İçeriğe atla

Acil tahliye

2005'teki Rita Kasırgası sırasında Houston'dan Galveston'a Interstate 45'te tahliye edilenler. Güneye doğru giden şeritlerden (sağ) herhangi birinin kuzey yönlü akışa çevrilmemesi dikkat çekici.

Acil tahliye, acil bir tehdit, devam eden bir tehdit veya can ve/veya mallara karşı tehdit içeren bir alandan insanların derhal acil çıkışı veya kaçışıdır.

Örnekler, bir fırtına veya yangın nedeniyle bir binanın tahliye edilmesi gibi küçük ölçekten, bir sel, bombardıman veya yaklaşan hava sistemi, özellikle tropikal siklon, nedeniyle bir şehrin büyük ölçekli tahliyesine kadar değişir. Tehlikeli maddeler veya olası kontaminasyon içeren durumlarda, boşaltılanlar kontamine alandan dışarı taşınmadan önce dekontamine edilebilir.

Tahliye nedenleri

Tahliye bu gibi afetlerin öncesinde, sırasında veya sonrasında gerçekleşebilir:

Diğer nedenler:

Planlama

Acil durum tahliye planları, bir yapı, şehir veya bölgenin orada yaşaması veya olay sırasında orada bulunması beklenen tüm sakinlerinin en güvenli ve en verimli tahliyesini sağlamak için geliştirilir. Farklı tehlikeler ve koşullar için "tahliye süresi" kriterleri oluşturulmuştur.

Bu ölçütler bilinen en iyi uygulamalar, kurallar veya simülasyonlar kullanılarak belirlenmiştir. Örneğin insanların bir binadan çıkışının modeli, bu ölçütlerin belirlenmesinde kullanılır. Düzgün planlarda birden fazla çıkış, ters akış şeritleri ve özel teknolojiler tam ve hızlı tahliyeyi sağlamak için kullanılır. Bir kişinin tahliyesini etkileyebilecek kişisel durumlar da göz önünde bulundurulur. Alarmlar hem görsel hem de işitsel sinyallerdir. Hareket engeli bulunan kişiler için kızaklar, yastıklar ve sandalyeler bulundurulur. Acil tahliye sırasında engelli kişileri de düşünmek önemlidir. Her bir bireyin binadan dışarı çıkması veya bina içinde güvenli bir yere gitmesi önemlidir ve bu engelli veya hareket engeli bulunan kişileri de kapsamaktadır. İmar yasaları gibi kanunlar acil tahliye sırasındaki risklerin azaltılmasını ve kişilerin yardıma ihtiyaç duymadan kendilerini kurtarmalarını sağlayabilir. Acil durumlarda kişilerin nasıl davranması gerektiğini de kapsayan düzgün planlama bütün tehlike tiplerini kapsamalıdır. Böylece bir plan birden fazla tehlike tipine karşı kullanılabilir.

Bu nedenle, acil durum planlaması ve hazırlığı için kilit unsurlar, acil yardım görevlileri tarafından bina içindeki insanların erken uyarılabilmelerinin yanı sıra, sesli uyarı sistemleri, acil çıkış yolları ve iyi tahliye uygulamaları gibi binadan güvenli ve hızlı çıkış yollarıdır. Tahliye yönetim ekibi acil durumlarda ne yapılacağını ve hangi önlemlerin alınacağını bilmelidir.[1]

Tahliye sırası

Bir tahliye sırası aşağıdaki aşamalara ayrılabilir:

  1. tespit etme
  2. karar
  3. alarm
  4. reaksiyon
  5. sığınağa veya toplanma alanına hareket
  6. nakliye

İlk dört aşamaya genellikle hareket öncesi zaman denir.

Belirli aşamalar farklı yerler için farklık gösterebilir, örneğin gemiler için toplanma ve binme (teknelere veya sallara) arasında bir ayrım vardır. Bunlar birbirinden ayrı adımlardır. Teknelere veya sallara binip binmeme kararı genellikle toplanma tamamlandıktan sonra verilir.

Küçük ölçekli tahliye

Amerika Birleşik Devletleri'nde, en yakın çıkışa giden yolu gösteren ve elektrik arızası için iki acil durum lambalı bir çıkış işareti.
ISO 7001 standardı (1987) acil çıkış işareti

Binaların boşaltılmasında bireylerin davranışı 1994 yılında John Abrahams tarafından incelendi.[2] Bağımsız değişkenler binanın karmaşıklığı ve bireylerin hareket kabiliyetidir. Artan karmaşıklık ve azalan hareket kabiliyetiyle, strateji "hızlı çıkış"tan, "yavaş çıkış", "bina içinde güvenli bir yere kaçmak" (merdiven gibi) ve "yerinde kalmak ve yardım beklemek" olarak değişir.[3] Üçüncü strateji, katta belirlenmiş bir "güvenli sığınağı" kullanma fikridir. Bu, binayı yangın, duman veya yapısal çökme gibi belirli tehlikelere karşı korunmak için güçlendirilmiş bir bölümüdür. Bazı tehlikelere karşı her katta güvenli yerler olabilirken, kasırga gibi bir tehlike durumdan tek bir güvenli alan veya güvenli oda olabilir. Tipik olarak hareket kabiliyeti sınırlı olan kişilerin ilk müdahale ekipleri tarafından kurtarılmak üzere güvenli bir sığınakta bulunmaları istenir. Çoğu binada, güvenli sığınak merdiven boşluğudur.

İnsan davranışının değişkenliği tahliye sırasında uygulanacak yöntemlerin belirlenmesinde dikkate alınması gereken önemli ve karmaşık bir faktördür. Bu bir binadan dışarı veya "güvenli yere" kaçış sırasında etkili olan bir faktördür. Bir acil tahliye sırasında, insanlar alarmı duyduktan hemen sonra tepki vermezler. Acil tahliye tatbikatı olması olasılığı daha yüksektir. Bu yüzden tehlikenin vahameti hakkında daha fazla bilgi aldıklarında tahliyeye başlarlar. Bir tahliye sırasında insanlar genellikle en aşina oldukları kaçış yolunu kullanırlar. Bu yol da genellikle binaya girdikleri yoldur. Bu yüzden insanlar acil durumlarda genellikle takipçi rolünü üstlenirler. İnsanların bu tepkileri kişilerin binayı tahliye etme yöntemini belirler.[4]

Acil durum tahliyelerini kolaylaştırmak için binalarda ve araçlarda en yaygın olarak kullanılan ekipmanlar yangın alarmları, çıkış işaretleri ve acil durum ışıklarıdır. Bazı yapılarda alternatif kaçış yollarının kullanılabilirliğini sağlamak için özel acil durum çıkışlarına veya yangın çıkışlarına ihtiyaç duyulur. Otobüsler, tekneler ve uçaklar gibi ticari yolcu taşıtlarında da genellikle tahliye aydınlatması ve tabelaları ve bazı durumlarda acil çıkış işlevi gören pencereler veya ekstra kapılar bulunur. Yolcu uçaklarının acil tahliyesi, tahliye kızakları ve uçuş öncesi güvenlik bilgilendirmesiyle de kolaylaştırılmıştır. Askeri uçaklar genellikle fırlatma koltukları veya paraşütlerle donatılmıştır. Gemiler ve su üstünde uçan uçaklar can yeleği ve filikalar ile donatılmıştır.

Nesnelerin interneti teknolojilerinin ortaya çıkışından bu yana, yeni ekipmanları içeren yeni teknikler ortaya çıkmaktadır. Bunların çoğu kimlik tarayıcısı, işaretçiler veya geri saçılma sistemi gibi kablosuz aygıtlardır.[5] Örneğin yeni teknikler Wi-Fi, Bluetooth, UWB veya RFID gibi bir iletişim protokolüne ve iç mekan konumlandırma sisteminin kullanılmasına dayanmaktadır. Nesnelerin interneti teknolojilerinin küçük ölçekli tahliyelerde kullanılması, daha hızlı bir tahliyeyi sağlayabilir: çoğunlukla yangın kaynaklarının belirlenmesi, bina içine yayılan yangını analiz edilmesi veya bina içinde sıkışıp kalmış insanları bulunmasını sağlayarak. Bazı binalarda, bu tür bilgilerin tümünü işleyerek en iyi tahliye yöntemini belirleyen bir izleme arayüzü vardır.

Büyük ölçekli tahliye

İlçelerin tahliyesi afet yönetiminin bir parçasıdır. En büyük tahliyelerin çoğu savaş zamanı askeri saldırılar yüzünden olmuştur. Modern büyük ölçekli tahliyeler genellikle doğal afetlerin sonucudur.

Toplu taşıma

Günümüzdeki en iyi uygulamalarda çok çeşitli taşıma araçlarının kullanıldığı ulaşım ağlarından faydalanılır. Çeşitli doğal afetlerde askeri hava kapasitesi insanları afet bölgesinden uzaklaştırmak için kullanılabilir. Daha karmaşık tahliye planları da hazırlanmaktadır. Örneğin okullar tahliye için toplanma noktası olarak kullanılabilir. Konumları ve servis araçlarının hizmetine uygun yapıları okulları tahliye için ideal noktalar kılar.

Muhtarlık

Çoğu mahalle muhtarlığında özel bakıma ihtiyaç duyan kişilerin kaydı bulunur. Bu kayıtlar hükûmetin bir afetten önce hangi vatandaşların özel hizmete ihtiyaç duyduğunu belirlemede kullanılabilir. Muhtarlıklar afet sonrası ailelerin bir araya gelmesine ve kayıp fertlerin bulunmasına destek olabilir.

Kişisel Tahliye Kitleri

Acil tahliye durumuna hazırlık için uzmanlar genellikle afet öncesi acil durum çantaları hazırlanmasını tavsiye eder. Bir acil durum çantasının içinde gıda maddesi, giysiler, su ve bir kişinin kurtarma ekipleri gelene kadar ihtiyaç duyabileceği malzemeler bulunur. Kurtarma ekiplerinin gelmesi genellikle 72 saati bulur ancak bu duruma göre birkaç saatle birkaç gün arasında değişebilir. Otoritelerin tahliye merkezlerini kurup işler hale getirmesi zaman alabilir. Bu zaman zarfında afetzedeler ilkel koşullarda yaşamak zorunda kalabilir; su kaynağı, ısı kaynağı, ışık, tuvalet veya sığınak olmadan yaşamaları gerekebilir. Bir acil durum seti veya 72 saat seti, afetzedelerin yardım gelene kadar rahat ve haysiyetli bir şekilde yaşamasını sağlar.

Siber-fiziksel sistemler

Dijital altyapı kaynaklarının gelişmesi, bireye acil durum tahliyesi sırasında daha güvenli seçenekler sunmak için siber fiziksel sistemlerin tasarımında yeni bir araştırma alanı açtı.[6]

Ayrıca bakınız

Notlar

  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020. 
  2. ^ "Chapter 6: Fire escape in difficult circumstances". Design against fire: Introduction to Fire Safety Engineering Design. Chapman & Hall. 1994. ISBN 978-0-419-18170-5. 
  3. ^ Ronchi (Aralık 2013). "Fire evacuation in high-rise buildings: a review of human behaviour and modelling research" (PDF). Fire Science Reviews. 2 (7): 7. 9 Haziran 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2020. 
  4. ^ https://ac.els-cdn.com/S0379711209001167/1-s2.0-S0379711209001167-main.pdf?_tid=30e981cc-414f-4174-a034-b221f889ce6e&acdnat=1539188354_14d09fd713a4da2cf0e23a05ec82b21e []
  5. ^ Bacha, Mudasar; Clerckx, Bruno (2017), Backscatter Communications for the Internet of Things: A Stochastic Geometry Approach, cs.IT, arXiv:1711.07277 $2 
  6. ^ "Izosimov, V., Törngren, M., "Security Evaluation of Cyber-Physical Systems in Society - Critical Internet of Things", Semantic Scholar, 2016". 

Kaynakça

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Pan-pan, telsiz dilinde aciliyet (urgency) anlamına gelen, bir teknede, gemide, uçakta veya başka bir araçta bulunan birinin acil bir durum olduğunu beyan etmek için kullandığı uluslararası standart acil durum sinyalidir lakin kimsenin hayatı veya geminin kendisi için acil bir tehlike oluşturmadığında kullanılır. Mayday şeklindeki tehlike (distress) sinyalinin bir alt kademesindeki çağrıdır ve farkı Mayday, hayati veya aracın kendisinin sürekliliği için bir tehlike olduğu anlamına gelir.

Mayday (/ˈmeɪˌdeɪ/), radyo iletişiminde tehlike sinyali olarak kullanılan acil durum prosedür kelimesidir. Denizdeki veya havadaki bir taşıtın ve onun içindeki kişilerin, yangın, patlama, çatışma, su alma, denge kaybı, karaya oturma, yere çakılma gibi olaylara ve bunların sonuçlarına maruz kalması veya bu olaylarla karşılaşma olasılığı durumlarında yapılan yardım çağrısına Mayday kelimesi ile başlanır.

<span class="mw-page-title-main">Sivil Savunma Genel Müdürlüğü</span>

Sivil Savunma Genel Müdürlüğü, 28 Şubat 1958 tarihinde ve 7126 sayılı Kanunla İçişleri Bakanlığına bağlı olarak Sivil Savunma Teşkilatı adıyla kuruldu. İçişleri Bakanlığı'na bağlı olarak Sivil Savunma hizmetlerinin planlanması ve yürütülmesiyle görevliydi.

<span class="mw-page-title-main">Hayatta kalma</span>

Hayatta kalma veya Hayatı İdame, insanın doğada veya beklenmedik bir kriz durumunda yaşamını sürdürebilmesi için gereken beceriler, bilgi ve stratejiler bütünü olarak tanımlanır. Hayatta kalma becerileri, yalnızca doğada kaybolma gibi olağanüstü durumlarda değil, aynı zamanda doğal afetler, savaşlar ve teknolojik çöküş gibi geniş çaplı krizlerde de önem kazanır. Bu kavram, hem insanlar ve diğer canlılar hem de fiziksel nesneler ve soyut kavramlar için geçerlidir. Canlılar genellikle hayatta kalmak için bir kendini koruma içgüdüsüne sahiptir; nesneler ise zorlu koşullara dayanacak şekilde tasarlanır. Hayatı İdame veya Hayatta Kalma olarak biline bu doğa disiplini yabancı terimlerle Ülkemizde tanınır hale gelmiştir. Survival ve Survivor (Kurtulan) kelimeleri bir çok televizyon programında kullanılmaktadır.

Büyük Samsun Yangını, 1869 yılında Samsun'da meydana gelen afettir. Bu yangın kentte daha önce meydana gelen yangınlardan çok daha şiddetli olduğu için büyük yangın olarak nitelendirilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Arama-kurtarma</span> tehlike veya yakın tehlike altında olan kişileri arama ve onlara yardım sağlama

Arama-kurtarma, herhangi bir doğal ya da insan kaynaklı acil durum veya afet esnasında, acil yardıma ihtiyacı olan kimselerin yerini tespit etme, gerekirse ilk yardım uygulama ve daha kapsamlı yardım alabilecekleri güvenli bir yere nakletme faaliyetleri. Kısaltma olarak İngilizce "search and rescue" sözcüklerinden oluşturulan SAR kullanılır. Bazı arama-kurtarma ekipleri, kurtarma sonrası bakım ve barınma olanaklarının sağlanmasında da kazazedelere yardımcı olurlar. Arama-kurtarma faaliyetleri esnasında insanların ve özel eğitimli hayvanların yanı sıra, basit araç-gereçlerden özel donanımlı hava, kara ve deniz taşıtlarına kadar çok çeşitli ekipmanlardan istifade edilir.

<span class="mw-page-title-main">Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı</span> kamusal acil yardım kuruluşu

'Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı veya kısa adıyla AFAD, 29 Mayıs 2009 tarih ve 5902 sayılı Kanun'un 17 Haziran 2009'da Resmî Gazete'de yayımlanmasıyla; İçişleri Bakanlığı Sivil Savunma Genel Müdürlüğü (SSGM) ve Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Başbakanlık Afet ve Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü (TAY) yerine kurulan afet ve acil durum yönetimi kurumudur. Kurum, Türkiye Cumhuriyeti İçişleri Bakanlığına bağlı olarak çalışmaktadır. Afet öncesi hazırlık ve zarar azaltma, afet esnasında yapılacak müdahale ve afet sonrasındaki iyileştirme çalışmalarının yönetim ve koordinasyonunu gerçekleştirmek, kurumun temel görev ve amacıdır.

<span class="mw-page-title-main">Federal Acil Durum Yönetim Kurumu</span>

Federal Acil Durum Yönetim Kurumu ; ilk olarak 1978 yılının birinci "Başkanlık Yeniden Yapılanma Planı" kapsamında ele alınan ve bir sonraki yıl, 1 Nisan 1979 tarihinde Başkanlık emriyle kurulan afet ve acil durum yönetimi kurumu.

<span class="mw-page-title-main">Duman dedektörü</span> Dumanı tespit eden cihaz, tipik olarak yangın dedektörü

Duman dedektörü, tipik bir yangın göstergesi olan dumanı algılayan bir cihazdır.

<span class="mw-page-title-main">Dunkerque Tahliyesi</span> 2. Dünya Savaşında İngiliz ordusunun Dunkirkten tahliyesi

Dunkerque Tahliyesi, diğer adıyla Dinamo Harekâtı, Britanya Ordusunun Fransa'nın Dunkerque (İngilizce: Dunkirk) kıyılarında 400 bin askerle kuşatılması üzerine Kraliyet Donanması ve Dunkerque filosu sayesinde 338.226 askerin tahliye edilmesidir. Tahliye sırasında 68.111 asker geride kalmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yangın kapısı</span>

Yangın kapısı, yangın ve benzeri acil durumlarda insanların dışarıya en hızlı biçimde tahliyesini sağlayan kapıya verilen isimdir. Metal malzemeler kullanılarak üretilirler ve kullanım alanına göre alevlere 30, 60, 90 ve 120 dakikaya kadar dayanabilmektedir. Duman sızdırmaz özelliğe sahip olmaları dolayısı ile yangın anında insanların duman zehirlenmelerinden de korunmasını sağlar. Acil çıkış kapısı ismi ile de bilinen bu kapılar, itfaiyenin yangın yönetmeliğinde oldukça geniş bir yere sahiptir. Yönetmelikler ile birçok yapıda bulundurulması zorunlu hale getirilmiştir.

Afet ve acil durum yönetimi, afet yönetimi veya acil durum yönetimi, meydana gelen bir afet veya acil durumun etkilerini azaltmak için yapılan çalışmaların tümü.

<span class="mw-page-title-main">Acil uçak tahliyesi</span>

Acil uçak tahliyesi uçağın yerde, su üzerinde ve uçuş sırasında yaşanabilecek acil durumlardaki tahliye işlemi. Bu tahliye işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi için önceden belirlenmiş standart tahliye prosedürleri ve özel olarak tasarlanmış tahliye ekipmanları kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Genel maksat helikopteri</span>

Genel maksat helikopteri çok amaçlı görevler için tasarlanmış helikopterdir. Çok amaçlı askerî helikopterler, kara saldırı, hava saldırı, ulaştırma, tıbbi tahliye, komuta ve kontrol ve asker taşıma gibi görevlerde kullanılabilmektedir. Terim bazen nakliye helikopteri ile örtüşmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yırtılma diski</span>

Yırtılma diski, patlama diski, patlama diyaframı veya basınç emniyet diski, çoğu kullanımda bir basınçlı kap, ekipman veya sistemi aşırı basınçtan veya potansiyel olarak zarar görmekten koruyan tekrar kapanmayan bir basınç giderme emniyet cihazı.

<span class="mw-page-title-main">Tıbbi tahliye</span>

Genellikle tıbbi tahliye, savaş alanından tahliye edilen yaralılara sıhhiyeciler tarafından sağlanan zamanında verimli hareket ve yolda bakımdır. Tıbbi olarak donatılmış kara araçları (ambulanslar) veya uçak kullanılır. Hava yoluyla ilk tıbbi nakil, Sırbistan'da Birinci Dünya Savaşı sırasında 1915 yılında yapıldı.

Survivalizm, doğal afetler gibi acil durumlara ve siyasi veya ekonomik krizlerin neden olduğu sosyal düzende bozulmaya neden olan diğer afetlere proaktif olarak hazırlanan bireylerin veya grupların (survivalist) toplumsal bir harekettir. Hazırlıklar, kişisel sıkıntılardan yerel hizmet kesintilerine, uluslararası veya küresel felakete kadar değişen ölçeklerde kısa vadeli veya uzun vadeli senaryolar öngörebilir. Genel acil durum hazırlığını, survivalizm biçimindeki hazırlıktan ayıran net bir çizgi yoktur, ancak genellikle, felaketlerin meydana gelme riskine ilişkin daha yüksek tahminlere sahip oldukları için hazırlık yapanların/hayatta kalanların özellikle kapsamlı bir şekilde hazırlandığı niteliksel bir ayrım tanınır. Bununla birlikte, survivalizm, kişisel bir acil duruma hazırlanmak kadar sınırlı olabilir veya adanmış bir yaşam tarzına sahip kişisel bir kimlik veya kolektif kimlik kadar kapsamlı olabilmektedir.

Depreme hazırlık, bir depremin etkilerini en aza indirmek için bireysel, örgütsel ve toplumsal düzeyde alınan bir dizi önlemdir. Hazırlık önlemleri, ağır nesnelerin emniyete alınmasından, yapısal değişikliklerden ve malzemelerin depolanmasından sigortaya, acil durum kitine ve tahliye planlarına kadar değişebilir.

<span class="mw-page-title-main">Yangın tatbikatı</span>

Yangın tatbikatı, kapalı bir alanda çıkan yangın veya diğer acil durum'larda bir binanın nasıl boşaltılması gerektiğini uygulama yöntemidir. Çoğu durumda binalarda bulunan yangın alarm sistemi etkinleştirilerek yangın alarm tatbikatı başlatılır. Tatbikata katılan kişilerin en yakın acil çıkıştan kurallara uygun şekilde tahliye olması beklenir. Yangın tatbikatı prosedürleri hastane veya yüksek bina gibi bina tiplerine göre değişiklik gösterebilir. Bazı bina tiplerinde bina sakinleri binayı tahliye etmek yerine binanın içinde yeniden konumlandırılabilir. Tahliyenin istenen bitiş zamanında gerçekleşmesi istendiğinden tahliye aralığı ölçülür ve acil durum sistemi veya tahliye prosedürleriyle ilgili sorunlar, çözülebilecek şekilde tanımlanır.

<span class="mw-page-title-main">Hayatta kalma kiti</span>

Hayatta kalma kiti, beklenmedik acil durumlarda bireylerin hayatta kalmasını sağlamak amacıyla önceden hazırlanmış, temel araçlar ve malzemelerden oluşan bir pakettir. Bu kitler, doğal afetler, kazalar, savaş durumları, doğada kaybolma gibi birçok farklı senaryoda hayati bir rol oynar. Kitlerin temel amacı, bireylere en zor koşullarda bile hayatta kalmaları için gerekli olan barınma, ısınma, sağlık, yiyecek, su ve iletişim gibi ihtiyaçlarını karşılayacak araçlar sunmaktır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.