Afganistan ya da resmî adıyla Afganistan İslam Emirliği, Orta Asya'nın güneyinde denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Doğu ve güneyde Pakistan; batıda İran; kuzeyde Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan; kuzeydoğuda ise Çin ile komşudur. 652.000 km² yüz ölçümlü, kuzey ve güneydoğusunu düzlüklerin oluşturduğu dağlık bir ülkedir. Başkenti ve en büyük şehri Kâbil'dir. Yaklaşık 40 milyonluk nüfusunun çoğunluğunu Peştunlar, Tacikler, Hazaralar ve Özbekler oluşturur. Ülke, uluslararası alanda Afganistan İslam Cumhuriyeti olarak tanınmaktadır. ABD'nin Afganistan'dan çekilmesine akabinde gerçekleşen Taliban saldırıları ile 15 Ağustos 2021'de Taliban'ın başkent Kâbil'i ele geçirmesi sonucunda kurulmuş olup, yönetimin devri konusundaki tartışmalar ve görüşmeler devam etmektedir.
Özbekçe veya Özbek Türkçesi, Özbekistan'ın resmî dilidir. Türk dillerinin içerisinde sınıflanan Karluk grubuna bağlı bir dil ve tarihî Çağataycanın çağdaş devamı olan Türk yazı dillerinden biridir.
Özbekler, Batı Türkistan'da Harezm'den Fergana'ya kadar uzanan bölgede yaşayan ve Orta Asya'daki en kalabalık Türk halkıdır. Özbeklerle ilgili tarihî kaynaklarda "Türk" ve "Sart" şeklinde adlandırıldıkları da görülmektedir.
Tacikistan, resmî adıyla Tacikistan Cumhuriyeti, 143.100 km2 yüzölçümü ve 9.537.645 kişilik tahmini nüfusu ile Orta Asya'da denize çıkışı olmayan bir ülkedir. Komşuları güneyde Afganistan, batıda Özbekistan, kuzeyde Kırgızistan ve doğuda Çin'dir. Resmî dil, en büyük etnik grup olan Tacikler'in anadili olan Tacikçe'dir. Tacik halkının geleneksel anavatanları, günümüz Tacikistan'ının yanı sıra Afganistan ve Özbekistan'ın bazı kısımlarını içerir. Ülke başkanlık sistemiyle yönetilmekte olup, seküler bir yapıya sahiptir. Başkent ve en büyük şehir Duşanbe'dir.
Afganlar, Afganistan'ın vatandaşlarına verilen addır. Ancak, "Afgan" sözcüğü belirli bir etnik grubu tanımlamaz, Peştunlar Afganistan'ın en büyük etnik grubu olup nüfusun %42'sini oluştururlar. Tacikler %27, Hazaralar %9, Özbekler %9, Aymaklar %4, Türkmenler %3, Beluciler %2 oranında yer alırlar. Peştuca ve Farsçanın Dari lehçesi Afganistan'da en çok konuşulan diller olup ülkedeki iki resmî dildir.
Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi, 1898'de kurulan, Rusya'nın ilk Marksist partisi. Daha sonra Bolşevik ve Menşevik olmak üzere ikiye bölünmüştür.
Basmacı Hareketi, Özbeklerin Sovyet yönetimine karşı Orta Asya'da 1917'de başlattığı ve aralıklı olarak 1934'e değin sürdürdükleri ayaklanma hareketi.
Keysar ilçesi, Afganistan'ın Faryab Vilayeti'ne bağlı olan 15 ilçeden birisidir.
Hizb-i İslami, "İslam Partisi" anlamına gelir. Çoğunlukla Afganistan'daki komünist yönetimle ve SSCB ile olan savaşları ile bilinir. Gulbeddin Hikmetyar tarafından kurulmuş ve yönetilmiştir. 1975 yılında Afganistan'da kurulmuştur. 1969'da komünizme karşı savaşmak amacıyla Kâbil'de Kâbil Üniversitesi'nden bir grup öğretmen ve öğrencinin kurduğu "Müslüman Gençlik" organizasyonunun çatısı altında büyümüştür. Parti Peştun milliyeti içerisinde büyümüştür. İdeolojisini Müslüman Kardeşler, Ebu'l A'lâ el-Mevdudî ve Pakistan İslam Cemaati'nden almıştır.
Besic-i Milli alternatif olarak Afganistan Yeşil Akımı Afganistan'da eski Afgan İstihbarat bakanı Emrullah Salih'in (2004-2010) kurduğu siyasi partidir. Basej-e Milli, Salih birkaç Afgan eyaletindeki kasabaları ve şehirleri ziyaret edip oralarda demokrasi lehine, reform yanlısı ve Taliban karşıtı görüşlerini yansıtınca taban hareketi olarak başladı. Mayıs 2011'de 20.000 Salih taraftarı başkent Kabil'de Anti-Taliban gösterilerde yer aldı.
Hakikat ve Adalet Partisi veya Hezb-e-Haq-wa-Edalat, Afganistan'daki merkez bir siyasi partidir. 2011'de kuruldu ve içerisinde Hamid Karzai hükûmetine karşı birçok muhalifi barındırır. Ayrıca çokkültürlüdür ve içerisinde Peştunları, Tacikleri, Özbekleri ve Hazaraları barındırır. Liderlik konseyi tarafından yönetilmesine rağmen en baskın üyesi ve partinin seçimlerdeki muhtemel adayı eski içişleri bakanı Muhammed Hanif Atmar'dır.
Cem'iyyet-i İslâmî, Afganistan'da Müslüman bir siyasî partidir. Cem'iyyet-i İslâmî Farsçada "İslâm Cemiyeti" anlamına gelmektedir. Partinin çoğunluğu Kuzey ve Batı Afganistan'daki Taciklerdir. Parti; şeriat üzerine temellendirilmiş komüniteryenizm ideolojisine sahiptir ve kısmen ilerici (terakkîperver) olarak kabul edilir. Sovyetler Birliği'nin Afganistan'a müdahalesi ve Afganistan İç Savaşı sırasında Cem'iyyet-i İslâmî en güçlü mücâhid gruplardan biriydi. Eski Afganistan devlet başkanı Burhâneddîn Rabbânî 1968'den 2011'e kadar partiye liderlik etti.
Afganistan İslami Birlik Partisi, Afganistan'daki tüm üyeleri ve destekçileri Hazaralar olan Hazara siyasi partilerinden biridir.
Afganistan Ulusal İslami Birlik Partisi Afganistan'da Muhammad Akbari'nin liderliğini yaptığı bir siyasi partidir. Akbari, Taliban'dan Hazara bölgesinin kontrolü teklifini alınca Afganistan İslami Birlik Partisinden ayrıldı.
Afganistan Krallığı, Güney ve Orta Asya'da 1926'da Afganistan Emirliği'nin halefi olarak kurulan bir anayasal monarşiydi. Tahta çıktıktan yedi yıl sonra ilk kralı Emanullah Han tarafından emirliğin krallığa dönüşümü ilan edildi. Monarşi, 1973 Afganistan Darbesi'yle birlikte sona erdi.
Afganistan, resmi adı Afganistan Demokratik Cumhuriyeti, 1987'den sonra Afganistan Cumhuriyeti, Afganistan'da 1978-1992 yılları arasında, sosyalist Afganistan Demokratik Halk Partisi'nin (ADHP) yönetimde olduğu dönemi kapsar.
Bu makale Afganistan'daki siyasi partileri listeler.
Afganistan'daki Türkler, günümüz Afganistan'ında yaşayan Türk halkıdır. Başlıca etnik kökenler Afganistan Kızılbaşları, Özbekler, Kırgızlar, Türkmenler ve Hazaralardır. Kızılbaşlar, Afganistan'daki Afşar ve Dürrani yönetimi sırasında yüksek devlet işlerinde çalıştıkları için Afganistan'a geldiler. Ama aynı zamanda, özellikle Timur Şah Dürrani Peştun aşiretlerine bağımlılıktan kurtulmak istediğinde ordunun bir bölümünü Kızılbaşlardan oluşturdu ve ordusunu 12.000 Kızılbaş askeri kadar genişletti. 12.000 Kızılbaş askeri tarafından. Zaman Şah Dürrani'nin süvarileri, çoğunluğu Kızılbaş olan 100.000 kişiden oluşuyordu. Bugün Kabil, Mezar-ı Şerif ve Kandehar gibi büyük şehirlerde yaşıyorlar. Şu anda dil olarak çoğunlukla Farsça konuşuyorlar, ancak bazı bölgelerde Kandehar'da olduğu gibi Peştuca da konuşuyorlar. Orta Asya'daki etnik muadilleriyle aynı dili konuşuyorlar. Buna ek olarak Kırgızlar Afganistan'ın Vahan Koridoru'na yerleştiler ve orada gerçekten tecrit edildiler. Onların sayısı 2003'te 1130'du, tümü Kuzeydoğu Afganistan'ın Bedahşan Vilayeti'ndeki Doğu Vahan Bölgesi'nde yaşıyordu. Hâlâ göçebe bir hayat sürdürüyorlar ve bir han veya tegin tarafından yönetiliyorlar. Kuzey Afganistan'da Türkiye ile Özbek halkı arasında bazı ekonomik bağlar var ve ülkenin doğusunda, Vardak'ta Türk polis eğitmenleri var.
Özbek pilavı, bir çeşit pirinç pilavıdır. Afganistan, Özbekistan, Türkmenistan, Kazakistan, Tacikistan, Kırgızistan’da yapılır. Pirince et ile birlikte çeşitli baharatlar, sebzeler, meyveler veya yemişlerin eklenmesi ile yapılır. Türkiye'de Afyonkarahisar mutfağında yapılmaktadır.
Hizb-i İslami Halis, Muhammed Yunus Halis tarafından kurulan Afgan siyasi eski Mücahit hareketi.
