İçeriğe atla

Afrikanerler

Hollandalı sömürgecilerin Afrika'ya gelişini konu eden romantik bir resim.

Afrikaner (Boer, Felemenkçe: Afrikaander), Güney Afrika'da Hollanda kökenli, bir Hollandaca lehçesi olan Afrikaans konuşan halk.

Afrikaner, Felemenkçe Afrikalı demektir. Bu isim, Afrika'daki çoğu diğer Avrupalı yerleşimcilerin aksine, Güney Afrika'ya yerleşen Hollandalıların bu kıtayı anavatanları olarak kabul ettiklerinin ve Avrupalı köklerinden koptuklarının bir simgesidir. Boer (okunuşu: buğr) ise çiftçi demektir ve bu etnik grubun başlıca iktisadi faaliyetine işaret eder.

Güney Afrika'daki Hollanda yerleşimi, Endonezya'daki sömürgeye giden bir ikmal üssü sağlamak üzere 1652'de başladı. Güney Hint Adaları Şirketi tarafından gönderilen koyu Kalvinci Protestan yerleşimciler, yörede Hotantolar ve Boşimanlara karşı savaşarak onları kovdular. Zamanla Hollanda'dan yeni yerleşimciler geldi ve Boerların nüfusu arttı.

1707'de Afrikanerler Hollanda hükûmetinden bağımsızlık istediler. Resmen bir devlet kurulmasa da, Güney Afrika fiilen bağımsız bir idareye kavuştu. Güney Afrika, zencileri köle olarak kullanan zengin muhafazakâr Protestan beyaz çiftçilerin güç sahibi olduğu bir ülke hâline geldi.

18. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Hint Okyanusu'nda artan Britanyalı etkisi sonucu, Güney Afrika Birleşik Krallık etkisine girmeye başladı. 1815'te Viyana Kongresi'yle İngiltere, yöredeki hâkimiyetini kabul ettirdi. 19. yüzyıl boyunca süren bir dizi savaş sonucu, Britanyalılar, Boerları Güney Afrika'nın içlerine doğru kovdular. Bu göç sonucu Boer nüfusu, ülkenin Orange ve Transvaal yörelerinde yoğunlaştı.

Din

Afrikanerler, Avrupa ve Amerika’dan farklı olarak baskın şekilde Hristiyan Kalvinistlerden oluşmaktadır. Bu durum, Afrikanerleri, siyasal ve coğrafik bir izolasyona maruz bırakmış ve Aydınlanma Çağı'ndaki etkilerden uzaklaştırmıştır.

Avrupa’daki Protestan kültürünün 18. yüzyıldaki gelişmeleri, Afrikanerlerin dinsel yaşantılarına minimal seviyede etki etmiştir.

Afrikaner Kalvinizmi, Aydınlanma Çağı'ndan önceki orijinal Kalvinizmin özelliklerini taşımaktadır. Burada durum, yerli halkın dininin, Kalvinizmin kültürel özellikleriyle birleşmesi hâlidir.

Afrikanerlerin kiliseye olan katılımları 1985’te %80 civarındayken, günümüzde %49’a düştüğü tahmin edilmektedir.[]

Dil

İlk beyaz yerleşimciler olarak Hollandalılar geldiği için, kullanılan ilk dil de kendi dilleri olmuştur. Ancak 17. yüzyıl sonlarında Hollandalıların lisanlarında değişimler olmaya başladı. Daha sonra koloniye gelen Almanlar ve Fransızların Hollandalıların dillerine hâkim olmamaları ve kolonide bulunan yerli halk sebebiyle yerleşik olarak kullanılan Felemenkçede birtakım deformasyonlar başlamış oldu.

Daha sonra meydana gelen bu oluşuma Malayca, Zuluca, İngilizce, Portekizce ve ek olarak Khoi Khoilerin de dillerinden eklenmeler oldu. Böylelikle temel olarak ilk başta kullanılan Felemenkçe teknik olarak oldukça değişmiş oldu. 1925 yılında Parlamento, Güney Afrika'nın iki resmî dilinden biri olan Felemenkçeyi değiştirdi. Ancak, yeni bir lisan olarak Afrikaans dilinin oluşturulması ve denemesine çok fazla itiraz vardı. Marthinus Steyn, önde gelen bir hukukçu ve politikacıydı ve bu konuda muhalefetti. Karşıt fikirli kişiler, resmî bir dilin, Afrikanerlerin izole olmasına sebep olacağını; Afrikaans dilinin konuşabilecek yerli halkın zarar göreceğini düşünüyorlardı.

Günümüzde oluşturulan bu Afrikaans dili, Güney Afrika'nın 11 resmî dili içerisinde sayılmaktadır.

Edebiyat

Afrikanerlerin geçmişe dayalı bir edebî gelenekleri vardır. Dikkate değer romancı ve şairleri; Eugene Marais, Uys Krige, Elisabeth Eybers, Breyten Breytenbach, André Brink ve Athol Fugard olarak gösterilebilir.

Kaynakça

  • Gelişim Büyük Coğrafya Ansiklopedisi, Gelişim Yayınları, İstanbul (Genel Tanım)

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Surinam</span> Güney Amerika ülkesi

Surinam veya resmî adıyla Surinam Cumhuriyeti, Güney Amerika kıtasının Atlantik kıyısında yer alan egemen bir devlettir. Güneyde Brezilya, batıda Guyana ve doğuda Fransız Guyanası ile sınırı vardır. 165.000 km²'lik yüzölçümü ile Güney Amerika'nın en küçük ülkesidir. Surinam'ın nüfusu yaklaşık 575.990'dır ve çoğunluğu ülkenin kuzey kıyısında yaşamaktadır. Paramaribo ülkenin başkenti olup, en yüksek nüfusa sahip kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika Cumhuriyeti</span> Güney Afrikada bir ülke

Güney Afrika Cumhuriyeti ya da daha yaygın kullanımı ile Güney Afrika, Afrika kıtasının güneyinde yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Namibya, Botsvana, Zimbabve, Mozambik ve Esvatini oluştururken ülkenin güneydoğusunda Hint Okyanusu, güney ve güneybatısında Atlas Okyanusu bulunmaktadır. Bu ülkelerin haricinde Lesotho'da da tamamen Güney Afrika Cumhuriyeti toprakları içinde yer alan bir ülke olarak Güney Afrika ile tüm sınırlarını paylaşmaktadır. Güney Afrika'da yürütme başkenti Pretoria, yasama başkenti Cape Town, yargı başkenti Bloemfontein olmak üzere üç başkent bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Felemenkçe</span>

Felemenkçe, Hint-Avrupa dil ailesinin Cermen dilleri grubundan dil. Hollandaca ve Flamanca gibi lehçeleri vardır, bunlar özellikle yazılı dilde birbirine oldukça yakındır. Felemenkçe ve lehçeleri; Hollanda, Belçika ve Surinam'da resmî dil konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Afrikaans</span>

Afrikaans, Afrikaanca veya Boer dili, esas olarak Güney Afrika'nın batısında ve Namibya'da konuşulan bir Batı Cermen dili. Dil, Felemenkçenin Hollandaca lehçesinden evrilmiştir. Daha az sayıda kişi tarafından Botsvana, Lesotho ve Esvatini'de de konuşulmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Paramaribo</span> Surinamın başkenti

Paramaribo, Surinam'ın başkentidir.

Hollandaca, Felemenkçenin Hollanda'da konuşulan lehçesi.

<span class="mw-page-title-main">Daniel François Malan</span>

Daniel François Malan, Güney Afrikalı devlet ve siyaset adamıdır. Bütünüyle Afrikanerlerden oluşan ilk Güney Afrika hükûmetini kurmuş, apartheid'ı kurumlaştırmış ve Güney Afrika'da cumhuriyet yönetimine geçilmesine zemin hazırlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Paul Kruger</span>

Stephanus Johannes Paulus Kruger, daha çok Paul Kruger adıyla bilinen ve Boerlerin Oom Paul adını verdikleri Güney Afrika Cumhuriyeti (Transvaal) devlet başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Alman Güneybatı Afrikası</span> günümüzdeki Namibya devletinin Alman İmparatorluğunun sömürgesi olduğu 1884 ila 1919 yılları arasında taşıdığı addır

Alman Güneybatı Afrikası, günümüzdeki Namibya devletinin Alman İmparatorluğu'nun sömürgesi olduğu 1884 ila 1919 yılları arasında taşıdığı addır.

<span class="mw-page-title-main">Cape Kolonisi</span> Hollandanın Güney Afrikadaki ilk göçmen kolonisi

Cape Kolonisi, Hollanda'nın Güney Afrika'daki ilk göçmen kolonisi, daha sonra Birleşik Krallık egemenliğine geçmiştir. Merkezi bugünkü Cape Town'du.

<span class="mw-page-title-main">Özgür Orange Devleti</span> 1854-1902 tarihleri arasında bağımsız olan Boer devleti

Özgür Orange Devleti, Afrika kıtasının güneyinde Boer halkı (Afrikaner) tarafından kurulan Boer cumhuriyetlerinden bir tanesi olarak 1854 ile 1902 yılları arasında var olan devlet.

<span class="mw-page-title-main">Transvaal Cumhuriyeti</span> 1857 ile 1902 yılları arasında hüküm süren Afrika devleti

Transvaal Cumhuriyeti veya Güney Afrika Cumhuriyeti, Afrika kıtasında kurulan ve varlığını 1857 ile 1902 yılları arasında sürdüren devlet.

<span class="mw-page-title-main">Natalia Cumhuriyeti</span> Afrika kıtasının güneyinde 1839-1843 arasında var olmuş bir devlet

Natalia Cumhuriyeti, Afrika kıtasının güneyinde, günümüzde Güney Afrika Cumhuriyeti sınırları içerisinde bulunan bölgede kurulan kısa ömürlü devlet.

Boer Cumhuriyetleri, Afrika kıtasının güneyinde günümüzde Güney Afrika Cumhuriyeti sınırları içerisinde kalan bölgelerde 18. yüzyıl sonu ile 19. yüzyılda Afrikanerler (Boerler) tarafından kurulan ülkelerin tamamına verilen ad. Bu cumhuriyetlerin birçoğu kısa ömürlü olmuş, sadece Transvaal Cumhuriyeti ile Özgür Orange Devleti elli yılı aşkın bir süre varlıklarını sürdürebilmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Göç</span>

Büyük Göç, Afrika kıtasının güneyinde yerleşik olan Boerlerin bölgenin Birleşik Krallık tarafından ilhakı sonucu 1835 ile 1841 yılları arasında Cape Kolonisi'nden göçünü ifade etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Afrikaner milliyetçiliği</span>

Afrikaner milliyetçiliği, 19. yüzyılın sonlarında Güney Afrika'daki Afrikanerler arasında doğan politik bir ideolojidir. İdeoloji, özellikle Boer Savaşları nedeniyle Afrikanerler arasında güçlenen İngiliz karşıtı duygulardan güçlü bir şekilde etkilenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Volkstaat</span>

Volkstaat, Güney Afrika üzerinde federal ilkelere bağlı veya tam bağımsız olarak kurulmak istenen Boer/Afrikaner ülkesi.

Güney Afrika Almanları, tam veya kısmi Alman mirasına sahip Güney Afrikalıları ifade eder.

Boerehaat, Boer veya Afrikaner etnik nefreti anlamına gelen Afrikaans kökenli bir kelimedir. Bununla ilgili olan Boerehater terimi ise Boerler veya Afrikanerlerden nefret eden, onlara karşı önyargılı olan veya onları eleştirenleri tanımlamak için kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Green Point</span> Cape Town semti

Green Point Güney Afrika'nın Cape Town şehrinin Atlantik kıyısındaki varlıklı bir banliyösü. Bölge, Şehir merkezinin kuzey batısında yer alır. Green Point, 2010 FIFA Dünya Kupası için inşa edilmiş önemli bir spor etkinliği alanı olan Cape Town Stadyumu'na ev sahipliği yapmaktadır. Banliyöden geçen Sea Point promenadı, Green Point'i Three Anchor Bay ve Sea Point banliyölerine bağlar. Banliyöde yer alan Somerset Yolu; restoranlar, kafeler, şarküteriler, butiklerle ve gece kulüpleriyle dolu ana caddeyi oluşturmaktadır.