Aeginetes
Aeginetes, Eski Yunanca Αιγινήτης, veya Aeginetis Anadolu’nun kuzeyinde, Karadeniz kıyısında, Eski Paphlagonia, günümüz Kastamonu ili Bozkurt ilçesi sınırları içinde, yer alan İlişi Köyünün antik dönemlerdeki adıdır.[1] Greenwich K.41 58 48 D.33 58 13 koordinatları üzerinde, konum olarak aynı adı taşıyan akarsuyun denize aktığı yerdedir. D’Anville, Aeginetes adındaki akarsuyun, güneybatı yönünden gelerek kuzeydoğu yönünde aktığını yazar.[2] Yaka Burnu nu oluşturan ve dalgakıran görevi yapan kayalıkların dalgalardan koruduğu ve artık kullanılmaz haldeki küçük bir limana ve akarsuyun denize döküldüğü yerde bulunan, alüvyonlarla dolmuş olduğu için artık kullanılmayan ikinci limana sahipti.[3] Koyun Çıkışında, denize paralel olarak uzanan ve limanı dalgalardan koruyan kayalıklar nedeniyle Karadeniz’de sayısı çok az olan topal veya kapalı olarak nitelenen limanlardan biridir.[4] Zaman içinde Aeginetes, Ginuc, Guinie, Chinue, Inichi ve İlişi isimleri ile birlikte ayrı ayrı liman vasfı vurgulanarak anılır.
Ticaret için gerekli olan taşıma ihtiyacı, Antik dönemlerden beri, sadece yük taşıyan hayvanların kullanabildiği Küre Dağlarının arkasına uzanan ticaret yoluyla, sağlanabiliyordu.[5] Denize açıldığı yerde Limanın iki yanında yükselen tepelerden doğu yönünde, denizi ve limanı gözetleyebilecek konumda, Cenevizlilere ait olduğu söylenen bir kalenin kalıntıları vardır
Batılı kaynaklarda, Aeginetes, Aeginetis, Lesti, Ghinuk, Ginuk, Aildun, Inichi; Osmanlı kaynaklarında Lekesne, Eksene, İlişi isimleri ile anılan yerleşim yeri ve liman, İnebolu’dan 18 km doğuda, Abana İlçesinden 3 km batıda bulunmaktadır.
Tarihçe
Pers kralı I.Serhas, babası I.Darius’un Yunanlılara karşı açtığı savaşı devam ettirebilmek için aradığı desteği, Saron Körfezi'nde bulunan Aegina’ya Paphlagonia’nın kuzey sahillerinde bir koloni vererek sağladı. Böylece Atina karşısında kendisine güçlü bir müttefik kazandı. Aegina, ticaretini, Batı’dan çok Doğu ile, çoğunlukla Ahameniş İmparatorluğu'nun kontrolu altındaki limanlarla ve Pers filosunun izin verdiği yollar boyunca yapıyordu.
Abonouteichos’un 18 km. doğusunda, içme suyu kaynaklarına, balta girmemiş ormanlara, akarsuya, limana ve patika bir katır yoluna, kısaca bir yerleşim yeri için gerekli bütün vasıflara sahip bu yerleşim yerine, “Ege’den gelenler” manasına gelen Aeginetes adını verdiler.
MÖ 500 yıllarından itibaren ticaret merkezi ve yerleşim yeri olarak kullandılar.[6]
Aegina’nın, MÖ 458 yılında Atina karşısında aldığı mağlubiyet sonrasında, Aeginetes ve Aegina arasındaki bağlar koptu.[7]
Marcian of Heraclea (72); Anon. Peripl. P7; Arrian Peripl. P.E.15 gibi antik dönem gezginleri Eginetes’in bulunduğu yeri, Abonouteichos’tan (İnebolu) başlayan, birbirinden farklı ölçülerle verdiler.[8]
Stephanus Byz. Aeginetes adındaki bir akarsuyun aynı ismi taşıyan şehrin içinden denize döküldüğünü anlatır.[9]
Haldia Theması'nda Bizans valisi olan Theodore Gabras, 1091 yılında Konstantinopolis'te, İmparator Alexios 1 tarafından rehin tutulan oğlu Gregory Gabras'ı kaçırarak Karadeniz’de, Kerempe burnu civarında, Aeginus kasabasında sakladı. Aeginus, Aeginetes’in zaman içinde değişmiş halidir.
Kaynakça
- ^ "<1>". Erişim tarihi: 15 Ağustos 2024.
- ^ "<1>".
- ^ L'Isle, Guillaume de, (1742). "<2>". Covens ve Mortier. 17 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2024.
- ^ Chiara Maria Mauro (2022). "<3>". Erişim tarihi: 15 Ağustos 2024.
- ^ "<5>". Harita Genel Müdürlüğü. 1947. 24 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2004.
- ^ "<5>". Stuttgart. Krais & Ho ƒƒ m a n n. 1866. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2024.
- ^ "'Pauly's Real-Encyclopädie der classischen Altertumswissenschaft in alphabetischer Ordnung. 1, A - Byzia' - Viewer | MDZ". www.digitale-sammlungen.de. 16 Ağustos 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2024.
- ^ Arslan, Murat (1 Mayıs 2005). Arrianus'un Karadeniz Seyahati: Arriani Periplus Ponti Euxini. Odin Yayıncılık. ISBN 978-975-9078-00-3.
- ^ Stephanus (Byzantinus.) (1849). Ethnica (Yunanca). Reimer.
