İçeriğe atla

Afganistan Ulusal Koalisyonu

Afganistan Ulusal Koalisyonu
ائتلاف ملی
Genel başkanAbdullah Abdullah
Kuruluş tarihi2010
Resmî renklerMavi
İnternet sitesi
Afganistan

Afganistan Ulusal Koalisyonu (Persçe: ائتلاف ملی‎, Etelaf-e Milli; daha önceden Değişim ve Umudun Koalisyonu olarak bilinirdi.) Liderliğini eski Afganistan dışişleri bakanı (2001-2005) olan ve 2009 başkanlık seçimlerinde Hamid Karzai'nin en büyük rakibi olan Abdullah Abdullah'ın yaptığı koalisyondu. Abdullah Abdullah, 11 Eylül saldırılarından 2 gün önce öldürülen Ahmet Şah Mesud'un yakın arkadaşıydı.

Afganistan Ulusal Cephesi'ne nispeten, Afganistan Ulusal Koalisyonu, Hamid Karzai hükûmetine karşı demokratik bir muhalefeti temsil ediyordu.

Koalisyon, Taliban'ın 15 Ağustos 2021'de Kabil'i ele geçirmesiyle sona erdi.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Afganistan</span> Batı, Orta ve Güney Asyanın birleştiği yerde bulunan devlet

Afganistan ya da resmî adıyla Afganistan İslam Emirliği, Orta Asya'nın güneyinde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Doğu ve güneyde Pakistan; batıda İran; kuzeyde Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan; kuzeydoğuda ise Çin ile komşudur. 652.000 km² yüz ölçümlü, kuzey ve güneydoğusunu düzlüklerin oluşturduğu dağlık bir ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Kâbil'dir. Yaklaşık 40 milyonluk nüfusunun çoğunluğunu Peştunlar, Tacikler, Hazaralar ve Özbekler oluşturur. Ülke, uluslararası alanda Afganistan İslam Cumhuriyeti olarak tanınmaktadır. ABD'nin Afganistan'dan çekilmesine akabinde gerçekleşen Taliban saldırıları ile 15 Ağustos 2021'de Taliban'ın başkent Kâbil'i ele geçirmesi sonucunda kurulmuş olup, yönetimin devri konusundaki tartışmalar ve görüşmeler devam etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Hamid Karzai</span> Afganistanlı siyasetçi

Hamid Karzai Peştun asıllı Afgan siyasetçi. Afganistan eski devlet başkanıdır. Taliban sonrası ilk devlet başkanıdır. 2001-2004 yılları arasında halk tarafından desteklenen Karzai, 2004 seçimleri sonrası dönemde yönetimde yolsuzluğun artması, ülke çapında Taliban ve El-Kaide militanların tekrar güç kazanmasıyla birlikte hem Karzai'nin hükûmetine karşı hem de ülkenin geleceğine karşı bir şüphe ve güvensizlik ortamı oluştu. 2009 yılı Kasım ayında bir kez daha devlet başkanı seçilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sibgatullah Müceddidi</span>

Sibgatullah Müceddidi, Sovyet-Afgan Savaşı'nın bitiminden ve Afganistan'da sosyalist rejimin yıkılmasından sonra kurulan Afganistan İslam Cumhuriyeti'nin ilk başkanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan İslam Cumhuriyeti</span> Afganistanda hüküm sürmüş eski bir devlet

Afganistan İslam Cumhuriyeti, Afganistan Savaşı sırasında 2004-2021 yılları arasında Afganistan'da var olan bir İslam cumhuriyetiydi. 2001'de ABD'nin Afganistan'ı işgal etmesinin ardından Taliban liderliğindeki Afganistan İslam Emirliği'nin ele geçirilmesi sonrası 2004 yılında kuruldu. 15 Ağustos 2021'de ülkenin büyük bölümünün kontrolü Afganistan İslam Emirliği'ne geçti. Afganistan'ın uluslararası olarak tanınan tek meşru devleti olduğu iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan-Türkiye ilişkileri</span>

Afganistan-Türkiye ilişkileri, Türkiye Cumhuriyeti'nin Afganistan İslam Emirliği'yle süregelen uluslararası politikalarını içerir.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Güvenlik Destek Gücü</span>

International Security Assistance Force ya da ISAF, Afganistan Savaşı sonrasında, NATO önderliğinde Afganistan'da kurulmuş; amacı güvenliği sağlamak ve insanî yardımlarda bulunmak olan örgüttür.

<span class="mw-page-title-main">Kâbil</span> Afganistanın başkenti

Kâbil, Afganistan'ın başkenti ve en büyük şehri.

<span class="mw-page-title-main">Kâbil Uluslararası Havalimanı</span> Kâbilde yer alan uluslararası havalimanı

Kâbil Uluslararası Havalimanı veya eski ismiyle Hamid Karzai Uluslararası Havalimanı (2014-2021), Afganistan'ın başkenti Kabil'deki uluslararası havalimanıdır. Khwaja Rawash Havalimanı ve Kabil Havalimanı olarak da bilinir. Ticari hava trafiğinin yanı sıra, ISAF'ın görev süresinin bir parçası olarak aynı zamanda bir askerî havalimanı olarak diğer NATO ülkeleri ve ABD tarafından kullanılmaktaydı. Şehir merkezine üç kilometre uzaklıktadır ve deniz seviyesinden yaklaşık 1.800 m yükseklikte yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Burhaneddin Rabbani</span> Tacik asıllı Afganistan eski devlet başkanı

Burhaneddin Rabbani, Taliban'ın 1996'da iktidara gelmesiyle fiilen devrilen; ama bu tarihten itibaren Taliban'ın 2001 yılında devrilmesine kadar geçen süreç boyunca Birleşmiş Milletler tarafından uluslararası alanda hukuken Afganistan'ın devlet başkanı olarak tanınan Tacik asıllı Afganistan eski devlet başkanı.

<span class="mw-page-title-main">Kerim Halili</span>

Kerim Halili, Afgan siyasetçi. Devlet Başkanı Hamid Karzai yönetiminde Afganistan'ın ikinci Başkan Yardımcısıydı. Halili, 2002 yılında Başkan Yardımcısı olarak ilk defa atandı ve 2004 yılında Hamid Karzai'nin eş çalışanı seçildi. 1989'dan beri Hazara Azınlık Vahdet Siyasi partisinin başlıca liderlerinden biri olmuştur.

Afganistan tarihi, yazılı olarak izleri bölgenin Ahameniş İmparatorluğu hakimiyeti altında olduğu MÖ 500'lü yıllara kadar süren bir tarihtir fakat MÖ 3000 ile 2000 yılları arasında topraklarında ileri düzeyde kentleşmiş bir kültürün var olduğuna dair kanıtlar da bulunmaktadır. Büyük İskender ve ordusu, Gaugamela Savaşı'nda Pers İmparatorluğu'nu yenilgiye uğrattıktan sonra MÖ 330 yılında Afganistan'a ulaştı. Greko-Baktrialılar, Mauryalılar, Kabil Şahiler, Kuşanlar, Seferîler, Samanîler, Gazneliler, Gurlular, Timurlar, Babürler, Hotakîler ve Dürraniler dahil birçok güçlü krallık, günümüz Afganistan topraklarında başkentler kurdular.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Geçiş Yönetimi</span>

Afganistan Geçiş Yönetimi (AGY), Afganistan'da Haziran 2002'de oluşturulan geçici yönetimin adı. 2001 yılındaki Bonn Konferansı'nın ardından kurulan Afganistan Geçici Yönetimi'nin yerine gelmiştir. 2004'te yapılan seçimlerle birlikte Afganistan İslam Cumhuriyeti kurulmuş ve AGY'nin görevi sona ermiştir. Hamid Karzai devlet başkanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Abdullah Abdullah</span> Afgan politikacı

Abdullah Abdullah, Afgan politikacı ve hekim. Afganistan İcra Kurulu Başkanı'ydı. Bir danışman olarak Eylül 2001'de öldürülen "Panjşir Aslanı" olarak bilinen Kuzey İttifakı lideri ve komutanı Ahmet Şah Mesud'un yakın arkadaşıydı. Abdullah, Taliban rejiminin yıkılmasından sonra, 2001-2005 yılları arası Afganistan Dışişleri Bakanı olarak görev yaptı. Taliban ile Afganlar arası barış görüşmelerine liderlik etmesi beklenen Ulusal Uzlaşma Yüksek Konseyi'ne (HCNR) liderlik etmiştir.

Hakikat ve Adalet Partisi veya Hezb-e-Haq-wa-Edalat, Afganistan'daki merkez bir siyasi partidir. 2011'de kuruldu ve içerisinde Hamid Karzai hükûmetine karşı birçok muhalifi barındırır. Ayrıca çokkültürlüdür ve içerisinde Peştunları, Tacikleri, Özbekleri ve Hazaraları barındırır. Liderlik konseyi tarafından yönetilmesine rağmen en baskın üyesi ve partinin seçimlerdeki muhtemel adayı eski içişleri bakanı Muhammed Hanif Atmar'dır.

Afgan Sosyal Demokrat Partisi, daha çok Afgan Mellat adıyla bilinir, Afganistan'da Peştun milliyetçisi bir partidir. Parti yönetimi kendilerini sosyal demokrat olarak tanımlar ancak parti Sosyalist Enternasyonal tarafından tanınmamıştır. Partinin şu anki lideri 3 Ekim 2012'de gerçekleştirilen 6. parti kongresinde başkan seçilen Stanagul Şerzad'dır.

Loya Jirga, Afgan Ulusal Meclisi. Aşiretlerin temsilcilerinden oluşan ve yüzlerce yıllık geçmişi olan meclis, Peştu, Tacik, Hazara, Türkmen ve Özbeklerin aynı ortamda buluşmasını sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan Ulusal Kongresi Partisi</span>

Afganistan Ulusal Kongre Partisi, bir liberal, seküler, etnik çoğulcu Afganistan siyasi partisidir. Bu parti 2004 yılında kurulmuş ve İran tarafından desteklenmiştir. Yalnızca ana muhalefet partisi olan silahlı bir gruba bağlı değildir. Bu partinin lideri Latīf Pedrām komünist, İslamcı ve Taliban rejimleri. Pedram ayrıca Hamid Karzai hükûmetinin bir eleştirmeni. Parti genel başkanı Pedram'ın Afganistan'ın 2004 başkanlık seçimi adayı olduğu gibi Beşinci en çok oy. Afganistan'daki diğer siyasi partilerin aksine, Afganistan Ulusal Kongresi sağlam ve birleşmiş durumdadır.

<span class="mw-page-title-main">Afganistan cumhurbaşkanı</span> Afganistan İslam Cumhuriyetinin devlet ve hükûmet başkanı (2004-2021)

Afganistan İslam Cumhuriyeti cumhurbaşkanı, anayasal olarak Afganistan İslam Cumhuriyeti'nin (2004-2021) devlet ve hükûmet başkanı ve Afganistan Silahlı Kuvvetleri başkomutanıydı.

Abdullah Şah, Afgan seri katildir. Kâbil'de eşi dahil 20'den fazla kişiyi öldürmekten suçlu bulundu. İdamı, 2001'in sonlarında Taliban'ın düşüşünden bu yana Afganistan'daki ilk infaz oldu.

<span class="mw-page-title-main">NATO-Türkiye ilişkileri</span>

NATO-Türkiye ilişkileri, Türkiye'nin, NATO üyesi olmak için girdiği Kore Savaşı ile 1952 yılında başlamıştır.