı: Case Concerning The Frontier Dispute (Burkina Faso/Republic Of Mali). 22 Aralık 1986 kararı UAD:Burkina Faso-Mali sınır anlaşmazlığı kararı 18 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar

  • Uluslararası Adalet Divanı: Affaire du différend frontalier (Burkina Faso/République du Mali). Accord, compromis, mémoire du Burkina Faso et annexes au mémoire. United Nations Publications, Den Haag 2007
  • Frank Pfetsch: Konflikte seit 1945 – Schwarzafrika. Daten – Fakten – Hintergründe. Ploetz Yayınevi, Freiburg 1990

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Burkina Faso</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Burkina Faso, Afrika kıtasının batı bölümünde yer alan, denize kıyısı bulunmayan bir kara ülkesidir. Ülkenin sınır komşularını Mali, Nijer, Benin, Togo, Gana ve Fildişi Sahili oluşturmaktadır. Geçmişte Fransa sömürgesi olan ülke 1960 yılında Yukarı Volta adı ile bağımsızlığa kavuşmuştur. Bağımsızlık sonrası dönemde siyasi belirsizlikler neticesinde darbeler yaşanmış, 4 Ağustos 1983 tarihinde Thomas Sankara önderliğinde devrim gerçekleştirilmiş, ülkenin ismi de devrim neticesinde Burkina Faso olarak değiştirilmiştir. Ülkenin başkenti Vagadugu'dur.

<span class="mw-page-title-main">Mali</span> Batı Afrikada bulunan denize kıyısı olmayan bir ülke

Mali, resmi adıyla Mali Cumhuriyeti, Batı Afrika'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. 1.240.000 km²'lik yüz ölçümüyle Afrika'nın sekizinci büyük ülkesidir. Nüfusu 19,1 milyondur ve bu nüfusun %65'ini 25 yaş altındakiler oluşturmaktadır. Başkenti Bamako'dur. Mali sekiz bölgeye ayrılmıştır, kuzey sınırları Sahra'nın derinliklerine kadar uzanır. Ülkenin güney bölümü Nijer ve Sénégal nehirlerinin geçtiği Sudan Savanı'ndadır ve nüfusun çoğunluğu bu bölümde yaşar. Mali ekonomisi tarım ve madencilik temellidir. Altın ülkenin önde gelen doğal kaynaklarındandır ve Mali Afrika'nın en büyük üçüncü altın üreticisidir. Tuz da ihraç ürünlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Togo</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Togo, resmî adıyla Togo Cumhuriyeti, Batı Afrika'da yer alan bir ülkedir. Kuzeyde Burkina Faso, doğuda Benin ve batıda Gana ile komşudur. Güneyde Gine Körfezi içerisinde yer alan Benin Körfezi'ne kıyısı bulunur. Başkenti ülkenin güneybatı ucundaki Lomé'dir. Yaklaşık 8 milyonluk nüfusu ve 57.000 km²'lik yüzölçümüyle Afrika'nın en küçük ülkelerinden biridir. Gana ve Benin sınırları arasında ortalama uzaklığı yalnızca 115 km olan Togo ayrıca dünyanın en dar ülkelerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Fildişi Sahili</span> Batı Afrikada bulunan bir ülke

Fildişi Sahili ya da resmî adı ile Fildişi Sahili Cumhuriyeti(Fransızca: Côte d’Ivoire, Fransızca telaffuz: [kot diˈvwaʀ]), Afrika kıtasının batı kısmında yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Mali, Burkina Faso, Gana, Liberya ve Gine oluşturmaktadır. Bunun haricinde ülkenin güneyinde Atlas Okyanusu yer almaktadır. Ülkenin başkenti Yamoussoukro'dur.

<span class="mw-page-title-main">Bamako</span> Malinin başkenti

Bamako, nüfusu 1.690.471 olup (2006), Mali'nin en büyük şehri ve başkentidir. Günümüzde en hızlı gelişen Afrika ülkesi olarak tahmin edilir. Nijer Nehri üzerinde konumlanır ve ülkenin güney ucu parçasındaki Yukarı ve Orta Nijer vadisini bölen şiddetli nehir akıntısının yakınındadır. Bamako, Koulikoro yakınında yer alan nehir limanı ile ulusun yönetim merkezi ve büyük bir ticari bölge ve konferans mekezidir. Bamako, Lagos, Abidjan, Kano, Ibadan, Dakar ve Accra'dan sonra Batı Afrika'nın 7. en büyük şehre ait merkezidir. Üretimleri tekstil, İşlenmiş et ve metal mallardır. Nijer Nehri'nde ticari balıkçılık vardır. Bamako 12°39′N, 8°0′W. konumunda yer alır. Bamako ismi Bambara kelimesinden gelir anlamı "crocodile river" dir.

<span class="mw-page-title-main">Thomas Sankara</span> Burkina Fasonun eski devrimci lideri ve devlet başkanı

Thomas Isidore Noël Sankara, Burkina Fasolu asker ve siyasetçi. Sankara, Afrika kıtası ülkesi Yukarı Volta'da 1983-1987 yılları arasındaki devlet başkanlığı makamında bulunmuştur. Bu süreçte 1984 yılına kadar Yukarı Volta devlet başkanı olan Sankara, gerçekleştirdiği isim değişikliği sonrasında 1984 ile 1987 yılları arasında Burkina Faso devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

2013 Afrika Uluslar Kupası, Afrika ülkelerinin ulusal futbol takımları arasında, Afrika Uluslar Kupası'nın 29. organizasyonu olarak Afrika Futbol Konfederasyonu (CAF) tarafından düzenlenen futbol şampiyonasıdır. Başlangıçta Libya'nın ev sahipliğini yapacağı açıklansa da CAF daha sonra turnuvanın Güney Afrika'ya alındığını açıkladı. Angola, Gabon ve Ekvator Ginesi ile birlikte Nijerya'nın da teklifini geçen Libya turnuvayı düzenleme hakkını kazandı. Fakat 2011 Libya İç Savaşı nedeniyle turnuvanın Libya'da düzenlenmesinin uygun olmayacağı düşünülerek ev sahipliği Güney Afrika'ya verildi. Mozambik, Namibya, Zimbabve ve Senegal'in teklifleri finale kalamadan reddedildi. CAF tarihinde ilk kez gelecek üç turnuvanın ev sahipleri tek seferde seçildi. 2010 turnuvasını Angola, 2012'yi Gabon ve Ekvator Ginesi, 2013'ü ise Güney Afrika aldı.

<span class="mw-page-title-main">Dominique Pire</span>

Dominique Pire, II. Dünya Savaşı sonrası sığınmacılara yardım çalışmalarıyla 1958 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görülen, Belçikalı Dominikan rahibidir.

<span class="mw-page-title-main">Maurice Yaméogo</span> Yukarı Voltanın ilk devlet başkanı (1960-1966)

Maurice Yaméogo, Yukarı Voltalı siyasetçi. Yaméogo, Afrika kıtasında bulunan Yukarı Volta'nın bağımsızlığını kazanması sonrası 1960 ile 1966 yılları arasında ilk devlet başkanı olarak devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ouahigouya</span> Burkina Fasonun Nord bölgesinde bir kasaba

Ouahigouya, Afrika kıtasında bulunan Burkina Faso devletinde bir şehirdir.

Saye Zerbo, Yukarı Voltalı asker ve siyasetçi. Zerbo, Afrika kıtası ülkesi Yukarı Volta'da 1980 ile 1982 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Batı Afrika Birliği</span>

Batı Afrika Birliği, Afrika ülkeleri Gana ile Burkina Faso arasında 1980'li yıllarda planlanan ancak gerçeğe dönüşmeyen birliktelik.

2018 FIFA Dünya Kupası elemeleri - CAF Üçüncü Tur, 2018 FIFA Dünya Kupası elemeleri kapsamında yapılan Afrika elemelerinin son aşamasıdır. Maçlar 7 Ekim 2016 ila 6 Kasım 2017 tarihleri arasında oynandı.

<span class="mw-page-title-main">Ulusal Jandarma (Burkina Faso)</span> Kolluk kuvveti

Ulusal Jandarma, Burkina Faso kolluk kuvvetlerine bağlı jandarma gücü. Görev ve faaliyetleri Fransa Ulusal Jandarma örgütüne göre düzenlenmiştir. Sloganı "Vatan, Hukuk ve Onur" dur

<span class="mw-page-title-main">W Millî Parkı</span>

W Milli Parkı ya da W Bölgesel Parkı, Batı Afrika'da, Nijer Nehri'nde "W" şeklinde bir menderes çizen bir millî parktır. Park Nijer, Benin ve Burkina Faso'ya ait topraklar içinde yer almakta ve bu üç ülke tarafından yönetilmektedir. Bölgesel yönetim 2008 yılına kadar, AB tarafından finanse edilen ve ECOPAS Projesi tarafından desteklendi. Üç milli park W Sınıraşan Parkı adı altında yönetilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Air Burkina</span>

Air Burkina SA, Ouagadougou Havalimanı'ndaki ana üssünden tarifeli hizmetler işleten Burkina Faso'nun Bayrak taşıyıcı havayolu şirketidir. Togo, Benin, Mali, Nijer, Fildişi Sahili, Senegal ve Gana'ya olan bölgesel hizmetlerin yanı sıra Bobo-Dioulasso'ya bir tek varış noktası vardır. 2001'den 2017'ye kadar havayolu bir AKFED/IPS konsorsiyumuna aitti, ancak şimdi yeni bir yatırımcının arandığına dair raporlarla hükûmet mülkiyetine geri döndü.

Latince: Uti possidetis uluslararası hukukta, bir anlaşmada aksi belirtilmedikçe, bir çatışmanın sonunda toprak ve diğer mülklerin sahibinde kalacağına dair bir ilkedir; kısaca bu ilkeye "sahip oldukların senindir" denilebilir; eğer uluslararası hukukta bir anlaşma savaş sırasında alınan mal ve toprakların zilyetliğine ilişkin şartları içermiyorsa, o zaman uti possidetis ilkesi geçerli olacaktır. Roma hukuku,menşeli bu ifade türetilmiştir Latince ita possidetis uti possideatis" sahip olduğun gibi sahip olmaya devam edebilirsin " anlamına gelen ifadedir. Bu ilke, savaşan bir tarafın savaş yoluyla edindiği topraklarda hak iddia etmesine olanak tanır.

30 Eylül 2022'de Burkina Faso'da Cihatçı isyanla başa çıkılmaması nedeniyle Geçici Devlet Başkanı Paul-Henri Sandaogo Damiba'yı görevden alan bir darbe gerçekleşti. Damiba sadece sekiz ay önce bir darbeyle iktidara gelmişti. Kaptan Ibrahim Traore geçici lider olarak devraldı. Teğmen Ibambe L'Monsein, darbeden saatler sonra Traore tarafından kurulan Ulusal Geçiş Konseyi'nin başkan yardımcılığını üstlendi.

<span class="mw-page-title-main">Ibrahim Traore</span> Burkinalı asker ve cunta hükûmet lideri

Ibrahim Traoré, Burkina Fasolu asker. Traoré, Afrika ülkesi Burkina Faso'da darbe ile iktidara gelen geçici devlet başkanı Paul-Henri Sandaogo Damiba'ya karşı düzenlediği 30 Eylül 2022 darbesinden bu yana geçici olarak devlet başkanlığı makamında bulunan askerî subay. 34 yaşındaki Traoré, aktif olarak dünyada görev yapan en genç 2. başkandır.

Libya-Malta Kıta Sahanlığı Davası, Libya ile Malta'nın taraf oldukları ve Uluslararası Adalet Divanı'nın (UAD) 3 Haziran 1985 tarihinde karara bağladığı kıta sahanlığı sınırlandırma ihtilafı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.