İçeriğe atla

Afrika parsı

Afrika parsı
erkek
Korunma durumu
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia
Şube: Chordata
Alt şube: Vertebrata
İnfa şube: Gnathostomata
Sınıf: Mammalia
Takım: Carnivora (Etçiller)
Alt takım: Feliformia (Kedimsiler)
Familya: Felidae (Kedigiller)
Alt familya: Pantherinae (Büyük kediler)
Cins: Panthera
Tür: P. pardus
P. p. pardus
Linnaeus, 1758

Afrika parsı (Panthera pardus pardus), kedigiller (Felidae) familyasında Afrika'da görülen bir pars alt türü. Boyu kuyruğu ve ön ayaklarıyla en fazla 2 m 20 cm olur ve ortalama Sibirya parsı ile Anadolu parsı boyunda olur. Ağırlık ise 50–80 kg olur.[1]

Özellikleri

Genelde maymun, sincap gibi hayvanlar yakalarken bazen impala da yakalar. Turistler yüzünden her yıl ortalama 5371 (2006) ve 4567 (2007) pars öldürüldü[]. Genelde en büyük düşmanı aslandır. Ortalama 2-3 yavrusu olmakla birlikte bu sayı 4'e kadar çıkabilmektedir. Yaban domuzu, en sevdiği yiyeceklerden biridir. Gizlenme kabiliyeti ve inanılmaz hızı sayesinde Afrika parsı Afrika'nın beş büyükleri listesinde 2. sıradadır. Hayatının büyük bölümünü ağaç tepelerinde geçirir, diğer avcılardan sakınır.[2]

Dağılım

3000 yıl öncesinde tüm Afrika'da yaşarken şimdi Kenya, Nambiya, Botsvana,Tanzanya, Kongo ve 5 - 6 ülkede daha yaşar.[3]

Kaynakça

  1. ^ Henschel, P., Hunter, L., Breitenmoser, U., Purchase, N., Packer, C., Khorozyan, I., Bauer, H., Marker, L., Sogbohossou, E., Breitenmoser-Würsten, C. (2008). "Panthera pardus". International Union for Conservation of Nature and Natural Resources. 20 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2022. 
  2. ^ Marker L.L., Dickman A.J. (2005) Factors affecting leopard (Panthera pardus) spatial ecology, with particular reference to Namibian farmlands. South African Journal of Wildlife Research 35: 105–115.
  3. ^ Nowell, K., Jackson, P. (1996) Leopard Panthera pardus 22 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. In Wild Cats: status survey and conservation action plan. IUCN/SSC Cat Specialist Group, Gland, Switzerland.

İlgili Araştırma Makaleleri

Biyolojik sınıflandırmada alt tür, bir türün dağılım alanı içinde farklı bölümlenmelerde yaşayan ve birbirlerinden morfolojik özelliklerinin farklılıkları ile ayrılan iki ya da daha fazla popülasyondan her biri için kullanılan terimdir. Tek bir alt tür kendi başına tanınamaz: Bir türün ya hiç alt türü yoktur ya da soyu tükenmiş dahi olsa en az iki alt türü olabilir. Bilimsel literatürde alt tür için subsp. ya da ssp. kısaltması kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Aslan</span> Afrika ve Asyaya özgü büyük bir kedi

Aslan veya arslan, Panthera cinsindeki büyük kedilerden biridir ve kedigiller (Felidae) ailesinin bir üyesidir. 184-208 cm (72-82 in) kafa-gövde uzunluğuna sahip yetişkin erkek bireyler, 160-184 cm (63-72 in) uzunluğundaki dişilerden daha büyüktür. Pride adı verilen gruplar oluşturan sosyal bir türdür. Bir aslan grubu, birkaç yetişkin erkekten, ilgili dişilerden ve yavrulardan oluşur. Dişi aslan grupları genellikle birlikte avlanır ve çoğunlukla büyük toynaklıları hedef alır. Aslan bir süper avcı ve kilittaşı avcısıdır. Her ne kadar bazı aslanların fırsatlar ortaya çıktığında insanları avladıkları bilinse de, tipik olarak bunu yapmazlar.

<span class="mw-page-title-main">Kaplan</span> Asyaya özgü büyük kedi

Kaplan, kedigiller (Felidae) familyasından etçil bir memeli hayvan türü ve büyük kediler ailesinin dört üyesinden biridir. Panthera cinsinin en büyük kedisidir. Turuncu-kahverengi renge sahip kürkünün üzerindeki, koyu dikey çizgileri ile kolayca tanınabilir. Genellikle geyik ve yaban domuzu gibi toynaklıları avlayan bir süper avcıdır. Bölgeseldir ve genellikle yalnız ama sosyal bir avcıdır, yavruların yetiştirilmesi ve avlanmayı öğrenebilmesi için geniş bitişik yaşam alanlarına ihtiyaç duyarlar. Kaplan yavruları, bağımsız bir birey olmadan ve kendi yaşam alanlarını kurmak için ayrılmadan önce, anneleriyle yaklaşık iki yıl kalırlar.

<span class="mw-page-title-main">Kar leoparı</span> Büyük kedi türü

Kar leoparı, kar parsı olarak da bilinir, kedigiller (Felidae) familyasının Panthera cinsinin bir üyesi olan büyük kedi türü.

<span class="mw-page-title-main">Kedigiller</span> etçiller takımına ait familya

Kedigiller (Felidae), Etçiller (Carnivora) takımına ait bir familyadır.

<span class="mw-page-title-main">Jaguar</span> Amerika kökenli büyük bir kedi türü

Jaguar, kedigiller (Felidae) familyasından ve Panthera cinsinin dört büyük kedisinden biri olan bir Yeni Dünya memelisidir. Diğer üç büyük kedi, Eski Dünya’nın kaplan, aslan ve parstır. Kaplan ve aslandan sonra en büyük üçüncü kedi olan jaguar Batı Yarımküresinin en büyük ve en güçlü kedisidir. Jaguar günümüzde Meksika’dan Orta Amerika’ya ve Paraguay’ın güneyi ile kuzey Arjantin’e kadar dağılan bir alanda bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük kediler</span> Kedigiller familyasının mevcut bir alt familyası, Pantherinae

Büyük kediler (Pantherinae), kedigiller (Felidae) familyasındaki, ağırlığı bazen birkaç yüz kiloya kadar varan kedi türleri. Boyutlardaki büyük farklara rağmen kedi türleri davranış ve yapı bakımından pek fark göstermezler. Bütün kediler Karnivor ve süper avcıdır.

<span class="mw-page-title-main">Panter</span>

Panter, genel olarak Panthera cinsine ait büyük kedilerin; Türkçede ise özellikle Panthera pardus türünün adıdır. Çoğu dilde pars, jaguar veya puma için kullanılabilir. Özellikle melanistik bireyler sıklıkla bu isimle anılırlar.

<i>Panthera</i>

Panthera, kedigiller (Felidae) familyası içinde sınıflanan bir cinstir. Çok iyi bilinen ve soyunu sürdürmekte olan aslan, kaplan, pars, jaguar ve kar parsını içeren Panthera, bünyesindeki bu beş türle, büyük kedilerin çoğunu kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Pars</span> Kedigiller familyasından bir büyük kedi türü

Pars veya leopar kedigiller (Felidae) familyasından Panthera cinsinin 4 büyük kedi türünden biridir. Önceleri parsın, aslan ve panterin melezi olduğu düşünülüyordu. Leopar ismi de Latince Leo (aslan) ile panter manasında kullanılan Pard kelimelerinin birleştirilmesiyle oluşturulmuştur. İlk doğa bilimciler leopar ve panterleri renkleriyle değil de panterin daha uzun olan kuyruğunu dikkate alarak kuyruk uzunluklarıyla ayırmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Anadolu parsı</span> İran parsının Anadoluda yaşayan bir ırkı

Anadolu parsı, Orta Doğu ve Batı Asya'da yaygın olan İran parsının Anadolu'da yaşayan bir alt türüdür. Uzun süre ayrı bir pars alt türü olarak kabul edilmiş ve Panthera pardus tulliana adı verilmiş, ancak modern genetik araştırmaların bu türün diğer batı ve orta Asya pars türlerinden genetik olarak çok az farklılık gösterdiğini kanıtlaması üzerine İran parsı alt türlerine eklenmesi görüşü hâkim olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İran'da vahşi yaşam</span>

İran'da vahşi yaşam, flora, fauna ve doğal habitatlarını kapsamaktadır. İran'daki vahşi yaşamın en çok tanınan üyelerinden birisi soyu tükenme tehlikesi yaşayan, bugün sadece İran'da bulunan ve aynı zamanda İran çitası olarak da bilinen Asya çitası 'dır. İran'daki Asya aslanlarının yirminci yüzyılın ilk yarısında soyları tükenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nübye aslanı</span> doğal yaşamda nesli tükenmiş bir süper güçlü aslan türü

Berberî aslanı, Kuzey Afrika aslanı, Atlas aslanı ve Mısır aslanı olarak da adlandırılan Nübye aslanı, Panthera leo leo aslan alt türünün soyu tükenmiş bir popülasyonudur. Fas'tan Mısır'a kadar Kuzey Afrika'nın Mağrip dağlarında ve çöllerinde yaşamıştır. Ateşli silahların ve aslanları vuranlara verilen ödüllerin yaygınlaşmasının ardından yokedilmiştir. Avlanma ve gözlem kayıtlarının kapsamlı bir incelemesi, küçük aslan gruplarının Cezayir'de 1960'ların başına kadar, Fas'ta ise 1960'ların ortalarına kadar hayatta kalmış olabileceğini ortaya koymuştur. Günümüzde bu bölgede lokal olarak nesli tükenmiştir. Suveyre yakınlarındaki Bizmoune mağarasında 100.000 ila 110.000 yıl öncesine tarihlenen Nübye aslanı fosilleri bulunmuştur.

<i>Panthera leo leo</i> Aslan alt türleri

Panthera leo leo, Batı Afrika, Kuzey Orta Afrika ve Hindistan'da bulunan bir aslan alt türüdür. Batı ve Orta Afrika'da, azalan bir yörünge ile parçalanmış ve izole edilmiş popülasyonlarla sınırlıdır. Bölgesel olarak Kuzey Afrika, Güney Avrupa ve Batı Asya'da nesli tükenmiştir. Hindistan'ın tek aslan nüfusu, Gir Forest Ulusal Parkı içinde ve çevresinde yaşamaktadır. Batı Afrika aslanı nüfusu coğrafi olarak izole edilmiş ve 250 olgun bireyden daha az sayıdadır. IUCN Kırmızı Listesi'nde kritik tehlikedeki türler kategorisinde listelenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çinhindi parsı</span>

Çinhindi parsı, parsın bir alt türüdür. Güneydoğu Asya'da yaygın olarak görülür. Pigment maddesi fazlalığından dolayı rastlanan renk bozukluğu tropik ormanlarda yaşayan bireylerde sıkça görülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Çin parsı</span>

Kuzey Çin parsı, parsın Çin'de yaşayan bir alttürü. Kemiricilerden geyiklere, yaban domuzundan keçilere kadar çeşitli bir besin yelpazesine sahiptirler.

<i>Panthera leo melanochaita</i>

Panthera leo melanochaita, Güney ve Doğu Afrika'da bir aslan alt türüdür. Afrika'nın bu bölümünde, aslan popülasyonları Lesotho, Cibuti ve Eritre'de bölgesel olarak soyu tükenmiş ve habitat ve av tabanı kaybıyla tehdit edilmiş, yerel halk tarafından hayvanlarının aslanlarca avlanmasına misilleme olarak öldürülmüştür. Hatıra avı, aslan popülasyonları üzerinde sıfıra yakın bir etkiye sahiptir. 21. yüzyılın başından bu yana, Botsvana, Namibya, Güney Afrika ve Zimbabve'de yoğun olarak korunan alanlarda aslan nüfusu artmış, ancak Doğu Afrika menşeli ülkelerde düşmüştür. 2005 yılında, Doğu ve Güney Afrika'da Aslan Koruma Stratejisi geliştirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan'da vahşi yaşam</span>

Azerbaycan'da vahşi yaşam flora, fauna ve doğal habitatlarını kapsamaktadır. Azerbaycan'daki vahşi yaşamın en çok tanınan üyelerinden birisi soyu tükenme tehlikesi yaşayan, bugün sadece Azerbaycan ve komşu ülkelerinde bulunan ve aynı zamanda Kafkas parsı olarak da bilinen İran parsı'dır.

"Büyük kedi" terimi, tipik olarak Panthera cinsinin yaşayan beş üyesinden kaplan, aslan, jaguar, pars ve kar leoparı ile Pantherinae türüne ait olmayan çita ve pumaya atıfta bulunmak için kullanılmaktadır. Son üçü dışındaki bu türlerin hepsi kükreyebilir.