İçeriğe atla

Acrocanthosaurus

Acrocanthosaurus
Yaşadığı dönem aralığı: 125-110 myö
Apsiyen-Üst kretase 
North Carolina Doğa Bilimleri Müzesi'nde bir iskelet (NCSM 14345).
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Animalia
Şube:Chordata
Klad:Dinosauria
Klad:Saurischia
Klad:Theropoda
İnfra takım:†Carnosauria
Familya:†Carcharodontosauridae
Cins:†Acrocanthosaurus
Stovall & Langston, 1950
Tip tür
†Acrocanthosaurus atokensis
Stovall & Langston, 1950
Sinonimler
  • "Acracanthus" Langston vide Czaplewski, Cifelli, & Langston, W.R., 1994 (nomen nudum)

Acrocanthosaurus (Yunanca yüksek dikenli kertenkele anlamına gelir) Kuzey Amerika kıtasında 125-105 milyon yıl önce Kretase dönemimde yaşamış yaklaşık 62 metrik ton (68 küçük ton) ağırlığında, 1.4[1] metre uzunluğunda büyük bir kafaya sahip, 11 metre (36 ft) uzunluğundaki etobur bir Teropod dinozordur.[2][3]

Hakkında

Acrocanthosaurus kafatası
Doğa Bilimleri Kuzey Carolina Müzesi.

Neredeyse tüm iskeleti tamamlanmış sayılı türlerdendir. Yeraltında minerallerle neredeyse simsiyah olmuş kemiklerine rağmen kalıntıları neredeyse sağlam bir şekilde günümüze kadar taşınmıştır. Kafatası neredeyse bütün halde bulunmuştur. Kol ve bacak kemiklerinin de aynı şekilde sağlam kalması çok güçlü kaslara sahip olduğu ve çenesindeki zedelenme sebebiyle bir av kazası sonucu öldüğü çıkarımına sebep olmuştur.[4] irili ufaklı dişlere sahip olan Acro, büyük bir dinozora nispeten küçük ayaklara sahiptir. Diş yapısı avını dişleriyle öldürmediğini göstermektedir. Bu da uzmanlarda yırtıcı vahşinin avını iri kolları ve bacaklarıyla yakaladığı düşüncesine sebep olmuştur. Büyüklüğü açısından Tyrannosaurus rex ile kıyaslanmaktadır.[5]

Adı ve türü

Acrocanthosaurus, Kuzey Carolina Doğa Tarihi Müzesi

Acrocanthosaurus, "yüksek dikenli kertenkele" ismini 1950 yılında paleontologlar “J. Willis Stovall” ve “Wann Langstonn” tarafından kalçası ve kuyruk omurgası boyunca sırtı son derece uzun dikenlerle kaplı olduğu için verilmiştir.[6]

Türü, “atokensis” ise dinozorun ilk fosillerinin bulunduğu Atoka County, Oklahoma'dan gelmektedir. Genellikle kısaca "Acro" diye anılmaktadır. Doğal Bilimler Müzesi, fosile bir takma ad vermiştir: "Güney Terörü."[7]

Morfolojisi

Acro'nun ilk kalıntıları, birkaç büyük kemik parçası, 1940 yılı baharında Alt Kretase Antlers Oluşumu, Atoka County, Oklahoma, Arnold Çiftliği'nde bulunmuştur. 1941 yılında da aynı çevreden birkaç kemik daha bulunmuştur, fakat yardımcı yazarın II. Dünya Savaşı donanmasına katılması nedeniyle araştırmalar dönüşüyle 1945 yılında deva ettirilmiştir.[8]

“Acrocanthosaurus atokensis” ilüstrasyonu

M.U.O. 8-0-S8 protip ve “OMNH 1014” holotip sirkülerine göre iki sırt omurga, dört omurga dikeni, sağ ve sol kasık kemiği, iki kaval kemiği parçası bulunmuştur.[9] Ve yazarlar, Stovall ve Langston, Acrocanthosaurus Atokensis ikili adıyla, kertenkele benzeri kalça yapısına sahip Saurischia takımı, iki ayağı üzerinde hareket eden Theropoda alt takımı, Carnosauria ara takımının Antrodemidae ailesinden geldiğini 1950 yılında tanımlamışlardır.[10]

1990 yılında Weatherford, Texas, Twin Dağ Oluşumunda “SMU 7464” sirkülerine göre bir iskeletin %70'ini kapsayan iskelet parçaları bulunmuştur. İki arka boyun, bir sırt ve birkaç kemiğin daha bulunduğu “OMNH 10168” sirkülerinin içeriğinde belirtilmiştir. Pek çok kemik ve iskelet parçası içeren en fazla örnek ise “Cephis Hall” ve “Sid Love” tarafından Antler Oluşumu, McCurtain County, Oklahoma'dan 1996 yılında çıkarılmıştır.[11]

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

Kaynakça

  1. ^ [1] 3 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. enchantedlearning, Acro-erişim:25 Mart 2012,(İngilizce)
  2. ^ [2] Londra Doğal Tarih Müzesi, Acro-erişim:25 Mart 2012,(İngilizce)
  3. ^ Bates, K.T.; Manning, P.L.; Hodgetts, D.; Sellers, W.I. (2009). Beckett, Ronald (Ed.). "Estimating Mass Properties of Dinosaurs Using Laser Imaging and 3D Computer Modelling". PLOS ONE. 4 (2): e4532. Bibcode:2009PLoSO...4.4532B. doi:10.1371/journal.pone.0004532 Özgürce erişilebilir. PMC 2639725 $2. PMID 19225569. We therefore suggest 5750–7250 kg represents a plausible maximum body mass range for this specimen of Acrocanthosaurus. 
  4. ^ [3] 10 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. wmnh.com,Arco-erişim:25 Mart 2012,(İngilizce)
  5. ^ [4] 11 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ageofdinosaurs.com,Acro-erişim:25 Mart 2012,(İngilizce)
  6. ^ [5] 25 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. about.com, Acrocanthosaurus-erişim:25 Mart 2012,(İngilizce)
  7. ^ [6] 24 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. North Carolina Museum of Natural Sciences ,Acro-erişim:25 Mart 2012,(İngilizce)
  8. ^ [7] 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. J. W. Stovall ve W. R. Langston, Jr. 1950 Makalesi syf.697,(İngilizce)
  9. ^ [8] 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. J. W. Stovall ve W. R. Langston, Jr. 1950 Makalesi syf.699,(İngilizce)
  10. ^ [9] 29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. J. W. Stovall ve W. R. Langston, Jr. 1950 Makalesi syf.700,(İngilizce)
  11. ^ [10] 19 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Philip J. CURRI ve Kenneth CARPENTER 2000 Makalesi syf.208,(İngilizce)
  • Stovall, J. W. & W. R. Langston, Jr. 1950. “Acrocanthosaurus atokensis, a new genus and species of Lower Cretaceous Theropoda from Oklahoma”. American Midland Naturalist 43(3):696-728.PDF29 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.,(İngilizce)
  • Currie, P. J. & K. Carpenter. 2000. “A new specimen of Acrocanthosaurus atokensis (Theropoda, Dinosauria) from the Lower Cretaceous Antlers Formation” (Lower Cretaceous, Aptian) of Oklahoma, USA. Geodiversitas 22(2):207-246,PDF19 Kasım 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.(İngilizce)
  • Franzosa, J. & T. Rowe. 2005.“ Cranial endocast of the Cretaceous theropod dinosaur Acrocanthosaurus atokensis”. Journal of Vertebrate Paleontology 25(4):859-864,(İngilizce)
  • Cifelli R. L., Gardner J. D., Nydam R. L. & Brinkman D. L. 1997. — “Additions to the vertebrate fauna of the Antlers Formation (Lower Cretaceous), southeastern Oklahoma”. Oklahoma Geology Notes 57 (4):124-131.(İngilizce)

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>Deinonychus</i> maniraptoran teropod dinozor cinsi

Deinonychus, tanımlanan tek türü olan Deinonychus antirrhopus ile bilinen bir dromaeosaurid teropod dinozor cinsidir. 3.4 metre (11 ft) uzunluğa kadar büyüyebilen bu tür, yaklaşık 115-108 milyon yıl önce erken Kretase Dönemi'nde yaşadı. Fosilleri ABD'nin Montana, Utah, Wyoming ve Oklahoma eyaletlerinden Cloverly Oluşumu, Cedar Mountain Oluşumu ve Antlers Oluşumu kayalarında bulundu; ancak bunun yanında Deinonychus'a ait olabilecek dişler Maryland'de de –çok daha doğuda– bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kuş kalçalı dinozorlar</span> Dinozor takımı

Kuş kalçalı dinozorlar veya Ornithischia, kuşlarınkini andıran kalça yapılarıyla karakterize edilen ve çoğunlukla otçul dinozorlardan meydana gelen soyu tükenmiş bir klad. Ornithischia veya "kuş kalçalı" kelimesi Eski Yunanca "kuşa ait" anlamına gelen ornith- (ὀρνιθ-) ve "kalça eklemi" anlamına gelen ischion (ἴσχιον), çoğul haliyle ischia kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Ancak kuşlar teropod dinozorlardan olduğu için bu grupla yalnızca uzaktan akrabadır.

<i>Dromaeosaurus</i> soyu tükenmiş teropod dinozor cinsi

Dromaeosaurus, Geç Kretase devri'nde batı Amerika'da ve Kanada'da yaşamış, paravian Theropod dinozor cinsidir.

<i>Dryosaurus</i>

Dryosaurus, meşe yaprağına benzeyen belli belirsiz dişleri nedeniyle meşe kertenkelesi adını alan 155-145 milyon yıl önce Jura Devri'nde Afrika ve Kuzey Amerika bölgelerinde yaşadığı düşünülen otobur dinozordur. İngiltere ve Wight Adası bulgu merkezli, 1975'te bulunan Valdosaurus canaliculatus ve 1920'de tanımlanan Dysalotosaurus lettowvorbecki başta Dryosaurus altus'un Dryosaurus türünde sınıflandırılmıştır. Sonradan ayrı cinsler olarak adlandırılmışlardır.

<i>Bagaraatan</i>

Bagaraatan, Geç Kretase döneminde yaşamış bir teropod dinozor cinsi. Bu dinozora ait fosiller Moğolistan'da Nemegt Formasyonu'nda bulunmuştur. Bagaraatan yaklaşık 3-4 metre uzunluğunda bir dinozordu.

<i>Sarcosaurus</i> 205-190 milyon yıl önce Avrupa ana karasında yaşamış etobur bir dinozor

{{

<span class="mw-page-title-main">Megapnosaurus</span>

Megapnosaurus ,Coelophysidae familyasından bir theropod dinozor cinsi.Daha önce Syntarsus olarak adlandırlımış olan Megapnosaurus Jura Devrinde 200-195 milyon yıl önce Kuzey Amerika kıtasında yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Teropod</span> genel olarak etçil dinozorları içeren bir alt takım veya klad

Teropod veya Theropoda, kertenkele kalçalı dinozorlar (Saurischia) takımına bağlı, boş kemikleri ve üç parmaklı uzuvları ile karakterize edilen bir dinozor kladı. Karga boyutundaki Microraptor cinsi ile devasa Tyrannosaurus rex gibi boyutsal açıdan çeşitliliğe sahiptirler. Modern kuşlar da Theropoda kladına bağlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dromaeosauridae</span> tüylü dinozor familyası

Dromaeosauridae, gelişmiş bir tüylü teropod dinozor familyasıdır. Genellikle küçük ve orta boylu tüylü etoburlar olup Kretase döneminde evrimleşmişlerdir. Dromaeosauridae adı, Dromaeosaurus adlı tip cinsten gelir. Grubun fosilleri, Kuzey Amerika, Avrupa, Asya, Güney Amerika ve Antarktika'da bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tetanurae</span> ana teropod kladı

Tetanurae, günümüz kuşlarına Ceratosaurus'tan daha yakın akraba olan tüm teropod dinozorları içeren, geniş bir dinozor grubudur. Tetanurae, Triyas'ın sonlarında muhtemelen kardeş grubu Ceratosauria'dan ayrıldı. Tetanuranlar fosil kayıtlarında ilk olarak Erken Jura devri'nde, yaklaşık 190 myö, ortaya çıktı ve Orta Jura döneminde küresel olarak dağıldı.

<span class="mw-page-title-main">Coelurosauria</span> dinozor kladı

Coelurosauria, Carnosauria'dan kuşlarla daha yakın akraba olan tüm teropod dinozorları içeren bir kladdır.

<i>Eotyrannus</i> Kretase döneminde yaşamış teropod dinozor cinsi

Eotyrannus, Erken Kretase Avrupa'sından bir theropod dinozor cinsidir ve Tyrannosaurus rex'in erken bir atasıdır. Bu cins, Coelurosauria içinde ilgili bir grup olan tyrannosauroidler arasında yer alır. Cinse ait tek tür olan Eotyrannus lengi, güney İngiltere'de bulunan ve muhtemelen Alt Kretase'den (Barremiyen) gelen yüzde 40 korunmuş bir iskeletten bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ornithomimosauria</span> dinozor kladı

Ornithomimosauria, ornitomimozorlar veya devekuşu dinozorları, günümüz devekuşuna yüzeysel bir benzerlik gösteren theropod dinozorlardır. Laurasia'nın Kretase Dönemi'nden, ayrıca Afrika ve muhtemelen Avustralya'dan hızlı, dz.omnivor veya otçul dinozorlardı. Grup ilk olarak Erken Kretase'de ortaya çıktı ve Geç Kretase'ye kadar varlığını sürdürdü. Grubun ilkel üyeleri arasında kolları 2,4 m uzunluğa ulaşan Nqwebasaurus, Pelecanimimus, Shenzhousaurus, Hexing ve Deinocheirus bulunur. Ornithomimidae ailesinin üyeleri olan daha gelişmiş türler arasında Gallimimus, Struthiomimus ve Ornithomimus bulunur. Paul Sereno gibi bazı paleontologlar, esrarengiz alvarezsauridleri ornithomimosaurların yakın akrabaları olarak kabul eder ve onları Ornithomimoidea üst familyasında bir araya getirir.

<i>Saurophaganax</i> Jura devrinde yaşamış teropod dinozor cinsi

Saurophaganax, Amerika Birleşik Devletleri'nde Oklahoma eyaletinde Geç Jura yaşlı Morrison Formasyonundan büyük bir allosaurid dinozor cinsidir. Bazı paleontologlar, onun daha genç bir Allosaurus türü olduğunu düşünmektedir. Saurophaganax, sırt omuru dikenlerinin tabanındaki yanal tabakalanma ve kuyruk omurlarının ön yüzündeki kemiksi yay ile karakterize edilmiş çok büyük bir Morrison Allosaurid'idir. S. maximus'un uzunluğunun 10,5 m ila 13 m kadar geldiği, ve ağırlığının 3 ton ila 4,5 ton geldiği tahmin edilmektedir. 2020 yılında yapılan bir çalışmada, minimum ortalama ağırlığı 2,6 ton ve maksimum ortalama ağırlığı 4,7 ton olmak üzere genel ortalama olarak 3,5-3,8 ton ağırlık değerleri ortaya konmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Carcharodontosauridae</span>

Carcharodontosauridae, carnosaur teropod dinozor familyasıdır. 1931'de Ernst Stromer tarafından isimlendirildi. 2015'te Christophe Hendrickx ve meslektaşları tarafından yapılan bir makalede en büyükler için maksimum uzunluk tahmini 14 metre (46 ft), en küçükler için ise 6 metre (20 ft) olarak verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Allosauroidea</span> Dinozor kladı

Allosauroidea [tip cinsi Allosaurus'tan; allos (farklı) sauros (kertenkele)], Metriacanthosauridae, Allosauridae, Carcharodontosauridae ve Neovenatoridae familyalarını içeren bir teropod dinozor kladıdır. Allosauroidler, megalosauroidler ile birlikte Orta Jura ve Geç Kretase dönemlerinde süper yırtıcılardı. En tanınmış allosauroid, kalıntıları Kuzey Amerika'nın üst Jura tortullarında bulunan Allosaurus cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Allosauridae</span>

Allosauridae, geç Jura döneminde yaşamış, allosauroid teropod dinozor familyasıdır. Allosauridae, ilk olarak 1878'de Amerikalı paleontolog Othniel Charles Marsh tarafından adlandırılan oldukça eski bir familyadır. Allosauridler, kemiğin yanal kısmına çıkma sürecini kısıtlayan bir astragalus, lateral kondilden daha büyük bir medial ve kondillerin yüzü boyunca yatay bir oluk ile ayırt edilir.

<span class="mw-page-title-main">Meraxes gigas</span>

Meraxes Geç Kretase yaşlı Arjantin, Patagonya'daki Huincul Oluşumundan bilinen carcharodontosaurid bir teropod cinsidir. Cins tek bir tür içerir: M. gigas.

<span class="mw-page-title-main">Megaraptora</span>

Megaraptora, tetanuran teropod dinozor kladıdır. Diğer teropodlarla karmaşık ilişkileri vardır. En önemli özellikleri uzun pençeleri ve boyutlarına göre büyük kollarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Aucasaurus</span>

Aucasaurus, Arjantin'den Geç Kretase'de yaşayan orta büyüklükte bir theropod dinozor cinsiydi. Bilinen tek iskelet Geç Kretase'dendir ve çok sayıda sauropod yumurtası ve embriyo buluntularıyla ünlü Arjantin'deki Auca Mahuevo bölgesinde keşfedilmiştir. Deri ve doku izlerini içeren, oldukça iyi korunmuş, neredeyse eksiksiz bir iskelettir. Bu keşif, Abelisaurid anatomisinin daha önce pek anlaşılmayan çeşitli yönleri hakkında bilgi sağlar, özellikle büyük ölçüde küçültülmüş kollar ve neredeyse tamamen parmak eksikliği, bu nedenle yüksek bilimsel değere sahiptir. Aucasaurus, 2002 yılında Rodolfo Coria çevresindeki araştırmacılar tarafından eşsiz Aucasaurus garridoi türü ile geçici olarak bilimsel olarak tanımlandı. 2008'den beri kendisine kapsamlı bir tanım verildi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.