Pilav; pirinç, bulgur gibi taneli bitkilerin veya şehriye, kuskus gibi makarna türlerinin suda pişirilmesiyle yapılan bir yemektir.
Sütlaç, çeşitli mutfak kültürlerinde bulunabilen bir tatlı.
Musakka, Genellikle Orta Doğu ve Balkanlar'da yaygın olan, patlıcan veya patates bazlı bir yemektir. Kıymalı varyasyonları da dâhil olmak üzere birçok yerel ve bölgesel varyasyonları vardır.
Âdi yaprak dolması, Sarma, Yaprak sarması ya da Yaprak dolması, bulgur ya da pirinç başta olmak üzere çeşitli iç malzemelerin, genellikle asma yaprağı, beyaz lahana, kara lahana, dut yaprağı veya kiraz yaprağıyla sarılmasıyla yapılan bir yemektir. Osmanlı mutfağı kökenli olup, Osmanlı İmparatorluğu'nun hüküm sürdüğü topraklarda yapılmaktadır. Asma yaprağıyla olanı Nevşehir, Tokat, Ege mutfağına özgü olan Zeytinyağlı sarma ya da kıymalı sarma şeklinde farklı çeşitleri vardır.
Kökeni Sanskritçe’den gelen İngilizce çorba (soup) kelimesi, ‘iyi beslenme’ anlamı taşır. Yaklaşık 10 bin yıl öncesinde çorba hazırlandığını ve içildiğini gösteren kayıtlar bulunmaktadır. Çinde 2400 yıllık çorba arkeologlar tarafından Şian antik kentinde bulundu. İnsanlığın çorbayla tanışması, MS 3. yüzyıla rastlıyor. O devrin azizlerinden olan St. Patroklus, arpa ekmeğini suya batırıp üstüne tuz serperek yermiş. Bu daha sonraları, karanlık çağlardan itibaren Avrupa'nın beslenme sistemine girecek çorbanın ilk hali olarak karşımıza çıkıyor. Avrupa'da alta ekmek koyup, üstüne su veya etsuyu dökerek yapılan çorba çeşidi bugün Fransızlar'ın ünlü soğan çorbası olarak hala yerini koruyor
Midye dolması, kara veya mavi midyenin pişirildikten sonra iç pilav ile doldurulmasıyla yapılan bir çeşit dolma. Türkiye'nin özellikle Ege ve Marmara Bölgelerinin bazı illerinde yapılır. Özellikle İzmir ilinde meşhurdur.
Pilaki, Türk mutfağının zeytinyağlı, başlıca soslu yemeklerinden birkaçına verilen isimdir. En bilineni "Barbunya Pilaki"nin içinde ana malzeme olarak benekli kuru hali kullanılan bir çeşit fasulye olan barbunyadır. "Balık Pilaki" ise yazın Levrek, kışın palamut veya uskumru ile yapılır.
Tavşan yahnisi tavşan eti ile hazırlanan bir sulu yemektir.
Şeyhül Mûşî (Şeyhü’l-Mûşî), Osmanlı mutfağında yer alan, bir çeşit dolma türüdür. Kelimenin aslı mahşî veya muhaşşâdır. Zamanla ya da halk arasında “mûşi”ye dönüşmüştür. Anlamı bir sebzenin içini kıyma veya pirinç doldurmaktır. Şıhıl mahşi olarak Gaziantep mutfağında bulunan kızarmış kabakla yapılan bir dolma türü daha vardır.
Nazlı aş veya Nazlaç Osmanlı mutfağında bulunan bir çeşit tatlıdır. Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhîn'de tarifi vardır. Tarifi: Matlûbül-mikdâr pirinci havan da kabaca döğüp bulgur gibi oldukta tencere içine su doldurup ateş üzerine iken işbu pirinci üzerine salıp karıştıralar. Ne miktar koyuluğu murat olunur ise ol miktar pirinç ilave olundukta pişirip indirileceğine karip kesilmiş kıvamlı şeker veyahut toz şekeri ile tatlılayıp bir miktar dahi kaynadıkta indirip tabaklara tevzi birle soğudukta üzerine döğülmüş ceviz veya badem ekip tenâvül buyrula.
Fırında makarna makarna ile yapılan yemektir. Osmanlı mutfağında yapılmaktadır.
Kuzu kızartması kuzu etinden yapılan kızartmadır.
Özbek pilavı, bir çeşit pirinç pilavıdır. Afganistan, Özbekistan, Türkmenistan, Kazakistan, Tacikistan, Kırgızistan’da yapılır. Pirince et ile birlikte çeşitli baharatlar, sebzeler, meyveler veya yemişlerin eklenmesi ile yapılır. Türkiye'de Afyonkarahisar mutfağında yapılmaktadır.
Köse pilavı, bir çeşit pirinç pilavıdır. Evliya Çelebi Nahçıvan (şehir) yöresini ziyaretinde bu pilavdan bahseder.
Türkistan pilavı, bir çeşit pirinç pilavıdır. Malzemeleri pirinç, havuç, soğan, kavurma, kuyruk yağı, sarımsaktır. Uygur Türklerinde Türkistan pilavı hazırlanır. Uygurlar için Türkistan pilavı etnik kimliklerinin bir göstergesidir.
Tarak pilavı, bir çeşit pirinç pilavıdır. Deniz tarağı ile hazırlanır. Malzemeleri pirinç, deniz tarağı içi, tereyağı, soğan, tuz, su, zeytinyağıdır. Gelibolu mutfağında yapılmaktadır.
Dana pilakisi, bir çeşit pilakidir. Dana eti ile hazırlanır. Malzemeleri dana eti, maydanoz, limon suyu ve tuzdur.
İzmir kebabı bir çeşit yatay döner kebabıdır. Koyun etinden yapılır. Mesire yemeğidir.
Salamura, fermantasyon yöntemi ile hazırlanmış yemeklerdir. Osmanlı mutfağında Mükemmel ve Mufassal Aş Ustası yemek kitabında bamya salamurası, yaprak salamurası, fasulye salamurası, patlıcan salamurası, enginar salamurası, domates salamurası, sardalya salamurası, uskumru salamurası, lâkerda, kolyoz salamurası ve hamsi salamurası tarifleri verilmiştir. Melceü’t-Tabbâhîn yemek kitabında bamya salamurası tarifi verilmiştir.
Süngeriye, bir çeşit sütlü ve şerbetli tatlıdır. Malzemeleri; yumurta akı, pirinç unu, süt, şeker ve sudur. Basılı ilk yemek kitabı Melceü’t-Tabbâhîn'de tarifi verilmiştir. Mükemmel ve Mufassal Aş Ustası yemek kitabında da süngeriye tarifi verilmiştir.
