İçeriğe atla

Adli diş hekimliği

1976'da bulunan kimliği belirsiz bir cinayet kurbanının dişlerinin röntgeni

Adli diş hekimliği veya adli odontoloji, ceza adaleti bağlamında dişten elde edilen delillerin ele alınması, incelenmesi ve değerlendirilmesini içerir. Adli diş hekimliği hem ceza hem de medeni hukukta kullanılmaktadır.[1] Adli diş hekimleri, özellikle tanımlayıcı bilgilerin yetersiz veya hiç olmadığı durumlarda, örneğin yanık kurbanlarının dişlerinden yola çıkarak kurbanların kimliklerinin belirlenmesinde soruşturma kurumlarına yardımcı olur.[2] Adli diş hekimlerinden ayrıca kimliği belirlenemeyen kurbanların yaşını, ırkını, mesleğini ve sosyoekonomik durumu gibi birçok etmeni belirlemede de yardım istenebilir.

Isırık izlerinin analizinin yapılması; Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü (NIST),[3] Ulusal Bilimler Akademisi (NAS),[4] Başkan'ın Bilim ve Teknoloji Danışmanları Konseyi (PCAST) [5] ve Teksas Adli Bilimler Komisyonu [6] gibi önde gelen çeşitli bilimsel kuruluşlar tarafından kınanmıştır.

Eğitim

Avustralya

Diş hekimleri için adli diş hekimliği lisansüstü diploma programları Melbourne Üniversitesi,[7] Batı Avustralya Üniversitesi,[8] ve Adelaide Üniversitesi'nde [9] verilmektedir.

Belçika

Belçika bulunan KU Leuven Üniversitesi Adli Diş Hekimliği alanında yüksek lisans programı sunmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ "The barriers to achieving an evidence base for bitemark analysis". Forensic Science International. 159 (Suppl 1): S110-S120. May 2006. doi:10.1016/j.forsciint.2006.02.033. PMID 16540273. 
  2. ^ "Odontological identification of fire victims--potentialities and limitations". International Journal of Legal Medicine. 107 (5): 229-234. 1995. doi:10.1007/BF01245479. PMID 7632598. 
  3. ^ "Forensic Bitemark Analysis Not Supported by Sufficient Data, NIST Draft Review Finds". National Institute of Standards and Technology (Basın açıklaması). 11 Ekim 2022. Erişim tarihi: 30 Ocak 2023. 
  4. ^ Committee on Identifying the Needs of the Forensic Sciences Community, Technology, and Law Committee on Science; Committee on Applied and Theoretical Statistics, Policy and Global Affairs; Division on Engineering and Physical Sciences, National Research Council (29 Temmuz 2009). Strengthening Forensic Science in the United States. doi:10.17226/12589. ISBN 978-0-309-13130-8. 
  5. ^ "Forensic Science in Criminal Courts: Ensuring Scientific Validity of Feature-Comparison Methods" (PDF). 2016. 20 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 2 Eylül 2024. 
  6. ^ "TJB | FSC | Discipline Specific Reviews | Bite Mark Analysis". www.txcourts.gov. 19 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2020. 
  7. ^ "Graduate Diploma in Forensic Odontology : Melbourne Dental School". Dent.unimelb.edu.au. 19 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2013. 
  8. ^ "Graduate Diploma in Forensic Odontology: School of Dentistry: The University of Western Australia". Dentistry.uwa.edu.au. 10 Ağustos 2012. 27 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2013. 
  9. ^ Graduate Diploma in Forensic Odontology 25 Nisan 2024 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Adelaide.edu.au (2016-12-13). Retrieved on 2016-12-19.

Ek okuma

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Adli tıp</span> Tıbbi bilim dalı

Adli tıp, tıp biliminin ceza hukuku ve medeni kanunlara, özellikle de ceza hukuku tarafında, kabul edilebilir kanıtların ve ceza usulünün yasal standartlarına uygun olarak, ceza soruşturması sırasında uygulanmasıdır. Adli bilim insanları, araştırma sırasında bilimsel kanıtları toplar, muhafaza eder ve analiz eder. Bazı adli bilim insanları delilleri toplamak için suç mahalline seyahat ederken diğerleri başkalarının kendilerine getirdiği nesneler üzerinde analiz yaparak laborant rolünü üstlenirler.

<span class="mw-page-title-main">İnsan dişi</span> besinleri parçalamak için kullanılan insanların ağzındaki kalsifiye beyazımsı yapı

İnsan dişi, besinleri yutmaya ve sindirmeye hazırlık aşamasında keserek ve ezerek besinlerin mekanik olarak yıkımında görev yapar. İnsanlarda, her birinin belirli bir işlevinin olduğu kesici diş, köpek dişi, küçük azı dişi ve azı dişi olmak üzere dört tip diş vardır. Kesici dişler besini keser, köpek dişleri besini koparır ve küçük azı ve azı dişleri besini ezer. Dişlerin kökleri maksilla ya da mandibula içerisine yerleşmiş ve diş eti ile kaplanmıştır. Dişler yoğunluğu ve sertliği farklı çeşitli dokulardan yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Veteriner tıp</span> Hayvan hastalıkları ile ilgilenen tıp dalı

Veteriner tıp; hayvan hastalıkları, bozuklukları ve yaralanmalarının önlenmesi, teşhisi ve tedavisi uygulamalarının yanı sıra hayvan besleme, genetik ıslah, hijyen ve gıda güvenliği, salgın hastalıkların önlenmesi, insan ve çevre sağlığı konularıyla ilgilenen bir tıp alanıdır. Veteriner tıbbı, evcil ve vahşi tüm hayvan türlerini kapsayacak kadar geniştir. Veteriner tıp uygulamaları hayvan sağlığının yanı sıra doğrudan ve dolaylı olarak insan sağlığına da etki etmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Diş hekimliği</span> ağız ve diş sağlığı alanında çalışmalar yapan tıp dalı

Diş hekimliği ağız boşluğunun dentisyonu ve oral mukozasının yanı sıra başta maksillofasiyal bölge olmak üzere çevresindeki ve ilişkili dokuların ve yapıların hastalıklarını, rahatsızlıklarını ve bozukluklarını çalışan, teşhis eden, önleyen ve tedavi eden tıp dalıdır. Halk arasında sadece dişlerle ilişkilendirilmesine rağmen diş hekimliğinin alanı dişlerle sınırlı olmayıp temporomandibular eklem ve diğer destekleyici kas, lenf, sinir, damar ve anatomik yapılar da dahil olmak üzere kraniyofasiyal kompleksin diğer elemanlarını da barındırır.

<span class="mw-page-title-main">Diş minesi</span>

Diş minesi vücudun en sert ve en yoğun mineralleşmiş maddesidir; dentin sement ve pulpa ile beraber dişi oluşturan dört ana dokudan biridir. Normal olarak dişin görünür dental kısmıdır ve ve mutlaka alttan dentin ile desteklenmelidir. Minenin yüzde doksanaltısı mineralden geri kalanı ise su ve organik maddeden oluşur. Minenin normal rengi açık sarıdan grimsi beyaza kadar çeşitlilik gösterir. Minenin altında dentin bulunmayan dişin uç kısımlarında renk bazen hafif bir mavi tona dönebilir. Mine yarısaydam olduğu için, dentinin rengi ve mine altındaki herhangi bir dolgu maddesi bir dişin fiziksel görünümünü güçlü bir şekilde etkiler. Mine dişin yüzeyinde farklı kalınlıklarda bulunur ve en kalın olarak tüberkül denilen tepe çıkıntılarında 2.5 mm; en ince olarak ise klinik açıdan mine-sement sınırında bulunur. Minenin temel minerali bir kristalize kalsiyum fosfat olan hidroksiapatittir. Minedeki minerallerin büyük çoğunluğu yalnızca gücü açısından değil kırılganlık açısından da değerlendirilmektedir. Diş minesi, Mohs sertlik skalası açısından 5 ile değerlendirildiğinden insan vücundaki en sert maddedir. Dentin, 3-4 sertlik derecesi ile, daha az mineralize ve daha az kırılgan olarak, mineyi desteklemektedir ve sağlamlık için gereklidir. Dentin ve kemiğin tersine, mine kollajen içermez. Bunun yerine amelogenin ve enomelin adında iki benzersiz protein içermektedir. Bu proteinlerin işlevleri tamamen anlaşılmamış olsa da bunların diğer işlevlerinin yanı sıra, bir iskelet desteği gibi işlev görerek minenin gelişimine yardım ettikleri düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Arthur Harden</span>

Sir Arthur Harden İngiliz biyokimyacı. 1929 yılında, Hans von Euler-Chelpin ile birlikte, "şekerin fermantasyonu ve fermantatif enzimler üzerine araştırmaları için" Nobel Kimya Ödülü'ne nail görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Sevil Atasoy</span> Türk bilim insanı

Hafize Hikmet Sevil Atasoy, Kimya doktoru. Bir dönem de başkanlığını yürütmüş olduğu Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Kurulu üyesi, Üsküdar Üniversitesi Rektör Yardımcısı, Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü Müdürü, kriminolog.

<span class="mw-page-title-main">Minnesota Üniversitesi</span> ABDde 1851de kurulmuş kamuya bağlı bir araştırma üniversitesi

Minnesota Üniversitesi, ABD'de, Ortabatı eyaletleri'nden Minnesota eyaletinde Minneapolis ve Saint Paul'da yerleşik olarak 1851'de kurulmuş olan kamuya bağlı bir araştırma üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Elizabeth Blackburn</span> Avustralyalı-Amerikalı araştırmacı

Elizabeth Helen Blackburn Avustralya doğumlu Amerikalı moleküler biyolog. Kromozomların uç kısımlarında bulunan ve kromozomları koruyan telomer isimli yapılarla ilgili çalışmalarıyla bilinir. Telomer yapımında etkin telomeraz enziminin kaşifleri arasındadır. Bu çalışmalarından dolayı 2009 yılında Carol W. Greider ve Jack W. Szostak ile birlikte Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'nü kazandı. Tıbbi etik üzerine de çalışmaları vardır.

Prostodonti, aynı zamanda diğer bilinen adıyla protetik diş tedavisi, diş protezlerinin yapımı ve kullanımı ile ilgilenen diş hekimliğine ait bir bilim dalıdır. Görevlerine diş restorasyonu, inleyler ve onleyler tedavisi, diş kaplama, kuron kaplama, takma diş, diş protezi, endodontik taç, diş köprüsü, diş implantı ekleme, diş yapıştırma dahildir.

<span class="mw-page-title-main">Hiperdonti</span>

Hiperdonti, artı dişlere, sürnümerer dişlere veya süpernümerer dişlere sahip olma veya başka bir deyişle olağandan fazla sayıda diş görünmesi durumudur. Diş arkının herhangi bir bölgesinde görülebilirler ve herhangi bir dişsel organı etkileyebilirler.

<span class="mw-page-title-main">Dentofobi</span>

Dişçi korkusu ve ya dişte meydana gelen bazı semptonlardan korkma.

<span class="mw-page-title-main">Viridiplantae</span>

Viridiplantae, yaklaşık 450.000-500.000 tür içeren ve hem karasal hem de sucul ekosistemlerde önemli roller oynayan ökaryotik canlılar grubudur. Öncelikle sucul olan yeşil algler ve içlerinden çıkan kara bitkilerinden oluşurlar. Yeşil algler, geleneksel sınıflandırmada kara bitkilerini içermez ve bu da yeşil algleri parafiletik bir grup yapar. Kara bitkilerinin yeşil alglerin içinden çıktığının anlaşılmasından bu yana, bazı yazarlar bitkileri de yeşil alglere atıyorlar. Hücre duvarlarında selüloz bulunan hücrelere ve klorofil a ve b içeren ve fikobilin içermeyen siyanobakterilerle endosimbiyozdan türetilen birincil kloroplastlara sahiptirler.

<i>Ouranopithecus</i> Soyu tükenmiş hominid cinsi

Ouranopithecus, 9.6 ila 7.4 milyon yıl önce yaşamış, O. macedoniensis ve O. turkae adlı iki tür tarafından temsil edilen soyu tükenmiş bir Avrasya'lı büyük insansı maymun cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Diş dolgusu</span>

Diş dolguları veya diş restorasyonu, çürük veya dış deliklerden kaynaklanan eksik diş yapısının işlevini, bütünlüğünü ve morfolojisini geri kazandırmak için kullanılan tedavilerdir. Protetik diş tedavisi, periodontoloji ve estetik diş hekimliği'nde uygulanır. Doğrudan ve dolaylı olmak üzere iki geniş tiptedirler ve ayrıca konum ve boyuta göre sınıflandırılırlar. Örneğin bir kök kanal dolgusu, diş pulpasının normalde bulunduğu boşluğu doldurmak için kullanılan restoratif bir tekniktir. Diş kaplama, inleyler ve onleyler, porselen diş, kuron, diş implantı, altın diş, diş köprüsü de diş dolgularına alternatif malzemelerdir.

Estetik diş hekimliği veya kozmetik diş hekimliği, estetik ve kozmetik yönümlü diş hekimliği dalıdır. Genellikle dişlerin ve diş etlerinin ve/veya ısırığın görünümünü iyileştiren herhangi bir diş tedavisine atıfta bulunmak için kullanılır. Diş temizliği, diş parlatma, diş beyazlatma, diş kaplama işlemleri, porselen diş, diş protezi, diş dolgusu, diş mücevheri, diş implantı ve braket ekleme estetik görevlerine dahildir. Öncelikle diş estetiğinde renk, pozisyon, şekil, boyut, uyum ve genel gülümseme görünümünde iyileştirmeye odaklanır. Pek çok diş hekimi, bu alandaki özel eğitim, uzmanlık ve deneyimlerine bakılmaksızın kendilerini "estetik diş hekimi" olarak adlandırır. Bu durum hastalar açısından yanıltıcı ve etik olmayan bir durum olarak nitelendirilmektedir. Amerikan Diş Hekimleri Birliği, estetik diş hekimliğini diş hekimliğinin resmi bir uzmanlık alanı olarak kabul etmemektedir. Ancak hala kendilerini estetik diş hekimi olarak tanıtan diş hekimleri mevcuttur.

Kök kanal tedavisi

Kanal tedavisi, endodonti'de enfeksiyonun ortadan kaldırılması ve dekontamine edilmiş dişin gelecekteki mikrobiyal istiladan korunması ile sonuçlanması amaçlanan, enfekte diş pulpası için uygulanan bir tedavidir. Kök kanalları ve bunlarla ilişkili pulpa odası, sinir dokusu, kan damarları ve diğer hücresel varlıkların doğal olarak yaşadığı bir diş içindeki fiziksel oyuklardır. Bu öğeler birlikte diş pulpasını oluşturur.

Asit erozyonu bir tür diş aşınmasıdır. Bakteri kaynaklı olmayan asitlerin kimyasal çözünmesi sonucu diş yapısının geri dönüşü olmayan kaybı olarak tanımlanmaktadır. Diş erozyonu 5-17 yaş çocuklarda en sık görülen kronik durumdur, ancak bir diş sağlığı sorunu olarak görülmesi nispeten yakın zamanda olmuştur. Asit erozyonu başlangıçta minede başlar, incelmesine neden olur ve dişe donuk sarı bir görünüm vererek dentin aşırı duyarlılığına yol açarak dentine ilerleyebilir.

<span class="mw-page-title-main">Porselen diş</span>

Diş porseleni, kozmetik diş hekimliği'nde kuronlar, diş köprüsü ve diş kaplama'lar oluşturmak için kullanılan bir diş malzemesi'dir. İçeriği alüminyum oksit, zirkonyum dioksit veya zirkonya'dan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Ölüm sonrası aralık</span>

Ölüm sonrası aralık (PMI) veya otopsi aralığı, bir bireyin ölümünden bu yana geçen süredir. Ölüm zamanı bilinmediğinde, aralık tahmin edilebilir ve böylece yaklaşık bir ölüm zamanı belirlenebilir. Postmortem aralık tahminleri, mevcut kanıtların türüne bağlı olarak saatler, günler ve hatta yıllar arasında değişebilir. Böyle bir tahmini destekleyen standart tıbbi ve bilimsel teknikler vardır.