İçeriğe atla

Adolf Henryk Silberschein

Adolf Henryk Silberschein
Adolf Henryk Silberschein
Doğum30 Mart 1882(1882-03-30)
Lviv, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu
Ölüm30 Aralık 1951 (69 yaşında)
Cenevre, İsviçre
EğitimPolonya Polonya
Meslekavukat, siyonist, politikacı
EvlilikFanny Hirsch
Ödüller

Adolf Henryk Silberschein (30 Mart 1882, Lviv – 30 Aralık 1951, Cenevre) – Abraham Silberschein olarak da bilinir – Polonyalı-Yahudi avukat, Dünya Yahudi Kongresi aktivisti, siyonist, Ulusal Azınlıklar Bloğu'ndan ilk dönem Sejm (Polonya Meclisi) üyesi (1922–1927),[1] yasadışı Latin Amerika pasaportları düzenleyip işgal altındaki Polonya'ya kaçırarak pasaport sahipleri ve ailelerini derhal imha kamplarına götürülmekten kurtaran Yahudi örgütler ve Polonyalı diplomatlar arasında gayri resmi bir işbirliği olan aynı zamanda "Bern Grubu" olarak da bilinen "Ładoś Grubu" üyesi.[2][3]

Özgeçmiş

Diş hekimi Jakub Silberschein ve Polturak'ların kızı Anna'nın oğlu olarak Lviv'de dünyaya geldi. Hukuktan mezun oldu ve Lviv'de avukatlık yapmaya başladı. Siyonist örgütlerde aktif olarak yer aldı, Doğu Małopolska Siyonist Örgütü'nde başkan yardımcısı, "Hitachduth" Siyonist İşçi Partisi'nde ise yönetim kurulu üyesi olarak görev yaptı. 1922'de, Polonya Cumhuriyeti Sejm'inde ilk dönem vekili oldu. 9 Ağustos 1939'da Lviv'den ayrılarak Cenevre'ye gitti.

Holokost sırasında Silberschein, Latin Amerika pasaportları düzenleyerek Yahudileri kurtarma girişimine aktif olarak katıldı. Bunu Cenevre'de kurulan Yardım Komitesi „RELICO” çatısı altında yaptı.

Başlangıçta, bu faaliyetler organize değildi, ancak 1942–43 yıllarında büyük çapta yapılmaya başlandı. Silberschein, Polonyalı diplomatlar olan Juliusz Kühl, Stefan Ryniewicz ve Konstanty Rokicki ile yakın temas halindeydi. Onlara kaçak olarak gettolardan insanların fotoğrafları ile birlikte listelerini iletti ve onlar da bu listelere göre, Paraguay'ın rüşvetçi Fahri Konsolosu Bern'li Noter Rudolf Hüggli'den satın aldıkları sahte pasaportları doldurdular. Silberschein Hüggli'ye verilen rüşveti de kısmen finanse etti. Ayrıca, daha sonra Uluslararası Dürüstler Unvanına layık görülen Peru Konsolosu José María Barreto ile ve yine muhtemelen –kendi inisiyatifiyle – diğer Latin Amerika ülkelerinin konsolosları ile de işbirliği yapmıştır.

1943 sonbaharında kısa bir süre İsviçre polisi tarafından tutuklandı. Verdiği ifadede pasaport mekanizmasının işleyişini kendilerinden öğrendiği ve ondan faaliyetleri koordine etmesini isteyen Ryniewicz ve Rokicki adına hareket ettiğini belirtti. Bu şekilde, pasaportlar toplu olarak satın alınabiliyor, bu da fiyatlarını düşürüyordu. "Gerçek bir pasaport “karaborsası" ile uğraşıyorduk. Elçilikten Beyefendiler, aynı zamanda "RELICO" adına yürüttüğüm bu konuda, sorumluluğu benim üstlenmemi arzu ettiler” – diye ifade verdi. Hüggli'den pasaport almak için gereken para – onun deyimiyle "Kudüs'teki Filistin Komitesi’nden, New York'taki Dünya Yahudi Kongresi’nden, New York ve İstanbul'daki diğer Yahudi örgütlerinden gelen ve de ABD ve İsviçre'den gelen münferit destekler olmak üzere çeşitli kaynaklardan” geliyordu.[4]

Silberschein'ın tutuklanmasının ardından Müsteşar Stefan Ryniewicz savunmasına başarıyla müdahale etti.[5]

Ładoś grubunun operasyonlarının 2.000–3.000 kişinin hayatını kurtardığı tahmin ediliyor – onlar Paraguay, Honduras, Peru ve Haiti pasaportuna haiz oldukları için hayatta kalan Yahudilerdi.[6]

Savaştan sonra Silberschein, kurtarma operasyonuna bizzat katılan sekreteri Fanny Hirsch ile evlendiği Cenevre'de kaldı. Aralık 1951'de öldü ve oradaki Yahudi mezarlığına defnedildi.

Nişanlar

  • Medal Virtus et Fraternitas – 2019, Polonya, Ölümünden sonra[7]

Ayrıca bakınız

Daha fazlası

  • Szymon Rudnicki, Żydzi w parlamencie II Rzeczypospolitej. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2004, s. 411–419, ISBN 83-70596-39-8.
  • Michał Potocki, Zbigniew Parafianowicz, Tak polska ambasada ratowała Żydów. System berneński działał jak zegarek. Gazeta Prawna, 2018. Erişim tarihi: 2020-06-15.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ "Silberschein Adolf Henryk 1882-1951" (Lehçe). bs.sejm.gov.pl. Erişim tarihi: 15 Haziran 2020. 
  2. ^ Potocki, Michał (23 Ağustos 2018). "Grupa Ładosia ratująca Żydów, to był sprawny mechanizm. "Badacze ustalają nazwiska ocalonych i ich potomków"" (Lehçe). wiadomosci.dziennik.pl. 22 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 
  3. ^ "Końcowe prace nad listą ocalałych z tzw. Grupy Ładosia" (Lehçe). thenews.pl. 5 Aralık 2018. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 
  4. ^ Protokół z przesłuchania Fanny Hirsch i Adolfa Silberscheina, 1 września 1943 r., Bundesarchiv, Bern.
  5. ^ "Notice du Chef du Département politique, M. Pilet-Golaz" (Fransızca). dodis.ch. 13 Ekim 1943. 6 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2020. 
  6. ^ Michał Potocki, Zbigniew Parafianowicz (7 Ağustos 2017). "Polak na polecenie rządu ratował Żydów od Holokaustu. Świat się o tym nie dowiedział [TYLKO U NAS]" (Lehçe). gazetaprawna.pl. 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 
  7. ^ "Prezydent wręczył Medale Virtus et Fraternitas" (Lehçe). prezydent.pl. 19 Temmuz 2019. 19 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Haziran 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İsviçre</span> Batı Avrupa ve kısmen Orta Avrupada bir federe ülke

İsviçre, Batı, Orta ve Güney Avrupa'nın kesişme noktasında bulunan bir ülkedir. Federal otoritelerin merkezi Bern ile birlikte 26 kantondan oluşan bir federal cumhuriyettir. Kuzey sınırında Almanya, batısında Fransa, güneyinde İtalya, doğusunda Avusturya ile Lihtenştayn yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Litvanya</span> Kuzeydoğu Avrupada yer alan Baltık ülkesi

Litvanya, resmî adıyla Litvanya Cumhuriyeti, Kuzey Avrupa'daki Baltık bölgesinde yer alan bir ülkedir. Baltık Devletlerinden biri olup Baltık Denizi'nin doğu kıyısında yer alır. Kuzeyde Letonya, doğu ve güneyde Belarus, güneyde Polonya ve güneybatıda Rusya ile sınırı vardır. Batıda ise İsveç ile deniz sınırı bulunur. Litvanya, 65.300 km²'lik bir alanı kaplar ve 2,86 milyon nüfusa sahiptir. Ülkenin başkenti, aynı zamanda en büyük şehri de olan Vilnius'tur. Diğer büyük şehirler sırasıyla Kaunas, Klaipėda, Šiauliai ve Panevėžys'dir. Litvanlar, etnolinguistik olarak Balt halklarının bir parçasıdır ve Hint-Avrupa dil ailesinin Baltik kolunda hayatta kalan birkaç dilden biri olan Litvanca dilini konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Holokost</span> Adolf Hitler liderliğindeki Nazi Almanyasının azınlıklar, eşcinseller, esirler ve muhaliflere uyguladığı soykırım

Holokost, Yahudi Soykırımı veya HaŞoah, Nazi Almanyası döneminde 1941 ve 1945 yılları arasında, Adolf Hitler ve Heinrich Himmler'in liderliğindeki SS güçleri tarafından işgal edilen sınırlar içerisinde yaklaşık 6 milyon Yahudi'nin sistemli bir şekilde öldürüldükleri soykırımdır.

<span class="mw-page-title-main">Ładoś Grubu</span> II. Dünya Savaşı sırasında, Avrupalı Yahudileri katledilmekten kurtarmak için İsviçrede sahte Güney Amerika pasaportları basmak üzere ortaklaşa bir sistem oluşturan Polonyalı diplomatlar ve Yahudi aktivistlere verilen isim

Vadoş Grubu, diğer adıyla Bern grubu – II. Dünya Savaşı sırasında, Avrupalı Yahudileri katledilmekten kurtarmak için İsviçre'de sahte Güney Amerika pasaportları basmak üzere ortaklaşa bir sistem oluşturan Polonyalı diplomatlar ve Yahudi aktivistlere verilen isim.

<span class="mw-page-title-main">Aleksander Ładoś</span>

Aleksander Wacław Ładoś, Polonyalı diplomat, konsolosluk memuru, gazeteci ve politikacı. 1941–1943 yıllarında işgal altında olan Polonya'daki gettolardan Yahudilere yasadışı Latin Amerika pasaportu düzenleyen, soyadıyla anılan “Ładoś Grubu” olarak adlandırılan grubun üyesi ve gayri resmi lideri.

<span class="mw-page-title-main">Konstanty Rokicki</span> Lados Grubu üyesi

Konstanty Rokicki, Polonya konsolosluk memuru, Riga ve Bern'deki Polonya Cumhuriyeti Konsolos Yardımısı, 1941–1943 yıllarında Yahudileri imha kamplarına gönderilmekten kurtaran sahte Latin Amerika pasaportlarını düzenleyen "Bern grubu", olarak da bilinen Yahudilerin Holokost'tan kurtarılması hareketi olan "Ładoś grubu” üyesi.

<span class="mw-page-title-main">Chaim Eiss</span>

Chaim Yisroel Eiss, İbranice חיים ישראל אייז, Zürih'te yaşayan Polonyalı-Yahudi tüccar, ultra-ortodoks yahudi diasporası aktivisti, Agudat Israel hareketinin kurucularından ve liderlerinden biri, II. Dünya Savaşı sırasında, "Bern grubu" olarak da bilinen "Ładoś Grubu" ile işbirliği içinde sahte Latin Amerika pasaportları üreterek Yahudileri Holokost'tan kurtarma girişimlerinde yer aldı. Pasaportların düzenlenmesinde Latin Amerika konsolosları ve Bern'deki Polonya Cumhuriyeti Elçisi ile işbirliğinden yararlandı. Eiss, işgal altındaki Polonya'ya belgeleri kaçırma işiyle uğraştı, aynı zamanda pasaportlardan yararlanacak kişilerin listelerinin tedarikçisi ve Yahudilere yönelik insani yardımın koordinatörüydü. Faaliyetlerinin birkaç bin kişiyi kurtardığı tahmin edilmektedir. Eiss'in ifadeleri, Elçi Aleksander Ładoś ve İsviçre'deki diğer Polonyalı diplomatların Holokost kurbanlarını kurtarmak adına yaptıklarıyla ilgili temel bilgi kaynaklarından biridir.

<span class="mw-page-title-main">Juliusz Kühl</span>

Juliusz Kühl, Polonyalı konsolosluk memuru, ekonomist ve Yahudi diasporası aktivisti, 1941–1943 yıllarında, Yahudileri Holokost'tan kurtarmak için topluca yasadışı Latin Amerika pasaportları düzenleyen Aleksander Ładoś önderliğindeki “Bern grubu” da denilen „Ładoś Grubu"nun etkin üyesi. Yahudi ve İsrail gazeteciliğinde, sıklıkla grup lideri olarak bahsedilir.

<span class="mw-page-title-main">Stefan Ryniewicz</span> Polonyalı diplomat ve müsteşar

Stefan Ryniewicz – Polonyalı diplomat, müsteşar ve 1938–1945 yıllarında Bern'deki Polonya Elçiliği Müsteşarı ve Misyon Şef Yardımcısı, "Bern grubu" olarak da adlandırılan, Yahudilere yasadışı Latin Amerika pasaportları düzenleyerek onları Holokost'tan kurtarma operasyonuna katılan “Ładoś Grubu” nun dört Polonyalı diplomatından biriydi. Ryniewicz, diğer ülkelerden diplomatların ikna edilmesinde önemli bir rol oynamıştır ve bu konuda Elçilik ile işbirliği yapan Yahudi örgütlerinin temsilcileriyle yazışmaları yürütmüştür. Muhtemelen, Emniyet Müdürü Heinrich Rothmund'u, tutuklanan Yahudi aktivistlere karşı harekete geçmemeye o ikna etmişti. Ayrıca, yasadışı pasaport çıkarmaktan serbest bırakılan ve daha sonra Yad Vaşem Enstitüsü tarafından Uluslararası Dürüstler Unvanı tanınan Peru Konsolosu José María Barreto'nun savunmasına başarısız bir müdahale girişiminde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Belarus'taki Polonyalılar</span>

Belarus'taki Polonyalılar, 2019 nüfus sayımına göre resmi olarak 288.000 kişidir. Ancak Polonya Dışişleri Bakanlığı'na göre bu sayı 1.100.000 kadar yüksektir. Toplam nüfusun yaklaşık %3,1'i ile Ruslardan sonra ülkedeki en büyük ikinci etnik azınlığı oluşturuyor. Tahminen 205.200 Belarus Polonyalısı büyük yerleşim yerlerinde ve 82.493'ü daha küçük yerleşim yerlerinde yaşıyor ve kadınların sayısı erkeklerin sayısını 33.905 kişi kadar aşıyor. ABD'deki Polonyalı sivil toplum kaynakları tarafından yapılan bazı tahminler, 1989'da Sovyet yetkilileri altında 413.000 Polonyalı ile yapılan bir önceki ankete atıfta bulunarak daha yüksek sayıda olduklarını belirtiyor.

<span class="mw-page-title-main">Polonya-Ukrayna ilişkileri</span>

Polonya-Ukrayna ilişkileri, Ukrayna'nın 1990'ların başında Sovyetler Birliği'nden bağımsızlığını kazanmasından kısa bir süre sonra yeniden canlandı. O zamandan beri hem gelişiyor hem de bazen kötüye gidiyor. Polonya-Ukrayna ilişkilerinde zaman zaman ortak tarihlerinden ötürü çeşitli tartışmalar yeniden ortaya çıkıyor, ancak bu durum Polonya ve Ukrayna'nın ikili ilişkileri üzerinde büyük bir etkiye sahip değil.

<span class="mw-page-title-main">Roza Pomerantz-Meltzer</span> Polonyalı politikacı

Roza Pomerantz-Meltzer Lviv şehrinde yaşayan Polonyalı bir yazar ve romancıydı. 1922'de Polonya Parlamentosu Sejm'e Birleşik Ulusal Yahudi Partileri Komitesi üyesi olarak seçilen ilk Yahudi kadın oldu. Güçlü bir Siyonizm destekçisi olarak yerel Yahudi kadın örgütlerinin, özellikle de Koło Kobiet Żydowskich'in etkili bir üyesiydi. Hem Almanca hem de Lehçe olarak birçok yerli ve yabancı dergiye katkıda bulundu ve uluslararası kongrelere katıldı.

<span class="mw-page-title-main">Jarosław Gowin</span> Leh siyasetçi

Jarosław Adam Gowin bir Polonyalı muhafazakar politikacı ve editör. Gowin, 2011-2013 yılları arasında Başbakan Donald Tusk'un kabinesinde Adalet Bakanı, 2015-2020 yılları arasında Mateusz Morawiecki'nin kabinesinde Bilim ve Yüksek Eğitim Bakanı, Ekonomik Kalkınma, Çalışma ve Teknoloji Bakanı ve Ekim 2020'den Ağustos 2021'de görevden alınmasına kadar Başbakan Yardımcısı olarak görev yaptı.

Polonya'nın 1945'ten 1989'a kadar olan tarihi, II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra Polonya'daki komünist yönetim dönemini kapsar. Bu yıllar, genel sanayileşme, kentleşme ve yaşam standardında pek çok iyileştirmeyi barındırırken, erken dönem Stalinist baskılar, toplumsal huzursuzluk, siyasi çekişmeler ve şiddetli ekonomik zorluklarla gölgelendi. II. Dünya Savaşı'nın sonlarına doğru, ilerleyen Sovyet Kızıl Ordusu, Doğu'daki Polonya Silahlı Kuvvetleri ile birlikte, Nazi Alman kuvvetlerini işgal altındaki Polonya'dan püskürttü. Şubat 1945'te Yalta Konferansı, savaş sonrası seçimlere kadar bir uzlaşma koalisyonundan Polonya'da geçici bir hükûmet kurulmasını onayladı. Sovyetler Birliği lideri Josef Stalin, bu kararın uygulanmasını manipüle etti. Varşova'da, 1940'tan beri Londra'da bulunan sürgündeki Polonya hükümeti görmezden gelinerek, fiili olarak komünistler tarafından kontrol edilen Ulusal Birlik Geçici Hükümeti kuruldu.

<span class="mw-page-title-main">Izabella Cywińska</span>

Maria Izabella Cywińska-Michałowska, Polonyalı yönetmen, film eleştirmeni ve siyasetçi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.