İçeriğe atla

Adamantios Korais

Adamantiyos Korais
Αδαμάντιος Κοραής
Doğumu27 Nisan 1748(1748-04-27)
İzmir
Ölümü6 Nisan 1833
Paris, Fransa
OkuluLiberalizm, Modern Yunan Aydınlanması
İlgi alanlarıSiyaset felsefesi, tarih, din özgürlüğü, Yunan dili
Etkilendikleri
Etkiledikleri
  • Panagiotis Kanellopoulos

Adamantiyos Korais (Yunanca: Αδαμάντιος Κοραής, 27 Nisan 1748, İzmir - 6 Nisan 1833, Paris), çağdaş Yunan yazın dilinin geliştirilmesine öncülük eden hümanist bilgin. Antik Yunan kültürünün canlandırılmasını savunarak, Yunan bağımsızlık mücadelesinin düşünsel temellerinin hazırlanmasında önemli bir rol oynamıştır.[1]

Hayatı

Bir tüccarın oğlu olan Korais, yaşamının büyük bir bölümünü Yunanistan dışında geçirmiştir. Fransa'daki Montpellier Üniversitesi'nde tıp öğrenimi gördü. 1788'de edebiyatla uğraşmak amacıyla Paris'e gitti. Batı'da Yunanseverliğin yayılmasında büyük rol oynadı. Çok sayıda yazınsal ve dilbilimsel deneme, birçok hikâye kaleme aldı, ayrıca, klasik yazarları, yorumlarıyla birlikte yayımladı. Eski Yunan tıp bilginlerinin, özellikle de Hippokrates'in yapıtlarıyla filozof Theophrastos'un Kharakteres (Karakterler) adlı yapıtını yayıma hazırladı. Edebiyat alanındaki daha önemli yapıtları, 1805-26 arasında derlediği 17 ciltlik "Yunan Edebiyatı Kitaplığı" ile 1809-27 arasında hazırladığı dokuz ciltlik Parerga'ydı. "Yunan Edebiyat Kitaplığı" klasik yazarların tarih, siyaset, felsefe ve bilim alanındaki yapıtlarıyla Korais'in bunlara yazdığı Çağdaş Yunanca önsözleri içerir. Korais ayrıca, Homeros'un İlyada'sının ilk dört kitabını yayıma hazırlamış, tarihçi Herodotos'u da Çağdaş Yunancaya çevirmiştir.[2]

Yunanların ancak klasik mirasın canlanmasıyla güçlenip birliğe kavuşacağına inanan Korais, yazılarında da bu mirasın ulusal ülküler açısından taşıdığı önemi anlatmaya çalıştı. Halk diliyle yazı dili arasındaki uzlaşmayı gerçekleştirecek tek bir ulusal dilin oluşmasını savunup öğütledi. En kalıcı katkısı, konuşma dili Demotikosu yabancı unsurlardan arındırıp Klasik Yunancayla kaynaştırarak yarattığı yeni Yunan edebiyat diliydi. 1828-35 arasında hazırlanan Atakta adlı yapıtı ilk Çağdaş Yunanca sözlüktür.

Fransız Devrimi'ne tanık olan Korais, Aydınlanma düşüncesinden esinlenmiş, Thomas Hobbes, John Locke ve Jean-Jacques Rousseau gibi düşünürlerle, Karanlık Çağları yeni bir klasik çağın izlenmesi gerektiğini savunan tarihçi Edward Gibbon'dan etkilenmişti. Laik bir liberalizm yanlısı olarak, gerek, Osmanlı dönemiyle birlikte karanlık bir istibdat dönemi olarak tanımladığı Bizans İmparatorluğu'nun Ortodoks Hristiyan mirasının sürdürülmesine, gerekse kilisenin dilinin yeni Yunancanın temelini oluşturmasına karşı çıktı. Bu yüzden de, Yunan dünyası üzerinde bıraktığı etkinin büyüklüğüne karşın, bağımsızlık savaşını kilisenin üstünlüğünü yeniden sağlama ve İstanbul'u yeniden ele geçirme mücadelesi olarak görenlere ters düştü.

Yaşamının büyük bölümünü Fransa'da geçiren Korais, Yunan Bağımsızlık Savaşı sırasında broşürler yayımladı ve dışarıdan mali destek toplamaya çalıştı. Fransa'daki 1830 Temmuz Devrimi sırasında, Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nın kahramanlarından Marquis de Lafayette'in Yunanistan'ın devlet başkanlığına getirilmesini önerdi. Paris'teki Yunan Dostları Derneği'nin de kurucularındandı.

Sakız Adası'nda, Yunanistan'ın en büyük kütüphanesi olarak bili­nen Korais Kütüphanesi ve Arjenti Müzesi bulunur. Adanın en büyük okuluna ait olan, 250 bin kitaplık kütüphane, 1792 yılında açılmıştır. Adamantios Korais ile arka­daşlarının bağışladıkları kitaplarla kurulduğu için bu adı taşımaktadır. Korais'in portresi 1978 ile 2001 arasında tedavülde olan 100 Drahmi'nin yüzünde bulundu.[3]

Kaynakça

  1. ^ "Adamantios Korais - biography - Greek scholar". Encyclopædia Britannica. 2 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2020. 
  2. ^ "Adamantios Korais, Greece.com". 12 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2020. 
  3. ^ "Drachma banknotes, Bank Of Greece official website". 15 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan</span> Güneydoğu Avrupada bir ülke

Yunanistan, resmî adıyla Helen Cumhuriyeti, Güneydoğu Avrupa'da bulunan bir ülkedir. Nüfusu 2022 itibarıyla yaklaşık 10,3 milyon olan ülkenin en büyük şehri ve başkenti Atina'dır. Kuzeybatısında Arnavutluk, kuzeyinde Kuzey Makedonya ve Bulgaristan, kuzeydoğusunda Türkiye, doğusunda Ege Denizi, batısında İyon Denizi, güneyinde Girit Denizi ve Akdeniz ile sınırlanan Yunanistan, Avrupa, Asya ve Afrika'nın kavşağında stratejik bir konumda yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yunanca</span> Hint-Avrupa dili

Yunanca (Yunanca: Ελληνικά Elliniká veya Eλληνική γλώσσα Ellinikí Glóssa

<span class="mw-page-title-main">Charles Perrault</span>

Charles Perrault, Fransız şair, yazar, edebiyat teorisyeni.

<span class="mw-page-title-main">Arnold Joseph Toynbee</span>

Arnold Joseph Toynbee, İngiliz tarihçi. Tarihin konusunun kültürler olduğunu söyleyen, kültürlerin ise dinamik yapılar olup, özelliklerini yaratıcı kişilerden aldığı, dolayısıyla tarihin kültürler hakkında olumlu ya da olumsuz değerlendirmelerde bulunmak yerine, kültürleri anlamaya çalışması gerektiği düşüncesiyle seçkinleşen tarih felsefecisidir.

<span class="mw-page-title-main">François Rabelais</span> Fransız yazar, doktor, Rönesans düşünürü, keşiş ve Antik Grekçe bilgini

François Rabelais, Fransız yazar, doktor, Rönesans düşünürü, keşiş ve Antik Grekçe bilgini. İsminin harflerinin yerini değiştirerek oluşturduğu Alcofribas Nasier mahlası veya Séraphin Calobarsy olarak da tanınır. Tarihsel olarak elimizdeki bilgiler ve eserlerden onun bir fantezi, hiciv, grotesk, müstehcen güldürü ve şarkı yazarı olduğunu biliyoruz. Bir baba ile oğlunun hikâyelerinden oluşan Gargantua ve Pantagruel baş yapıtlarıdır. Rabelais klasik dünya edebiyatının büyük yazarları arasında sayılmakta ve modern Avrupa edebiyatının kurucularından olduğu kabul edilmektedir. Hümanizmin öncülerindendir, Desiderus Erasmus'la çağdaştır. Jean Paul Sartre, Rabelais'nin üslubuna hayranlığını saklamaz ve onun Avrupa düşüncesinin ve Hümanizmin tekamülü açısından önemini Erasmus ile Montaigne arasında köprü olmak derecesinde görür.

<span class="mw-page-title-main">Yunanlar</span> Güneydoğu Avrupada yaşayan bir halk

Yunanlar ya da Helenler, Yunanistan, Kıbrıs, Arnavutluk, İtalya, Türkiye, Mısır ve Doğu Akdeniz'i çevreleyen diğer ülkelerde yaşamış veya yaşayan, aynı zamanda da dünya çapına yayılmış ve diasporalar oluşturmuş bir etnik grup.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan Krallığı</span> 19. ve 20. yüzyılda Güney Avrupada bir krallık

Yunanistan Krallığı, 1832 yılında dönemin süper güçleri Birleşik Krallık, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Prusya, Fransa ve Rus İmparatorluğu tarafından ilân edilen devlettir. Bağımsızlık duyurusunun yapılmasının ardından, Osmanlı İmparatorluğu'ndan tam bağımsızlığını eline almış olduğu 30 Ağustos 1832 tarihli antlaşmayla uluslararası düzeyde tanınmıştır. Yunan Bağımsızlık Savaşı'nı yöneten geçici Yunan hükûmetinin üzerine kurulmuş ve 1924 yılında krallık devrilerek yerine ikinci Yunan Cumhuriyeti kurulana dek ayakta kalmıştır. Daha sonra cumhuriyetin 1935 yılında yeniden yerini krallığa bırakmasıyla bu kez 1974 yılına dek Yunanistan topraklarında egemen olmuş ve yedi yıllık bir askerî darbe döneminin ardından bugünkü modern Yunanistan Cumhuriyeti'nin kurulmasıyla tarihe karışmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yunan İsyanı</span> Yunanların, 1821-1829 yıllarında Osmanlı İmparatorluğu egemenliğine karşı başlattığı isyan olayı

Rum İsyanı/Yunan İsyanı,, Yunan Bağımsızlık Savaşı, Yunan İhtilali veya Yunan Devrimi, Yunanların Osmanlı egemenliği ve isyan bölgelerindeki Müslüman halka karşı başlattığı, 1821-1829 yılları arası süren ve Yunanistan'ın Osmanlı Devleti'nden bağımsızlığını kazanmasıyla sonuçlanan bağımsızlık savaşı, devrim ve etnik temizliktir. 1832 yılında imzalanan İstanbul Antlaşması ile Yunanistan'ın bağımsız bir ülke olarak tanınmasıyla sonuçlanmış bağımsızlık sürecidir.

<span class="mw-page-title-main">Yunanistan tarihi</span>

Yunanistan'ın ilk sakinlerine sıklıkla Pelasgi, yani "deniz halkı" denirdi. Yarımadanın bu sakinleri kuzeyden göçen işgalcilerin etkisi ile güneye kaçtılar. Birbiri ardı sıra gelen işgallerle güney kıyılarına ve Ege Adaları'na yayıldılar. MÖ 3200 civarında bölgeye yeni gelenler birlikte zamanla Yunancaya dönüşen bir Hint-Avrupa dili getirdiler.

İtalyan Edebiyatı, İtalyan yazarlarca İtalyanca yazılmış edebiyat yapıtlarını kapsar. İtalya'nın siyasal birliğini 19. yüzyıla kadar kuramaması ve Katolik Kilisesi'nin etkisiyle, yazılı metinlerde uzun süre Latince kullanılmış ve yerel bir dilin yaygınlaşması öbür Avrupa ülkelerine göre daha geç başlamıştır. 12. ve 14. yüzyıllar arasında İtalya'da Fransızca düzyazı ve koşukla yazılmış romanslar okunmuş ve klasik metinlerden uyarlamalar yapılmıştır. Böylece 13. yüzyılda bir Fransız-İtalyan edebiyatı gelişmiştir. İtalyanlar Fransız öykülerini çoğu zaman uyarlayarak ve bunlara çeşitli eklemeler yaparak kaleme almışlardır. Bu edebiyatta Fransızca kullanılmakla birlikte, yazarlar yapıtlarına yer yer kendi lehçelerinin özelliklerini de katmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Makedonya (antik krallık)</span> Krallık

Makedonya Krallığı veya Makedonya İmparatorluğu, Eski Yunan ve Klasik Yunan zamanlarında bulunan bir krallıktır.Ayrıca Helenistik Dönem Yunanistan'ının baskın devletiydi. Krallık başlangıçta Argead hanedanı tarafından yönetilmekteydi. Ardından Antipatrid ve Antigonif hanedanları tarafından yönetildiler. Antik Makedonlar'ın evi olarak Yunan yarımadasının kuzeydoğusunda ön krallıklardandı. Batıda Epir,kuzeyde Paenoia (devlet) ile, doğuda Trakya ile güneyde ise Teselya ile sınırlarını paylaşıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Osmanlı Yunanistanı</span>

1828 yılında yapılan Edirne Antlaşması ile bağımsızlığını kazanana kadar Yunanistan'ın büyük bir kısmı Osmanlı Devleti sınırları içindeydi.

Helenleştirme ya da Yunanlaştırma, Antik Yunanistan kültürü ya da Helen uygarlığının ve daha dar bir anlamıyla, dilinin, özellikle Makedonya'nın Büyük İskender'i zamanında, Yunanistan tarafından fethedilmiş yunan olmayan insanları asimile etmesidir. Helenleştirmenin sonucu, Yunan kökeninin ögelerinin yerel ögelerle çeşitli biçimler ve derecelerde karışmış durumuydu. Çağdaş zamanlarda Helenleştirme, çağdaş Yunan kültürü ve Yunanistan'ın budunsal ve kültürel benzeştirmesinin benimsetilmesiyle bağdaştırıldı.

<span class="mw-page-title-main">Klasik Yunanistan</span>

Klasik Yunanistan, Yunan kültüründeki MÖ 5. ve 4. yüzyıllardaki yaklaşık 200 yıllık döneme verilen ad. Bu dönemde Yunanistan'ın büyük bölümünün Pers İmparatorluğu tarafından ilhak edilişi ve daha sonra bağımsızlığı gerçekleşti. Klasik Yunanistan'ın Roma İmparatorluğu ve Batı uygarlığının kuruluşu üzerinde güçlü etkileri oldu. Modern Batı'da siyaset, sanatsal düşünce, bilimsel düşünce, tiyatro, edebiyat ve felsefe Yunan tarihinin bu döneminden türemiştir. Antik Yunanistan'da sanat, mimari ve kültür bağlamında bu klasik dönem, bazen Helenik dönem olarak da adlandırılmaktadır. Klasik dönem bu anlamda Arkaik dönemden sonra ve Helenistik dönemden önce gelir.

<span class="mw-page-title-main">Arkaik Yunanistan</span> Yunanistan tarihinde MÖ 8. yüzyılda Yunan Karanlık Çağını takiben MÖ 480de ikinci Pers saldırısına kadar olan bir dönem

Arkaik Yunanistan, Yunanistan tarihinde MÖ 8. yüzyılda Yunan Karanlık Çağı'nı takiben MÖ 480'de ikinci Pers saldırısına kadar olan bir dönemdi. Bu dönemde Yunanistan nüfusunda büyük bir artış gösterdi ve Yunan dünyasını MÖ 8. yüzyılın sonuna kadar başlangıcından önce fark edilemez hale getiren bir dizi önemli değişiklikle başladı.

<span class="mw-page-title-main">Kostas Varnalis</span> Yunan şair

Kostas Varnalis, Yunan şair. Dimotiki adı verilen halk Yunancasını kullanan şair, bununla birlikte şiirlerinde her zaman klasik ve geleneksel bir biçim tercih etti. 1920'li yıllardan itibaren Marksist bir görüş doğrultusunda politik şiirler yazdı, bu şiirlerinde ve diğer eserlerinde istihzalı bir üslup kullanırken klasik Yunan hikâyelerini de bu bağlamda yeniden ele aldı.

<span class="mw-page-title-main">Sakız (şehir)</span> Yunanistanın Kuzey Ege bölgesi, Sakız ilçesi, merkez belediyesine bağlı kent

Sakız, Yunanistan'ın Kuzey Ege bölgesindeki Sakız Adası'nın ana şehridir. 2011'de Yunanistan'da yapılan bölgesel idareler reformundan beri Sakız Belediyesi'nin bir parçası ve idari birimidir. Belediye, 22.823 km2'lik bir alan kaplar. İzmir'in Çeşme ilçesinin tam karşısında yer alan Sakız'ın nüfusu 26,850 (2011) olup üzerinde bulunduğu adanın da hem başkenti hem de ana limanıdır. Sakız şehri, Sakız adasındaki 8 belediyeden biridir.

<span class="mw-page-title-main">Velestinli Rigas</span> Osmanlı Devletinde ilk anayasayı yazan Yunan devrimci ve düşünür

Rigas Velestinlis ya da Feraios ;, Modern Yunan Aydınlanması’nda önemli biri yeri olan, Osmanlı İmparatorluğu’na karşı Balkan Ayaklanmasının kurbanı, Yunan İhtilali’nin öncüsü, Yunan ulusal kahramanı yazar, politik düşünür ve ihtilalcidir.

<span class="mw-page-title-main">Modern Yunan Aydınlanması</span>

Modern Yunan Aydınlanması, Yunan Aydınlanması dönemini ifade eder.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan-Yunanistan ilişkileri</span>

Ermenistan ve Yunanistan arasında ikili ilişkiler mevcuttur. İki ulus arasındaki güçlü siyasi, kültürel ve dini bağlar nedeniyle, Ermenistan ve Yunanistan bugün iyi diplomatik ilişkilere sahiptir. Bizans ve Osmanlı İmparatorlukları döneminde dini ve kültürel kökenleri ve bir arada yaşamaları nedeniyle hem duygusal hem de tarihsel olarak her zaman güçlü olmuşlardır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.