İçeriğe atla

Afrika kökenli Türkler

Afro-Türkler
İzmir'de Dana Bayramı kutlaması
Toplam nüfus
5.000 ve 20.000 arasında[1][2]
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Muğla, İzmir, Antalya, İstanbul, Aydın, Denizli, Manisa, Mersin, Adana
Diller
Türkçe, diğer
Din
Çoğunluk İslam

Afrika kökenli Türkler veya Afro-Türkler, Osmanlı İmparatorluğu'na Afrika'dan köle olarak[3] getirilen ya da kendi istekleriyle Anadolu'ya veya Kıbrıs'a[4][5] gelerek yerleşenlerin torunlarıdır. Köle olarak getirilenlerin bir kısmı sonradan ülkelerine dönmüş, kalanları Ege ve Akdeniz bölgelerine yerleşerek tarım alanında çalışmış, köyler kurmuşlardır.

Başıbozuk, 1869
II. Abdülhamid'in kızlar ağası, 1912

Osmanlı döneminde Nijer, Suudi Arabistan, Libya, Kenya ve Sudan'dan Afrika asıllılar, genellikle Zanzibar üzerinden Dalaman, Manavgat, Çukurova, Menderes ve Gediz ovasına getirilmişti.[6] Bazı Afrika asıllılar ise 1923 Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi sırasında Girit'ten gelmiş, Ege bölgesine, çoğunlukla da İzmir'e yerleşmiştir.[6] Ayvalıklı Afrika kökenliler Girit'ten gelen atalarının Yunanca konuştuğunu, Türkçeyi sonradan öğrendiklerini söylemektedirler.[7]

Kimi kaynaklarda 19. yüzyılda İzmir'in Sabırtaşı, Dolapkuyu, Tamaşalık, İkiçeşmelik ve Ballıkuyu gibi semtlerinde yoksul siyahi mahalleleri olduğundan söz edilmektedir. Ayrıca Manisa'nın Yarhasanlar Mahallesi'nde bir dönem yoğun bir şekilde siyahi nüfus olduğu bilinmektedir.[8] Manisa ve İzmir'de Afrikalılara özgü bahar bayramının, ‘Dana Bayramı’ (Arap Bayramı, Arap Kabağı olarak da adlandırılmaktadır) adıyla 1880'lerden 1920'lerin sonuna kadar kutlandığı belirtilmiştir.[9] Üç hafta süren kutlamalarda godyaların (Afrikalı topluluğun ileri gelenleri) topladığı parayla dana alınır ve Mayıs ayının ilk cumartesi günü kurban edilirdi. Günümüzde de bu kutlama sadece iki gün sürmekte ve artık kurban kesilmemektedir.[6]

Afrika asıllı Türklerden yaşlı kuşak kendisini genelde "Arap" olarak tanımlarken kentte yaşayan genç kuşak ise "Afrika kökenli" demeyi tercih etmektedir. Sayıları yaklaşık 5.000 ila 20.000 arasındadır.[1][2]

İzmir'de Dana Bayramı kutlaması
İzmir'de Dana Bayramı kutlaması

Bazı ünlü Afro-Türkler

Kaynakça

  1. ^ a b "Arşivlenmiş kopya". 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020. 
  2. ^ a b "Afrikanet.info, "Schwarze Türken und die nationale Identität in der Türkei", Alev Deniz, 23.01.09". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Mart 2012. 
  3. ^ Osmanlı İmparatorluğu’nda Köle, Türkiye Cumhuriyeti’nde Evlatlık: Afro-Türkler, Mustafa Olpak, AÜ Siyasal Bilimler Fakültesi 24 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  4. ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2016. 
  5. ^ "Geçmişle hesaplaşma zamanı, Ertanç Hidayettin, 20 Ocak 2011, Kıbrıs Postası". 9 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2016. 
  6. ^ a b c "www.todayszaman.com". 27 Ağustos 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2011. 
  7. ^ "Yerleşim Yerleri ve Göç: Balıkesir/Ayvalık, afroturk.org, retrieved 25 January 2009". 18 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2011. 
  8. ^ "Radikal, Afro-Türklerin Tarihi, 30 Ağustos 2008". 1 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2008. 
  9. ^ Hüseyin Akgül (1987). Manisa folkloru. Manisa Turizm Derneği. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2020. 
  10. ^ "Yeşilçam'ın Afrika Kökenli Oyuncuları". 2 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Eylül 2016. 
  11. ^ "Hayati İnanç, büyük dedesinin Sudan'dan getirilen bir köle olduğunu söylemektedir". 11 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Eylül 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

14 Temmuz, Miladi takvime göre yılın 195. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 170 gün vardır.

2 Eylül, Miladi takvime göre yılın 245. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 120 gün vardır.

6 Ekim, Miladi takvime göre yılın 279. günüdür. Yıl sonuna kadar kalan 86 gün vardır.

<span class="mw-page-title-main">Saruhanoğulları Beyliği</span> Saruhanoğulları Beyliği veya Saruhanlılar Batı Anadoluda özellikle Manisa ve çevresinde hüküm sürmüş Kuman-Kıpçak veya Oğuz kökenli bir Türk beyliği

Saruhanoğulları Beyliği, Anadolu Selçuklu Devleti'nin çökmesi ve dağılmasıyla başlayan Anadolu Beylikleri döneminde, 14. yüzyıl başlarında kökenlerinin Oğuzlardan olan Türkler veya bir başka iddiaya göre Manisa bölgesindeki yer adlarından ve bazı maddî işaretlerden yola çıkılarak Kıpçak olduğu belirtilen beylik. Bölgede Kıpçak boylarına ait adların Harezm emîrleriyle gelenler yanında İznik İmparatoru III. İoannis Vatatzes'in döneminde 1241-1250’lerde Trakya’dan getirtilip Batı Anadolu'ya, Menderes vadisi ve Frigya, Bitinya olmak üzere sınırlara yerleştirilmiş olan Kuman/Kıpçaklar’la ilgili olmasının akla yakın olduğu düşünülür. Ancak Saruhanoğullarını bunlara bağlama konusunda delil olmadığı söylenir. Bu bakımdan Saruhan Bey’in de Selçuklu uç bölgesinde yerleşmiş emîrlerden biri olması dışındaki görüşlerin şimdilik kesin olmadığı belirtilir. Batı Anadolu’da Manisa ve çevresinde, Gediz Nehri havzasında Menemen, Gördes, Demirci, Kemalpaşa, Turgutlu, Ilıca ve Akhisar gibi kent ve kasabalarda ağırlıklı olarak kurulmuş bir Türk beyliğidir.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı İmparatorluğu'nda kölelik</span> Osmanlı ekonomisinde ve toplumunda insan köleliği

Osmanlı İmparatorluğu'nda kölelik, Osmanlı İmparatorluğu'nun ekonomisinin ve geleneksel toplumunun yasal ve önemli bir parçasıydı. Köle edinilen ana kaynaklar Güney Avrupa, Doğu Avrupa, Balkanlar ve Kafkasya'daki savaşlar, siyasi olarak organize edilmiş köleleştirme seferleri ve Afrika'dan getirilen siyahilerin satıldığı köle ticaretiydi. Büyük askeri seferlerin ardından köle satış fiyatlarının düştüğü bilinir. Osmanlı İmparatorluğu'nun idari ve siyasi merkezi olan İstanbul'da, 16. ve 17. yüzyıl nüfusunun yaklaşık beşte biri kölelerden oluşuyordu. Bu yüzyılların gümrük istatistikleri, İstanbul'un Karadeniz'den yaptığı ilave köle ithalatının 1453'ten 1700'e kadar toplam 2,5 milyon civarında olabileceğini gösteriyor.

<span class="mw-page-title-main">Memlûk</span> İslam dünyasında hükümdara bağlı köle kökenli asker

Memlûk, İslam dünyasında hükümdara bağlı köle kökenli asker. Memlûkler profesyonel asker olarak İslâm toplumuna girmişler ve zamanla güçlenerek iktidarı ele geçirebilecek konuma gelen oligarşik bir topluluk olmuşlardır.

Nebil Özgentürk, Türk belgesel yönetmeni, gazeteci, yazar.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Türkmenleri</span> Etnik grup

Suriye Türkmenleri ya da Suriye Türkleri, Suriye'de yaşayan Türk azınlıktır.

Müdâfaa-i hukuk cemiyetleri, Osmanlı İmparatorluğu'nun 30 Ekim 1918'de Mondros Mütarekesi'ni imzalayarak İtilaf Devletleri'ne teslim olması üzerine Osmanlı Türkiyesi'nin çeşitli kent ve kasabalarında oluşturulan ve Millî Mücadele'nin ilk örgütsel çekirdeğini oluşturan sivil kuruluşlara verilen ad.

Mustafa Yıldız ya da tanındığı adıyla Arap Mustafa, Afrika kökenli Türk yağlı güreşçi, 1972 ve 1981 Kırkpınar başpehlivanı.

<span class="mw-page-title-main">Trablusgarp (eyalet)</span> Osmanlının Afrika Eyaleti

Trablusgarp Eyaleti veya Trablusgarp Beylerbeyliği, Osmanlı Devleti eyaletidir. Osmanlı Devleti'nde iki tane Trablus adını taşıyan idari bölge bulunmaktadır. Bunları birbirinden ayırmak için buradakine Trablus-ı Garb veya Mağrib Trablusu, Şam bölgesindekine Trablus-ı Şam veya Şam Trablusu denilmiştir. Trablusgarp 360 yıl, 1 ay, 20 gün Osmanlı egemenliğinde kalmıştır. Trablusgarp Eyaleti, sâlyâneli bir deniz eyaletidir. 17. yüzyılda ocaklık olmuştur.

Selin Şekerci, Türk oyuncu.

Sait Sökmen, Gine asıllı Türk balet.

Dursune Şirin, Afro-Türk sinema oyuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">Yunusemre</span> Manisanın ilçesi

Yunusemre, Türkiye'nin Ege Bölgesi'nde bulunan Manisa ilinin ilçelerinden biridir. 12 Kasım 2012'de Manisa il merkezinin ikiye bölünmesiyle ayrı bir ilçe olmuştur. 257.993 kişilik nüfusuyla Manisa'nın en yüksek nüfuslu ilçesidir. İlçenin adı, 13. yüzyılda yaşamış tasavvuf ve Türk halk şairi Yunus Emre'den gelmektedir. İlçe, Gediz Ovası'nın üzerinde ve Spil Dağı ile Yamanlar Dağı'nın eteğinde kuruludur. İlçenin güneyinde Spil ve Yamanlar Dağı, batısında İzmir'in Menemen ilçesi, kuzeyinde Yunt Dağları, doğusunda Şehzadeler ilçesi ve kuzeydoğusunda Saruhanlı ilçesi bulunur. Gediz Nehri ilçenin içinden, yerleşim yerlerinin ise kuzeyinden geçer. İlçenin ana ekonomik geçim kaynağı tarım ve sanayidir. Özellikle Vestel'in tüm üretimini Manisa'da yapması dolayısıyla yerli halk için iş imkanı sağlar ve çevre illerden de bu sebeple göç alır.

Mustafa Olpak, Afrika asıllı Türk mermer ustası, yazar ve aktivist.

Kuloğlu Türkleri, Osmanlı'nın Berberi sahilindeki batı ve orta kıyı bölgelerinde yaşayan, Türk erkek ve Berberi kadınlardan doğan insanları tanımlamak için kullanılmış bir terimdir. Bu terim Osmanlı Cezayiri, Osmanlı Libyası ve Osmanlı Tunus'unda yaygın olarak kullanılırken, Mısır'daki Mısır Türkleri için kullanılmamıştır. Bugün, Kuloğullarının torunları bağımsızlıktan sonra büyük ölçüde yerel toplumların arasında entegre oldular, ancak yine de bazı kültürel geleneklerini koruyorlar; ayrıca Hanefi mezhebini yaşamaya devam ederler ve Türk kökenli soyadlarını hala kullanmaya devam ederler.

<span class="mw-page-title-main">Ekmek dolması</span>

Ekmek dolması, Fodula veya nân-ı harcî, Osmanlı mutfağında olan bir çeşit dolmadır. Ege yöresi lezzetlerinden olan ekmek dolmasının ekmeği, diğer ekmek türlerinden farklı olarak, daha yumuşak bir hamurdan hazırlanır. Hamurun yumuşak olması için ise, içine şerbet eklenir.

Tunus'taki Türkler, Tunus'taki azınlık gruplarından birini oluşturan etnik Türklerdir.

<span class="mw-page-title-main">Afro-Araplar</span> Arap Dünyasında Afrika kökenli ırksal veya etnik grup

Afro-Araplar Araplar, tam veya kısmi Siyah Afrika kökenli Araplardır. Bunlar arasında Filistin, Irak, Suriye ve Ürdün gibi Arap devletlerinde oldukça köklü topluluklara sahip Sudanlılar, Birleşik Arap Emirlikleri, Yemenliler, Suudiler, Ummanlılar, Sahraviler, Moritanyalılar, Cezayirliler, Mısırlılar ve Faslılar bulunmaktadır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.