İçeriğe atla

Afganistan pasaportu

Afgan pasaportu
Afgan pasaportunun ön kapağı.
İlk yayınlanma tarihi1880
Veren kuruluş Afganistan
Belge türüPasaport
Uygunluk şartlarıAfganistan vatandaşlığı
Bitiş süresi5-10 yıl
Maliyet5,000-10,000 Afgani (AFN)[1]

Afgan pasaportu Pasaport Genel Müdürlüğü tarafından uluslararası seyahat amacıyla Afgan vatandaşlarına verilir. Geçerli bir Afgan kimlik kartına (Tazkira) sahip olan her kişi, her 5-10 yılda bir yenilenen bir Afgan pasaportu[2][3][4] için başvurabilir ve alabilir.[5]

Tarih

İlk Afganistan pasaportu 1880 yılında Emir Abdurrahman Han tarafından tanıtıldı.

Eylül 2011 tarihinde Dışişleri Bakanlığı, Afgan diplomatlar ve kamu görevlileri için makinede okunabilir iki tür pasaport çıkarılmaya başladı. Pasaportlar Birleşik Krallık'ta üretildi.[6][7] Yeni pasaport projesi, Avustralya hükûmeti ve Uluslararası Göç Örgütü'nün mali desteğiyle 2006 yılında başlatıldı.

Bilgisayarlı kimlik kartlarının verilmesinden sonra, Afgan hükûmeti, 120.900.000 dolarlık bir proje olan uluslararası standartta bilgisayarlı pasaport vermeyi 2013 yılı Ocak ayında başlatmayı planladı. Bu değişikliklerle, gelecek seçimlerde büyük dolandırıcılıklara karşı hükûmetin yolsuzluğu önlemeye yardımcı olması ve güvenlik durumunu iyileştirmesi bekleniyor.

2013 yılının Mart ayında, yeni uluslararası standart e-pasaport Afganistan'ın tüm vatandaşlarına tanıtıldı.[8] Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Janan Musazai'ye göre, "fotoğraf sayfasında, 16 güvenlik kodu bulunmaktadır."[6] Bilgisayarlı kimlik kartlarının ihracı da aynı ay içerisinde başlandı.[9] 2017 yılında yeni bir Afgan e-pasaportun maliyeti 5.000 Afgani idi (100 ABD Doları).[10] 10 yıllık pasaport için 10.000 AFN tutarında ücret gerekmektedir. Şu anda günde 10.000'e kadar Afgan pasaportu verilebilmektedir.[11] Bu sayının 15.000'e ulaşması bekleniyor.[12] Önceden, pasaportlar elle yazılmış olup; artık geçerli değildir.[13] Ocak 2016 itibarıyla yaklaşık bir milyon yeni bilgisayarlı Afgan pasaportu çıkarıldı.[14]

Pasaport dağıtım merkezleri Afganistan'ın birçok ilinde mevcuttur[15][16][17] ve bunların başlıcaları Kabil Eyaletindedir.[18] Kabil'de toplam dört farklı noktada pasaport dağıtımı yapıldığına inanılıyor.[19] Pasaport Genel Müdürlüğü, bir yılda 500.000 pasaport çıkardığını ve 4,2 milyarın üzerinde AFN işlem ücreti topladığını belirtti.[11][20][21] Pasaport, seyahat belgesi olmasının yanı sıra SIM kart satın almak, Western Union aracılığıyla para almak, banka hesabı açmak, ev kiralamak veya otellerde konaklamak için de kullanılabilir.[22]

Sıradan pasaportlar (diplomatik ya da hizmet pasaportu dışındakiler) Afgan elçilikleri ve yurt dışındaki konsolosluklar tarafından verilebilir.[23] 15 Ağustos 2021'de Kabil'in Düşüşü'nden sonra gelen bir duraklamanın ardından, Afganistan İslam Emirliği, uluslararası tanınırlığını koruyan ve eski hükûmet Afganistan İslam Cumhuriyeti'nin adını taşıyan pasaportların verilmesine o yılın sonundan önce yeniden başlandı.[24] Mart 2022'de Taliban'ın "Afganistan İslam Emirliği" adını taşıyan yeni bir tasarımı tanıttığı bildirilmiş olsa da,[25] Pasaport Dairesi müdür yardımcısı Shirshah Quarishi, Ağustos 2022'de yeni verilen pasaportların yeni bir tasarım taşımayacağını söyledi. Bu yeni tasarım, muhtemelen önceki rejimi tanımaya devam eden diğer ülkeler tarafından seyahat için kabul edilmelerini sağlamak amacıyla alınan bir karardı.[26]

Vize gereksinimleri

Henley Visa Kısıtlamaları Endeksinde Afganistan için yapılan araştırmaya göre Uluslararası seyahat kısıtlamaları söz konusu olduğunda, Afganistan en son sırada yer almıştır. Henley Vize Kısıtlamaları Endeksi 20 Temmuz 2022 raporuna göre Afganistan vatandaşları sınır kapısında vize alarak veya vizesiz yalnızca 27 ülkeye seyahat edebilmektedirler. Bu sebepten dolayı Afganistan vatandaşları Dünya'da seyahat özgürlüğü açısından 112. (en son) sırada yer almaktadır.[27] İktidardaki Afganistan İslam Emirliği uluslararası alanda tanınmadığı için, uluslararası seyahat için kabul edilen, eski uluslararası tanınmış hükûmet olan Afganistan İslam Cumhuriyeti'nin adını taşıyan pasaportlar vermeye devam ediyor. Ancak, 15 Ağustos 2021'de Kabil'in düşmesinin ardından Afganistan'daki birçok büyükelçiliğin kapatılması nedeniyle Afganistan'dan yabancı vize almak zordur.[24]

Yolsuzluk

Ağustos 2015'te, Afganistan'ın TOLOnews gazetesi bazı İran ve Pakistan vatandaşlarının sahte Afgan pasaportları elde ettiğini bildirdi.[28] Geçtiğimiz günlerde "yurtdışındaki bazı sahtecilerin pasaport kitapçıkları hazırlayıp bunları gizlice ülkeye soktukları ve halka dağıttıkları" bildirildi.[29][30][31] Ayrıca bazı kişilerin, hızlı bir şekilde Afgan pasaportu alabilmelerini sağlayan sahte acil tıbbi belgeler için yüzlerce ABD doları ödediği de bildirildi.[32]

Afganistan vatandaşlarının vizesiz ya da sınır kapısında vize alarak gidebildiği ülkeler

Kaynakça

  1. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; refworld.org isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  2. ^ "Passport office to verify paper ID cards of applicants". Pajhwok Afghan News. 10 Ağustos 2023. 15 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2023. 
  3. ^ "Online Application for Passport Resumes in Kabul". Khaama Press. 9 Nisan 2022. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  4. ^ "Passports to be issued only on e-ID cards". Pajhwok Afghan News. 10 Mart 2021. 5 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021. 
  5. ^ "Applicants above 15 to get 10-year passports". Pajhwok Afghan News. 18 Nisan 2022. 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023. 
  6. ^ a b Meer Agha Nasrat Samimi, (Ed.) (17 Eylül 2011). "Foreign ministry issues computerised passports". Pajhwok Afghan News (PAN). 10 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Aralık 2012. 
  7. ^ Ataullah Khpelwak, (Ed.) (18 Eylül 2011). "Foreign ministry issues computerised passports (Video)". Pajhwok Afghan News. 6 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ekim 2011. 
  8. ^ Ahmad Quraishi, (Ed.) (24 Mart 2013). "Machine-readable passport system put in place". Pajhwok Afghan News. 28 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2013. 
  9. ^ Ghulam Hussain Zakiri, (Ed.) (24 Şubat 2013). "14m Afghans to get computerised ID cards in a year". Pajhwok Afghan News. 6 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2013. 
  10. ^ Azizullah Hamdard, (Ed.) (5 Mart 2013). "Countrywide electronic passports soon". Pajhwok Afghan News. 5 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2014. 
  11. ^ a b "Over 500,000 Passports Issued Last Solar Year: Officials". TOLOnews. 2 Nisan 2023. 7 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2023. 
  12. ^ "15,000 Passports Distributed Each Day: Spokesman". TOLOnews. 9 Nisan 2023. 12 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2023. 
  13. ^ "Arşivlenmiş kopya". 26 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2019. 
  14. ^ "Afghanistan Launches Online Passport Application Service". TOLOnews. 14 Ocak 2016. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2021. 
  15. ^ "Thousands of People Rush Passport Department in Herat". TOLOnews. 25 Ağustos 2023. 26 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ağustos 2023. 
  16. ^ "Passport offices to open in another 14 provinces: IEA". Ariana News. 5 Aralık 2021. 28 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023. 
  17. ^ "Passport distribution begins in Baghlan as well". Pajhwok Afghan News. 6 Aralık 2021. 2 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023. 
  18. ^ "Passport Distribution Begins in Kabul, Other Provinces". TOLOnews. 2 Mart 2023. 6 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023. 
  19. ^ "Officials Say 4 Passport Distribution Centers Will Be Opened in Kabul". TOLOnews. 23 Ağustos 2022. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  20. ^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; TOLO-184564 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: )
  21. ^ "Passport Office generates over 4b afs revenue in a year". Pajhwok Afghan News. 23 Ağustos 2022. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  22. ^ "Only e-IDs or passports accepted for SIM card purchases". Ariana News. 19 Temmuz 2023. 17 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2023. 
  23. ^ "Passport Information". afghanemb-canada.net. Embassy of Afghanistan in Ottawa. 14 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2016. 
  24. ^ a b Amy Cheng; Haq Nawaz Khan (6 Ekim 2021). "Hundreds of Afghans gather outside passport office as Taliban resumes issuing travel documents". The Washington Post. 17 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Aralık 2021. 
  25. ^ "Afghan diplomats under pressure from Taliban regime". Agence France-Presse. France 24. 14 Mart 2022. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Nisan 2022. New passports issued in Kabul now refer to the country by the Taliban's name, the Islamic Emirate of Afghanistan 
  26. ^ Dawi, Akmal (24 Ağustos 2022). "Taliban Make Millions From Passports Issued to Fleeing Afghans". Voice of America. 7 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2023. 
  27. ^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 19 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2015. 
  28. ^ "Fraud in Passport Office Revealed After Iranian National Got Afghan Passport". TOLOnews. 22 Ağustos 2015. 28 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2021. It is now said many Iranians and Pakistanis seek out Afghan passports in order to get easier access to the UAE. 
  29. ^ "Officials: 3 Million Passport Booklets to Arrive in 2 Weeks". TOLOnews. 23 Mayıs 2022. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2022. 
  30. ^ "Group involved in printing fake passports arrested". Pajhwok Afghan News. 23 Mayıs 2022. 18 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2022. 
  31. ^ "Afghan passports up for grabs in black market". Pajhwok Afghan News. 17 Eylül 2021. 6 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2022. 
  32. ^ "Some people get passports on fake illness documents". Pajhwok Afghan News. 2 Ocak 2022. 2 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mart 2023. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Muhammed Ömer</span> Talibanın kurucusu ve eski lideri

Muhammed Ömer ya da Batı'da bilinen adıyla Molla Ömer, 1994 yılında Taliban'ı kuran Afgan militandır. 1996-2001 Afganistan İç Savaşı sırasında Taliban, Kuzey İttifakı ile savaşarak ülkenin büyük bölümünün kontrolünü ele geçirdi ve 1996 yılında Ömer'in Yüksek Lider olarak görev yapmaya başladığı Birinci İslam Emirliği'ni kurdu. El-Kaide'nin 11 Eylül saldırılarını gerçekleştirmesinden kısa bir süre sonra Taliban hükûmeti, Amerika'nın Afganistan'ı işgaliyle devrildi ve Ömer saklanmaya başladı. Amerika liderliğindeki koalisyon tarafından yakalanmadan başarıyla kaçtı ve 2013 yılında tüberkülozdan öldüğü bildirildi.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan İslam Cumhuriyeti</span> Afganistanda hüküm sürmüş eski bir devlet

Afganistan İslam Cumhuriyeti, Afganistan Savaşı sırasında 2004-2021 yılları arasında Afganistan'da var olan bir İslam cumhuriyetiydi. 2001'de ABD'nin Afganistan'ı işgal etmesinin ardından Taliban liderliğindeki Afganistan İslam Emirliği'nin ele geçirilmesi sonrası 2004 yılında kuruldu. 15 Ağustos 2021'de ülkenin büyük bölümünün kontrolü Afganistan İslam Emirliği'ne geçti. Afganistan'ın uluslararası olarak tanınan tek meşru devleti olduğu iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Türk pasaportu</span> Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının yurt dışına çıkmasını sağlayan resmî belge

Türk pasaportu, 15 Temmuz 1950 tarihli Pasaport Yasası uyarınca Türk vatandaşlarına yurtdışına seyahat etmeleri için verilir. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları da Türk pasaportu için başvuruda bulunabilirler. 1 Haziran 2010'dan bu yana verilen pasaportlar biyometriktir ve 10 yıla kadar geçerlidir.

<span class="mw-page-title-main">Amerika Birleşik Devletleri pasaportu</span> Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlarına uluslararası seyahatler için verilen resmî belge

Amerika Birleşik Devletleri pasaportu, Amerika Birleşik Devletleri vatandaşlarına seyahat etmek için verilen bir kitapçıktır.

<span class="mw-page-title-main">İngiliz pasaportu</span> Büyük Britanya vatandaşlarına yurt dışında seyahatleri için verilen belge

İngiliz pasaportu ya da Britanya pasaportu, Büyük Britanya vatandaşlarına yurt dışında seyahatleri için verilen belgedir.

<span class="mw-page-title-main">Avustralya pasaportu</span>

Avustralya pasaportu Avustralya Dışişleri ve Ticaret Bakanlığı (DFAT) Avustralya Pasaport Bürosu tarafından Avustralya Pasaport Yasası (2005) uyarınca düzenlenen seyahat belgeleri Avustralya vatandaşlarına verilir. Hem Avustralya'da hem de yurtdışında, pasaport hamilinin uluslararası seyahat etmesini sağlar. Avustralya vatandaşlarının diğer ülkelerden pasaport bulundurmalarına izin verilmektedir. 1988'den bu yana her yıl bir milyondan fazla Avustralya pasaportu çıkarıldı ve 2007'de 1,4 milyona ulaştı ve 2021 yılına kadar yılda 3 milyon öngörülen bir rakama ulaşacaktır.

<span class="mw-page-title-main">Çin pasaportu</span>

Çin pasaportu Uluslararası seyahat için Çin vatandaşlarına verilen seyahat belgesidir.

<span class="mw-page-title-main">Kâbil Uluslararası Havalimanı</span> Kâbilde yer alan uluslararası havalimanı

Kâbil Uluslararası Havalimanı veya eski ismiyle Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı (2014-2021), Afganistan'ın başkenti Kabil'deki uluslararası havalimanıdır. Khwaja Rawash Havalimanı ve Kabil Havalimanı olarak da bilinir. Ticari hava trafiğinin yanı sıra, ISAF'ın görev süresinin bir parçası olarak aynı zamanda bir askerî havalimanı olarak diğer NATO ülkeleri ve ABD tarafından kullanılmaktaydı. Şehir merkezine üç kilometre uzaklıktadır ve deniz seviyesinden yaklaşık 1.800 m yükseklikte yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Afgan Ulusal Polisi</span>

Afgan Ulusal Polisi Afganistan'da birincil ulusal polis gücüydü. Ülke genelinde tek bir kolluk kuvveti olarak hizmet vermekteydi. Afgan polis gücünün 18. yüzyılın başlarında Afgan milletinin kurulmasıyla birlikte oluşturuldu. Bismillah Khan Muhammedi başkanlığındaki Afganistan İçişleri Bakanlığı'nın sorumluluğu altındaydı.

<span class="mw-page-title-main">Trinidad ve Tobago pasaportu</span>

Trinidad ve Tobago pasaportu, Trinidad ve Tobago vatandaşlarına yurt dışı seyahatleri için verilen belgedir. Normal bir Trinidad ve Tobago pasaportunun geçerlilik süresi 5 yıldır.

<span class="mw-page-title-main">Singapur pasaportu</span> Singapur vatandaşlarına verilen pasaport

Singapur pasaportu, Singapur vatandaşlarına yurt dışı seyahatleri için verilen belgedir. Singapur pasaportu verildiği tarihten itibaren 5 yıl süreyle geçerlidir.

<span class="mw-page-title-main">Yemen pasaportu</span>

Yemen pasaportu, Uluslararası seyahat için Yemen vatandaşlarına verilen seyahat belgesidir. Yemen'in her yabancı konsolosluğu pasaport verememektedir.

Ulusal Güvenlik Müdürlüğü Afganistan Hükûmetinin iç istihbarat ve güvenlik servisiydi. Merkezi Kabil'deydi ve Afganistan'ın 34 ilinin tümünde saha ofisleri ve eğitim tesisleri vardı. Doğrudan başkana ve meclise karşı sorumluydu. Çoğunluğu ABD Department of Homeland Security tarafından ve geri kalanı NATO ülkeleri tarafından eğitilmiş, aktif olduğu dönemde tahmini olarak 15,000-30,000 personeli olduğu düşünülmüştür. Ulusal Güvenlik Müdürlüğü, Afgan Ulusal Güvenlik Güçlerinin (ANSF) bir parçasıydı.

Henley Pasaport Endeksi,, Vatandaşların seyahat özgürlüğüne göre ülkelerin dünya sıralamasıdır. 2005 yılında Henley & Partners Visa Restrictions Index (HVRI) olarak başladı ve Ocak 2018'de ismi değiştirilerek yeniden adlandırıldı. Site, pasaport sahiplerinin vizesiz seyahat edebilecekleri ülke sayısına göre dünyadaki 199 pasaportun bir sıralamasını sunmaktadır. Belirli bir pasaportun erişebileceği ülke sayısı, vizesiz 'puan' olur. Uluslararası Hava Taşımacılığı Birliği (IATA) ile işbirliği içinde ve küresel veritabanlarından resmi verilere dayanan Henley & Partners, 2006'dan bu yana dünyadaki tüm ülke ve bölgelerin vize düzenlemelerini analiz etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan'da turizm</span>

Afganistan turizm Bilgi ve Kültür Bakanlığı tarafından düzenlenir. Afganistan'da faaliyet gösteren en az 350 turizm şirketi bulunmaktadır. Turizm, onlarca yıllık savaşın ardından gelen 1978 Sevr Devrimi'nden önce zirvedeydi. Afganistan'a giriş için geçerli bir vize ve pasaport gerekmektedir. 1999'da Birleşmiş Milletler Kabil'de kalmanın günlük maliyetini 70 ABD doları olarak hesapladı.

<span class="mw-page-title-main">2021 Taliban saldırısı</span> Afganistandaki askeri saldırı

2021 Taliban saldırısı, Taliban ve müttefik militan grupların Afganistan İslam Cumhuriyeti ve müttefiklerine karşı 1 Mayıs 2021'de başlayan ve 15 Ağustos 2021'de Kabil'in Düşüşü ile biten büyük bir saldırıydı. Saldırı sonucunda Taliban ülkeyi ele geçirdi ve Afganistan İslam Emirliği'ni kurdu.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan başbakanı</span> Afganistan İslam Emirliğinin hükûmet başkanı

Afganistan başbakanı, resmi adıyla Afganistan İslam Emirliği başbakanı, Afganistan'ın hükûmet başkanıdır.

<span class="mw-page-title-main">Abdüsselam Hanefi</span>

Abdülselam Hanefi Afgan Özbek siyasi ve dini lideri, Taliban'ın üst düzey bir lideri, 2021'den beri Afganistan İslam Emirliği'nden Abdülgani Birader ve Abdul Kabir'in yanında ikinci bir başbakan yardımcısı ve Katar ofisindeki müzakere ekibinin merkezi bir üyesidir. Hanefi ayrıca Taliban hükûmetinde eğitim bakanı yardımcısı olarak görev yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Somaliland pasaportu</span>

Somaliland pasaportu, tanınmayan Somaliland ülkesinin vatandaşlarına uluslararası seyahat için verilen pasaporttur. İlk kez 1996 yılında pasaport, 2014 yılında ise yeni küresel standartlar ve Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü'nün gereklilikleri doğrultusunda biyometrik pasaport çıkarıldı. Tanınmayan bir pasaport olan yeni pasaport, sahtecilikle mücadelede daha iyi güvenlik ve büyük etkinlik sağlamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan'da nar üretimi</span>

Afganistan'da nar üretimi, ülkenin tarım ekonomisine önemli katkı sağlar. Muhtemelen antik çağlardan beri ülkede nar üretimi varlık göstermiştir. Nar, başta Kandehar, Helmend, Vardak, Gazne, Paktiya, Ferah, Kapisa ve Belh olmak üzere birçok ilde önemli bir mahsuldür ve binlerce kişinin geçim kaynağıdır