İçeriğe atla

Adolfas Šleževičius

Adolfas Šleževičius
1995'te Šleževičius
6. Litvanya Başbakanı
Görev süresi
10 Mart 1993 - 15 Şubat 1996
BaşkanAlgirdas Brazauskas
Yerine geldiğiBronislovas Lubys
Yerine gelenGediminas Vagnorius
Kişisel bilgiler
Doğum 2 Şubat 1948(1948-02-02)
Litvanya SSC, Sovyetler Birliği
Ölüm 6 Aralık 2022 (74 yaşında)
Vilnius, Litvanya
Partisi Litvanya Komünist Partisi
Demokratik İşçi Partisi (LDDP)
Mesleği Siyasetçi

Adolfas Šleževičius (2 Şubat 1948 - 6 Aralık 2022), Eski Litvanya Başbakanı.

Siyasi kariyerinden önce devlete bağlı bir süt ürünleri üreten şirkette yönetici olan Šleževičius, Şubat 1993'te Algirdas Brazauskas'ın cumhurbaşkanı seçilmesinin ardından Başbakan olarak atanmıştı. O zamanlar Litvanya, 1 Ekim 1992'de rublenin şeytanlaştırılmasına ve talonas'ın (kupon parası) getirilmesine rağmen aylık %10-30'luk enflasyonla karşı karşıyaydı[1] Šleževičius, başlangıçta devlet çalışanlarına büyük ücret artışları sözü verdikten sonra daha küçük bir artış gerçekleştirdi ve Litvanya Bankası'nın para politikasını sıkılaştırmasını destekledi. Bu, aylık enflasyonu Mayıs 1993'te %25'ten %13'e, Haziran'da %6'ya ve Temmuz'da %3'e düşürdü.[2] İstikrardaki bu ilerlemeyle, Litas Komitesi 25 Haziran 1993'te Litvanya litasını ulusal para birimi olarak yeniden kullanılmaya başlayacağını duyurdu.

Ekim 1993'te Šleževičius, litaların değerinin Estonya kronuna benzer bir şekilde, yani sabit pariteli bir para kurulu düzenlemesinde sabitleneceğini duyurdu.[3] Litas İstikrar Kanunu (Kanun I-407) 23 Mart 1994'te yürürlüğe girdi ve döviz kuru 1 Nisan 1994'te ABD doları başına 3,9 lita olarak sabitlendi. Döviz kurunun sabitlenmesi, yurt dışından büyük sermaye girişlerine katkıda bulundu ve bu, sonraki yıllarda ekonominin modernleşmesine büyük katkı sağladı.

8 Şubat 1996'da, yolsuzluk suçlamalarının ardından Litvanya Meclisin de yapılan güvensizlik oylamasının ardından istifa etmek zorunda kaldı. Šleževičius, iflas eden iki bankadaki varlıklarını son anda çekmişti. Yolsuzluk ve sahtecilikle ilgili cezai suçlamalarla karşı karşıya kaldı, ancak dört yıllık soruşturmanın ardından dava mahkemeye ulaşmadan reddedildi.[4] Başarısız siyasi kariyerinin ardından Šleževičius özel sektöre yöneldi.

6 Aralık 2022 tarihinde 74 yaşında hayatını kaybetti.[5]

Kaynakça

  1. ^ Bank of Lithuania, "The Bank of Lithuania", 1994
  2. ^ Knobl, Camard, et al., "Lithuania" IMF Economic Review No. 6, August 1994.
  3. ^ Camard, Wayne, "Lessons from the Currency Board Arrangement in Lithuania" IMF paper PPAA/96/1, March 1996
  4. ^ "Išbrido sausas". 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022. 
  5. ^ "Mirė buvęs Lietuvos premjeras Adolfas Šleževičius". lrt.lt (Litvanca). 6 Aralık 2022. 6 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Aralık 2022. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Para</span> devletçe bastırılan, üzerinde değeri yazılı kâğıt veya metalden ödeme aracı, nakit

Para, mal ve hizmetlerin değiş-tokuşu için kullanılan araçlardan en yaygın olanı. Para sözcüğü ile genellikle madenî para ve banknotlar kastedilmekle birlikte; ekonomide, vadesiz mevduatlar ve kredi kartları da parayı meydana getiren unsurlardan sayılır. Vadeli mevduat, devlet tahvili gibi değişim araçları ise para benzeri olarak değerlendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Enflasyon</span> mal ve hizmetlerin zaman içinde değerinin artması, hayat pahalılığı

Enflasyon veya parasal şişkinlik, ekonomideki mal ve hizmetlerin fiyatlarındaki genel artıştır. Bu genellikle tüketici fiyat endeksi (TÜFE) kullanılarak ölçülür. Genel fiyat seviyesi yükseldiğinde, her bir para birimi daha az mal ve hizmet satın alır; sonuç olarak, enflasyon paranın satın alma gücünde bir azalmaya karşılık gelir. TÜFE enflasyonunun tersi, mal ve hizmetlerin genel fiyat seviyesinde bir düşüş olan deflasyondur. Enflasyonun yaygın ölçüsü, genel bir fiyat endeksindekinin yıllık olarak yüzde değişimi olan enflasyon oranıdır. Hanelerin karşılaştığı fiyatların hepsi aynı oranda artmadığından, bu amaçla genellikle tüketici fiyat endeksi (TÜFE) kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Döviz</span> mal veya hizmetler için genel olarak kabul edilen takas aracı

Döviz, dar anlamda yabancı parayı temsil eden belgeler. Türkçede yabancı ülkelerin paralarına da döviz denmektedir. Herhangi bir ülkenin parasının, başka bir ülkenin parasına dönüştürülmesiyle ilgili işlemlere de döviz işlemi veya kambiyo işlemi denir. Döviz kelimesi Türkçeye Fransızcadaki deviseden geçmiştir. Genel olarak döviz dendiğinde milletlerarası ödemelerde kullanılan ödeme araçlarının tamamı ifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">El Salvador</span> Orta Amerikada bulunan bir ülke

El Salvador, Orta Amerika'da yer alan yaklaşık 6,9 milyonluk nüfusa sahip bir ülkedir. Ülke, batıda Guatemala'ya, kuzey ve doğuda Honduras'a komşudur. Güneyinde Büyük Okyanus bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Devalüasyon</span> makroekonomide ve modern para politikasında bir terim

Devalüasyon ya da değer düşürümü, sabit kur sistemlerinde ödemeler dengesi açık veren ülkenin ulusal parasının dış satın alma gücünün, hükûmetçe alınan bir kararla düşürülmesidir. Başka bir deyişle devalüasyon, bir devletin resmi para biriminin diğer ülke dövizleri karşısında değer kaybettirilmesidir.

<span class="mw-page-title-main">Sabit kur</span>

Sabit kur, sabit döviz kuru rejimi, kambiyo kontrolü bir ekonomideki yetkili para politikası otoritesi tarafından, ülkede kullanılmakta olan yerel para birimi değerinin, daha istikrarlı veya uluslararası alanda daha yaygın olarak kullanılan bir para birimi, çeşitli para birimleri sepeti veya altın gibi değerli metallerin değerlerine sabitlendiği bir kur rejimidir.

<span class="mw-page-title-main">Uluslararası Para Fonu</span> uluslararası finans kurumu

Uluslararası Para Fonu, küresel finansal düzeni takip etmek, borsa, döviz kurları, ödeme planları gibi konularda denetim ve organizasyon yapmak, aynı zamanda teknik ve finansal destek sağlamak gibi görevleri bulunan uluslararası bir organizasyondur.

Merkez bankası, bir ülkenin ya da ülkeler grubunun para politikasından sorumlu kurumdur. Merkez bankasının temel amacı para biriminin ve para arzının istikrarının sürdürülmesidir. Fakat merkez bankalarının bunun dışında bankacılık sektörünün son kredi mercii olmak, faiz haddinin kontrolü gibi görevleri de vardır. Bunun yanında merkez bankasının, bankalar ve diğer finansal kurumları, tedbirsizlik ve dolandırıcılığa karşı denetlemek gibi yetkileri de olabilir.

<span class="mw-page-title-main">1997 Asya mali krizi</span> Temmuz 1997nin ikinci yarısından itibaren ortaya çıkan ve Taylandda başlayan bir domino etkisi ile tüm Asyayı sarmış ekonomik kriz

Doğu Asya Mali Krizi Temmuz 1997'nin ikinci yarısından itibaren ortaya çıkan ve Tayland'da başlayan bir domino etkisi ile tüm Asya'yı sarmış ve Güneydoğu Asya krizi adını almış finans krizidir. Asya Kaplanları olarak bilinen birçok Doğu Asya ülkesinin para birimleri, borsaları ve diğer kıymetleri ekonomik krizden etkilenmiştir. Yerel olarak IMF Krizi olarak da bilinir ama bu isim tartışmalıdır. Krizin varlığı ve sonuçları üzerinde görüş birliği olsa da nedenleri, kapsamı ve çözümleri tartışmalıdır. Uluslararası fon akımlarının yön değiştirmesine sebep olan ekonomik bir krizdir.

<span class="mw-page-title-main">Avrupa Merkez Bankası</span> euro bölgesi içindeki 19 ülkenin para politikasını yöneten merkez bankası

Avrupa Merkez Bankası, Euro bölgesi içinde bulunan 20 ülkenin para politikasını yönetmekle yükümlü olan dünyanın en önemli merkez bankalarından biridir. 1 Haziran 1998 tarihinde Almanya, Frankfurt genel merkez olmak üzere kurulmuştur. Banka'nın temel görevi, avronun alım gücünü korumak ve avro bölgesinde fiyat istikrarını sağlamaktır. 1 Kasım 2019 tarihinden itibaren başkanlığını Fransız politikacı Christine Lagarde yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Litvan litası</span> Litvanyanın eski para birimi

Litvan litası, Litvanya'nın eski para birimidir. 1 Lita, 100 Centasa bölünmüştür. Lita, ilk önce I. Dünya Savaşı sırasında ardından 1922 yılında çıkarılmıştır. Lita, 1994 yılından 2002 yılına kadar Amerikan dolarına sabitlenmişti. Ancak 2002 yılından sonra Euroya sabitlendi. Bu bağlamda 1 Euro, 3,45 Litadır. Litvanya'daki yıllık enflasyon oranı 2006 yılında %3,6'dır. 1 Ocak 2010'da Litvanya'da Lita para biriminden Euro'ya geçilmesi planlanmıştır; fakat ekonomik sıkıntılar sebebiyle bu geçiş 1 Ocak 2014'e ertelendi. 1 Ocak 2015 tarihinde Euro'ya geçilince tedavülden kalktı.

2001 Türkiye ekonomik krizi, 21 Şubat 2001 tarihinde patlak veren, Türkiye'nin yıllardır karşılaştığı siyasi ve ekonomik sorunların bir sonucu olarak hem finansal piyasalar hem de Türk Lirası'nin değeri üzerinde yıkıcı etkilerle sonuçlanmış bir ekonomik krizdir.

Türkiye'de finansal krizler ya da ekonomik krizler makro ekonomik yapının bozulmasıyla ortaya çıkan buhran dönemleridir. 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı sonrası yaşanan başlıca krizler; 1946, 1958, 1960, 1974, 1980, 1982, 1990, 1994, 2000-2001, 2008-2012 ve 2018-2023 krizleridir.

José Salvador Omar Jorge Blanco Dominikli avukat, yazar ve siyasetçi. Dominik Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı. 1963 yılında Salvador Jorge siyasi kariyerine Sivil Birliği Komite Sekreteri olarak başladı.Üye olduğu ve PRD partisine aday olarak katılıp daha sonra 1964'te PRD'ye Senatör oldu.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye ekonomik krizi (2018-günümüz)</span> Türkiyenin son dönem büyük ekonomik krizi

Türkiye ekonomik krizi, Türkiye'de devam eden ve finansal bulaşma etkisiyle uluslararası yansımaları olan bir ekonomik krizdir.

Döviz kuru sistemleri 19. yüzyıldan itibaren üç grupta tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye'de enflasyon</span> Türkiyenin kuruluşundan bugüne kadar olan enflasyon ve enflasyona etki eden olaylar

Türkiye'de enflasyon, Türkiye ekonomi tarihinde sürekli yapısal problemlerden birisidir. Yakın dönem Türkiye tarihinde yıllık enflasyonda 1971'den başlayarak 34 yıl süren çift haneli verilerin görüldüğü enflasyonist bir süreç yaşandı. 2000'li yıllarda tek haneli oranlara düşse de 2010'lu yılların sonunda döviz kuru ve pahalılık nedeniyle enflasyon yeniden ciddi problemlerden biri halinde geldi.

<span class="mw-page-title-main">1926 Litvanya Darbesi</span> Litvanyada 1926 askeri darbesi

1926 Litvanya Darbesi, Litvanya'da demokratik olarak seçilmiş hükûmetin yerine Antanas Smetona liderliğindeki muhafazakar ve otoriter bir hükûmetle sonuçlanan askeri bir darbedir. Darbe, 17 Aralık 1926'da gerçekleşti ve büyük ölçüde ordu tarafından düzenlendi; Smetona'nın rolü günümüzde tartışma konusu olmaya devam etmektedir. Darbe, dönemin en muhafazakar partisi olan Litvanya Milliyetçi Birliğini iktidara getirdi. LMB, 1926'dan önce oldukça yeni ve önemsiz bir milliyetçi partiydi. 1926'da üye sayısı yaklaşık 2000 kişiydi ve parlamento seçimlerinde sadece üç sandalye kazanmıştı. Zamanında Seimas'ın en büyük partisi olan Litvanya Hristiyan Demokrat Partisi orduyla işbirliği yaptı ve darbeye anayasal meşruiyet sağladı, ancak yeni hükûmette önemli bir görevi kabul etmedi ve Mayıs 1927'de çekildi. Ordu, iktidarı sivil hükûmete devrettikten sonra, siyasi hayatta doğrudan bir rol oynamayı bıraktı.

<span class="mw-page-title-main">Perloja</span>

Perloja, Litvanya'nın Varėna Bölgesi'nde bulunan bir köydür. Varėna'dan 19 km batıda, Merkys Nehri kıyısında ve Vilnius-Druskininkai yolu üzerinde yer almaktadır. 2001 nüfus sayımında774 nüfusu vardı. Köy, I.Dünya Savaşı'nın ardından kurulan ve 1923'e kadar var olan bağımsız bir mikro ulus olan sözde Perloja Cumhuriyeti ile tanınır.

Litvanya'da yolsuzluk, Litvanya'da yolsuzluğun önlenmesini ve varlığını ifade eder.