İçeriğe atla

Afrika-Çin ilişkileri

Afrika-Çin Halk Cumhuriyeti ilişkileri
Haritada gösterilen yerlerde Afrika ve Çin
Afrika
Çin
Yongle hükümdarlığının 12. senesinde (M.S. 1415) Somali'den Çin'e getirilmiş bir zürafa

Afrika-Çin ilişkileri, Çin ile Afrika arasındaki tarihi, siyasi, ekonomik, askeri, sosyal ve kültürel bağlantıları kapsar.

Çin ile Afrika Kıtası'nın Antik Çağ'daki ilişkiler hakkında çok az bilgi mevcuttur, ancak erken dönem ticari bağların var olduğunu gösteren kanıtlar mevcuttur. Orta Çağ'da Çin ile Afrika Kıtası arasında çeşitli temasların yer aldığı biliniyor: 14. yüzyılda Faslı alim ve gezgin İbn Battuta Çin'in çeşitli yerleri gezdi,[1] ve Somalili alim ve kâşif Mogadişulu Said [en], Çin'e ziyaret yaptı;[2] 15. yüzyılda ise Ming Hanedanı'na ait Çinli amiral Zheng He, filosuyla beraber Somali sahilini yuvarlayarak Ajura İmparatorluğu'nu geçti ve Doğu Afrika sahilini ta Mozambik Kanalı'na kadar takip etti.[3]

Çin Komünist Partisi'nin Çin İç Savaşı'nda zaferi elde etmesinden sonra, yani Mao Zedong Dönemi'nde, her iki bölge arasındaki çağdaş siyasi ve ekonomik ilişkiler başladı. 21. Yüzyıl'ın başından beri Çin, Afrika'yla gittikçe güçlenen ekonomik bağlar kurmuştur. Afrika'da ikamet eden yaklaşık bir milyon Çin vatandaşı var;[4] 200.000 Afrikalının Çin'de çalıştığı da tahmin edilmektedir.[5] Tek Çin politikası konusunda Afrika ülkeleri büyük çoğunlukla Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC)'ni tanımaktadır ve 2020 yılı itibarıyla Tayvan ("Çin Cumhuriyeti") ile diplomatik ilişkilerini halen muhafaza eden tek Afrika ülkesi Esvatini'dir.

1990'lar boyunca ÇHC ile Afrika arasındaki ticaret %700 oranında çoğaldı,[6] ve Çin şu an Afrika'nın en büyük ticaret ortağıdır.[7] Bu ilişkiyi güçlendirmek amacıyla Çin-Afrika Kooperasyon Forumu [en], resmî bir forum olarak 2000 yılı Ekim ayında kuruldu. Askeri ilişkiler konusunda ise 2017 yılında Çin, Cibuti'de Çin Ordusu'nun ilk denizaşırı askeri üssünü [en] kurdu.

Çin Dışişleri Bakanlığı, Afrika ile beraber bulunduğu gelişimsel taahütlerin altını çizmekte, ayrıca Çin ile Afrika'nın "gelişmekte olan ülkelerin kanuni hakların korunması ve Dünya'da yeni ve adil bir siyasi ve ekonomik düzenin kurulması için ortak çabalar"da bulunduklarını belirtti.[8]

Kaynakça

  1. ^ Gin Ooi, Keat (2004) [2004]. Southeast Asia: a historical encyclopedia, from Angkor Wat to East Timor (İngilizce). ABC-CLIO. s. 626. ISBN 978-1-57607-770-2. 
  2. ^ Charles H. Parker, Jerry H. Bentley. Between the Middle Ages and modernity: individual and community in the early (İngilizce). s. 160. 
  3. ^ Çin Merkez Televizyonu (CCTV) (24 Aralık 2002). "Zheng He's Voyages" (İngilizce). 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2006. 
  4. ^ "Africa and China: More than minerals". The Economist (İngilizce). 23 Mart 2013. 15 Şubat 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mart 2013. 
  5. ^ Mathews, Gordon ve Yang Yang (2012). "How Africans Pursue Low-End Globalization in Hong Kong and Mainland China" (İngilizce). Journal of Current Chinese Affairs. 23 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2012. 
  6. ^ "China's trade safari in Africa". Le Monde diplomatique (İngilizce). Mayıs 2005. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2019. 
  7. ^ Peter Wonacott (2 Eylül 2011). "In Africa, U.S. Watches China's Rise". The Wall Street Journal (İngilizce). 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2012. 
  8. ^ "China-Africa Relations". Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı (İngilizce). 25 Nisan 2002. 19 Aralık 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2019. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çin'de siyaset</span> çinde siyaset

Çin Halk Cumhuriyeti'nde siyaset, tek bir partinin yönettiği yarı başkanlık sosyalist cumhuriyetin çerçevesinde yer almaktadır. Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC)'nde devlet gücü; Komünist Partisi, Merkezi Halk Hükümeti ve bunun eyalet seviyesinde ve yerel seviyedeki temsili aracılığıyla uygulanır. Çin Komünist Partisi, Çin Halk Cumhuriyeti halkı arasında yer alan iç anlaşmazlıkları yönetmek ve izlemek için Dahili Referans kullanır. Sosyalist devletin yüce liderliğine Batı etkilerinin meydan okumasını önlemek amacıyla Şi-Li Yönetimi, Çin'deki ideolojik alan üzerinde daha sıkı kontroller uygulayan Dokuz Numaralı Belge'yi Çin Komünist Partisi üyeleri arasında dağıttırdı.

Çin'de küreselleşme, Çin toplumunun benimsediği yabancı ekonomik, sosyal ve kültürel etkileri ve bu işlemin tarihiyle ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Pakistan ilişkileri</span>

Çin-Pakistan ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ile Pakistan İslam Cumhuriyeti arasındaki tarihi ve mevcut ilişkileri kapsar. 1951 yılında Pakistan'ın Çin Cumhuriyeti (Tayvan)'ni tanımaya son verip ÇHC'ni resmen tanıyan ilk ülkelerden biri oldu ve her iki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler aynı senede kuruldu. Bu zamandan beri her iki ülke, pek yakın ve destekleyici bir özel ilişkinin muhafaza edilmesine büyük önem vermektedir. İki ülke düzenli olarak üst düzey ziyaretlerde bulunarak çeşitli anlaşmalar yapmıştır. ÇHC, Pakistan'a ekonomik, askeri ve teknik yardım sağlamıştır ve iki ülke birbirini yakın stratejik müttefik olarak algılamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Sırbistan ilişkileri</span>

Çin-Sırbistan ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ile Sırbistan Cumhuriyeti devletleri arasındaki ikili ilişkileri kapsar. İki ülke arasında ilişkiler, Yugoslavya SFC'nin 1 Ekim 1949 tarihinde ÇHC'ni tanımasından beri muhafaza edilmiştir; diplomatik ilişkiler de 2 Ocak 1955 tarihinde, her iki ülkenin dışişleri bakanları arasında diplomatik notların değiştirilmesiyle resmen kuruldu. Çin'in Belgrad'da bir büyükelçiliği var; Çin ayrıca Kasım 2006'dan beri Sırbistan Hükûmeti'nin rızasıyla Priştine'de bir temsilci ofis işletmektedir. Sırbistan'ın Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay'da bir genel konsolosluğu vardır. 2017 yılında Çin ile Sırbistan, birbirlerinin vatandaşları için vize muafiyeti uyguladı.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Ermenistan ilişkileri</span>

Çin-Ermenistan ilişkileri, Çin ile Ermenistan arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Çin Halk Cumhuriyeti ve Ermenistan Cumhuriyeti devletleri oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Gürcistan ilişkileri</span>

Çin-Gürcistan ilişkileri, Çin ile Gürcistan arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Çin Halk Cumhuriyeti ile Gürcistan devletleri 9 Haziran 1992 tarihinde diplomatik ilişkiler kurdular. Bu zamandan beri iki ülke arasındaki ilişkiler giderek ilerlemiş ve ağırlıklı olarak ekonomik işbirliğine odaklanmıştır. Tiflis'te Çin'in bir büyükelçiliği ve Pekin'de Gürcistan'ın bir büyükelçiliği vardır. 2017 yılında Çin, Gürcistan'ın en büyük dördüncü ticaret ortağı ve Gürcü şarabının en büyük ikinci pazarı konumundaydı. Gürcistan "Tek Çin politikası" konusunda taahhüt göstermiştir ve Çin Cumhuriyeti'ni (Tayvan) tanımamaya ek olarak Çin Cumhuriyeti pasaportunu geçerli bir giriş belgesi olarak da tanımamaktadır. Çin ise Abhazya ile Güney Osetya devletlerini tanımayı reddederek Gürcistan'ın toprak bütünlüğüne destek göstermiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Estonya ilişkileri</span>

Çin-Estonya ilişkileri, Çin ile Estonya arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ve Estonya Cumhuriyeti devletleri oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Belarus-Çin ilişkileri</span>

Belarus-Çin ilişkileri, Belarus ile Çin arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Belarus Cumhuriyeti ve Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) devletleri oluşturmaktadır. Belarus'un Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay, Guangzhou ve Çongçing şehirlerinde başkonsoloslukları vardır. ÇHC'nin Minsk'te işlettiği bir büyükelçiliği vardır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Ukrayna ilişkileri</span>

Çin-Ukrayna ilişkileri, Çin ile Ukrayna arasındaki hem tarihî hem de günümüzdeki ilişkileri kapsar. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ve SSCB sonrası kurulmuş Ukrayna devleti oluşturmaktadır. ÇHC ile Ukrayna, 4 Ocak 1992 tarihinde diplomatik ilişkilerin kurulduğunu duyurdu. Çin'in Kiev'de bir büyükelçiliği ve Odessa'da bir başkonsolosluğu var; Ukrayna'nın da Pekin'de bir büyükelçiliği ve Şanghay'da bir başkonsolosluğu vardır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Litvanya ilişkileri</span>

Çin-Litvayna ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti ile Litvanya Cumhuriyeti devletleri arasındaki ikili ilişkileri kapsar. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 14 Eylül 1991 tarihinde kuruldu. Çin'in Vilnius'ta bir maslahatgüzarı var; Litvanya ise Pekin'deki büyükelçiliğini 2021 yılı Aralık ayında kapattı. Bunun dışında Litvanya'nın Hong Kong'da oturan ve Hong Kong ile Makao özel idari bölgelerindeki temsilcisi olarak çalışan bir fahri konsolosu var.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Moldova ilişkileri</span>

Çin-Moldova ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ile Moldova Cumhuriyeti devletleri arasındaki ikili ilişkileri kapsar. Çin'in Kişinev'de, Moldova'nın da Pekin'de büyükelçiliği var.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Karadağ ilişkileri</span>

Çin-Karadağ ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ile Karadağ arasında sürdürülen ikili ilişkileri içerir. ÇHC 14 Haziran 2006 tarihinde Karadağ'ı resmen tanıdı. İki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler 7 Temmuz 2006 tarihinde kuruldu; o gün Çin'in Podgorica konsolosluğu bir büyükelçiliğe de dönüştürüldü. Karadağ'ın Pekin Büyükelçiliği 13 Kasım 2007 tarihinde kapılarını açtı.

<span class="mw-page-title-main">Avusturya-Çin ilişkileri</span>

Avusturya-Çin ilişkileri, Avusturya ile Çin arasında hem tarihî olarak sürdürülmüş hem de günümüzde sürdürülmeye devam eden ikili ilişkileri içerir. Günümüzde bu ilişkilerin taraflarını Avusturya Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) devletleri oluşturmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Arnavutluk-Çin ilişkileri</span> Arnavutluk ve Çin Halk Cumhuriyeti arasındaki ikili ilişkiler

Arnavutluk-Çin ilişkileri, tarihî olarak Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) arasındaki ikili ilişkileri içerirdi; günümüzde ise bu ilişkilerin taraflarını Arnavutluk Cumhuriyeti ile ÇHC devletleri oluşturmaktadır. Pekin'de Arnavutluk, Tiran'da ÇHC büyükelçilikleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Kuzey Makedonya ilişkileri</span>

Çin-Kuzey Makedonya ilişkileri, Çin ile Kuzey Makedonya arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Mevcut durumda Kuzey Makedonya, Tek Çin politikası uyarınca Çin Halk Cumhuriyeti'ni (ÇHC) tanımakta ve bununla resmî ilişkilerde bulunmaktadır; lâkin 1999 ile 2001 yılları arasında Kuzey Makedonya'nın ÇHC ile ilişkileri askıya alındı ve Kuzey Makedonya ÇHC'nin yerine Çin Cumhuriyeti'yle (Tayvan) ilişkiler sürdürdü. Bu iki yıllık dönem boyunca Kuzey Makedonya, Vatikan'ın yanı sıra Çin Cumhuriyeti'ni tanıyan tek iki Avrupa ülkesinden biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Çekya-Çin ilişkileri</span>

Çek Cumhuriyeti-Çin ilişkileri, Çekya ile Çin arasında farklı alanlarda sürdürülen ikili ilişkileri içerir. Çek Cumhuriyeti'nin Pekin'de büyükelçiliği ve Çengdu, Hong Kong ve Şanghay şehirlerinde başkonsoloslukları var; Çin'inse Prag'da bir büyükelçiliği var.

<span class="mw-page-title-main">Malavi-Türkiye ilişkileri</span>

Malavi-Türkiye ilişkileri, Malavi ve Türkiye arasındaki ikili ilişkilerdir. Zambiya'nın Lusaka kentindeki Türk büyükelçiliği Malavi'ye akreditedir. Aynı zamanda Almanya'nın Berlin kentindeki Malavi büyükelçiliği de Türkiye'ye akreditedir. Yakın zamanda Türkiye, Lilongwe'de büyükelçilik açmayı planlıyor.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Kenya ilişkileri</span> İkili ilişkiler

Çin-Kenya ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti ile Kenya ülkeleri arasındaki ikili ilişkileri kapsar. İki ülke arasındaki ilişkiler 1963'te kuruldu; bu ilişkiler 1967'de geçici bir süre için askıya alındı, lâkin 1978'te bunlar yeniden kuruldu. Bu zamandan beri, iki ülke arasındaki ekonomik ve yatırım anlaşmaları büyük oranda genişletildi ve Çin günümüzde Kenya'nın en büyük ticaret ortağıdır. Ticaret, yatırım ve Çin önderliğindeki altyapı projelerinin Kenya'nın kalkınmasına genel açıdan yarar getirmiş olması ve bunların her iki hükûmet tarafından "kazan kazan" işbirlikleri olarak nitelendirilmesine rağmen, hem yerel medya hem de yabancı gözlemciler, hem Kenya'nın Çin'den aldığı kredilerin olası sonuçlarını hem de Kenya ekonomisinin yabancı sermaye ve ürünlere bağımlılığını eleştirmiştir. Çin-Kenya ilişkileri bünyesindeki en büyük girişimlerden biri olan ve Çin finansmanlığı ile müteahhitlerin kullanımıyla Nairobi, Kenya, Uganda, Güney Sudan ve Ruanda arasında bağlantı oluşturması planlanan Standart Hat Açıklıklı Demiryolu projesi, finansal zorluklar, ihale sürecinin yasallığına ilişkin sorular ve Mombasa Limanı'nın sözde teminatlandırılması hakkında iddialar tarafından etkilenmiş ve bu nedenle daha fazla ihtilaf yaratmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Hindistan ilişkileri</span>

Çin-Hindistan ilişkileri, Çin Halk Cumhuriyeti ile Hindistan Cumhuriyeti devletleri arasında sürdürülen ikili ilişkilerdir. Binlerce sene öncesine dayanan bu ilişkiler, tarih boyunca barışçıl bir şekilde sürdürülmüştür, ancak modern çağda, özellikle de Çin Komünist Partisi'nin Çin'de iktidara gelmesinden beri, bu ilişki kimi zaman aksiliklere uğramıştır. İki ülke birbiriyle ekonomik işbirliği girişimlerinde bulunmaya çalışırken, sınır anlaşmazlıkları ile iki ülkede var olan ekonomik milliyetçilik eğilimleri, bu iki ülke arasında gerilim üretmiş unsurlar teşkil etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Çin-Güney Kore ilişkileri</span>

Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) ile Kore Cumhuriyeti arasındaki diplomatik ilişkiler 1992 yılında resmen kuruldu. Bundan önce, ÇHC, yalnızca Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti'ni, Güney Kore ise yalnızca Çin Cumhuriyeti'ni (Tayvan) tanırdı. Güney Kore, Çin Halk Cumhuriyeti ile ilişkiler kurmuş en son Asya ülkesidir. Son senelerde Çin ile Güney Kore, farklı alanlarda aralarındaki stratejik ve kooperatif ortaklıklarını arttırmaya ve üst düzey bir ilişki kurmaya çaba göstermiştir. Bilhassa ticaret, turizm ve çok kültürlülük, bu iki ülke arasındaki kooperatif ortaklığı güçlendirmekteki en önemli etkenleri teşkil etmiştir. Buna rağmen, tarihî, siyasî ve kültürel anlaşmazlıklar, Güney Kore ile Çin arasındaki ilişkiyi şekillendirmeye devam etmektedir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.