İçeriğe atla

Adesa

İzabela olarak da bilinen siyah Adesa üzümü.

Adesa (Gürcüce:; ადესა; okunuşu: "adesa"), Amerika kökenli siyah asma cinsidir. Doğal hibrit üzüm olarak bilinir. "İzabela" (იზაბელა) olarak da bilinir.

Adesa veya Izabel üzümü, Gürcistan'ın batı kesimlerinde nemli yerlerde ve Artvin bölgesinde yetişmektedir.[1][2] Kırım'da, Karsnodar bölgesinde ve Azerbaycan'da da yetişen Adesa'nın adı, Odesa'dan gelir. Filoksera ve mantar hastalıklarına karşı dayanıklıdır. Geç olgunlaşan üzümün kendine özgü bir tadı vardır. Sofralık üzüm olarak tüketildiği gibi şarap da yapılmaktadır.[3]

İzabela üzümü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından tarihsel Gürcü topraklarından Rus idaresi sırasında Osmanlı ülkesine göç eden Gürcüler tarafından götürülüp yetiştirilmiştir.[4]

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kobuleti</span> Gürcistanda bir sahil kasabası

Kobuleti, Gürcistan’da, Acara Özerk Cumhuriyetinde bulunan, aynı adlı belediyenin yönetim merkezi olan kenttir. Demiryolu istasyonunun ve çay işleme atölyelerinin bulunduğu Kobuleti, yazın önemli dinlence yerlerinden biridir. Kobuleti kenti ve bölgesi, Osmanlı döneminde Çürüksu olarak adlandırılıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Çveneburi</span> Türkiye’de yaşayan muhacir Gürcülerin kendilerini tanımladığı sözcük

Çveneburi, ataları 93 Harbi sonrasında Artvin ve Batum yöresinden Osmanlı İmparatorluğu'nun iç kısımlarına göç etmiş, Türkiye Gürcüleri içindeki Müslüman muhacir topluluğun kendi aralarında kullandıkları bir öz tanımlamadır. Bu tanım, Türkiye Gürcüleri içerisindeki tarihi Tao-Klarceti bölgesinin yerlisi olan Gürcüleri ve Gürcü Katoliklerini kapsamamaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aralık, Borçka</span>

Aralık, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Çimenli, Artvin</span>

Çimenli, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Oruçlu, Artvin</span> Artvin, Merkez köyü

Oruçlu, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Zeytinlik, Artvin</span>

Zeytinlik, Artvin ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Cevizlik, Ardanuç</span> Ardanuçta bir köy

Cevizlik, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Ambarlı, Borçka</span>

Ambarlı, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Arkaköy, Borçka</span>

Arkaköy, Artvin ilinin Borçka ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Çağlıpınar, Şavşat</span>

Çağlıpınar, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Karaköy, Şavşat</span>

Karaköy, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Maden, Şavşat</span>

Maden, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür. Köyde Marioba festivali düzenlenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Şenocak, Şavşat</span>

Şenocak, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Yağlı, Şavşat</span>

Yağlı, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Yeşilce, Şavşat</span>

Yeşilce, Artvin ilinin Şavşat ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Çataldere, Ardahan</span>

Çataldere, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Türkiye Gürcüleri</span>

Türkiye Gürcüleri, etnik Gürcü olan veya soyundan gelen Türkiye vatandaşları ve sakinlerini ifade eder. Bu topluluk iki farklı gruptan oluşur. Artvin ve Ardahan Gürcüleri bölgenin yerlileri iken Türkiye'nin diğer bölgelerinde yaşayan Gürcüler ise, Osmanlı sınırları içindeki Gürcü topraklarının 19. yüzyılda Rusların eline geçmesi üzerine, bu bölgeden gerçekleşen göçlerle ortaya çıkmıştır. Bu ikinci grup içinde Müslüman ve Katolik Gürcüler yer alır.

Klarculi, bugün Türkiye sınırları içinde bulunan tarihsel Klarceti bölgesinden adını aldığı kabul edilen asma cinsidir. Gürcistan'da asıl olarak Guria, Acara ve Maçaheli bölgelerinde yetişmektedir. Klarculi, Gürcü beyaz asma cinsleri arasında sayılmaktadır. Klarculi, Klarceti gibi Gürcüce "klarci" (კლარჯი) kelimesinden türemiştir ve Klarceti bölgesine özgü anlamına gelir.

Şavşura, Gürcü beyaz asma cinslerinden biridir. Sofralık olduğu gibi şarap da yapılıyordu. Şavşura adı, Şavşeti gibi “şavşi” (შავში) kelimesinden türemiştir ve Şavşeti bölgesine özgü anlamına gelir. Bu cins üzümün vatanının bugünkü Şavşat bölgesi olduğu ve orada yetiştiği bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Artvin'de bağcılık</span> bağcılık kültürü

Artvin'de bağcılık, dünyanın en eski bağcılık geçmişine sahip Gürcistan'ın tarihsel bölgeleri olan Lazeti, Klarceti ve Şavşeti bölgelerindeki geleneğe dayanmaktadır. Nitekim geleneksel Gürcü şarap küpleri olan Kvevri (ქვევრი) kalıntıları Şavşat ilçesinin Otluca, Ardanuç ilçesinin Güleş, Artvin'in merkez ilçesinde Bağcılar gibi yerlerde ortaya çıkarılmıştır. Öte yandan Gürcistan'ın Acara ve Guria bölgeleri ile Artvin'de benzer asma cinslerinin varlığı da bunu işaret etmektedir. Bu asma cinslerinin bazılarının adları, bugünkü Artvin bölgesindeki yer adlarıyla ilişkilidir. Livanura, Klarculi, Şavşuri, Orcohuli, Hopaturi gibi üzüm türleri bunların başında gelir. Klarceti-Şavşeti bölgelerinden Gürcistan'a götürülen asma cinslerine, götüldüğü yerlere atfen Livanura, Klarculi, Şavşuri gibi adlar sonradan verilmiş olup özgün adları bilinmemektedir. Bunların dışında, Gürcistan'ın genelinde yaygın olan şaraplık üzüm Saperavi, Artvin ilinin Berta vadisinde, "Gverda (Güverda) Bağları" olarak bilinen bağlarda yetiştirilmektedir.