İçeriğe atla

Afyon menekşe mermeri

Afyon menekşe mermeri (antik ismiyle Pavonazzetto), tek rezervi Afyonkarahisar'ın İscehisar ilçesinde (antik ismiyle Dokimeion) bulunan bir tür mermerdir. MÖ.1. yüzyıldan beri mimaride, heykellerde ve süslemede kullanılmış, mitolojik öykülere konu olmuştur. Beyaz zemin üzerine menekşe rengi damarları ve hareleri bulunur.[1] Mermere menekşe rengini veren, yapısındaki demir oksit ve flogopit mimineralledir.[2]

Afyon menekşe mermerinden yapılma kadın büstü, Roma dönemi – Roma'daki Capitol Müzesi.
Afyon menekşe mermerinden heykel.

Mitolojideki yeri

Afyon menekşe mermerinin rengini nereden aldığını konu edinen iki mitolojik öykü vardır ve ikisi de Attis ile ilgilidir.[2]

İlk hikâyeye göre; Kibele, Attis'i görünce aşık olur, ancak Attis, Pessinus kralının kızını sevmektedir ve onunla evlilik hazırlığı yapmaktadır. Kibele, aşkına karşılık vermeyen Attis'i delirtir. Attis bir kriz geçirip çılgınca koşarken bir çam ağacına çarpar ve yaralanır. Attis'in kanı mor menekşelere dönüşürek akar ve beyaz mermerin üzerine damlar. Pavonazzetto denilen mermerin kırmızı ve mor renkli desenlerinin Attis'in kanı olduğuna inanılır.

İkinci hikâyede ise Attis, Kibele'nin sevgilisidir ve Kibele'nin kutsal bölgesi olan Persis Dağı'nda (bugünkü Bacakale) avlanırken yaban domuzu saldırısına uğrayarak yaralanır. Kanı beyaz mermere dökülerek ona kırmızı ve mor renk verir ve pavonazzeto denilen mermerin rengi böyle oluşur.

Kullanıldığı ünlü yapılar

Roma'daki yapılar

  • Augustus Forumu, Mars Ultor Tapınağı M.Ö. 42

Pavonazzetto'nun kullanıldığı en eski mimari yapı, Augustus Forumu'dur. Mars Ultor Tapınağı'nın zemin kaplamasında kullanılmıştır.

  • Pantheon Tapınağı – M.S. 126

Pavonazzetto, dünyanın en iyi korunmuş Roma yapılarından biri olan Pantheon Tapınağı'nın sütun, duvar, zemin kaplamalarında en çok kullanılmış olan mermer türlerindendir.

  • Konstantin Takı– M.S. 315

Roma'daki Konstantin Takı üzerinde bulunan sekiz adet heykelde Pavonazzetto kullanılmıştır.

  • La Bocca Della Verita - 1485

Roma'daki Saint Mary Bazilikası'nın revakına yerleştirilen insan yüzü şeklindeki kabartma, Pavonazzetto mermerindendir.

  • Aziz Paul Papalık Bazilikası- M.S. 4. yüzyıl

Aziz Paul Bazılikası'nın içindeki sütunlar, Pavonazzetto mermeridir.

  • Aziz Petrus Bazilikası - 1626

Roma'daki en büyük 4 bazilikadan ikincisi olan Aziz Petrus Bazilikası, Pavonazzetto'nun yoğun kullanıldığı tarihi yapılardandır. Zemin kaplamasında, sütunlarda, şöminede ve heykellerde Pavonazzetto kullanılmıştır.

Diğer yerler

  • Sagalassos Antik Kenti- M.Ö. 332

Sagalassos Antik Kenti'nin duvar ve yer kaplamasında 40 tonluk Pavonazzetto kullanılmıştır.

  • Ayasofya - M.S. 537
  • Napoli Ulusal Arkeoloji Müzesi'nde Pavonazzetto mermerinden yapılmış, diz çökmüş barbar heykeli- M.Ö 1. yüzyıl sonları
  • Celsus Kütüphanesi, M.S. 135

Efes antik kentindeki Celsus Kütüphanesi'nin ön cephesinde bulunan korint tarzı sütunlarda Pavonazzetto mermeri kullanılmıştır.

  • Afrodisias Antik Kenti – M.Ö. 2. yüzyıl

Antik dünyadaki en iyi korunmuş stadyumuyla ve tapınak kapısıyla ünlü olan Afrodisias'un pek çok yerinde, yapıldığı çağın popüler taşı Pavonazzetto kullanılmıştır.

Ayrıca bakınız

Dokimeion

Kaynakça

  1. ^ "Afyon Menekşe Mermer". Gramer Stones. Erişim tarihi: 1 Ekim 2023. 
  2. ^ a b "Afyon Menekşe Mermeri Pavonazzetto'nun Hikayesi". 4 Şubat 2023. 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ekim 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Efes</span> Anadoluda bir antik kent

Efes, Anadolu'nun batı kıyısında, bugünkü İzmir ilinin Selçuk ilçesinin üç kilometre güneybatısında yer alan antik bir Luvi şehriydi. Şehir Anadolu'da Yunan sömürgeciliğinin başlamasıyla birlikte İyonya ve daha sonra Roma dönemlerinde de önemini korumuştur. Kuruluşu Cilalı Taş Devri'ne yani MÖ 6000 yıllarına dayanır. MÖ 10. yüzyılda eski Arzava başkentinin yerine Attik ve İyonyalı Yunan kolonistleri tarafından inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Knidos</span> Muğlanın Datça ilçesinde bulunan, Karya dönemine ait antik yerleşim

Knidos, Muğla'nın Datça ilçesinde bulunan, Karya dönemine ait antik yerleşimdir.

<span class="mw-page-title-main">Afrodisias</span> Aydındaki antik kent

Afrodisias veya Afrodisyas, Tanrıça Afrodit'e adanmış birçok eski çağ kentinin ortak adı. Afrodisyas adlı kentlerin en ünlüsü, Anadolu'nun güneybatısında, eski Karia bölgesinde, günümüzde Aydın ilinin Karacasu ilçesine bağlı Geyre mahallesinin bulunduğu yerde bulunan Antik Yunan kentidir. Arkeolojik kazılar başladıktan sonra Geyre taşınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Sagalassos</span> Burdur yakınlarında antik kent

Sagalassos, Antalya'ya 110, Isparta'ya 41 km uzaklıkta, Burdur'un Ağlasun ilçesinin 7 km kuzeydoğusunda yer alan antik bir kenttir.

Kibele veya Kybele, Anadolu kökenli bir ana tanrıçadır. Ana tanrıça inancı, birçok kültürde farklı isimlerle yer alır. Yunan anakarasında Rhea, özellikle Roma dönemi Mısır kültüründe İsis ve Yunan adaşı gibi bekaretle değil, doğurganlık ve bereketle ilişkilendirilen Efes Artemis'i, belli başlı ana tanrıça figürleridir.

<span class="mw-page-title-main">Hierapolis</span> Denizlide bir antik Roma kenti

Hierapolis, Pamukkale (Denizli) yakınlarında bulunan ve Frigler döneminde ana tanrıça Kibele kültünün merkezlerinden biri olarak faaliyet göstermiş bir antik kenttir. Antik coğrafyacı Strabon ile Ptolemaios verdikleri bilgilerde, Karia bölgesine sınır olan Laodikeia ve Tripolis kentlerine yakınlığı ile Hierapolisin bir Frigya kenti olduğunu ileri sürülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Siraküza</span> İtalyanın Sicilya bölgesinde, Siracusa iline bağlı ilçe (komün)

Siraküza veya Sırakuza, İtalya'nın Sicilya Özerk Bölgesi'de Antik Yunan çağında bir koloni devlet olarak kurulmuş, günümüzde Siraküza ilinin merkezi olan kent.

<span class="mw-page-title-main">Antioheia (Pisidya)</span>

Antakya, Pisidya, Türkiye'nin Akdeniz, Ege ve İç Anadolu bölgelerinin kesiştiği noktadaki Göller Yöresi'nde, tarihi Pisidya ve Frigya'nın sınırında bulunan antik kenttir. Pisidya Antakyası olarak da bilinir. Isparta ilinin modern ilçesi Yalvaç'ın kuzey şeridinde 1 km'lik bir alanı kapsar. Kent, kuzeyindeki 1236 metrelik en yüksek noktası ile bir vadi görünümündedir.

<span class="mw-page-title-main">Capitol Tepesi</span> İtalyadaki yedi tepeden biri, Roma

Capitol Tepesi, Roma Forumu ve Campus Martius arasında kalan ve Roma kentinin ünlü yedi tepesinden en yüksek olanı. 16. yüzyılla birlikte, Capitolino Roma diyaleğinde Campidoglio haline geldi. Modern İtalyancada campidoglio aynı zamanda herhangi bir capitol binasını da kasteder. Benzer şekilde İngilizce capitol sözcüğü, Capitoline den türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Augustus Forumu</span>

Augustus Forumu, Antik Roma'da İmparator Augustus tarafından Roma kentinde inşa ettirilen bir İmparatorluk forumu. Forum içerisinde Mars Ultor Tapınağı da bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Assos</span> Ayvacıkda bir antik kent

Assos, Çanakkale'nin Ayvacık ilçesinin yaklaşık 17 km güneyindeki Behramkale Köyü'nde yer alan bir antik kent.

<span class="mw-page-title-main">Salamis</span>

Salamis veya Salamis harabeleri, Kıbrıs adasında, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin Gazimağusa şehrinin 6 km kadar kuzeyinde yer alan bir antik kenttir. Kent Trodos dağından doğan Pedios (Kanlıdere) nehrinin denize döküldüğü havzaya yakın bir yerde kurulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Antoninler Çeşmesi</span> Sagalassos Antik Kentinde bulunan tarihi çeşme

Antoninler Çeşmesi, Burdur ili, Ağlasun ilçesinde yer alan Sagalassos Antik Kenti'nde bulunan bir tarihi bir çeşmedir.

<span class="mw-page-title-main">San Marco Bazilikası'ndaki at heykelleri</span> San Marco Bazilikası girişinin üst kısmına monte edilmiş dört adet bronz at

San Marco Bazilikasındaki at heykelleri Roma dönemi dört adet bronz at heykelini tanımlar. Heykeller asıl olarak dört at tarafından çekilen, Quadriga olarak tanımlanan ve zafer törenlerinde kullanılan at arabasının bir parçasıdır. Heykeller 1204 yılında düzenlenen Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Konstantinopolis'ten yağmalanarak Venedik'e getirilmiş, San Marco Bazilikası girişinin üst kısmına monte edilmiştir. Fransız Devrim Savaşları döneminde 1797 yılında Napolyon Bonapart tarafından Venedik'ten alınan heykeller Paris'e götürülse de Napolyon Savaşlarının 1815 yılında sona ermesiyle yeniden Venedik'e iade edilmiştir. Günümüzde heykeller hava kirliliğinden etkilenmemeleri için bazilikanın içinde koruma altındadır. Bazilikanın üzerindeki heykeller asıl heykellerin replikalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Santa Sabina</span> Romada bazilika

Santa Sabina bazilikası, Roma'da Aventine Tepesi üzerinde bulunan tarihi bir kilisedir. Tiber Nehri'nin kuzeyi ve Circus Maximus'un doğusunda konumlanan Santa Sabina bilinen en eski Roma Bazilikasıdır. Bu haliyle orijinal kolonadlı dikdörtgen plan şemasını hala korumaktadır. Diğer birçok kiliseye kıyasen, örneğin Santa Maria Maggiore, Santa Sabina'nın geçirdiği restorasyonlar onun orijinal dekorasyonunu bozmamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Aziz Apollinare Bazilikası</span> Geç antik çağda bir bazilika

Yeni Aziz Apollinare Bazilikası (Sant’Apollinare Nuovo), 35 metre uzunluğunda ve 21 metre genişliğinde, Teoderik tarafından 500lü yıllarda inşa ettirilen bir geç antik çağ bazilikasıdır. Yapıyı ilginç kılan özelliklerinden birisi Konstantinopolis'ten getirilen Prokonnesos mermeri yapımı olan sütunları ve yapı içerisindeki eşşiz mozaiklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Efes Müzesi</span> İzmir, Selçuktaki bir müze

Efes Müzesi, Türkiye'nin İzmir iline bağlı Selçuk'ta bulunan bir müze. Yakınlarında bulunan Efes kazı alanındaki buluntulara ev sahipliği yapmaktadır. En bilinen eser, Efes'teki Artemis Tapınağı'nda bulunan Artemis heykelidir. Müze, arkeoloji ve etnografya olarak iki bölüme ayrılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Olimpos Zeus Tapınağı</span>

Olimpos Zeus Tapınağı, Yunanistan'ın başkenti Atina'da bulunan bir Antik Yunan tapınağıdır. Tapınak, Olimpos tanrılarının başı sıfatıyla ortaya çıkan Zeus'a adanmıştır. İnşası, antik döneminin en büyük tapınağını inşa etmeyi öngören Atinalı tiranların yönetimi sırasında MÖ 6. yüzyılda başladı, ancak MS 2. yüzyılda Roma İmparatoru Hadrianus'un hükümdarlığı döneminde tamamlanabilmiştir. Penteli mermerinden inşa edilen tapınak 108 m uzunluğunda ve 41 m genişliğindedir. Her biri 17 m yüksekliğinde ve 2,6 m çapında, 364 ton ağırlığında toplam 104 Korint sütunu içerir. Roma döneminde, Yunanistan'ın en büyük tapınağı olarak ünlenmiş ve antik dünyanın en büyük kült heykellerinden birini barındırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Afrodisias (Tisan)</span>

Afrodisias antik dönemde Taşlık Kilikya’da (Taşeli) kurulmuş bir liman kentidir. Ege bölgesinde aynı isimdeki kentten ayırt etmek maksadıyla bazen Kilikya Afrodisias’ı adı da kullanılır. Kent Mersin ili Silifke ilçesi batısındaki Yeşilovacık beldesi doğusunda ve Tisan yarımadası güneyindeki tombolo üzerindedir. Silifke’ye 50 ve Mersin’e 133 kilometre uzaklıktadır. SIT alanı yazlık konutların olduğu Tisan yarımadası güneyinde ve yaklaşık olarak 36°09′29″K 33°41′30″D koordinatlarındadır. Dana Adası ve küçük Tisan Adası SIT alanının doğusunda yer alır. SIT alanına ulaşmak için Mersin’i batıya bağlayan D.400 devlet karayolundan Yeşilovacık içerisinde ayrılan asfalt bir yolla 6 kilometre kadar güneye gitmek gerekir.

Dokimeion, Afyonkarahisar'ın 25 km. kuzeydoğusunda, İscehisar'da yer alan antik kent. Helenistik dönemde Makedonyalılar tarafından kurulmuştur. Roma döneminde yarı özerk konumuyla imparator adına bronz kent sikkeleri bastırmıştır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.