İçeriğe atla

Afrika Birliği Örgütü

Afrika Birliği Örgütü
Organisation of African Unity

  Kuruluştan beri üye olan ülkeler
  Ayrılan ülkeler
ArdılAfrika Birliği
Kuruluş25 Mayıs 1963 (61 yıl önce) (1963-05-25)
Kapanış9 Temmuz 2002 (22 yıl önce) (2002-07-09)
TürUluslararası örgüt
AmaçAfrika'daki ülkelerin birlik ve beraberliğini sağlamak
MerkezAddis Ababa, Etiyopya
Üyeler53 Afrika Ülkesi
LiderAfrika Birliği Örgütü başkanı
Genel sekreterKifle Wodajo 1963–1964

Diallo Telli 1964–1972

Nzo Ekangaki 1972–1974

William Eteki 1974–1978

Edem Kodjo 1978–1983

Peter Onu 1983–1985

Ide Oumarou 1985–1989

Salim Ahmed Salim 1989–2001

Amara Essy 2001–2002

Afrika Birliği Örgütü (ABÖ) (İngilizce: Organization of African Unity) 25 Mayıs 1963 yılında Gana'lı Kwame Nkrumah tarafından Addis Ababa'da 33 Bağımsız Afrika ülkesinin imzaladığı antlaşma ile kurulmuştur.[1] İlk lideri Etiyopya'lı Lider Haile Selassie'dir  9 Temmuz 2002 tarihinden itibaren Afrika Birliği  adını alan örgütün temel amacı üye Afrika ülkeleri arasında siyasi ve ekonomik bütünleşmeyi teşvik etmek ve Afrika kıtasından Sömürgeciliği ortadan kaldırmaktı

Afrika Birliği Örgütü Zirveleri

Ev Sahibi Şehir Ev Sahibi Ülke Tarih
Addis Ababa Etiyopya22–25 Mayıs 1963
Kahire Mısır17–21 Temmuz 1964
Accra Gana21–26 Ekim 1965
Addis Ababa  Etiyopya5–9 Kasım 1966
Kinşasa Kongo DC11–14 Eylül 1967
Cezayir Cezayir13–16 Eylül 1968
Addis Ababa  Etiyopya6–10 Eylül 1969
Addis Ababa  Etiyopya1–3 Eylül 1970
Addis Ababa  Etiyopya21–23 Haziran1971
Rabat Fas12–15 Haziran1972
Addis Ababa  Etiyopya27–28 Mayıs 1973
Mogadishu Somali1974
Kampala Uganda28 Temmuz –1 Ağustos 1975
Port Louis Mauritius2–6 Temmuz 1976
Libreville Gabon2–5 Temmuz 1977
Hartum Sudan18–22 Temmuz 1978
Monrovia Liberya17–20 Temmuz 1979
Freetown Sierra Leone1–4 Temmuz 1980
Nairobi Kenya24–27 Haziran1981
Addis Ababa  Etiyopya6–12 Haziran1983
Addis Ababa  Etiyopya12–15 Kasım 1984
Addis Ababa  Etiyopya18–20 Temmuz 1985
Addis Ababa  Etiyopya28–30 Temmuz 1986
Addis Ababa  Etiyopya27–29 Temmuz - 1987
Addis Ababa  EtiyopyaOlağanüstü Zirve Ekim 1987
Addis Ababa  Etiyopya25–28 Mayıs 1988
Addis Ababa  Etiyopya24–26 Temmuz 1989
Addis Ababa  Etiyopya9–11 Temmuz 1990
Abuja Nijerya3–5 Temmuz 1991
Dakar Senegal29 Haziran – 1 Temmuz 1992
Kahire  Mısır28–30 Haziran1993
Tunus Tunus13–15 Haziran1994
Addis Ababa  Etiyopya26–28 Haziran1995
Yaoundé Kamerun8–10 Haziran1996
Harare Zimbabve2–4 Haziran1997
Vagadugu Burkina Faso8–10 Haziran1998
Cezayir  Cezayir12–14 Temmuz 1999
Sirte LibyaOlağanüstü Zirve 6–9 Eylül 1999
Lomé Togo10–12 Temmuz 2000
Lusaka Zambiya9–11 Temmuz 2001, Son Afrika Birliği Örgütü Zirvesi

Ayrıca bakınız

  • Afrika Birliği Örgütü Başkanı
  • Afrika Birliği Başkanı


Kaynakça

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gambiya</span> Batı Afrikada bir devlet

Gambiya, resmî adı ile Gambiya Cumhuriyeti, Batı Afrika'da bir ülkedir. Yüzölçümü bakımından Afrika anakarasının en küçük ülkesidir. İsmini aldığı Gambiya Nehri'nin her iki kıyısı boyunca kurulmuş olan ülke Atlas Okyanusu kıyısı hariç, tamamen Senegal ile çevrilmiştir. Yüzölçümü 10.689 km² ve nüfusu 2013 verilerine göre 1.857.181 kişidir. Başkenti Atlas Okyanusu kıyısında bir ada üzerine kurulu olan Banjul'dur. En büyük şehirleri ise Serekunda ve Brikama'dır.

<span class="mw-page-title-main">Namibya</span> Güney Afrikada bulunan bir ülke

Namibya ya da resmî adıyla Namibya Cumhuriyeti, eski adıyla Güney Batı Afrika, batı sınırı Atlantik Okyanusu olan güney Afrika'da bir ülkedir. Kuzeyinde Zambiya ve Angola, doğusunda Botsvana, güney ve doğusunda Güney Afrika Cumhuriyeti ile sınır paylaşmaktadır. Zimbabve ile sınırı olmamasına rağmen, Zambezi Nehri'nin 200 metreden daha az bir kısmı iki ülkeyi en yakın noktalarında ayırır. Namibya Kurtuluş Savaşı sonrasında, 21 Mart 1990 tarihinde Güney Afrika Cumhuriyeti'nden bağımsızlığını kazandı. Başkenti ve en büyük şehri Windhoek'tir. Namibya Birleşmiş Milletler (BM), Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC), Afrika Birliği (AU) ve İngiliz Milletler Topluluğu'na üye bir devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Orta Afrika Cumhuriyeti</span> Orta Afrikada bulunan bir ülke

Orta Afrika Cumhuriyeti ya da yaygın kullanımı ile Orta Afrika, Afrika kıtasının orta bölümünde yer alan, denize kıyısı bulunmayan bir kara ülkesidir. Ülkenin sınır komşularını Çad, Sudan, Güney Sudan, Kongo DC, Kongo Cumhuriyeti ve Kamerun oluşturmaktadır. Ubangi-Chari ismi ile geçmişte Fransa sömürgesi olan ülke, 1960 yılında bağımsızlığına kavuşmuştur. Ülkenin başkenti Bangui'dir.

<span class="mw-page-title-main">Arap Birliği</span> 22 Arap ülkesinin üye olduğu uluslararası örgüt

Arap Birliği veya Arap Ligi, 22 Arap ülkesinin üye olduğu milletler arası bir örgüttür. Arap ülkeleri arasında ilk ittifak 1936'da Irak ve Suudi Arabistan arasında gerçekleşmiştir. 1944'te imzalanan İskenderiye Protokolü ile Arap Birliğinin temeli atılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Afrika Birliği</span> Afrika ülkelerinin oluşturduğu siyasi birlik

Afrika Birliği, Afrika kıtasında yer alan Afrika ülkelerinin tek çatı altında toplandığı ve Afrika Birliği Örgütü'nün ardılı olarak 2002 yılında oluşturulan uluslararası kuruluştur. Afrika Birliği'nin en önemli kararları, üye devletlerin devlet ve hükûmet başkanlarının altı ayda bir yaptığı toplantı olan Afrika Birliği Meclisi tarafından alınır.

<span class="mw-page-title-main">Kwame Nkrumah</span> Ganalı siyasetçi

Kwame Nkrumah, Ganalı siyasetçi. Nkrumah, Afrika ülkesi Gana'nın kurucusu ve ilk devlet başkanı olarak bu makama gelmiştir. Nkrumah, Afrika'nın sömürgecilik karşıtı ve 20. yüzyılın en etkili Pan-Afrikacı liderlerinden biri olmuş,

Angola İç Savaşı yeni bağımsızlığını kazanmış olan Angola'nın Portekiz himayesinden Nisan 1974'te çıkmasından sonra oluşmuş bir ihtilaftır. Afrika'nın en uzun süren anlaşmazlığıdır. 2002 yılında resmen biten ve 27 yıl süren savaş, bitene kadar 500,000 insanın ölümüne ve binlerce insanın da göçüne sebep olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Dag Hammarskjöld</span> 2. Birleşmiş Milletler genel sekreteri

Dag Hjalmar Agne Carl Hammarskjöld, İsveçli iktisatçı ve devlet adamıdır. Birleşmiş Milletler'in ikinci genel sekreteri (1953-1961). BM'nin saygınlığını ve etkisini artırmış, ölümünden sonra Nobel Barış Ödülü (1961) verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Robert Mugabe</span> 2. Zimbabve cumhurbaşkanı (hd. 1987-2017)

Robert Gabriel Mugabe, Zimbabveli siyasetçi. Mugabe, Afrika ülkesi Zimbabve'de 1987 ile 2017 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur. Mugabe makamdaki son yıllarında dünyada görevdeki en yaşlı devlet başkanı olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Asya-Pasifik Ekonomik İşbirliği</span> Asya-Pasifik ülkeleri ekonomik forumu

Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği ya da APEC Büyük Okyanus kıyısındaki 21 ülkenin katıldığı, dünya ekonomisinin %60'ını temsil eden ve bölgesel ekonomik, iş birliği, ticaret ve yatırım konularının paylaşıldığı uluslararası bir örgüttür. Üye ülkelerin bakanlarının yıllık toplantıları da dahil olmak üzere örgütün tüm eylemleri APEC Sekreterliği tarafından yürütülür.

<span class="mw-page-title-main">Julius Nyerere</span>

Julius Nyerere, Tanzanyalı öğretim görevlisi ve siyasetçi. Nyerere, Afrika ülkesi Tanzanya'nın başbakan olarak görevde olduğu bir dönemde 1961 yılında elde ettiği bağımsızlık sonrası ülkenin ilk devlet başkanı olarak 1962 ile 1985 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur. Bu süreçte Nyerere 1962 ile 1964 yılları arasında Tanganika Cumhuriyeti'nin, 26 Nisan 1964 tarihinden itibaren de ülkesinin Zanzibar ve Pemba Halk Cumhuriyeti'nin birleşmesi sonucu oluşan Tanzanya Birleşik Cumhuriyeti'nin devlet başkanlığını yürütmüştür. Nyerere Afrika Birliği Örgütünün (OAU) önde gelen kurucularından biri olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Portekiz Sömürge Savaşları</span> Portekiz Ordusuyla Portekiz’in Afrika’daki sömürgeleri arasında 1961-1974 yılları arasındaki yaşanmış savaşlar

Portekiz Sömürge Savaşları, aynı zamanda Denizaşırı Savaş ve Kurtuluş Savaşı olarak da bilinir, Portekiz Ordusuyla Portekiz'in Afrika'daki sömürgeleri arasında 1961-1974 yılları arasındaki savaşların adı. Soğuk Savaş döneminde Afrika kıtasındaki belirleyici ideoloji ve silahlı çatışmalardır. Portekiz, diğer Avrupa uluslarının aksine 1950 ve 1960'lı yıllarda Afrika'daki sömürgelerini bırakmamıştır. 1960'lı yıllarda sayısız silahlı kurtuluş örgütü ülkelerdeki komünist hareketin de gelişmesiyle bağımsızlık savaşı vermeye başlayacaktır. Bölgede ABD, Çin ve aparthayd yönetimindeki Güney Afrika desteğinde örgütlenen anti-komünist silahlı kuvvetlerle bağımsızlık yanlıları arasında iç savaşa varacak çatışmalar yaşanacaktır. Bölgedeki Portekiz'e karşı en belirgin kurtuluş savaşı veren ülkeler Angola, Mozambik ve Gine-Bissau olacaktır. Angola'da MPLA, Gine-Bissau'da PAIGC, Mozambik'de FRELIMO koordineli verdikleri silahlı mücadele karşısında Portekiz yönetimi zorlansa da öldürücü darbeyi 1974 yılında Lizbon'da gerçekleşen Karanfil Devrimi indirecektir. Portekiz Ordusu içerisinde örgütlenen Movimento das Forças Armadas Afrika'da sürmekte olan kanlı sömürge savaşları ve Salazar yönetiminden genel olarak kamuoyunun rahatsızlığı nedeniyle halkı da arkasına alarak darbe yapmış ve devrim sürecini başlatmıştır. Ülkedeki siyasal yapıda çok önemli değişiklikler gerçekleştiren yeni yönetim sömürgelerde kalan askerî birlikleri hızla geri çekecek ve Afrika'daki sömürgelerde iktidar yerel örgütlere hızla bırakılacaktır. Nisan 1974'te Lizbon'da gerçekleşen Karanfil Devriminin sömürge savaşını sona erdirmesinin ardından sömürge ülkelerindeki yüzbinlerce Portekiz vatandaşı ülkeye geri dönmeye başlamış, askerî personelin yanı sıra değişik etnik kökenden Afrikalı-Portekiz dönmüştür. Bu devasa göçten sonra özellikle Angola ve Mozambik'de uzun yıllar sürecek olan iç savaşlar çıkmıştır. Eski sömürge ülkeleri bağımsızlıklarını ilan ettikten sonra ciddi sorunlarla karşılaşacak, ekonomik ve sosyal gerilemenin yanı sıra, yolsuzluk, yoksulluk, eşitsizlik ve merkezi planlama eksikliği bağımsızlık dönemi üzerine kurulan beklentileri yerine getirmeye engel olacaktır. Afrika'da ilk sömürge sahibi olan Avrupalı ülke olan Portekiz, sömürgelerini de en son terkeden ülke olacaktır. Eski sömürgelerdeki ülkeler olan Angola'da Agostinho Neto, Mozambik'de Samora Machel, Gine-Bissau'da ise Luis Cabral devlet başkanı olacaklardır.

<span class="mw-page-title-main">Gine ve Yeşil Burun’un Bağımsızlığı için Afrika Partisi</span>

Gine ve Yeşil Burun'un Bağımsızlığı için Afrika Partisi veya PAIGC, Gine-Bissau'yu 1973 yılındaki bağımsızlığından 1990'lı yılların sonuna dek yöneten ve 2004 yılından 2005 yılına kadar iktidarda olan siyasi parti. Parti, halihazırda Ulusal Halk Meclisinde çoğunluğa sahiptir. 2007 yılında iktidardaki koalisyonun bir parçası olmuş, 2008 yılında görevden ayrılana kadar PAIGC üyesi Martinho Ndafa Kabi, başbakan olarak görev yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Teodoro Obiang Nguema Mbasogo</span> 2. Ekvator Ginesi devlet başkanı

Teodoro Obiang Nguema Mbasogo, Ekvator Gineli asker ve siyasetçi. Mbasogo, Afrika ülkesi Ekvator Ginesi'nde 1979 yılından bu yana devlet başkanlığı makamında bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ebu Bekir el-Bağdadi</span> IŞİDin lideri

Ebu Bekir el-Bağdadi veya doğum ismiyle İbrahim Avvad İbrahim Ali el-Bedri el-Samarai, kendini İslam halifesi ilan etmiş, silahlı örgüt IŞİD'in kurucusu ve 2014'ten 2019'a kadar lideriydi.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Afrika Topluluğu</span>

Doğu Afrika Topluluğu Doğu Afrika'da Afrika Büyük Göller bölgesinde beş ülkeden oluşan hükûmetler arası bir kuruluştur. Bu ülkeler: Burundi, Kenya, Ruanda, Tanzanya ve Uganda. Örgüt, 1967 yılında kuruldu, 1977 yılında çöktü ve 7 Temmuz 2000 tarihinde yeniden canlandırıldı. 2008 yılında, Güney Afrika Kalkınma Topluluğu (SADC) ve Doğu ve Güney Afrika Ortak Pazarı (COMESA) ile yapılan müzakerelerin ardından, Doğu Afrika Topluluğu her üç kuruluşun üye ülkelerin de dahil olmak üzere genişletilmiş bir serbest ticaret alanını kabul etti. Doğu Afrika Topluluğu, Afrika Ekonomik Topluluğu'nun ayrılmaz bir parçasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Burkina Faso devlet başkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Burkina Faso devlet başkanı, Afrika ülkesi Burkina Faso'nun Fransa'dan bağımsızlığını kazandığı 1960 yılından bu yana ülkenin en üst makamında yer alan kişiye verilen unvandır.

<span class="mw-page-title-main">Askerî örgüt</span> Bir devletin silahlı kuvvetlerinin yapılandırılması

Askerî örgüt, bir devletin silahlı kuvvetlerinin, ulusal askerî politikanın gerektirebileceği askerî yeteneği sağlayacak şekilde yapılandırılmasıdır. Bazı ülkelerde yarı askerî güçler askerî olarak görülmese de, bir ülkenin silahlı kuvvetlerine dahil edilir. Resmî askerî kuruluş hiyerarşik formları kullanma eğilimindeyken, isyancı kuvvetler gibi askerî veya paramiliter örgütlerin bir parçası olmayan silahlı kuvvetler, genellikle askerî örgütleri taklit eder veya ad hoc yapılar kullanır.

<span class="mw-page-title-main">Uganda-Tanzanya Savaşı</span>

Uganda-Tanzanya savaşı, Ekim 1978'den Haziran 1979'a kadar süren ve Uganda Devlet Başkanı Idi Amin'in devrilmesiyle sonuçlanan ve Tanzanya lehine sonuçlanmış bir savaştır. 1971'de Idi Amin'in dönemin Devlet Başkanı Milton Obote'yi devirmesiyle iki ülke arasındaki ilişkiler bozulmaya başladı. Tanzanya Devlet Başkanı Julius Nyerere, Obote ile yakın ilişki içindeydi ve 1972'de Uganda'da Obote'nin isyan başlatma girişimini destekledi. Ufak çaplı bir çatışmaya yol açan bu isyan yine Tanzanya Devlet Başkanı'nın desteğiyle son buldu. İki lider arasında gerginlik devam ederken Idi Amin Tanzanya sınırları içerisindeki Kagera Salient'in Uganda'nın yetki alanına alınması gerektiğini iddia etmeye başladı. Sonraki yıllarda Amin rejimi şiddetli tasfiyeler, ekonomik sorunlar ve Uganda Ordusu içindeki memnuniyetsizlik nedeniyle istikrarsızlaştırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Siaka Stevens</span>

Siaka Probyn Stevens, Sierra Leoneli asker ve siyasetçidir. Stevens, Afrika ülkesi Sierra Leone'de 1967'de çok kısa bir süre ve 1968-1971 arası başbakan, 1971'den 1985'e kadar da devlet başkanı olarak görev yapmıştır.