İçeriğe atla

Afrika Birleşik Devletleri

Afrika'daki 55 egemen devletin haritası

Afrika Birleşik Devletleri, Afrika kıtasındaki 56 ülkenin tamamını veya bir kısmını içermesi düşünülen bir federasyon önerisinin adıdır.[1][2][3]

2009 yılında Afrika Birliği başkanlığı yapan Libya eski lideri Muammer Kaddafi, Afrika Birleşik Devletleri önerisini Haziran 2007'de Gine'nin başkenti Konakri'de,[4] Şubat 2009'daysa Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa olmak üzere iki farklı zirvede dile getirdi.[5] Kaddafi daha önce, 2000 yılında Togo'nun başkenti Lomé'de Afrika Birliği'nin yaratılması için baskıda bulunmuştu.[6] Afrika Birliği'ni defalarca bir başarısızlık olarak niteleyen Kaddafi, sadece gerçek bir pan-Afrika devletinin kıtaya istikrar ve zenginlik getirebileceğini iddia etmiştir.

Bazı diğer Afrikalı liderler de yeni bir Afrika'ya barış getirebileceğini belirterek öneriyi desteklemiştir.[7] Eski Mali başkanı Alpha Oumar Konaré, 2006 yılında Afrika Günü konuşmasında öneriyi desteklediğini belirtmiştir.[8]

Bu öneriye dek Afrika ülkeleri Doğu Afrika Federasyonu gibi daha küçük çaplı birleşme önerileri sunmuştu. Öneriyi destekleyen Senegal başkanı Abdoulaye Wade, federasyonun 2017 yılına kadar kurulabileceğini belirtmiştir. Afrika Birliği 2025 yılına kadar "bütünleşmiş" bir Afrika yaratmayı hedeflemektedir.[9] Kaddafi federasyonun büyük miktarda Afrikalıya ev sahipliği yapan Haiti, Jamaika ve Dominik Cumhuriyeti'ni de kapsayabileceğini belirtmiştir.[10]

1986'da, 2000'de ve 2011 Libya İç Savaşı'ndan aylar önce Muammer Kaddafi Amerikan doları ve euronun hakimiyetini zorlamak için ortak bir Afrika para birimi olan altın dinar fikrini ortaya attı. Bu para birimi altın miktarıyla ölçülecekti ve böylece ülkelerin ekonomisi sahip oldukları para miktarındansa altın miktarına bağlı olacaktı. Bu bazı Afrikalıların altın dinarın dolar hakimiyeti altındaki dünya ekonomisinin düzenini bozacak olması nedeniyle NATO'nun Libya'ya askeri müdahalesinin nedenlerinden biri olduğunu düşünmesine sebep oldu.[11][12]

Kıtanın pek çok yerinde fakirlik ve silahlı çatışmalar gibi sorunlar devam ederken birleşik bir Afrika fikrinin asla başarılamayacağını savunanlar bulunmaktadır.[13] Kaddafi hareketteki rolü ve önerinin diğer Afrika liderlerinden geniş çaplı destek almaması nedeniyle eleştirilere maruz kalmıştır.[14] 2011'de Kaddafi'nin öldürülmesinden bir hafta kadar önce Güney Afrika Cumhurbaşkanı Jacob Zuma Kaddafi'nin tüm kıtada güç kazanmak amacıyla diğer Afrika liderlerinin gözlerini korkuttuğunu ve Afrika Birliği'nin Kaddafi'nin tekrarlanan birleşik bir Afrika devletine dair önerileri olmadan daha iyi işleyeceğini iddia etti.[15]

Kaynakça

  1. ^ "Ambitious plan for a new Africa: Welcome to the U.S.A (that's the United States of Africa)". The Independent. 30 Haziran 2007. 13 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2009. 
  2. ^ "African Union website - list of AU member states". 5 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2011. 
  3. ^ Thabo Mbeki (9 Temmuz 2002). "Launch of the African Union, 9 July 2002: Address by the chairperson of the AU, President Thabo Mbeki". ABSA Stadium, Durban, South Africa: africa-union.org. 22 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından (HTML) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2009. 
  4. ^ Gaddafi Calls for a "U.S." of Africa 8 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., from Mafé Tiga blog, July 1 2007
  5. ^ AU summit extended amid divisions 7 Şubat 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., from BBC News, 4 February 2009
  6. ^ "United States of Africa?" 2 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., from BBC News, 11 July 2000
  7. ^ Gaddafi urges pan-African state 13 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., from BBC News, 26 June 2007
  8. ^ "Statement of the UA Commission Chairperson". 29 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2011. 
  9. ^ United States of Africa - A Wishful Thinking 5 Temmuz 2007 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi, from AfricaLoft, republished 4 February 2009
  10. ^ United States of Africa may take off in 2017, says Wade 4 Mayıs 2009 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi, from Guardian Newspapers, published 13 February 2009
  11. ^ "Saving the world economy from Gaddafi". Russia Today. 5 Mayıs 2011. 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2011. 
  12. ^ "'High-class terrorists running US, UK and France'". Russia Today. 21 Ekim 2011. 1 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2011. 
  13. ^ 'United States of Africa' Still an Idea Ahead of Its Time 4 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., from World Politics Review, 13 July 2007
  14. ^ Gadhafi pledges 'United States of Africa' 5 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., from msnbc, 2 February 2009
  15. ^ "AU better without 'intimidating' Gaddafi - Zuma". News24. 13 Ekim 2011. 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2011. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Libya</span> Akdeniz kıyısında yer alan bir Kuzey Afrika ülkesi

Libya, resmi adıyla Libya Devleti, Akdeniz kıyısında, doğuda Mısır, batıda Cezayir ve Tunus, güneyde Nijer ve Çad, güneydoğuda Sudan ile komşu olan bir Mağrip ve Kuzey Afrika ülkesidir. Ülke Trablusgarp Bölgesi, Fizan ve Sirenayka olmak üzere üç tarihi bölgeden oluşur. Yaklaşık 1,8 milyon kilometrekarelik yüz ölçümüyle Afrika'nın dördüncü, dünyanın 16. büyük ülkesidir. En fazla kanıtlanmış petrol rezervine sahip 10. ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Trablus ülkenin batısında yer alır ve yedi milyon Libyalının üç milyondan fazlası bu şehirde yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Afrika</span> kıta

Afrika, yüzölçümü ve nüfus yoğunluğu açısından dünyanın en büyük ikinci kıtasıdır. Kendisine bitişik kabul edilen adalar ile birlikte 30,8 milyon km²'lik alanı ile dünya yüzölçümünün %6'sını ve dünya üzerindeki toprakların %24,4'ünü kapsar. 1 milyar kişilik nüfusuyla dünya nüfusunun %15'ini barındırır. Afrika, kuzeyde Akdeniz, güneyde Hint Okyanusu, batıda Atlas Okyanusu, doğuda Sina Yarımadası, Kızıldeniz ve Süveyş Kanalı ile çevrelenmiştir. Madagaskar'ı ve çeşitli takımadaları bünyesinde barındırır. Kıtada 54 adet diplomatik olarak tanınmış bağımsız devlet, dokuz bölge ve 3 adet de sınırlı tanınmış devlet bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Afrika Birliği</span> Afrika ülkelerinin oluşturduğu siyasi birlik

Afrika Birliği, Afrika kıtasında yer alan Afrika ülkelerinin tek çatı altında toplandığı ve Afrika Birliği Örgütü'nün ardılı olarak 2002 yılında oluşturulan uluslararası kuruluştur. Afrika Birliği'nin en önemli kararları, üye devletlerin devlet ve hükûmet başkanlarının altı ayda bir yaptığı toplantı olan Afrika Birliği Meclisi tarafından alınır.

Afrika sosyalizmi klasik sosyalizmden farklı olarak ekonomik kaynakların "geleneksel" Afrika yöntemleri ile paylaşılması düşüncesidir. 1950'lerde ve 1960'larda birçok Afrikalı siyasetçi, bu terimin tanım ve yorumları çeşitlilik gösterse de Afrika sosyalizmini destekledi.

<span class="mw-page-title-main">Orta Afrika</span> Afrika kıtasının Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Ruandayı barındıran orta kısmı

Merkezi Afrika Afrika kıtasının ana çekirdeği olarak kabul edilip, Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Çad, Kongo Demokratik Cumhuriyeti ve Ruanda'yı içerir.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Afrika Futbol Federasyonları Birliği</span>

Kuzey Afrika Futbol Federasyonları Birliği, 2005 yılında Kuzey Afrika ülkelerini bir çatı altında toplamak için kurulan futbol organizasyonudur. Merkezi, Tunus şehrinde olan organizasyonun kurucu üyeleri Tunus, Cezayir, Fas, Libya ve Mısır'dır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Libya İç Savaşı</span> Arap Baharı sonrası Libyada çıkan iç savaş

2011 Libya İç Savaşı, bir Kuzey Afrika ülkesi olan Libya'da hükûmet ve Muammer Kaddafi karşıtı gösterilerle başlamış ve daha sonrasında gerçek anlamıyla bir iç savaşa dönüşmüş ayaklanmalar bütünüdür. Protestolar 7 Şubat 2011 tarihinde başlamış, iç savaş Sirte'nin düşmesi ve Muammer Kaddafi'nin öldürülmesiyle 20 Ekim 2011 tarihinde sona ermiştir. Medyaya göre olaylar halkın 2010-2011 yılı boyunca Arap dünyasını saran protestoların bir ayağı olan 2011 Mısır Devrimi'nden esinlenmesi sonucu başlamıştır.

Brega Muharebesi, 2011 Libya ayaklanması sırasında Brega şehrinde gerçekleşen bir muharebe. 2 Mart 2011 günü erken saatlerde Kaddafi yanlısı kuvvetler, Kaddafi karşıtı kuvvetlerin elinde bulunan şehre saldırmasıyla başladı. Muharebe sonucu Kaddafi yanlısı güçler başarısız oldu ve şehir Kaddafi karşıtlarının kontrolünde kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Şafak Yolculuğu Operasyonu</span>

Şafak Yolculuğu Operasyonu, Birleşik Devletler'in Libya'ya müdahale için kullandığı kod addır. Birleşik Krallık'ın Ellamy Operasyonu, Kanada'nın MOBILE Operasyonu ve Fransa'nın Harmattan Operasyonu ile ortak hareket eder. Muammer Kaddafi'nin halk ayaklanmasını bastırmak adına muhalif güçlere karşı kullandığı kuvveti durdurmak amacıyla düzenlenmektedir. 19 Mart 2011 tarihinde Paris'te düzenlenen konferans sonucu düzenlenmesi kararı alınmıştır. Operasyon diğer koalisyon güçleri ile aynı gün başlamış ve ilk aşamada Tomahawk füzeleri kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Harmattan Operasyonu</span> 2011 Fransız askeri operasyonu

Harmattan Operasyonu, Fransa'nın Libya'ya müdahale için kullandığı kod addır. Birleşik Krallık'ın Ellamy Operasyonu, Kanada'nın MOBILE Operasyonu ve Amerika Birleşik Devletleri'nin Şafak Yolculuğu Operasyonu ile ortak hareket eder. Muammer Kaddafi'nin halk ayaklanmasını bastırmak adına muhalif güçlere karşı kullandığı kuvveti durdurmak amacıyla düzenlenmektedir. 19 Mart 2011 tarihinde Paris'te düzenlenen konferans sonucu düzenlenmesi kararı alınmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şehitler Meydanı</span>

Şehitler Meydanı ya da Kaddafi dönemindeki adıyla Yeşil Meydan, Libya'nın Trablus kentinin en büyük meydanı. Meydanı şehrin ana ticaret merkezi sayılan binalar çevreler.

<span class="mw-page-title-main">Trablus Muharebesi (2011)</span>

Trablus Muharabesi, Libya'nın başkenti Trablus'ta ülkeyi uzun süredir yöneten Muammer Kaddafi ve yandaşları ile Kaddafi'yi devirmek isteyen Ulusal Geçiş Konseyi (UGK) güçleri arasında gerçekleşen bir muharebedir. 2011 Libya İç Savaşı'nın bir parçası olan muharebe, iç savaşın başlangıcından altı ay sonra gerçekleşti. Şehirde başlayan bir isyanın ardından halihazırda şehre kadar ilerlemiş UGK güçleri şehre saldırdı ve en sonunda almayı başardı.

Es-Saadi Muammer Kaddafi, eski Libya lideri Muammer Kaddafi'nin üçüncü oğlu. kariyerine 27 yaşında başlayan eski bir futbolcudur. 2011'de Libya İç Savaşı'nda Libya Özel Güçleri'nin başındaydı. Libya'dan kaçtıktan sonra hakkında kırmızı bülten çıkartıldı. 5 Mart 2014 tarihinde Nijer'de tutuklandı ve Libya'ya iade edildi.

<span class="mw-page-title-main">Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi</span> Libya tarihi (1977-2011)

2 Mart 1977'de Genel Halk Kongresi (GHK), Kaddafi'nin emriyle "Halk Otoritesinin Kuruluş Bildirgesi"ni kabul etti ve Libya Arap Sosyalist Halk Cemahiriyesi ilan etti. Kaddafi devletinin resmi siyaset felsefesinde "cemahiriye" sistemi ülkeye özgüydü, ancak Kaddafi'nin tüm Üçüncü Dünya'ya uygulanması için önerdiği Üçüncü Uluslararası Teorinin gerçekleşmiş hali olarak sunuldu. GHK ayrıca feshedilmiş Devrimci Komuta Konseyinin geri kalan üyelerinden oluşan ve Kaddafi'nin genel sekreter olduğu GHK Genel Sekreterliğini oluşturdu ve Bakanlar Kurulunun yerini alan Genel Halk Komitesini atadı. Komite üyeleri artık bakan değil, sekreter olarak adlandırıldılar.

<span class="mw-page-title-main">Afrika Birliği başkanı</span> Afrika Birliği Başkanı

Bu listede Afrika Birliği'nin başkanları yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Afrika yüzyılı</span> Afrika inancı

Afrika yüzyılı, 21. yüzyılın Afrika'ya barış, refah ve kültürel canlanma getireceğine dair inanç veya umuttur. Bir Afrika yüzyılından söz edenler arasında Güney Afrikalı politikacılar Thabo Mbeki ve Nkosazana Dlamini-Zuma, Chevron CEO'su David J. O'Reilly, ABD Hazine Bakanı Paul O'Neill ve ünlü kampanyacı Bono vardır. İsim, aynı zamanda 1999'da kurulan African Century Journal isimli radikal bir politika dergisine de ilham vermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Arap Cumhuriyetleri Federasyonu</span> Mısır, Libya ve Suriyeden oluşan başarısız bir devlet birleştirme girişimi

Arap Cumhuriyetleri Federasyonu Muammer Kaddafi'nin birleşik bir Arap devleti yaratmak için Libya, Mısır ve Suriye'yi birleştirme girişimiydi. 1 Eylül 1971'de her bir ülkede yapılan referandumla onaylanmasına rağmen, üç ülke birleşmenin belirli şartları konusunda fikir birliğine varmadı. Federasyon 1 Ocak 1972'den 19 Kasım 1977'ye kadar sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Kardeşçe Lider ve Devrimin Rehberi</span> Eski Libya lideri Muammer Kaddafinin sahip olduğu gayriresmi unvan

Büyük Sosyalist Libya Arap Halk Cemahiriyesi'nin Kardeşçe Lideri ve Devrimin Rehberi, ülkenin resmi yönetim yapısının yalnızca sembolik bir figürü olduğunu iddia eden Libya eski lideri Muammer Kaddafi'nin sahip olduğu bir unvandı. Ancak eleştirmenler, Libya devletinin Kaddafi'nin herhangi bir gücü elinde bulundurduğunu inkâr etmesine rağmen, Kaddafi'yi fiilen eski siyasi görevli olarak konumlandırarak uzun zaman boyunca onu bir demagog olarak tanımladılar.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi yönetimindeki Libya tarihi</span> Libya tarihi (1969-2011)

Muammer Kaddafi, bir grup genç Libya Ordusu subayına kansız bir darbeyle Kral I. İdris'e karşı liderlik ettikten sonra 1 Eylül 1969'da Libya'nın fiili lideri oldu. Kralın ülkeden kaçmasının ardından Kaddafi başkanlığındaki Devrimci Komuta Konseyi (DKK), monarşiyi ve eski anayasayı kaldırarak "hürriyet, sosyalizm ve birlik" mottosuyla Libya Arap Cumhuriyeti'ni kurdu. İktidara geldikten sonra DKK hükûmeti; herkes için eğitim, sağlık ve barınma sağlama sürecini başlattı. Ülkede halk eğitimi her iki cinsiyet için de parasız ve ilköğretim zorunlu hale geldi. Tıbbi bakım, halka ücretsiz olarak sunuldu; ancak herkese barınma sağlamak, DKK hükûmetinin tamamlayamadığı bir görevdi. Kaddafi döneminde, ülkede kişi başına düşen gelir 11.000 ABD dolarını aşarak Afrika'daki en yüksek beşinci ülke oldu. Refah artışına tartışmalı bir dış politika eşlik etti ve iç siyasi baskı arttı.

<span class="mw-page-title-main">Muammer Kaddafi'nin öldürülmesi</span> Vikihaber maddesi

Muammer Kaddafi'nin öldürülmesi, 20 Ekim 2011'de Sirte Savaşı'nın ardından gerçekleşti. Libya'nın devrik lideri Muammer Kaddafi, Geçici Ulusal Konsey güçleri tarafından yakalandı ve kısa bir süre sonra idam edildi.