İçeriğe atla

Afrodisyaslı İskender

Afrodisyaslı İskender
DoğumuMS 2. yüzyıl
Aphrodisias, Caria
(bugün Geyre, Karacasu, Aydın)
ÖlümüMS 3. yüzyıl
Atina
OkuluPeripatetik ekol
Aleksandristler

Afrodisiaslı İskender (Antik Yunanca: Ἀλέξανδρος ὁ Ἀφροδισιεύς), Peripatetik filozof ve Aristoteles'in yazıları üzerine Antik Yunan yorumcuları arasında en ünlü olanıydı. Karya'da Afrodisias'ın yerlisiydi ve 3. yüzyılın başlarında Atina'da yaşadı ve öğretmenlik yaptı. Burada Peripatetik okulunun başı olarak görev yaptı. Aristoteles'in eserleri üzerine birçok yorum yazdı; Kıyas, Topika, Meteoroloji ve Metafizik bunlardandır. Birkaç orijinal eseri de günümüze ulaşmıştır ve Stoacı zorunluluk öğretisine karşı çıktığı bir çalışması Kader Üzerine ve biri Ruh Üzerine. Aristoteles hakkındaki yorumları o kadar yararlı kabul edildi ki, "yorumcu" olarak tanındı.

Yaşamı

Commentaria in Analytica priora Aristotelis, 1549

İskender, Karya'da (bugünkü Türkiye) Afrodisias'ın yerlisiydi ve 2. yüzyılın sonlarında Atina'ya geldi. O iki Stoacı[1] ya da muhtemelen Peripatetik filozof Sosigenes[2] ve Herminus ve belki de Midillili Aristoteles'in öğrencisiydi. Atina'da Peripatetik okulunun başına geçti ve Peripatetik felsefesi üzerine ders verdi. İskender'in Kader Üzerine adlı eserini Septimius Severus ve Caracalla'ya Atina'daki pozisyonundan ötürü minnettarlıkla adaması, 198 ile 209 arasında bir tarihi işaret ediyor. Aphrodisias'tan yakın zamanda yayınlanan bir yazıt, Atina'daki Okullardan birinin başkanı olduğunu doğruluyor ve tam adını Titus Aurelius Alexander olarak veriyor. Onun tam adlandırması, büyükbabasına veya diğer atasına muhtemelen İmparator Antoninus Pius tarafından Asya prokonsülü iken Roma vatandaşlığı verildiğini gösteriyor. Yazıt, İskender ve aynı zamanda bir filozof olarak da adlandırılan babasını onurlandırıyor. Bu gerçek, İskender'in külliyatının bir parçasını oluşturan bazı şüpheli eserlerin babasına atfedilmesi gerektiğini gösterir.[3]

Etkisi

6. yüzyıla gelindiğinde, İskender'in Aristoteles hakkındaki yorumları o kadar kabul edildi ki, "yorumcu" (Grekçeὁ ἐξηγητής ).[4] Yorumları, çoğunu çeviren Araplar arasında büyük saygı görüyordu,[5] ve İbn Meymun tarafından çok alıntılanıyor.

1210'da, Paris Kilise Konseyi, muhtemelen İskender'in diğerlerinin yanı sıra yazılarını hedef alan bir kınama bildirisi yayınladı.[6]

Erken Rönesans'ta ruhun ölümlülüğüne dair doktrini Pietro Pomponazzi (Thomistlere ve İbn Rüşdcülere karşı)[5] ve halefi Cesare Cremonini tarafından benimsendi. Bu okul İskenderciler olarak bilinir.

Kaynakça

  1. ^ J.P. Lynch, Aristotle's School, Berkeley, 1972, p. 215. See Sosigenes the Peripatetic.
  2. ^ See Alexander's Comm. in Arist. Meteor., p. 143.13 Hayduck (Grekçeὁ διδάσκαλος ἡμῶν Σωσιγένης), Themistius, Paraphr. in Arist. de Anima, p. 61.23 Heinze, Ps.-Ammonius, Comm. in Arist. Anal. Pr. p. 39.24 Wallies, and Philoponus, Comm. in Arist. Anal. Pr., p. 126.20-23 Wallies.
  3. ^ R. Sharples, 'Implications of the new Alexander of Aphrodisias inscription', in Bulletin of the Institute of Classical Studies 48 (2005) pp. 47-56.
  4. ^ Cf. Simplicius, in Phys. 707, 33; 1170, 13; 1176, 32; Philoponus, in An. Pr. 126, 21; Olympiodorus, in Meteor. 263, 21. But see Jonathan Barnes et al., (1991), Alexander of Aphrodisias, On Aristotle Prior Analytics 1.1-7, page 4, who argue: "In all these texts Alexander is indeed referred to by phrases such as 'the commentator' or 'Aristotle's commentator'; but these phrases are not honorific titles - they are ordinary referring expressions. If, at the end of a book review, you read 'The author deserves our thanks', you will rightly take this for praise - but you will not think that the author has been honoured as The Author par excellence."
  5. ^ a b  Önceki cümlelerden bir veya daha fazlası artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Alexander of Aphrodisias". Encyclopædia Britannica. 1 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 566. 
  6. ^ G. Théry, Autour du décret de 1210: II, Alexandre d'Aphrodise. Aperçu sur l'influence de sa noétique, Kain, Belgium, 1926, pp. 7 ff.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İskender</span> MÖ 336–323 yılları arasındaki Makedonya kralı

İskender, asıl adıyla III. Aleksandros veya yaygın adıyla Büyük İskender, Yunan Antik Makedonya Krallığı'nın M.Ö. 336–323 yılları arasındaki kralıdır. M.Ö. 356 yılında Pella'da doğdu ve 20 yaşında babası II. Filip'in yerine tahta geçti. İktidarının uzun yıllarını Güneybatı Asya ve Kuzeydoğu Afrika'da eşi benzeri görülmemiş büyük askerî seferlerle geçirdi ve 30 yaşına geldiğinde Yunanistan'dan Kuzeybatı Hindistan'a kadar uzanan antik dünyanın en büyük imparatorluklarından birini oluşturdu. Hükümdarlığı süresince girdiği hiçbir muharebede yenilmeyen Büyük İskender, pek çok uzman kişi tarafından tarihin en başarılı askerî komutanlarından birisi olarak kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Aristoteles</span> Antik Yunan filozofu (MÖ 384–322)

Aristoteles veya kısaca Aristo, Antik Yunanistan'da klasik dönem aralığında yaşamını sürdürmüş olan Yunan filozof, polimat ve bilgedir.

<span class="mw-page-title-main">Diyojen</span> Yunan filozof

Diyojen, MÖ 412 - MÖ 323 yılları arasında yaşamış Kinik felsefesinin öncüsü ünlü filozoftur. Sinop'ta doğmuş Korint'te ölmüştür. Sinoplu Diyojen ve Kinik Diyojen olarak da bilinmektedir. Diyojen, medeniyeti reddetmiş ve medeniyet içerisinde medeniyetten uzak bir şekilde yaşamaya çalışmış bir antik çağ filozofudur.

<span class="mw-page-title-main">Zülkarneyn</span> Kuranda adı geçen bir karakter

Zülkarneyn, ; Birebir çeviri ile İki Boynuzlu), Kuran'ın Kehf Suresi, 83–101 ayetlerinde doğuya ve batıya seyahat eden bir topluluk ile Ye'cüc ve Me'cüc arasına set çeken kimse olarak sunulur. Kuran, başka yerlerde Yecüc ve Mecüc'ün bariyerin arkasından çıkışını dünyanın sonu, bazı yazarlar ise onların bir gece ansızın Allah tarafından yok edilmelerini Kıyametin başlangıcı olarak sundular. Zülkarneyn kelimesi Arapçadır. , (e)l ve karneyn kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmiştir. , ''sahip ve mâlik'' demektir. Karn ise ''boynuz, perçem, tepe, zaman, güneş'' anlamlarına gelir. Karneyn sözcüğü, karn'ın tesniyesi, yani iki tanesi demektir. Buna göre Zülkarneyn kelimesi, "iki boynuz sahibi" şeklinde tercüme edilir.

<span class="mw-page-title-main">Theofrastos</span>

Theophrastus botaniğin kurucusu olarak kabul edilen bilim insanı ve düşünür.

<span class="mw-page-title-main">Albertus Magnus</span> Alman aziz ve filozof

Albertus Magnus, Orta Çağ'da kendisine doktor üniversalis unvanı verilmiş olan 13. yüzyıl Alman skolastik filozofu ve tanrıbilimcisi. Albertus, Anselmus, Petrus Abelard, Saint Victor'dan Hugh, Petrus Lombard, Thomas Aquinas ve Duns Scotus en ünlü skolastikler arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Stoacılık</span> felsefi sistem

Stoacılık, MÖ 3. yüzyılın başlarında Atina Agorası'nda Kıbrıslı Zenon tarafından kurulan bir Helenistik felsefe ekolüdür. Mantık sistemi ve doğal dünya hakkındaki görüşleriyle beslenen bir kişisel erdem etiği felsefesidir ve erdem pratiğinin eudaimonia'ya ulaşmak için hem gerekli hem de yeterli olduğunu savunur: Kişi etik bir yaşam sürerek gelişir. Stoacılar eudaimonia'ya giden yolu erdemi uygulayarak ve doğaya uygun yaşayarak geçirilen bir hayatla özdeşleştirmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Elealı Zenon</span> Paradokslarıyla tanınan antik Yunan filozofu

Elealı Zenon veya Zeno, Magna Graecia'nın Sokratik öncesi bir Yunan filozofu ve Parmenides tarafından kurulan Elea Okulu'nun bir üyesiydi. Aristo, onu diyalektiğin mucidi olarak adlandırdı. Bertrand Russell'ın "ölçülemez derecede incelikli ve derin" olarak tanımladığı paradokslarıyla tanınır.

<i>Hayvanların Tarihi Üzerine</i>

Hayvanların Tarihi Üzerine, Ton peri ta zoia historion, "Hayvanlar Üzerine Sorular"; Latince: Historia Animālium "Hayvanların Tarihi"), M.Ö. 4. yüzyılda antik Yunan filozofu Aristoteles'in Batı bilim ve felsefesinin temel metinlerinden biri olup, biyoloji konusundaki en önemli metinlerinden biridir. Atina'daki Platon Akademisi'nde okundu.

<span class="mw-page-title-main">Göksel küreler</span>

Göksel küreler, Eflâtun, Eudoxus, Aristo, Batlamyus, Kopernik ve diğerleri tarafından geliştirilen kozmolojik modellerin temel unsurlarıydı. Bu kozmolojik modellerde, sabit yıldızların ve gezegenlerin görünen hareketleri, sanki kürelere yerleştirilmiş mücevherler gibi, eterik, şeffaf bir beşinci elementten (esîr) yapılmış dönen kürelere gömülü olarak düşünülmüştür. Sabit yıldızların birbirlerine göre konumlarını değiştirmediğine inanıldığından, bunların tek yıldızlı bir kürenin yüzeyinde olması gerektiği ileri sürülmüştür.

Rodoslu Eudemus, MÖ. 350, Rodos - 290 yılları arasında yaşamış, ilk bilim tarihçisi olduğu iddia edilen Yunan filozofudur. Aristoteles'in en önemli öğrencilerinden biriydi, öğretmeninin çalışmalarını düzenledi ve daha kolay erişilebilir hale getirdi. Eudemus'un yeğeni Pasicles de Aristoteles'in eserlerini düzenlemekten sorumluydu.

Heraclealı Bryson, muhtemelen Sokrates'in öğrencisi olan ve daireyi kareleştirme ve π'yi hesaplama problemini çözmeye katkıda bulunan eski bir Antik Yunan matematikçi ve sofist. Byrson, çemberin alanını hesaplama problemiyle ve Aristoteles'in kendisi hakkında yaptığı eleştirilerle tanınır.

Kilikyalı Simplikios veya Latinceleştirilmiş şekliyle Simplicio, Öklid ve Aristoteles de dahil olmak üzere diğer filozofların ve matematikçilerin çalışmaları üzerine yorumlar yazan bir Yunan matematikçi. Ammonius Hermiae ve Damaskios'un bir öğrencisi ve Yeni Platoncuların sonuncusuydu. Eserleri, Simplikios'un çalışmaları olmadığı takdirde kaybolacak olan eski filozoflar hakkında birçok bilgiyi korumuş ve günümüze ulaşmasını sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ksenokrates</span> MÖ 4. yüzyıl Yunan filozofu, matematikçi ve bilgin

Kalkedonlu Ksenokrates, Yunan filozof, matematikçi ve MÖ 339/8'den 314/3'e kadar Platonik Akademinin lideri (bilgin) Öğretileri, genellikle matematiksel öğelerle daha yakından tanımlamaya çalıştığı Platon'un öğretilerini takip etti. Ayrıca otuz üçler konseyinin hevesli bir öğrencisiydi. Üç varoluş biçimini ayırt etti: Duyarlı, anlaşılır ve ikisinin birleşiminden oluşan üçüncüsü, sırasıyla duyu, akıl ve görüşe karşılık geliyordu. Birliği ve dualiteyi evreni yöneten tanrılar ve ruhu kendi kendine hareket eden bir sayı olarak görüyordu. Tanrı her şeyi kuşatır ve ilahi ile ölümlü arasında, ruhun koşullarından oluşan iki şeytani güç vardır. O, matematiksel nesnelerin ve Platonik Fikirlerin, onları ayıran Platon'un aksine aynı olduğunu savundu. Ahlakta, erdemin mutluluk ürettiğini, ancak harici malların ona hizmet edebileceğini ve amacını gerçekleştirmesini sağlayabileceğini öğretti.

Yahya en-Nahvi, aynı zamanda İskenderiyeli Yuhanna olarak da bilinen, bir Bizanslı İskenderiyeli filolog, Aristoteles yorumcusu ve Hristiyan ilahiyatçıydı.

Antik Roma felsefesi, büyük oranda Antik Yunan felsefesinden ve özel olarak Helenistik felsefeden etkilenmiştir. Felsefe tarihi için kayda değer dönüm noktaları bu dönemde gerçekleşmiştir. Roma'da felsefeye ilgiyi Akademik kuşkucu Karneades, Stoacı Babilli Diogenes ve Peripatetik Kritolaos uyandırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Trallesli Asklepios</span> Bizanslı filozof

Trallesli Asclepius Ammonius Herimae'nin öğrencisi olan geç antik bir filozof. Neoplatonik öğretidendi. Doğum tarihi hâlâ belirsiz olmakla birlikte 5. yüzyılın sonlarında doğmuş ve 6. yüzyılda yaşamış olabilir. Batı Anadolu'daki Tralleis şehrinden geldi ve İskenderiye'de okudu.

21. yüzyıldaki hayvan refahı ve hayvan hakları tartışmaları antik döneme kadar uzanmaktadır.

Deksippos, kısmen mevcut olan Aristoteles'in Kategoriler çalışması üzerine bir yorum yazan, M.S. 4. yüzyıldan bir Antik Yunan Yeni Platoncu filozofudur.

Ebû Bişr Mettâ b. Yûnus el-Kunnâî, Aristoteles'in eserlerinin İslam dünyasına aktarılmasında büyük rol oynamış Arap Hristiyan filozof, mütercim ve mantık öğretmeni.