Adana Görüşmesi - Turkipedia

Adana Görüşmesi (Adana Mülakatı, Yenice Görüşmesi veya Yenice Mülakatı), 30-31 Ocak 1943 tarihlerinde, Türkiye Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ile Birleşik Krallık Başbakanı Winston Churchill'in gerçekleştirdiği iki taraflı toplantıdır.

Yeri

Toplantı, günümüzde Mersin'in Tarsus ilçesine bağlı Yenice'de, Adana – Mersin demir yolu hattı üzerindeki Yenice Tren İstasyonu'nun bir tren vagonunda gerçekleştirilmiştir.^[1] Bu nedenle de Yenice Mülakatı, Yenice Görüşmesi gibi adlarla da anılmıştır. Türk ve İngiliz diplomatlar ve resmi yetkililerin görüşmelerinde Türk tarafı Ankara'da görüşülmesini, İngiliz tarafı ise Kıbrıs'ta görüşülmesini teklif etmişti. Nihayetinde taraflar bu istasyonda mülakatı gerçekleştirmeyi kararlaştırmışlardır.

Hilmi Uran anılarında bu mevkiyi şöyle tarif etmiştir: "Sonraları bu görüşme Adana Mülakatı diye anılır oldu. Fakat hakikatte iki devlet adamının telâkisi Adana'da değil, Yenice istasyonunda ve vagon içinde olmuştu. Yenice, Tarsus'a bağlı küçük bir Nusayri köyüdür ve Adana'ya yirmi üç kilometre mesafededir. Konya istikametinden gelen trenler burada, Adana ve Mersin cihetine gitmek üzere ikiye ayrılır. İstasyon, yüksek okaliptüs ağaçlarının gölgelendirdiği şirin bir yerdir."^[2]

İçeriği


Türkiye Cumhurbaşkanı İsmet İnönü		Birleşik Krallık Başbakanı Winston Churchill

1943 yılı Ocak ayında Kazablanka'da Kazablanka Konferansı'nı gerçekleştiren Amerika Birleşik Devletleri başkanı Franklin D. Roosevelt ve Birleşik Krallık Başbakanı Winston Churchill, Nazi Almanyası'na karşı Balkanlar'dan bir cephe açmayı tasarlamışlardır. Kazablanka Konferansı'nın hemen ertesinde Adana'ya gelen Churchill, bu tasarı hakkında İsmet İnönü'yle görüşmüştür. Görüşmede İngiliz tarafının amaçladığı Türkiye'yi, Mihver Devletlerine karşı Müttefik Devletlerle birlikte II. Dünya Savaşı'na girmesi için ikna etmekti.^[3] Türk tarafı ise bu isteklere Sovyetler Birliği'ne ve savaş sonrası Avrupasındaki artan nüfuzuna ve gücüne yönelik kaygılarını belirterek karşılık vermiştir. Ayrıca Türk Ordusu'nun Mihver Devletlerine karşı savaşa girmesi isteniyorsa malzeme ve teçhizat eksikliğinin giderilmesi ve takviye edilmesi gerekliliği öne sürülmüştür. Churchill'in bunlara yanıtı ise Sovyetler konusunda endişeleri azaltıcı telkinler ve teçhizat tedariki için de Amerikan ve İngiliz yardımı vaatleri olmuştur.

Görüşmenin sonucu

Türk tarafının öne sürdüğü gerekçeler ve kaygılarla savaşa girme ısrarının üstesinden geldiği, Türkiye'nin savaşa girişini ötelediği bir netice ortaya çıkmıştır. Ayrıca Türkiye, bu görüşmede öne sürdüğü kaygılarını gidermeleri adına Batı'dan askeri malzeme yardımı sözü de almıştır. Öte yandan Sovyetler Birliği'nin 1943'teki Moskova Konferansında şiddetli biçimde gündeme getirdiği üzere Türkiye'nin müttefik kuvvetlerden yana açıkça tavır almadığı ve savaşa girmekten kaçındığı eleştirilerine neden olmuştur.

Kaynakça

^ "Milliyet - Adana Görüşmelerinin 74. Yıl Dönümü - 30 Ocak 2017". 6 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2017.
^ "Hilmi Uran, Hâtıralarım, Ayyıldız Matbaası, 1959, s.388". 6 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Nisan 2017.
^ Fahir Armaoğlu, 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi, s.371

İlgili Araştırma Makaleleri

Soğuk Savaş, iki Süper güç olan ABD önderliğinde Batı Bloku ile Sovyetler Birliği'nin önderliğinde Doğu Bloku ülkeleri arasında Truman Doktrini'nin ilanından (1947) SSCB'nin dağılmasına (1991) kadar devam ettiği kabul edilen uluslararası siyasi ve askeri gerginlik. Soğuk Savaş dönemi, Amerika liderliğinde batı dünyası ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin önderliğindeki komünist blok arasındaki dünya üzerinde geniş bir nüfusu etki etmesine verilen isimdir. Soğuk Savaş döneminde NATO, "Batı İttifakı" olarak da biliniyordu. Batı Bloku, NATO üyesi ülkeler ile NATO üyesi olmayan ancak ABD ile müttefik olan kapitalist ve antikomünist ülkelerden, Doğu Bloku ise Varşova Paktı'na üye olan komünist ve bu pakta üye olmayan diğer komünist ülkelerden oluşuyordu. Bu iki karşıt blokun yanı sıra hiçbir bloku desteklemeyen Bağlantısızlar Hareketi isimli üçüncü bir blok daha vardı. Çin ve Yugoslavya hem Doğu Bloku ülkeleri, hem de Bağlantısızlar Hareketi ülkeleriydi. Bu iki komünist ülkenin her iki blokta da olmasının nedeni Sovyetler Birliği ile olan görüş farklılıklarıydı.

Arkadya Konferansı, Birleşik Krallık ve Birleşik Devletler delegasyonları arasında 22 Aralık 1941 - 14 Ocak 1942 tarihleri arasında Washington'da düzenlenen, taraflar arasında Avrupa'daki savaşla ilgili stratejilerin belirlendiği görüşmelerdir.

Adana Garı, Adana'nın Seyhan ilçesi Kurtuluş Mahallesi'nde Atatürk Caddesi üzerinde yer alan TCDD'ye ait hemzemin ana tren istasyonudur.

II. Dünya Savaşı öncesinde Çekoslovakya'nın ve Arnavutluk'un işgallerinden endişelenen Türk hükûmeti, 1939'da İngiltere ve Fransa ile ortak bir bildiri yayımladı. 19 Ekim 1939'da Ankara'da bu iki devlet ile Türkiye arasında ittifak kuruldu. Buna göre Akdeniz'de bir savaşın olması halinde üç devlet yardımlaşacaktı. Maddeler arasında askerî ve maddi yardımdan da bahsedilmekteydi. Ancak savaş zamanı Türkiye, Sovyet Rusya unsurunu gerekçe göstererek savaşa fiilen katılmadı. 25 Mart 1941 tarihinde Türkiye ile Sovyet Rusya arasında saldırmazlık halini duyuran bildiri yayımlandı. Aynı yıl Nazi Almanyası ile Sovyet Rusya arasında saldırmazlık paktı geçerliyken Balkan Seferi başladı. İşgal ihtimali üzerinden baskı yapan Müttefiklere rağmen Türkiye çatışmaya girmedi ve Alman büyükelçisi Von Papen aracılığıyla diplomatik ilişkiler geliştirildi; 18 Haziran 1941'de Türk-Alman Dostluk Paktı imzalandı.

<span class="mw-page-title-main">Kazablanka Konferansı</span>

Casablanca Konferansı veya Kazablanka Konferansı II. Dünya Savaşı sırasında ABD başkanı Franklin D. Roosevelt, Birleşik Krallık başbakanı Winston Churchill ve Combined Chiefs of Staff (CCS) arasında gerçekleşen gizli Hitler karşıtı bir zirveydi. Zirve 14 Ocak 1943'ten 26 Ocak 1943'e kadar Fas'ın Kazablanka şehrinde düzenlendi.

Tahran Konferansı, 28 Kasım - 1 Aralık 1943 tarihleri arasında, Müttefik liderler, Joseph Stalin, Franklin D. Roosevelt ve Winston Churchill katılımıyla, SSCB'nin Tahran Büyükelçiliği'nde gerçekleşen ve o ana dek ilk kez tüm Müttefik liderlerin katıldığı bir strateji toplantısı idi. 22-26 Kasım 1943 tarihlerinde yapılan Kahire Konferansı'ndan hemen sonra yapılan bu liderler zirvesini, 1945 yılında yapılan Yalta Konferansı ve Potsdam Konferansları takip etti. Üç lider, toplantıya ajandalarındaki farklı gündemlerle başlamış olmakla birlikte, Nazi Almanyası'na karşı yeni bir cephe açılması konusunda oy birliği ile aldıkları bir kararla toplantıyı sonlandırdılar. Müttefiklerin Türkiye ve İran'la olan ilişkileri, Yugoslavya'daki operasyon, Japonya'nın durumu ve savaştan sonra yapılacaklar, Konferans'ta ele alınan diğer konulardı. İran'ın bağımsızlığının, müttefiklerin üç büyük üyesince tanındığına dair ayrı bir protokol de imza altına alındı.

İkinci Kahire Konferansı, 4-6 Aralık 1943 tarihlerinde Kahire, Mısır'da, Türkiye'nin II. Dünya Savaşı'na Müttefik Devletler lehine katılması için gerçekleşen konferanstır.

Yenice, Mersin'in Tarsus ilçesine bağlı bir mahalledir.

Yenice Tren İstasyonu, Mersin'in Tarsus ilçesi Yenice Mahallesi'nde Atatürk Bulvarı üzerinde yer alan TCDD'ye ait hemzemin tren istasyonudur.

Mersin Garı, Mersin'in Akdeniz ilçesi Yenimahalle Mahallesi'nde Çakmak Caddesi üzerinde yer alan TCDD'ye ait hemzemin ana tren istasyonudur.

Tırmıl Tren İstasyonu, Mersin'in Akdeniz ilçesi Çilek Mahallesi'nde yer alan TCDD'ye ait hemzemin tren istasyonudur.

Karacailyas Tren İstasyonu, Mersin'in Akdeniz ilçesi Karacailyas Evren Mahallesi'nde Kışla Caddesi üzerinde yer alan TCDD'ye ait hemzemin tren istasyonudur.

Taşkent Tren İstasyonu, Mersin'in Akdeniz ilçesi Toroslar Mahallesi'nde D.400 üzerinde yer alan TCDD'ye ait hemzemin tren istasyonudur.

Huzurkent Tren İstasyonu, Mersin'in Akdeniz ilçesi Gazi Mahallesi'nde D.400 üzerinde yer alan TCDD'ye ait hemzemin tren istasyonudur.

Tarsus Tren İstasyonu, Mersin'in Tarsus ilçesi Yeşilyurt Mahallesi'nde Yavuz Donat Bulvarı üzerinde yer alan TCDD'ye ait hemzemin tren istasyonudur.

Şehitlik Tren İstasyonu, Adana'nın Seyhan ilçesi Yeşiloba Mahallesi'nde D.400 üzerinde yer alan TCDD'ye ait hemzemin tren istasyonudur.

Şakirpaşa Tren İstasyonu, Adana'nın Seyhan ilçesinde bulunan TCDD'ye ait tren istasyonudur. İstasyon, 1886 yılında hizmete girmiştir.

Adana – Mersin demiryolu, Adana – Mersin arasında bulunan TCDD'ye ait 68,382 kilometre (42,491 mi) uzunluğunda çift hatlı demiryolu hattıdır.

Mersin ilindeki ulaşım imkanları aşağıda özetlenmiştir.

Bu sayfada 1943 yılında Türkiye'de görevdeki siyasi kurumlar ve kişiler, yaşanan olaylar, doğan ve ölen kişiler yer alır.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.