İçeriğe atla

Afrika Talanı

Afrika'nın kapışılması.(1914)
  Fransa
  Almanya
  Bağımsız ülkeler (Liberya) ve (Etiyopya)

Afrika Talanı, Afrika'nın talanı veya Afrika'nın kapışılması; Yeni Sömürgecilik (1870–1914) döneminde 1881-1914 yılları arasında emperyalist Avrupa sömürge imparatorlukları tarafından Afrika kıtasının işgal edilip paylaşılması ve sömürgeleştirilmesi talan ve yarışı.[1]

Çin ve Hindistan'ın son yıllarda Afrika ülkelerine yönelmesi Yeni Afrika Talanı olarak da nitelendirilmektedir.[2]

Arka plan

Afrika'ya uzanan ilk Avrupalılar 15. yüzyılda coğrafi keşifler çağının başından itibaren kıtada kalıcı yerleşim yerleri ile ticaret karakolları kuran Portekiz İmparatorluğudur. Fakat bundan sonraki iki asır boyunca Afrika fazla ilgi çekmemiş kıta üzerine bilgiler sınırlı kalmıştır.

Afrika içlerinin Avrupalılarca keşif süreci 18. yüzyılın sonlarında esas olarak başlamıştır. 1835 yılında kuzeybatı Afrika'nın çoğu Avrupalılarca haritalandırılmıştı. 19. yüzyılın ortalarında Avrupalı ünlü kâşiflerden David Livingstone ile H. M. Stanley Güney Afrika ile Orta Afrika'nın geniş bölgesini haritalandırmışlardır. 1850 ve 1860'larda Richard Burton, John Speke ve James Grant tarafından yapılan zorlu seferlerde merkezî büyük göller ve Nil nehrinin kaynağı bulunmuştur. 19. yüzyılın sonuna gelindiğinde, Nil ve onun kaynakları takip edilerek Nijer, Kongo ve Zambezi Nehri gibi büyük doğal kaynaklar tanınmıştır.

1870'lerin sonunda, Avrupa ülkeleri yalnızca kıtanın sahil kısımlarında yüzde 10 kadarını kontrol altında tutuyorlardı. Bunların içinde en önemlileri Portekiz'in sömürgesi Angola ve Mozambik, Birleşik Krallığın sömürgesi Cape Kolonisi ve Fransa'nın sömürgesi Cezayir olmuştur. 1914 yılında yalnızca Etiyopya, Liberya ve Derviş Devleti Avrupalıların kontrolünde olmayan bağımsız bölgelerdi.

Teknolojik ilerleme denizaşırı yayılmacılığı kolaylaştırmıştır. Sanayileşme sonucu ulaşım ve iletişim, özellikle de denizyolu, demiryolu ve telgraf hızlı gelişim göstermiştir. Tıbbî gelişme de tropikal hastalıklar için ilâçları geliştirmiştir. Sıtma tedavisinde kininin bulunmasıyla birlikte uçsuz bucaksız tropiklerin Avrupalılarca erişilmesini kolaylaşmıştır.

Kaynakça

  1. ^ R. Robinson, J. Gallagher and A. Denny, Africa and the Victorians, London, 1965, p. 175.
  2. ^ "BBC: Afrika 'talanı' ve küresel güney". 3 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güney Afrika Cumhuriyeti</span> Güney Afrikada bir ülke

Güney Afrika Cumhuriyeti ya da daha yaygın kullanımı ile Güney Afrika, Afrika kıtasının güneyinde yer alan bir ülkedir. Ülkenin sınır komşularını Namibya, Botsvana, Zimbabve, Mozambik ve Esvatini oluştururken ülkenin güneydoğusunda Hint Okyanusu, güney ve güneybatısında Atlas Okyanusu bulunmaktadır. Bu ülkelerin haricinde Lesotho'da da tamamen Güney Afrika Cumhuriyeti toprakları içinde yer alan bir ülke olarak Güney Afrika ile tüm sınırlarını paylaşmaktadır. Güney Afrika'da yürütme başkenti Pretoria, yasama başkenti Cape Town, yargı başkenti Bloemfontein olmak üzere üç başkent bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Mozambik</span> Güneydoğu Afrikada bulunan bir ülke

Mozambik, resmî adıyla Mozambik Cumhuriyeti, Afrika'nın güneydoğusunda yer alan bir ülkedir. Mozambik kuzeyde Tanzanya, Malavi, kuzeybatıda Zambiya, batıda Zimbabve, güneybatıda ise Güney Afrika Cumhuriyeti ve Esvatini ile komşudur. Doğudaki Mozambik Kanalı ülkeyi Madagaskar, Mayotte ve Komorlar'dan ayırır. Başkenti ve en büyük şehri Maputo'dur.

<span class="mw-page-title-main">Namibya</span> Güney Afrikada bulunan bir ülke

Namibya ya da resmî adıyla Namibya Cumhuriyeti, eski adıyla Güney Batı Afrika, batı sınırı Atlantik Okyanusu olan güney Afrika'da bir ülkedir. Kuzeyinde Zambiya ve Angola, doğusunda Botsvana, güney ve doğusunda Güney Afrika Cumhuriyeti ile sınır paylaşmaktadır. Zimbabve ile sınırı olmamasına rağmen, Zambezi Nehri'nin 200 metreden daha az bir kısmı iki ülkeyi en yakın noktalarında ayırır. Namibya Kurtuluş Savaşı sonrasında, 21 Mart 1990 tarihinde Güney Afrika Cumhuriyeti'nden bağımsızlığını kazandı. Başkenti ve en büyük şehri Windhoek'tir. Namibya Birleşmiş Milletler (BM), Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC), Afrika Birliği (AU) ve İngiliz Milletler Topluluğu'na üye bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Asya</span> kıta

Asya veya Asya Kıtası, Avrupa'nın doğusunda, Büyük Okyanus'un batısında, Okyanusya'nın kuzeyinde ve Arktik Okyanus'un güneyinde bulunan kıta, yüz ölçümü olarak Dünya'nın en büyük kıtası, aynı zamanda nüfus açısından en kalabalık kıtasıdır. Sınırları değişkenlik gösterse de Avrupa ve Afrika kıtaları ile kara sınırı vardır. Avrupa ile birlikle Avrasya'yı, Avrupa ve Afrika kıtalarıyla birlikte Eski Dünya'yı oluşturur. İnsanlığın Afrika'dan çıktıktan sonra ayak bastığı ilk kıta olan Asya, aynı zamanda Dünya üzerindeki birçok dinin çıkış bölgesidir. Ortadoğu kökenli İslam, Hristiyanlık gibi İbrani dinler ile Hint Yarımadası kökenli Budizm ve Hinduizm gibi Dharmatik dinler buna örnektir. Kuzey Kutup Dairesi'nden Ekvator'a kadar uzanan Asya Kıtası, yeryüzünün en alçak noktası olan Lut Gölü ve en yüksek noktası olan Everest gibi çok farklı yeryüzü şekillerini içinde barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa</span> kıta

Avrupa, kuzeyde Arktik Okyanusu, batıda Atlantik Okyanusu, güneyde Akdeniz ve doğuda Asya ile çevrili bir kıtadır. Avrupa'nın Asya'dan Ural Dağları, Ural Nehri, Hazar Denizi, Büyük Kafkaslar, Karadeniz ve Türk Boğazlarının su yolları ile ayrıldığı kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Kongo Demokratik Cumhuriyeti</span> Orta Afrikada bir ülke

Kongo Demokratik Cumhuriyeti,, eski adıyla Zaire, Orta Afrika'da bir ülkedir. Yüzölçümü bakımından Sahra Altı Afrika'nın en büyük, Afrika'nın ikinci büyük, dünyanın ise 11. büyük ülkesidir. 105 milyonluk nüfusuyla en kalabalık Frankofon ülkedir. Ayrıca Afrika'nın en kalabalık 4., dünyanın ise 15. ülkesidir. Kongo Demokratik Cumhuriyeti, kuzeyden saat yönünde ilerlendiğinde Orta Afrika Cumhuriyeti, Güney Sudan, Uganda, Ruanda, Burundi, Tanzanya, Zambiya, Angola, Kongo Cumhuriyeti ve 40 km'lik bir sahil şeridi ile Atlas Okyanusu ile çevrilidir. Ülkenin başkenti Kinşasa'dır.

<span class="mw-page-title-main">Amerika</span> Tek bir kıta veya kara kütlesi olarak birlikte ele alındığında Kuzey Amerika ve Güney Amerika

Amerika veya Amerika Kıtası, Batı Yarımküre'de Yeni Dünya olarak adlandırılan bölgede, Kuzey Amerika, Orta Amerika, Güney Amerika ve bunlara bağlı adalardan meydana gelen kıtalar ve adalar topluluğu. Amerika Kıtası, Batı Yarımküre'deki kara alanının çoğunu kapsar ve Yeni Dünya'yı oluşturur. Amerika sözcüğü birçok dilde Amerika Birleşik Devletleri (ABD) anlamında da kullanıldığı için kavram karmaşasına neden olabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Coğrafi keşifler</span> Dönem

Keşifler Çağı olarak da bilinen Coğrafi keşifler dönemi, 15. yüzyılın ilk yarısından 17. yüzyılın ortalarına kadar Portekizli ve İspanyol kaptanlar tarafından Asya'daki baharat ve değerli maden zenginliğine ulaşacak alternatif ticaret yollarının bulunması amacıyla başlatılıp bu yolda yeni kıtalar, okyanuslar ve denizaşırı toprakların Eski Dünya tarafından keşfedilmesine sebep olan tarihsel aralıktır.

<span class="mw-page-title-main">Sömürgecilik</span> Bir devletin başka toplumları siyasal ve ekonomik olarak egemelik altına alma politikası

Sömürgecilik; kolonicilik, kolonyalizm ya da müstemlekecilik, genellikle bir devletin başka ulusları, devletleri, toplulukları, siyasal ve ekonomik egemenliği altına alarak yayılması veya yayılmayı istemesidir.

<span class="mw-page-title-main">Afrika'nın sömürgeleştirilmesi</span>

Afrika'nın sömürgeleştirilmesi, 15. yüzyılda köle ticareti ile başlamış ve uzun yıllar sürmüştür. Bunu en iyi anlatan terim İngilizce bir deyim olan "Afrika'ya hücum"dur.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz İmparatorluğu</span> 15. Yüzyıldan 20. Yüzyıla kadar Portekiz tarafından yönetilen tüm denizaşırı bölgeler

Portekiz İmparatorluğu, denizaşırı Portekiz veya Portekiz Sömürge İmparatorluğu da denilen, denizaşırı koloniler, fabrikalar ve daha sonra Portekiz tarafından yönetilen denizaşırı topraklardan oluşuyordu.

<span class="mw-page-title-main">İspanyol İmparatorluğu</span> Beş kıtada toprağı olan, dünyanın ilk küresel imparatorluğu

İspanyol İmparatorluğu, beş kıtada toprağı olan, dünyanın ilk küresel imparatorluğudur. İspanyol İmparatorluğu, İspanya veya İspanya hükümdarları tarafından fethedilen, miras kalan veya el konan arazileri kapsar. Bu arazilere Kuzey ve Güney Amerika'nın geniş kesimleri de dahildir. Hak iddia edilen ancak hiç ele geçirilemeyen topraklar da mevcuttur. Toplam arazilerin yüzölçümü 18. yüzyılın sonunda 18 milyon kilometre kare civarındadır. 16. ve 17. yüzyıllardaki kıtalararası yapısına rağmen koloni imparatorluğu deyimi 1768 yılı itibarıyla kullanılmaya başlanmıştır. 19. yüzyılda ise devlet yapısı tamamen kolonisel bir yapıya dönüşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Henry Morton Stanley</span> Britanya kökenli Amerikalı gazeteci ve kâşif

Henry Morton Stanley Afrika'da keşif yapan ve David Livingstone'u aramakla görevlendirilmiş Galler kökenli Amerikalı gazeteci ve kâşif.

<span class="mw-page-title-main">Güney Avrupa</span> Avrupanın yön bakımından aşağı (güneyinde) yer alan harita yönü

Güney Avrupa, "Avrupa'nın güneyinde yer alan tüm ülkeleri" belirtmek amacıyla kullanılan bir terim. Bunun yanı sıra, kavram zaman içinde farklı politik, dilbilimsel ve kültürel anlamlar da kazanmıştır. Çoğu Güney Avrupa ülkesinin Akdeniz'e sınırı vardır.

<span class="mw-page-title-main">Avustralya tarihi</span>

Avustralya tarihi, Avustralya yüzölçümünün ve insanlarının, önceki yerli ve sömürge toplumlarının tarihini ifade eder. Avustralya Aborjinlerinin ilk olarak 40.000 ila 60.000 yıl önce Malay Takımadalarından tekneyle Avustralya anakarasına geldiklerine inanılıyor. Kurdukları sanatsal, müziksel ve spiritüel gelenekleri, insanlık tarihinin en uzun süre yaşatılan gelenekleri arasındadır.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Zimbabve</span> Zimbabvede bulunan tarihî bir şehir

Büyük Zimbabve, Zimbabve'nin güneydoğu tepelerinde yıkılmış bir şehirdir. Site, ülkenin Afrika kıtasının güneydoğusundaki Mozambik'le olan sınırına yakın bir konumda yer almaktadır.

Beyaz kölelik teknik açıdan bir kadını iğfal etmeyi ve başka bir ülkede veya bölgede cinsel köle yapmak için kullanmayı ifade eder. Birleşik Devletler'de seks ticareti ile mücadele etmek için 1910'da ABD Kongresi Beyaz Köle Trafik Yasası'nı kabul etti; bu durum, kadınları "fahişelik veya istismar amacıyla veya diğer ahlaki olmayan amaçlarla" devlet sınırları boyunca nakletmeyi ağır bir suç olarak kabul etti. 1920'lerde göçmenlerin yasaklanmasının ardından insan kaçakçılığı 1990'lı yıllara kadar önemli bir mesele olarak değerlendirilmedi.

<span class="mw-page-title-main">Sömürge imparatorluğu</span> sömege imparatorlukları 15. yüzyıl itibariyle başka devletlerin kaynaklarını alan imparatorluklardır

Sömürge imparatorluğu, ya emperyal merkeze bitişik ya da denizaşırı ülkelerde bulunan, belirli bir devletin nüfusu tarafından yerleşmiş olan ve o devlet tarafından yönetilen bölgelerden oluşan bir kolektiftir . Erken modern Avrupa güçlerinin genişlemesinden önce, diğer imparatorluklar İberya'daki Romalılar veya şu anda Güney Çin'deki Çinliler gibi toprakları fethedip sömürgeleştirdiler. Modern sömürge imparatorlukları ilk olarak 15. yüzyılda o zamanlar en gelişmiş Avrupa denizcilik güçleri Portekiz ve İspanya arasında bir keşif yarışıyla ortaya çıktı. Bu dağınık deniz imparatorluklarının ve onu izleyenlerin arkasındaki ilk dürtü, Avrupa Rönesansından çıkan yeni fikirler ve kapitalizm tarafından yönlendirilen ticaretti. 1479, 1493 ve 1494'te dünyayı aralarında bölmek için anlaşmalar da yapıldı. Avrupa emperyalizmi, 14. yüzyılda hızla yükselen ve İspanyol ve Portekiz'i zorlayan Avrupa Hristiyanları ve Osmanlı Müslümanları arasındaki rekabetten doğdu. Hindistan'a ve daha az ölçüde Çin'e yeni ticaret yolları aramaya başladı.

Afrika tarihi, Afrika kıtasında olan olayları kapsar. Afrika, modern insanın ilk ortaya çıktığı bilinen yerdir. Daha sonraki dönemlerde Kuzey Afrika'da Antik Çağ'da Mısır, Kartaca gibi medeniyetler ortaya çıkmış olmakla birlikte, kıtanın güney kısımlarında göçebe hayat devam etmiştir. Kıta, Roma'nın, Bizans'ın, Arapların, Osmanlı'nın ve en sonunda Avrupalıların işgaline uğramış, bu işgaller kıtanın sömürülmesine ve farklı fikirlerin ve dinlerin yayılmasında etkili olmuştur.

Kuzey Amerika'nın Avrupalı denizciler ve coğrafyacılar tarafından keşfedilmesi, büyük Avrupa güçlerinin ekonomik, dini ve askeri genişleme amacıyla kıtayı haritalandırma ve keşfetme çabasıydı. Bu keşfin savaşçı ve hızlı doğası, komşu Avrupa ülkelerinin hiçbir ülkenin Amerika'dan yeterli zenginlik ve güç elde etmemesini ve Avrupa kıtasında askeri açıdan dengeleri bozmasını sağlamak için bir dizi karşı eylemin sonucudur. 15. yüzyılın sonlarından 17. yüzyılın başlarına kadar sürdü ve esas olarak İspanya, İngiltere, Fransa ve Portekiz tarafından finanse edilen keşiflerden oluşuyordu. Ayrıca Amerika'nın Avrupa tarafından sömürgeleştirilmesi için Amerikan kolonileri maddesine bakın.