Yüksek hızlı demiryolu (YHD), kendine özgü ray sistemi ve bu sisteme entegre özel raylı taşıtları ile geleneksel demiryolu trafiğinden önemli ölçüde daha hızlı ulaşıma imkân tanıyan demiryolu taşımacılığı türüdür. Dünya çapında bir tek geçerli standart tanım bulunmamakla birlikte, 250 kilometre/saat (160 mph) ve üstü hıza uygun yeni demiryolu hatları ve 200 kilometre/saat (120 mph) ve üstü hıza uygun geliştirilmiş mevcut demiryolu hatları yaygın olarak yüksek hızlı demiryolu olarak kabul edilir.
Ankara Metrosu, Türkiye'nin başkenti Ankara'da hizmet veren hafif raylı ve metro sistemidir. EGO Genel Müdürlüğü tarafından işletilmektedir. 1996'da hizmete giren ilk hatla birlikte Ankara Metrosu, İstanbul'dan sonra Türkiye'de hizmete giren ikinci metro sistemi olmuştur. Hem toplam ağ uzunluğu olarak hem de yıllık yolcu sayısı bakımından Türkiye'nin en büyük ikinci metro sistemidir. İlk olarak 30 Ağustos 1996'da A1 Hafif Raylı Sistemi faaliyete geçmiştir. 28 Aralık 1997'de M1 Metro Hattı, 12 Şubat 2014'te M3 Metro Hattı, 13 Mart 2014'te M2 Metro Hattı, 5 Ocak 2017'de M4 Metro Hattı ve 12 Nisan 2023'te ise M4 Metro Hattı hizmete açılmıştır. Sistemde toplam 57 istasyon bulunmaktadır. A1 hattı 8,5 km, M1 hattı 14,6 km, M2 hattı 16,5 km, M3 hattı 15,3 km, M4 hattı ise 12,5 km uzunluğundadır. A1 uzatması inşa hâlindedir. A2 uzatması ihale aşamasındadır. M4 uzatmaları ile M2ᴀ, M2ʙ M5, M6 ve M7 hatlarının ise yapımı planlanmaktadır. Ankara Metrosu, hatların geçtiği halleriyle Altındağ, Çankaya, Etimesgut, Keçiören, Sincan ve Yenimahalle ilçelerinden geçmektedir. Gelecekte Pursaklar, Akyurt ve Çubuk ilçelerinden de geçecektir.
İstanbul Metrosu, Türkiye'nin nüfus bakımından en büyük şehri olan İstanbul'daki metro sistemidir. 3 Eylül 1989'da M1 hattının hizmete girmesiyle birlikte faaliyete başlamıştır. Günümüzde M1ᴀ, M1ʙ, M2, M3, M4, M5, M6, M7, M8, M9 ve M11 olmak üzere 11 hattan oluşmaktadır.
Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD), Türkiye'deki demiryolu ulaşımının altyapısını geliştiren, düzenleyen ve kontrol eden resmî kurumdur.
TGV Alstom ve SNCF tarafından geliştirilen ve SNCF tarafından işletilen yüksek hızlı demiryolu tren hizmetidir. 1983 yılında Paris ile Lyon arasında ilk defa seferlere başlamıştır. Şu anda Paris merkez olmak üzere çeşitli şehirlere ve komşu ülkelere seferler düzenlemektedir. 3 Nisan 2007'de 574.8 km/s ile dünya tekerlekli tren hız rekorunu kırmıştır. Ortalama hızı 200 km/s maksimum hızı ise saatte 320 km'dir.
İzmir Metrosu, Türkiye'nin İzmir'de hizmet veren metro sistemidir. Sahibi İzmir Büyükşehir Belediyesi, işletmecisi ise İzmir Metro A.Ş.'dir. Sistemde biri işletmede, biri inşa hâlinde, üçü ise proje aşamasında olan beş hat bulunmaktadır. Sistemin ilk hattı olan ve ilk aşaması 22 Mayıs 2000'de hizmete giren M1 hattı üzerinde yirmi dört istasyon bulunmaktadır. Bu hat üzerindeki son genişletme 4 Mart 2024'te tamamlanmış ve 2018'de hatta 120 milyon yolcu taşınmıştır.
Yüksek Hızlı Tren ya da kısaca YHT, Türkiye'de TCDD'ye ait yüksek hızlı demiryolu hatları üzerinde TCDD Taşımacılık tarafından işletilen yüksek hızlı tren setleri ile sunulan yüksek hızlı demiryolu hizmetidir.
İzmir Banliyö Sistemi ya da kısaca İZBAN, diğer adıyla Egeray, Türkiye'nin İzmir ilinde hizmet veren banliyö treni sistemidir. Selçuk – Aliağa arasındaki 136 kilometre (85 mi) uzunluğundaki banliyö hattında 41 istasyon bulunmaktadır. İzmir Büyükşehir Belediyesi ile TCDD ortaklığında hayata geçirilen sistem, Türkiye'nin en uzun şehir içi banliyö hattıdır. İZBAN'da yolcu taşımacılığına 30 Ağustos 2010'da başlanmış, hattaki son genişletme ise 8 Nisan 2019'da tamamlanmıştır.
Ankara – İstanbul yüksek hızlı demiryolu ya da kısaca Ankara – İstanbul YHD, Ankara YHT – Halkalı arasında Yüksek Hızlı Tren hizmeti verilen azami 250 kilometre/saat (160 mph) hıza uygun çift hatlı, elektrikli, sinyalli yüksek hızlı demiryolu hattıdır.
Polatlı – Konya yüksek hızlı demiryolu ya da kısaca Polatlı – Konya YHD, Polatlı YHT – Konya arasında Yüksek Hızlı Tren hizmeti verilen azami 300 kilometre/saat (190 mph) hıza uygun çift hatlı, elektrikli, sinyalli yüksek hızlı demiryolu hattıdır.
Ankara – Sivas yüksek hızlı demiryolu ya da kısaca Ankara – Sivas YHD, Türkiye'nin Ankara ve Sivas illeri arasında yer alan ve 26 Nisan 2023'te hizmete giren yüksek hızlı demiryolu hattıdır. Çift hatlı, elektrikli ve sinyalli olan YHD hattında TCDD Taşımacılık tarafından azami 250 kilometre/saat (160 mph) hızla Yüksek Hızlı Tren seferleri düzenlenmektedir.
Başkentray veya B1 Banliyö Treni, Ankara ilinde hizmet veren banliyö treni sistemidir. Sincan – Kayaş arasında 37,472 kilometre (23,284 mi) uzunluğundaki banliyö hattında 24 istasyon bulunmaktadır. Başkentray'da yolcu taşımacılığı 12 Nisan 2018'de başlamıştır.
Tōhoku Shinkansen, Japonya'da East Japan Railway Company tarafından işletilen bir shinkansen demiryolu hattıdır. Hat 674,9 km uzunluğunda olup ülkenin en uzun shinkansen hattıdır ve Tokyo ve Aomori şehirlerini birbirine bağlamaktadır. Hattın aynı zamanda Yamagata ve Akita olmak üzere iki mini-shinkansen hattı bulunmaktadır.
M4 Metro Hattı, Ankara'daki metro hatlarından birisidir. Kızılay'dan başlayıp Şehitler'de sona ermekte olan hat, 12,500 kilometre (7,767 mi) uzunluğa sahiptir ve 12 istasyonu bulunmaktadır. Hatta Çin menşeli CSR-MNG marka araçlar 6'lı diziler halinde hizmet vermektedir.
M1 Metro Hattı, İzmir Metrosu'nun batıda Narlıdere Kaymakamlık ile doğuda Evka 3 arasında hizmet veren 27 km uzunluğundaki metro hattıdır. Yirmi dört istasyonu bulunan hat, İzmir Metrosu'nun işletmede olan tek hattıdır. 22 Mayıs 2000'de hizmete giren hattaki son genişletme 4 Mart 2024'te tamamlandı.
Union İstasyonu, Amerika Birleşik Devletleri'nin başkenti Washington, DC'de bulunan bir tren istasyonudur. İstasyon, 1907 yılında tamamlanmış olup Amtrak'ın merkezi olarak hizmet vermektedir.
Yerköy – Kayseri yüksek standartlı demiryolu ya da kısaca Yerköy – Kayseri YSD, Yerköy YHT – Kayseri YHT arasında yapımı süren 142 km uzunluğunda, 250 km/saat hıza kadar, çift hatlı, elektrikli ve sinyalli yüksek standartlı demiryolu karma (Yük-Yolcu) işletmecilik yapılması planlanan projedir.
Ankara - Eskişehir Yüksek Hızlı Treni ya da kısaca Ankara - Eskişehir YHT, 282,429 kilometre (175,493 mi) uzunluğundaki Ankara YHT - Eskişehir güzergâhında TCDD Taşımacılık tarafından işletilen Yüksek Hızlı Tren'dir.
İstanbul - Karaman Yüksek Hızlı Treni ya da kısaca İstanbul - Karaman YHT, 741,543 kilometre (460,773 mi) uzunluğundaki Halkalı - Karaman güzergâhında TCDD Taşımacılık tarafından işletilen Yüksek Hızlı Tren'dir.
Yüksek standartlı demiryolu,, yüksek performanslı demiryolu, yarı yüksek hızlı demiryolu veya orta hızlı demiryolu, konvansiyonel demiryolundan daha yüksek hız ve standartlara sahip olan ancak yüksek hızlı demiryolu olarak adlandırılacak kadar yüksek hız ve standartlara sahip olmayan şehirlerarası yolcu demiryolu hizmetlerini tanımlamak için kullanılan bir jargondur. Terim aynı zamanda planlamacılar tarafından, yüksek hızlı demiryolu ağlarını oluşturmak veya genişletmek için daha büyük çabalara alternatif olarak tren hızlarını artırmak ve seyahat süresini azaltmak için artan demiryolu iyileştirmelerini tanımlamak için kullanılır. Bazı ülkeler bunun yerine orta hızlı tren veya yarı yüksek hızlı tren terimini kullanır.
