Adras - Turkipedia

Atlas ve adras kumaşlarının üretimine ilişkin geleneksel bilgi ve beceriler
UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirası
Ülke	Tacikistan
Kaynak	01484
Bölge	Asya ve Pasifik
Tescil geçmişi
Tescil	2023 (18. oturum)

Adras doğal, el yapımı bir kumaştır ve %50 ipek, %50 pamuk liflerinden oluşur. Adras geleneksel olarak Özbekistan ve Tacikistan'da dokunur. Özbekistan'da bu kumaşa 'Podshohi' (kraliyet) adı da verilir; bu, ayrıntılı ve maliyetli bir üretim sürecinin yanı sıra zengin ve sofistike bir gör

ünüme sahip olan olağanüstü değerini gösterir. Adras, sağlamlığı, zengin renkleri ve uzun süre boyunca özelliklerini kaybetmeden kullanılma imkanı ile eşsizdir.^[1]

Margilan El Sanatları Merkezi'nin atlas ve adras kumaşlarını geleneksel yöntemlerle üretme uygulaması, 2017 yılında UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi'ne dahil edilmiştir..

Tarihçe

Atlas ve Adras Yapım Geleneklerini Korumak için kurulan Margilan El Sanatları Merkezi.
UNESCO Somut Olmayan Kültürel Mirası
Ülke	Özbekistan
Kaynak	01254
Bölge	Asya ve Pasifik
Tescil geçmişi
Tescil	2017 (12. oturum)

Orta Asya'da (Buhara, Semerkant, Hucend, Nemengan, Margilan) ipek ve yarı ipek kumaş üretimi 19. yüzyıldan 20. yüzyılın başlarına kadar özel bir gelişme gösterdi. Modern tarihte ise Tacikistan'da Adras ve Atlas kumaşları şenliği düzenlenmektedir.^[2] Özbekistan'da ise Buhara'da iki yılda bir "İpek ve Baharat" festivali düzenlenmekte olup burada da Adras kumaşları sergilenmektedir.^[3]

Tanım

Adras, saf ipekten daha yumuşak olduğu için giysilerde, aksesuarlarda, yatak takımlarında ve ev tekstillerinde sıklıkla kullanılır. Kumaşlar genellikle, bölgenin kültürünün ve uzun zamandır ulusal mirasının bir parçası olan Özbek motifleriyle süslenir. Zanaatkarlar, lifleri boyamak için doğal bitki tohumları kullanır.^[4]

Adras el yapımıdır ve genişliği 32 ila 55 cm arasındadır çünkü tezgahlarda daha geniş dokunması mümkün değildir. Buhara'da kumaşın kendine özgü "Gisar Abro" deseni vardır. Bu desenin motifleri "Doiragul, Kuzagul" (küçük testi) olarak adlandırılır. Adras kumaşı üzerindeki desen üç uzunlamasına sıradan oluşur. Desenlerin ana renkleri beyaz zemin üzerine kırmızı ve sarıdır. Oval şekilli çizimler ise mor, sarı ve mavi çizgilerle doldurulmuştur. Bordo renkli küplerin ortasında ise sarı renkte oval şekiller yer almaktadır.^[5]

Galeri

Kırmızı, siyah, beyaz, yeşil desenli Adras
Kırmızı, beyaz, sarı, siyah, yeşil desenli Adras
Özbekistan'da adras vitrini

Kaynakça

^ Pelton, Ted (2016). "Original Beats". American Book Review. 37 (4): 11-12. doi:10.1353/abr.2016.0059. ISSN 2153-4578.
^ Вендина, Т.И. (27 Aralık 2021). "К ВОПРОСУ О ХРОНОЛОГИЧЕСКОЙ СТРАТИФИКАЦИИ МАТЕРИАЛА «ОБЩЕСЛАВЯНСКОГО ЛИНГВИСТИЧЕСКОГО АТЛАСА»". Proceedings of the V.V. Vinogradov Russian Language Institute (4): 49-87. doi:10.31912/pvrli-2021.4.5. ISSN 2311-150X.
^ V. Lukin (31 Ekim 2023). "Following the Routes of Russian 19th-century Explorers in the Southern Ocean". International Affairs. 69 (005): 240-251. doi:10.21557/iaf.88282409. ISSN 0130-9641.
^ Cano-Suñén, Enrique; Martínez, Ignacio; Fernández, Ángel; Zalba, Belén; Casas, Roberto (10 Ağustos 2023). "Internet of Things (IoT) in Buildings: A Learning Factory". Sustainability. 15 (16): 12219. doi:10.3390/su151612219. ISSN 2071-1050.
^ "Энфиаджян А.С. Так что же это такое - «симфоническая музыка»?". PHILHARMONICA. International Music Journal. 4 (4): 1-10. Nisan 2015. doi:10.7256/2453-613x.2015.4.16947. ISSN 2453-613X.

İlgili Araştırma Makaleleri

Pigment ya da boyar madde, suda tamamen veya hemen hemen çözünmeyen renkli bir malzemedir. Bunun tersine, boyalar genelde, en azından kullanımlarının bir aşamasında çözünürdür. Boyalar genellikle organik bileşik pigmentler ise genellikle inorganik bileşikdir. Tarih öncesi ve tarihi değeri olan pigmentler arasında koyu sarı, odun kömürü ve lapis lazuli bulunur. Sanayide olduğu kadar sanatta da kalıcılık ve istikrar istenen özelliklerdir. Kalıcı olmayan pigmentler kaçak olarak adlandırılır. Kaçak pigmentler zamanla veya ışığa maruz kaldıkça solarken bazıları sonunda kararır. Pigmentler boya, mürekkep, plastik, kumaş, kozmetik, gıda ve diğer malzemeleri renklendirmede kullanılır. İmalat ve görsel sanatlarda kullanılan çoğu pigment kuru renklendiricidir ve genellikle ince bir toz hâlinde öğütülür. Boyada kullanım için bu toz, pigmenti askıya alan görece nötr veya renksiz bir malzeme olan bağlayıcıya eklenir ve boyaya yapışkanlık verir. Genellikle aracında çözünmez olan bir pigment ile kendisi bir sıvı olan veya aracında çözünen boya arasında bir ayrım yapılır. Renklendirici, ilgili araca bağlı olarak bir pigment veya bir boya görevi görebilir. Bazı durumlarda pigment, bir metalik tuzla çözülebilir bir boyanın çökeltmesi ile boyadan üretilebilir. Oluşan pigmente göl pigmenti denir. Biyolojik pigment terimi, çözünürlüklerinden bağımsız olarak tüm renkli maddeler için kullanılır.

Özbekistan bayrağı, Özbekistan'ın resmî devlet bayrağıdır.

Kimono (Japonca: 着物 -, Japonya'nın geleneksel giysisidir. Ki ve mono sözcüklerinden türetilmiştir. Japoncada aslen tüm kıyafetler için kullanılan kimono sözcüğü, sonradan hem kadınlar hem de erkekler tarafından giyilen uzun giysiyi tanımlamak için kullanılmaya başlamıştır.

Çini, bir yüzü sırlı, su geçirmez bir tabaka veya cam ile seramiğin ateşle birbirine kaynaştırılması sonucu ortaya çıkan levhadır.

Göze renk veren anatomik yapı iristir.

Basma, çeşitli basit ve karmaşık desenlerin, baskı yoluyla, pamuklu bezayağı kumaşa uygulanmasıyla elde edilen desenli kumaşlara verilen isimdir. Baskı, boyaların beyazlatılmış kumaşa baskı şablonları yardımıyla desene göre, üst üste uygulanmasıyla gerçekleşir.

<span class="mw-page-title-main">Türkmen halısı</span>

Türkmen halısı geleneksel olarak Orta Asya kökenli bir tür el yapımı yer kaplama tekstilidir. Orijinal Türkmen aşiret halıları ile bugün başta Pakistan ve İran olmak üzere ihracata yönelik çok sayıda üretilen kilimleri birbirinden ayırmakta fayda vardır. Orijinal Türkmen halıları, Türkmenistan'ın ana etnik grubu olan ve Afganistan ve İran'da da bulunan Türkmen aşiretleri tarafından üretilmiştir. Çadır halılarından, kapı süslerine, irili ufaklı çantalara kadar pek çok amaç için kullanılmaktadırlar.

Belarus bayrağı veya tam adıyla Belarus Cumhuriyeti Devlet Bayrağı, Belarus tarafından resmî olarak kullanılan devlet bayrağıdır. Göndere çekilen taraftaki beyaz zemin üzerine kırmızı süsleme deseni ile birlikte kırmızı ve yeşil renkten oluşan bayrak, Belarus devlet sembolleri arasında yer alır. Tasarımının temelini 1951 yılında kabul edilen Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı oluşturur.

Narenciye kırlangıçkuyruğu, kırlangıç kelebekleri olarak da anılan Papilionidae familyasından Sahra Altı Afrika'ya özgü bir kelebek türü. Tırtılı narenciye ağaçlarına zarar verdiği için bu kelebek türü haşere olarak sınıflandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Girit'teki Rus postaneleri</span>

Girit'teki Rus postaneleri 1898 yılında bölgeye gelen işgal kuvvetlerinin bir parçası olarak Girit'te Rusya tarafından kurulan postanelerdir.

<span class="mw-page-title-main">Assisi nakış</span>

Assisi nakış, antik İtalyan geleneğine dayalı sayılı iplik nakışının bir formu olup, ana motifler boş bırakılarak arka planın nakış dikişiyle doldurularak ana temanın ortaya çıkarılması yöntemidir. Bu isim İtalya'nın Assisi kasabasından türemektedir.

Surinam bayrağı günümüzde kullanılan hâli 25 Kasım 1975 tarihinde göndere çekilerek ülkenin resmî bayrağı olmuştur.

Kasımuşağı halıları, Azerbaycan'ın halıcılık okullarından biri olan Karabağ halıcılık okulunun Cebrayıl grubuna ait hovlı halılardır. Karabağ tipi Cebrayıl grubuna ait "Kasımuşağı halıları" Zengezur bölgesinin Hacışamlı idari toprak biriminde bulunan bulunan Kasımuşağı obasının yanı sıra çevre köylerin de adıyla ilgilidir.

Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı, kızıl bayrak üzerine sarı orak ve çekiç ile kızıl yıldız sembollerinin ve hemen altında beyaz, yeşil ve kızıl renkli şeritlerin yer aldığı Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti bayrağı. Bayrakta 1/2 kırmızı, 1/5 beyaz, 1/10 yeşil ve 1/5 oranında tekrar kırmızı şeritler yer alır. Bu şeritler cumhuriyetin Pers kültürünü öne çıkarmak için seçilmiştir.

Seccade, İslamiyet'te ibadete yardımcı olmak için kullanılan, üzerinde namaz kılmak üzere kumaş, halı, hayvan postu, hasır gibi malzemelerden yapılmış özel yer yaygısı.

Sarı Köşk, İstanbul'un Üsküdar ilçesindeki Beylerbeyi Sarayı kompleksinde yer alan bir köşktür. Günümüzde, Türkiye cumhurbaşkanı tarafından çalışma ofisi olarak kullanılır.

Faroe Kıyafeti Faroe Adaları'nın halk kıyafetidir.

UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listeleri, bir halkın gerçekleştirdiği fiziksel olmayan gelenek ve uygulamalardır. Bir ülkenin kültürel mirasının bir parçası olarak kutlamalar, festivaller, gösteriler, sözlü gelenekler, müzik ve el sanatları yapımını içerir. "Somut olmayan kültürel miras", 2003 yılında hazırlanan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi'nde tanımlanmaktadır. Yeni miras unsurlarının UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerine kaydedilmesi, sözleşmeyle kurulan uluslararası Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Komitesi tarafından belirlenmektedir. Özbekistan anlaşmayı 18 Ocak 2006 yılında imzalamıştır.

Kimeşek veya Eleçek, Kazakistan, Karakalpakistan (Özbekistan) ve Kırgızistan'da çocuklu evli kadınların geleneksel başlığıdır. Kimeşek, Orta Asya Yahudi kadınları tarafından da giyilir. Özbek ve Tacik kadınları laçak adı verilen benzer bir başlık takarlar. Kimeşek beyaz kumaştan yapılır ve kenarı desenlerle doludur. Kimeşek, takan kişinin sosyal statüsüne, yaşına ve ailesine göre farklı tasarım ve renklere sahip olabilir.

Şırdak veya sırmk genellikle Orta Asya'da el yapımı olarak üretilen, dikişli ve çoğunlukla renkli keçe halı ve duvar kaplamasıdır. Kazaklar ve Kırgızlar geleneksel olarak şırdak yaparlar. Bu sanat özellikle Kırgızistan'da canlı tutulmakta ve turistlere de ürün satılmaktadır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.