İslamcılık, modern devlet ve devletçiklerin anayasal, ekonomik ve yargısal olarak, bu kesimde canlanma ya da otantikliğe dönüş olarak algılanan İslami uygulamalarla yeniden kurulması gerektiğini öne süren siyasi ideolojidir. Bu akımlardaki hakim anlayış Emr-i bi'l ma'rûf ve nehy-i anil münker'in yerine getirilmesidir. Siyasal İslam'ın Seyyid Kutub ve Mevdudî gibi köktendinci öncüleri "Allah'ın sistemi" olarak gördükleri şeriata dayanmayan güç sahipleri olarak tanımladıkları tağuta isyanı tevhidin ön şartı olarak sundular.
İslami Davet Partisi veya İslami Çağrı Partisi, Irak'taki siyasi partilerden biridir. Irak Yüksek İslam Konseyi ile birlikte Şii Birleşik Irak İttifakı'nın iki ana partisidir. Ocak 2005 Irak seçimlerinde ve daha uzun vadeli Aralık 2005 seçimlerinde mecliste çok sayıda sandalye kazandı. Parti, İran-Irak Savaşı sırasında ve İran Devrimi'nde Ayetullah Ruhullah Humeyni'yi destekledi. Hala İran ile olan ideolojik farklılıklara rağmen Tahran'dan mali destek almaktadır.
Irak İslam Yüksek Konseyi veya eski adıyla Irak İslam Devrim Yüksek Konseyi Irak'ta faaliyet gösteren siyasi bir parti. Geleneksek destekçileri Şii görüşüne sahip çıkanlardır. Konseyin lideri 2003 yılı Ağustos ayında suikast sonucu öldürülene dek Ayetullah Muhammed Bekir el-Hakim'di. Ondan sonra kardeşi Abdül Aziz el-Hakim, onun ölümünden sonra ise Abdül Aziz el-Hakim'in oğlu Ammar el-Hakim konsey liderliğinde geçmiştir. Parti 2010 Irak parlamento seçimlerine dek Irak'taki en büyük ve etkili siyasi parti olmuştur.
Muhammed Necibullah Ahmedzai, 1987-1992 yılları arasında Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nin devlet başkanı.
Serdar Muhammed Davud Han, Paştun asıllı Afgan siyasetçi. 1973-1978 arasında Afganistan devlet başkanıydı. Davud Han, reformist politikaları ile bilinmektedir, özellikle kadın hakları ile ilgili gerçekleştirdiği iki adet beş yıllık "modernizasyon planları" olmuştur.
Aymak, Türkçe ve Moğolcada kullanılan bölge ve toplumu ifade eder terim.
Hizb-i İslami, "İslam Partisi" anlamına gelir. Çoğunlukla Afganistan'daki komünist yönetimle ve SSCB ile olan savaşları ile bilinir. Gulbeddin Hikmetyar tarafından kurulmuş ve yönetilmiştir. 1975 yılında Afganistan'da kurulmuştur. 1969'da komünizme karşı savaşmak amacıyla Kâbil'de Kâbil Üniversitesi'nden bir grup öğretmen ve öğrencinin kurduğu "Müslüman Gençlik" organizasyonunun çatısı altında büyümüştür. Parti Peştun milliyeti içerisinde büyümüştür. İdeolojisini Müslüman Kardeşler, Ebu'l A'lâ el-Mevdudî ve Pakistan İslam Cemaati'nden almıştır.
Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi (RSDİP) II. Kongresi 30 Temmuz-23 Ağustos 1903 tarihinde Belçika'nın başkenti Brüksel'de başladı ve 6 Ağustos tarihine kadar burada devam etti. Belçika hükûmetine, Rusya Büyükelçiliği'nden yapılan baskılar neticesinde, Belçika polisi delegeleri zorla ülkeden çıkarttı. Londra'ya geçen delegeler, Kongre'yi bu şehirde tamamladılar. İlk kongrede kuruluşu ilan edilen Marksist Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi'ne nihai şekli bu kongrede verildi.
Afgan Sosyal Demokrat Partisi, daha çok Afgan Mellat adıyla bilinir, Afganistan'da Peştun milliyetçisi bir partidir. Parti yönetimi kendilerini sosyal demokrat olarak tanımlar ancak parti Sosyalist Enternasyonal tarafından tanınmamıştır. Partinin şu anki lideri 3 Ekim 2012'de gerçekleştirilen 6. parti kongresinde başkan seçilen Stanagul Şerzad'dır.
Cem'iyyet-i İslâmî, Afganistan'da Müslüman bir siyasî partidir. Cem'iyyet-i İslâmî Farsçada "İslâm Cemiyeti" anlamına gelmektedir. Partinin çoğunluğu Kuzey ve Batı Afganistan'daki Taciklerdir. Parti; şeriat üzerine temellendirilmiş komüniteryenizm ideolojisine sahiptir ve kısmen ilerici (terakkîperver) olarak kabul edilir. Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi ve Afganistan İç Savaşı sırasında Cem'iyyet-i İslâmî en güçlü mücâhid gruplardan biriydi. Eski Afganistan devlet başkanı Burhâneddîn Rabbânî 1968'den 2011'e kadar partiye liderlik etti.
Afganistan İslami Birlik Partisi, Afganistan'daki tüm üyeleri ve destekçileri Hazaralar olan Hazara siyasi partilerinden biridir.
Afganistan Halkının İslami Birlik Partisi Afganistan'da Afganistan İslami Birlik Partisi'nde yaşanan ayrılıklardan sonra kurulan bir siyasi partidir. Liderliğini Muhammed Mohaqiq yapmaktadır. Parti 2004'te Mohaqiq, Planlama Bakanlığı'ndaki görevinden istifa ettikten sonra kuruldu. Hükûmetten ve Afganistan İslami Birlik Partisi'nden istifa ettiğini açıkladıktan sonra Mohaqiq, Afganistan Halkının İslami Birlik Partisi'nin kuruluşunu ve 2004 başkanlık seçimlerinde aday olduğunu duyurdu. Partiyi kurmasına rağmen Mohaqiq Hazara milliyetçi platformunda bağımsız olarak seçim kampanyaları düzenledi. Diğer birçok aday gibi Mohaqiq'da "halkın adamı" imajını vurguladı ve halkın çıkarı için savaşacağına dair söz verdi. Başkan Karzai'nin yanında başkan yardımcısı olarak görev yapan Afganistan İslami Birlik Partisi lideri Karim Khalili'ye rağmen Mohaqiq Hazara halkının oylarının büyük çoğunluğunu aldı.
Afganistan Savaşı, Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin 27-28 Nisan 1978'de gerçekleştirdiği Sevr Devrimi ile Afganistan Cumhuriyeti'nin yıkılıp Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulması sonrasında, kurulan hükûmete karşı olan kesimin ayaklanmasıyla başlayan ve devam eden iç savaş. Savaşın evreleri şunlardır:
- Sevr Devrimi Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin, cumhurbaşkanı Muhammed Davud Han'ın başkanlığındaki Afganistan Cumhuriyeti hükûmetini devirmesiyle başladı. Daha sonra SSCB ile müttefik, komünist bir yönetim olan Afganistan Demokratik Halk Cumhuriyeti'i kuruldu.
- Sovyet-Afgan Savaşı 1979 yılında başlayan ve 1989 yılında son Sovyet askerinin ülkeyi terk etmesiyle sona eren Afgan Savaşlarının ilk aşaması. Sovyet Ordusu, Afganistan Demokratik Halk Partisinin müdahale daveti üzerine Afganistan'ı işgale başladı. Ulusal Ordu ittifakı(Alman Demokratik Cumhuriyeti'nin fonlaması) ile birlikte Sovyet birliklerini çoğunlukla Amerika Birleşik Devletleri, Birleşik Krallık, Pakistan, Suudi Arabistan, Mısır, Çin Halk Cumhuriyeti ve Federal Almanya Cumhuriyeti tarafından desteklenen Afgan Mücahitlerine karşı savaştı. Sovyetler Birliği sonunda 1989'da birliklerinin ülkeden ayrılmasını kabul etti ve geri çekti.
- Afganistan İç Savaşı (1989-1992) Sovyetlerin çekilmesinin hemen ardından hükûmet ve mücahitler arasında Sovyet birlikleri olmadan devam eden savaş. Sovyetler Birliği çekilmesine rağmen Afgan hükûmetini mücadelesinde mali ve askeri olarak desteklemeye devam etti ve aynı şekilde isyancı gruplar ABD ve Pakistan'dan destek almaya devam etti. Sovyet destekli Afgan hükûmeti 1992'de Kabil'in düşüşüne kadar hayatta kaldı. Savaş sonu Afganistan İslam Devleti ilan edildi.
- Afganistan İç Savaşı (1992-1996) Kabil'in alınmasından sonra Mücahit gruplar arasındaki iç çekişme Afganistan'ı tam gaz yeni bir savaşın eşiğine getirmiştir. Şiddetli savaşlar şehri ele geçiren farklı kuvvetler arasında meydana geldi ve şehir bu kuvvetler tarafından büyük bombardımanlara maruz kaldı. Bu tarafların her biri; Afganistan'da nüfuz arayan Pakistan, İran veya Suudi Arabistan gibi birçok dış güç tarafından desteklendi. Bu çatışma, Pakistan tarafından desteklenen ve Arap ülkelerinden birkaç bin El Kaide savaşçısı tarafından desteklenen nispeten yeni bir milis grup olan Taliban'ın Kabil'i ele geçirmesinin ardından 1996'da sona erdi.
- Afganistan İç Savaşı (1996-2001) Taliban'ın Kabil'i ele geçirmesinin ardından acilen başlayan Afgan İç Savaşı'nın üçüncü evresidir. Savaş Taliban ve ilan ettiği Afganistan İslam Emirliği ile Kuzey İttifakı arasında geçmiştir. Bu dönem boyunca, Kuzey İttifakı çoğunlukla savunmada savaştığından Taliban ülkenin neredeyse tamamını kontrol etti. İttifak lideri; Penşir Aslanı olarak anılan Ahmed Şah Mesud, 9 Eylül 2001'de El Kaide üyeleri tarafından öldürüldü.
- Afganistan Savaşı (2001-2021) ABD'nin 11 Eylül saldırılarının zanlıları olan El kaide üyelerini barındırması ve oluşumun lideri Osama bin Ladin'i kanıtsız iade etmeyi reddetmesi üzerine Taliban'ı iktidardan düşürmek adına Afganistan'ı işgale girişmesiyle başlayan; Afgan savaşlarının 7 Ekim 2001'de başlayan son evresi. ABD'nin Afganistan'dan çekileceğini açıklaması üzerine Taliban 5 günde ülkenin yoğun bir kısmını kontrolü altına almış ve sonunda 15 Ağustos 2021 tarihinde Kabil'i düşürmüştür.
İslami köktendincilik veya radikal İslamcılık, İslam dininin temellerine dönmek anlamına gelen, dinin temel elemanlarını sosyal hayata egemen kılmak amacındaki hareketlere verilen ad. Başlangıçta modern mevcut ideolojilere karşı alternatif bir sistem oluşturma amacı taşırken, akımların liderleri tarafından dinsel anlayışın gerektirdiğine inanılan sosyal hayatı şiddet uygulayarak diğerlerine kabul ettirmek biçimine dönüşmüştür. Günümüz toplumlarında olumsuz bir imaj yaratmış ve tutuculuk, kültürel gerilik, bağnazlık, hoşgörüsüzlük, temel insan haklarını yok saymak ve dışlayıcılıkla özdeşleştirilmiştir.
Aşağıda, İslami demokrasi sistemi altında çeşitli yaklaşımlarda İslam kimliği veya siyasi İslam'ı savunan siyasi partilerin listeleri bulunmaktadır. İslami demokrasi, İslami ilkeleri demokratik bir çerçeve içinde kamu politikasına uygulamayı amaçlayan politik bir ideolojiye atıfta bulunur. Listeler ideolojik bağlılığa göre sınıflandırılmış ve ülkeye göre sıralanmıştır.
Bu makale Afganistan'daki siyasi partileri listeler.
Hizb-i İslami Gulbeddin Türkçe adıyla İslam Partisi 1975 yılında kurulmuş,askeri kolu olan bir siyasi partidir. Sovyet-Afgan Savaşı sırasında Mücahid gruplarla birlikte Sovyetler Birliği ve Afganistan Demokratik Cumhuriyeti'ne karşı savaşmıştır. ABD işgali sürecinde ABD karşısında zaman zaman Taliban safında savaşmıştır. Hizb-i İslami'nin 2 ye bölünmesi sonrası Gulbeddin Hikmetyar liderliğinde kurulmuştur. Sovyet-Afgan Savaşı'nda Amerika Birleşik Devletleri tarafından desteklense de sonrasında ABD ile savaş haline girmişlerdir. İslamcı ve Aşırı sağ bir çizgide kurulmuştur, 2016 yılında askeri faaliyetleri son bularak sadece siyasi bir parti haline gelmiştir.
Afganistan İç Savaşı, 14 Kasım 1928'den 13 Ekim 1929'a kadar süren savaştı. Habibullāh Kalakāni komutasındaki Sakkavist (Sakāwīhā) kuvvetleri, Afganistan Krallığı'ndaki çeşitli muhalif kabilelere ve rakip hükümdarlara karşı savaştı, bunlar arasında Muhammed Nadir Han sonunda baskın bir rol elde etti. 17 Ocak 1929'da Kabil'in ele geçirilmesi ve Emanullah Han'ın yenilmesi veya 3 Haziran'da Kandehar'ın ele geçirilmesi gibi erken başarılara rağmen, Sakkavistler sonunda 13 Ekim 1929'da Nadir Han liderliğindeki Sakkavist karşıtı güçler tarafından yönetimden indirildi ve Nadir'in 3 Kasım 1933'teki suikastine kadar hüküm süren Afganistan Kralı olarak yükselişine yol açtı.
Sakkavistler, Afganistan Krallığı'nda 1924'ten 1931'e kadar aktif olan silahlı bir gruptu. Habibullāh Kalakāni tarafından yönetildiler ve Ocak 1929'da Afganistan Emirliği'ni kurarak Afganistan'ın başkenti Kabil'in kontrolünü ele geçirmeyi başardılar. Afganistan İç Savaşı'ndaki (1928-1929) askeri gerilemelerin ardından, Ekim 1929'da başkentten kovuldular. Sakkavist faaliyetleri 1931'de sona erdi.
Müslüman Halk Cumhuriyeti Partisi veya İslam Halkın Cumhuriyetçi Partisi, Şii din adamı ve Azerbaycan Türkü olan Ayetullah Şeriatmadari ile bağlantılı kısa ömürlü bir partidir. Parti, İslam devrimi sırasında, yani 1979'da, İslamcı ve teokratik İslami Cumhuriyetçi Parti'ye karşı daha ılımlı ve liberal özellikler üzerine inşa edildi.
