İçeriğe atla

Ada Yonath

Ada E. Yonath
DoğumAda E. Yonath
22 Haziran 1939 (85 yaşında)
Kudüs, İsrail
Milliyetİsrailli
Mezun olduğu okul(lar)Hebrew University of Jerusalem
Weizmann Institute of Science
ÖdüllerHarvey Prize (2002)
Wolf Prize in Chemistry (2006)
L'Oréal-UNESCO Award for Women in Science (2008)
Nobel Kimya Ödülü (2009).
Kariyeri
DalıKristalografi
Çalıştığı kurumlarWeizmann Institute of Science

Ada E. Yonath (İbranice עדה יונת) (doğum 22 Haziran 1939) İsrailli moleküler biyolog ve kristalograf. En çok ribozomun yapısı üzerine yaptığı öncü çalışmalarıyla bilinir. 2009 yılında Venkatraman Ramakrishnan ve Thomas A. Steitz ile birlikte Nobel Kimya Ödülü'nü kazanmıştır. Yonath daha önceki 10 adaydan sonra Nobel Ödülü kazanan ilk kadın İsraillidir.[1] Orta Doğu'dan ödül kazanan ilk kadın bilim insanıdır, aynı zamanda 45 yaşında Nobel Ödülü kazanan ilk kadındır. Bunların yanında Yonath bir kadının Nobel Ödülü kazanmasının özel bir yanı olmadığını dile getirmiştir.[2]

Kaynakça

  1. ^ Lappin, Yaakov (7 Ekim 2009). "Nobel Prize Winner 'Happy, Shocked'". Jerusalem Post. 19 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2009. 
  2. ^ Interview 20 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ada E. Yonath, The Nobel Prize in Chemistry 2009

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nobel Fizik Ödülü</span>

Nobel Fizik Ödülü, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından her yıl Stokholm'de Alfred Nobel'in ölüm günü olan 10 Aralık'ta verilir. Bu ödül, Alfred Nobel'in 1895 yılında isteği ile başlatılan ve 1901 yılından beri devam eden 5 Nobel Ödülü'nden birisidir. Diğer kategoriler; Nobel Kimya Ödülü, Nobel Edebiyat Ödülü, Nobel Barış Ödülü, Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü'dür. İlk Nobel Fizik Ödülü, x-ışını keşfinden dolayı sunduğu üstün hizmetlerden dolayı Alman Wilhelm Conrad Röntgen'e verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Ödülü sahipleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Nobel Ödülleri, İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi, İsveç Akademisi, Karolinska Enstitüsü ve Norveç Nobel Komitesi tarafından kişiler veya kuruluşlara fizik, kimya, edebiyat, barış ve fizyoloji veya tıp alanlarındaki olağanüstü başarılarına verilmektedir. 1895 yılındaki Alfred Nobel'in vasiyeti doğrultusunda, 1896 yılından bu yana Nobel Vakfı tarafından idare edilmekte ve yürütülmektedir. Ekonomi dalında verilen bir başka ödül ise 1968 yılında Sveriges Riksbank ile merkez bankasının İsveç ekonomisine yapmış olduğu katkılar nedeniyle verilmeye başlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Barış Ödülü sahipleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Nobel Ödülleri kapsamındaki Nobel Barış Ödülü, ulusların ve halkların kardeşliği, silah ve orduların azaltılması ve barış kongreleri düzenlemek için en çok çaba sarf eden kişi, kişiler veya kuruluşlara verilir. Alfred Nobel'in mirası üzerine Nobel Vakfı tarafından organize edilen ve her yıl, Alfred Nobel'in ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık günü Oslo'da gerçekleştirilen törende takdim edilen ödüllerin sahipleri, Norveç Nobel Komitesi tarafından belirlenir. Her bir ödül kazananı, birer madalya ve diplomanın yanı sıra, zaman içerisinde değişiklik gösteren para ödülünün de sahibi olur.

Alfred Nobel'in Anısına Ekonomi Bilimlerinde The Sveriges Riksbank Ödülü veya sıklıkla söylendiği şekilde Nobel Ekonomi Ödülü, ekonomi alanında yapılan önemli katkılara verilen bir ödül. Genel olarak, dünyanın en prestijli bilim ödüllerinden biri olarak kabul edilir. 1895'te Alfred Nobel'in vasiyetiyle kurulan Nobel Ödülleri'nden biri değildir ama sıklıkla onlarla özdeşleşmiştir. Ekonomi Ödülü, Nobel Vakfı'nca refere edilip İsveç'in merkez bankası Sveriges Riksbank tarafından bankanın 300. yıl dönümü olan 1968 yılında, Alfred Nobel'in 1895'teki vasiyetinin anısına, kurulmuş ve finanse edilmiştir. Nobel Kimya ve Fizik Ödülü sahipleri gibi, Ekonomi Ödülü sahipleri de İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından seçilir ve Nobel Komitelerine benzer olarak bir Ödül Komitesi vardır. Ödül ilk kez, 1969'da Hollandalı ve Norveçli ekonomistler Jan Tinbergen ve Ragnar Frisch'e "ekonomik süreçlerin analizi için, dinamik modeller geliştirip uyguladıkları" gerekçesiyle verildi.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Fizik Ödülü sahipleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Nobel Fizik Ödülü, Alfred Nobel'in mirası üzerine Nobel Vakfı tarafından organize edilen ve her yıl, kendisinin ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık günü Stockholm'de gerçekleştirilen Nobel Ödülleri töreninde, fiziğin çeşitli alanlarında faaliyet gösteren kişilere verilir. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisinin belirlediği beş akademi üyesinin oluşturduğu bir komite tarafından seçilen kazanan kişiler, birer madalya ve diplomanın yanı sıra, zaman içerisinde değişiklik gösteren para ödülünün de sahibi olur.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Ekonomi Ödülü sahipleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Nobel Ekonomi Ödülü sahipleri, resmi adıyla Alfred Nobel'in Anısına Ekonomik Bilimlerde Sveriges Riksbank Ödülü, ekonomi alanında her yıl İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından takdim edilir. Nobel Ekonomi Ödülü; Alfred Nobel'in 1895 tarihli vasiyeti üzerine; kimya, fizik, edebiyat, barış ve fizyoloji veya tıp alanlarında olmak üzere beş dalda verilmeye başlanan Nobel Ödülü'nün orijinal beşlisinden biri değildir ve bir Nobel Ödülü olarak kabul edilmez. Ekonomi Ödülü, İsveç merkez bankası Sveriges Riksbank tarafından bankanın 300. yıldönümü olan 1968 yılında kurulmuş ve finanse edilmiş ve o zamandan beri her yıl verilmektedir. Ekonomi Ödülü ilk kez 1969 yılında verilmiş, bu ödülü Ragnar Frisch ve Jan Tinbergen kazanmıştır. Her ödül sahibi, bir madalya, bir diploma ve miktarı yıllara göre değişen nakit para ile ödüllendirilir. 1969 yılında, Ragnar Frisch ve Jan Tinbergen'a toplamda 375.000 İsveç kronu verilmiştir ki bu Aralık 2007 tarihinde 2.871.041 İsveç kronuna eşdeğerdir.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Edebiyat Ödülü sahipleri listesi</span>

Nobel Edebiyat Ödülü sahipleri, edebiyat alanında seçkin katkılarda bulunmuş yazarlardan seçilerek her yıl İsveç Akademisi tarafından takdim edilir. Nobel Ödülü, Alfred Nobel'in 1895 tarihli vasiyeti üzerine kimya, fizik, edebiyat, barış ve fizyoloji veya tıp alanlarında olmak üzere beş dalda verilmeye başlanmıştır. Nobel'in vasiyetinde belirttiği gibi, Edebiyat Ödülü sahibine İsveç Akademisi'nin seçtiği beş üyelik komite tarafından karar verilir ve ödül Nobel Vakfı tarafından karşılanır. Nobel Edebiyat Ödülü ilk kez 1901 yılında verilmiş, bu ödülü Fransa'dan Sully Prudhomme kazanmıştır. Her ödül sahibi; bir madalya, bir diploma ve miktarı yıllara göre değişen nakit para ile ödüllendirilir. 1901 yılında, Prudhomme 150.782 İsveç kronu almıştır; ki bu Aralık 2007 tarihinde 7.731.004 İsveç kronuna eşdeğerdir. 2008 yılında, bu ödüle Fransa'dan Jean-Marie Gustave Le Clézio nail görülmüş ve 10.000.000 İsveç kronu ile ödüllendirilmiştir. Ödül töreni; geleneksel olarak Stokholm'da, Alfred Nobel'in ölüm yıldönümü olan 10 Aralık tarihinde yapılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Nobel Kimya Ödülü sahipleri listesi</span>

Nobel Kimya Ödülü, Alfred Nobel'in mirası üzerine Nobel Vakfı tarafından organize edilen ve her yıl, kendisinin ölüm yıl dönümü olan 10 Aralık günü Stockholm'de gerçekleştirilen Nobel Ödülleri töreninde, kimyanın çeşitli alanlarında faaliyet gösteren kişilere verilir. İsveç Kraliyet Bilimler Akademisinin belirlediği beş akademi üyesinin oluşturduğu bir komite tarafından seçilen kazanan kişiler, birer madalya ve diplomanın yanı sıra, zaman içerisinde değişiklik gösteren para ödülünün de sahibi olur.

<span class="mw-page-title-main">Thomas A. Steitz</span> Amerikalı biyokimyager (1940 – 2018)

Thomas Arthur Steitz, Amerikalı biyokimyacı ve moleküler biyofizikçi.

<span class="mw-page-title-main">Avram Hershko</span>

Avram Hershko İsrailli hekim ve biyokimyacı.

<span class="mw-page-title-main">Elinor Ostrom</span> Amerikalı ekonomist (1933 – 2012)

Elinor Ostrom, Amerikalı politika bilimci ve ekonomist. "Özellikle toplumsal malların, iktisadî bakımdan kontrol ve işletilemesi analizi" konusunda yaptığı orijinal katkılarıyla 2009 yılında Oliver E. Williamson ile birlikte Nobel Ekonomi Ödülü'nü kazanmıştır. Nobel Ekonomi Ödülü kazanan ilk kadın bilimcidir.

<span class="mw-page-title-main">Venkatraman Ramakrishnan</span>

Venkatraman "Venki" Ramakrishnan Hindistan doğumlu ABD ve Birleşik Krallık vatandaşı yapısal biyolog. 2009 yılında "ribozomun yapısı ve fonksiyonu" konulu çalışmalarıyla Thomas A. Steitz ve Ada E. Yonath ile birlikte Nobel Kimya Ödülü'nü kazandı. Ramakrishnan halihazırda MRC'in Moleküler biyoloji laboratuvarında Cambridge, İngiltere'de çalışmaktadır.

Yuan Tseh Lee, Tayvanlı-Amerikalı kimyager.

<span class="mw-page-title-main">Alice Munro</span> Kanadalı yazar

Asıl adı Alice Ann Laidlaw olan Alice Ann Munro, 2013 yılında Nobel Edebiyat Ödülü'nü kazanan Kanadalı bir kısa öykü yazarıdır. Ayrıca 2009 yılında Man Booker Uluslararası Ödülü, 1998 ve 2004 yıllarında Giller Ödülü ve 1968, 1978 ve 1986'da Governor General's Ödülü'nü kazanmıştır. İki evlilik yapmıştır ve üç çocuk annesidir.

<span class="mw-page-title-main">Jennifer Doudna</span> Amerikalı biyokimyager

Jennifer Doudna, CRISPR gen düzenleme alanındaki öncü çalışmaları nedeniyle Emmanuelle Charpentier ile birlikte 2020 Nobel Kimya Ödülü'ne layık görülen Amerikalı biyokimyager. Berkeley'deki California Üniversitesi'nde Kimya ve Moleküler ve Hücre Biyolojisi Bölümü'nde Li Ka Shing Şansölye Başkanı Profesördür. 1997'den beri Howard Hughes Tıp Enstitüsü'nde araştırmacı olarak çalışmaktadır.

1966 yılından itibaren, oniki İsrailli, kimya, ekonomi, edebiyat ve barış gibi alanlardaki en onurlu ödül olan Nobel Ödülü’nü kazandı. İsrail. kişi başına düşen Nobel Ödülü sayısında, Amerika, Fransa ve Almanya’yı geçmektedir. Hindistan, İspanya ve Çin’den fazla ödülü kazanana sahiptir. Sadece bilim dalındaki ödüller göz önünde bulundurulduğunda, İsrail, kişi başına düşen ödül sayısında, 11 inci Almanya ve 12 inci Amerika arkasında kalarak, 13 üncü dür.

<span class="mw-page-title-main">George Smith (kimyager)</span> Amerikalı biyolog, Nobel Kimya Ödülü sahibi

George Pearson Smith Nobel Ödülü sahibi Amerikalı biyolog ve kimyager. Şu anda, ABD'de Columbia, Missouri eyaletinde yer alan Missouri Üniversitesi'nde profesörlük yapmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Peter J. Ratcliffe</span>

Sir Peter John Ratcliffe, FRS, FMedSci ,İngiliz nefrolog ve Nobel ödüllü bilim insanıdır. Oxford'daki John Radcliffe Hastanesi'nde klinisyen ve 2004'ten 2016'ya kadar Oxford Üniversitesi'nde Nuffield Klinik Tıp Bölümü Profesörü ve Klinik Tıp Bölümü başkanı olarak çalıştı. 2004'ten beri Oxford Magdalen College'ın bir üyesidir. 2016 yılında Francis Crick Enstitüsü'nde Klinik Araştırma Direktörü oldu. Oxford'da Ludwig Kanser Araştırmaları Enstitüsü üyesi ve Oxford Üniversitesi Hedef Keşif Enstitüsü Direktörü olarak görevini sürdürdü.

Günümüz itibarıyla Nobel Ödülü kazanmış olan 15 Müslüman mevcuttur. Ödül kazanan 15 kişiden 8 tanesi barış dalında, 3 tanesi edebiyat dalında, 3 tanesi kimya dalında ve 1 tanesi fizik dalında ödüle layık görülmüştür. 5 kişi bu ödülü 20. yüzyılda alırken, geri kalan diğerleri 21. yüzyılda almıştır. Nobel Ödülü kazanan ilk Müslüman, 1978'de barış alanında ödül alan Mısır Devlet Başkanı Enver Sedat olmuştur. Ondan bir yıl sonra, 1979'da Nobel Fizik Ödülü'nü kazanan Pakistanlı bilim insanı Muhammed Abdüsselam, aynı zamanda Pakistan'daki Ahmedîlik cemaatinin bir üyesiydi. Ayrıca 2014 yılında, 17 yaşında Nobel Barış Ödülü alan Pakistanlı aktivist Malala Yusufzay, şimdiye kadar Nobel Ödülü kazanmış en genç kişidir.

2020 itibarıyla, 57 kadın Nobel Ödülü kazandı ve kadınlara toplam 58 Nobel Ödülü verildi. 2020 yılı itibarıyla tam bir sayım henüz tamamlanmamış olsa da, 2019 yılında 866 erkek, 53 kadın ve 24 kuruluşa Nobel Ödüllerinin verildiği görülmektedir.