İçeriğe atla

Ademıylar

Ademıylar
адэмыехэр
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Diller
Batı Çerkesçesi, Rusça, Türkçe
Din
İslam (Hanefi Sünni)

Ademıylar ya da Adameyler (Çerkesçe адэмыехэр, Rusça адамийцы), Batı Çerkesleri kolundan bir Çerkes boyudur. Kuban Nehri civarında yaşayan Ademıylar Çemguylara karışmışlardır.[1] Ademıylar üzerine ilk ve en geniş bilgiyi 1667 yılında Evliya Çelebi vermiştir.[2]

Türkiye Adamıy köyleri

Kuzey Kafkasya'dan 1864 yılında ilk olarak Balkanlar'a sürülen Ademeyler daha sonra Anadolu'da Alibeydüzü, Bozüyük, Akpınar, Bozüyük gibi köylere yerleştirilmişlerdir. Ayrıca, Üçpınar, Pınarbaşı, Methiye, Pınarbaşı köylerinde Kabardeylerin sülalesi olarak Adamey aileler bulunmaktadır.


Kaynakça

  1. ^ "Kafkasya'nın etnik mozaiği". 8 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2013. 
  2. ^ "Э.ЧЕЛЕБИ.КНИГА ПУТЕШЕСТВИЙ.ЗЕМЛИ СЕВЕРНОГО КАВКАЗА,ч.2". 25 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2013. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çerkesler</span> Kafkas halkı

Çerkesler ya da Adigeler, Kuzey Kafkasya'da, tarihi Çerkesya'nın yerli halkı olan etnik grup. Rus İmparatorluğu tarafından işlenen Çerkes Soykırımı'nın sonucunda Çerkeslerin çoğu öldürülmüş, kalanlar ise Osmanlı topraklarına sürülmüştür. Çerkesler Çerkesçe konuşur ve neredeyse tamamı Sünni Müslümandır. Çerkesya eski zamanlardan beri istilalara maruz kalmıştır; izole edilmiş arazisi, bitmeyen savaşlarla birlikte Çerkes ulusal kimliğini büyük ölçüde etkilemiştir. Çerkes bayrağı Çerkeslerin millî bayrağıdır ve yeşil zemin üzerinde dokuzu yay, üçü yatay şekilde on iki altunî yıldız ve üç çapraz oktan oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Çerkesya</span> Kuzeybatı Kafkasyada Adige kabilelerinin birleşmesi ile kurulmuş eski bir devlet

Çerkesya, günümüzde Rusya sınırlarında kalan Kuzeybatı Kafkasya'da var olmuş tarihî ülke ve bölge. Rus-Çerkes Savaşı sonucunda Çerkesya yıkılmış ve Çerkes nüfusunun %75-90'ı topluca katledilmiş, kalan Çerkeslerin büyük kısmı da Osmanlı topraklarına sürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Akören, Pınarbaşı</span> Pınarbaşı´nın mahallesi, Kayseri, Türkiye

Akören, Kayseri ilinin Pınarbaşı ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Demirciören, Pınarbaşı</span> Pınarbaşı´nın mahallesi, Kayseri, Türkiye

Demirciören, Kayseri ilinin Pınarbaşı ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Halitbeyören, Pınarbaşı</span> Pınarbaşı´nın mahallesi, Kayseri, Türkiye

Halitbeyören, Kayseri ilinin Pınarbaşı ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Kuşçular, Pınarbaşı</span> Pınarbaşı´nın mahallesi, Kayseri, Türkiye

Kuşçular, Kayseri ilinin Pınarbaşı ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Panlı, Pınarbaşı</span> Pınarbaşı´nın mahallesi, Kayseri, Türkiye

Panlı, Kayseri ilinin Pınarbaşı ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Pazarsu, Pınarbaşı</span> Pınarbaşı´nın mahallesi, Kayseri, Türkiye

Pazarsu, Kayseri ilinin Pınarbaşı ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Taşlıgeçit, Pınarbaşı</span> Pınarbaşı´nın mahallesi, Kayseri, Türkiye

Taşlıgeçit, Kayseri ilinin Pınarbaşı ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Yahyabey, Pınarbaşı</span> Pınarbaşı´nın mahallesi, Kayseri, Türkiye

Yahyabey, Kayseri ilinin Pınarbaşı ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Hacıköy, Biga</span> Bigada bir köy

Hacıköy, Çanakkale ilinin Biga ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Akpınar, Bozüyük</span> Bilecik ili, Bozüyük ilçesine bağlı köy

Akpınar, Bilecik ilinin Bozüyük ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Poyra, Bozüyük</span> Bilecik ilinin Bozüyük ilçesine bağlı bir köy

Poyra, Bilecik ilinin Bozüyük ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Ubıhlar</span> Çerkes boyu

Ubıhlar ya da Vubıhlar, Çerkes boylarından birisidir. Dilleri Ubıhça, bu dili konuşan son kişinin 1992 yılında ölmesiyle yok olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Abzahlar</span> Çerkes boyu

Abzahlar ya da Abzehler, Çerkeslerin diasporadaki en büyük nüfusa sahip olan boyudur. Türkiye Çerkeslerinin çoğunluğunu oluştururlar ve ayrıca Suriye ile Ürdün'de de yaşarlar. İsrail Çerkesleri içinde Şapsığlardan sonra ikinci ve son sırada olup Rehaniye kasabasında yaşarlar. Kafkasya'da ise Abzah lehçesi konuşan tek köy Adigey Cumhuriyeti'nde bulunan Hakurine Hable/Хьэкурынэхьабл (Şovgenovski)’dir. 1999 yılında Kosova'dan getirilen Abzah boyundan Çerkesler için Adigey Cumhuriyetinde Mefehable adlı köy kurulmuş ve bununla birlikte Adigey'deki Abzah köyü ikiye çıkmıştır. Osmanlı sadrazamı Salih Hulusi Kezrak Abzah kökenlidir. Batı Çerkeslerinin Bjeduğ, Temirgoy gibi boylarında bey (pşı) ve soylu sınıfı varken, Şapsığ, Hakuç ve Abzahlarda bu sınıflar görülmez. Kabardeylerdan sonra en kalabalık Çerkes boyudur. Rus-Kafkas Savaşında Natuhaylar ve Ubıhlarla birlikte en ön saflarda yer almıştır. Diğer Çerkes boylarına göre asillerin nüfuzu daha az ve sınıf farklılıkları daha az belirgindir.

<span class="mw-page-title-main">Hatukaylar</span> Çerkes boyu

Hatukaylar, tarihsel olarak Çerkesya'nın Hatukay vilayetinde yaşayan Çerkes boyu. Savaşçı kimlikli bir boy olarak biliniyorlardı. Günümüzde sayıları az olup çoğunlukla Türkiye'de yaşarlar. Çerkes bayrağında yer alan ve 12 Çerkes boyunu temsil eden yıldızlardan biri de Hatukayları ifade eder. Rus-Çerkes Savaşı döneminde Kafkasya'daki varlıkları Çerkes soykırımı sırasında yok edildi. Günümüzde Kafkasya'da kalmadıkları için Çerkes diyalektolojisinde adları geçmez. Şapsığlar, Hakuçlar, Abzehler gibi Batı Çerkeslerinde soylu sınıfı bulunmaz iken, Bjeduğ ve Çemguylarda olduğu gibi Hatukaylarda da bu sınıf görülür.

Çemguylar ya da Ç’emguylar, K’emguylar, Kemguylar, Kemırgueyler, Kemirguveyler veya Temirgoylar, Rusya'ya bağlı Adigey Cumhuriyeti ile Türkiye'de yaşayan Batı Çerkeslerinden bir Çerkes boyu. Çemguyları Şapsığlar 'Kemguy', Kabardeyler 'Kemırguey', Ruslar 'Temirgoy' diye adlandırır. Nüfusları Kafkasya'da fazla iken diasporadaki en küçük Çerkes topluluğudur. Şapsığlar, Hakuçlar, Abzehler gibi Batı Çerkeslerinde bey (pşı)/soylu sınıfı bulunmaz iken, Bjeduğlarda olduğu gibi Çemguylarda da bu sınıflar görülür. Çemguyların tarihi toprakları Bjeduğların doğusunda ve Hatukay ile Kuban arasındaki Laba ve Belaia nehirleri arasındadır.

Mamhığlar ya da Mamheğler, Batı Çerkesleri kolundan bir Çerkes boyudur. Kurcips ve Belaya nehirleri civarında yaşamışlardır. Mamhığlar üzerine ilk ve en geniş bilgiyi 1667 yılında Evliya Çelebi vermiştir. 19. yüzyılda Тлевцежевы, Патукай, Духхабль, Хачемзий, Дачехабль, Кураль adlı Mamhığ köyleri bulunuyordu. Günümüzde lehçelerini konuşan kimse yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Kuzey Kafkasya halkları</span> gizlilik

Kuzey Kafkasya halkları, Çarlık Rusyası döneminde Kuzey Kafkasya’da yaşarlarken Kafkas-Rus Savaşında yenilmeleri üzerine 1864 Çerkes Sürgünü'nde Osmanlı İmparatorluğu topraklarına sürülüp tehcir ettirilen ve bugün diaspora olarak Türkiye, Suriye ve Irak gibi ülkelerde yaşayan Adığe ve Adığe olmayan Kuzey Kafkas halklarına Türkiye ve Ortadoğu'da verilen ortak ad. Çerkeslerin baskın unsurunu oluşturan Adığeler dışında ayrıca Kuzeybatı Kafkas dillerini konuşan Ubıhlar, Abazalar, Abhazlar; İran dillerini konuşan Osetler; Türk dillerini konuşan Karaçaylar, Balkarlar; Kuzeydoğu Kafkas dillerini konuşan Çeçenler, İnguşlar ve Dağıstan halkları da bu tanımlamaya girer. Sünni Müslümandırlar. Karaçaylar, Balkarlar ve Adığeler Hanefi mezhebinden, İnguşlar, Çeçenler ve Dağıstanlılar ise ağırlıklı olarak Şafii mezhebindendir. Türkiye'deki Çerkeslerin 893 köy-kasabası bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Çerkes peyniri</span>

Çerkes peyniri, kaynayan sütün peynir altı suyu, sirke ya da limon ile mayalanması ve sepette süzülmesi ile elde edilir. Çerkes tuzsuz peyniri taze ve kurutulmuş olmak üzere iki çeşidi vardır. Füme çerkes peyniri kurutulmuş peynir yapıldıktan sonra, odun ateşinin közlerinden bir miktar yukarıda asılarak ısı ve is ile kurutulur bu şekilde bozulmadan uzun süre dayanabilmektedir. Krem veya açık sarı bir renge sahiptir.