İçeriğe atla

Abiş Hatun

Abiş Hatun
Fars Atabegi
Hüküm süresi1263-64 - 1271-72
Önce gelenSelçuk Şah
Sonra gelenOngyatu
Soğunçak Noyan
Hüküm süresi1282 - 1284-85
Sonra gelenSeyyid İmadeddin
Ölüm29 Aralık 1286
Tebriz, İlhanlı Devleti
DefinŞiraz
Eş(ler)iMengü Timur
Çocuk(lar)ıKördüçin
Algançı
HanedanSalgurlular
BabasıSad b. Ebu Bekir
AnnesiTerken Hatun
Diniİslam

Abiş Hatun ya da Abaş Hatun (? - 29 Aralık 1286, Tebriz), Fars atabegi.

Hayatı

Babası Sad b. Ebu Bekir annesi Yezd atabeginin kızı Terken Hatun'dur. Doğum tarihi bilinmemektedir. Fars atabegi olan Selçuk Şah, Abiş Hatun'un annesi Terken Hatun'u öldürüp, Abiş Hatun ve kız kardeşini hapsedip, İlhanlı memurlarını da öldürünce Hülagû Han tarafından üzerine asker gönderilerek öldürüldü. Babasından sonra tahta çıkan küçük kardeşi Muhammet ölünce, 1263 yılında adına hutbe okutularak ve sikke kesilerek Abiş Hatun, Hülagû Han tarafından tahta çıkarıldı.[1]

1270'li yıllarda Hülagû Han'ın oğlu olan Mengü Timur ile evlendi. Bu evlilikten Algançı ve Kördüçin adlarında iki kızı oldu. Abaka Han'ın tahta çıkması üzerine Fars atabegliği elinden alındı ve Fars'ın gelirinden yıllık 70.000 altın tahsis edildi. 1282 yılında Ahmed Teküder'in tahta çıkmasıyla tekrar Fars atabegi yapıldı. Halk, Abiş Hatun'u büyük sevinçlerle karşılayarak günlerce şenlik yaptı. Kısa bir süre sonra Ahmed Teküder'i tahttan indirip kendisi han olan Argun Han'a Abiş Hatun'un vezirinin hasmı İmadeddin tarafından şikayette bulunulunca Abiş Hatun Fars atabegliğinden alındı ve Ordu'ya gelmesi için emir gönderildi ancak bu emre Abiş Hatun uymadı. Adamlarının yeni atabeg İmadeddin'i öldürmesi üzerine Abiş Hatun Arran'a getirilerek sorguya çekildi ve adamlarına ceza verildi. Kendisi hanedan gelini olduğu için bir şey yapılmadı.[1]

Tebriz'de 29 Aralık 1286'da vefat etti. Müslüman olduğu halde Moğol adetlerine göre Şiraz'da defnedildi.

Bibliyografya

  • Ann K. S. Lambton (1 Ocak 1988). Continuity and Change in Medieval Persia. SUNY Press. ISBN 978-0-887-06133-2. 

Kaynakça

  1. ^ a b Faruk Sümer, TDV İslam Ansiklopedisi, cilt: 1, sayfa: 310-311

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Abaka</span> İlhanlıların ikinci hükümdarı.

Abaka Han, Moğolca: Абаха/Абага хан (Khalkha Kiril), ᠠᠪᠠᠭ᠎ᠠ
ᠬᠠᠨ (Geleneksel yazı) İlhanlı hükümdarı. Cengiz Han'ın torunu ve İlhanlılar devletinin kurucusu Hülagû Han'ın ve Yesuncin Hatun'un oğludur.

<span class="mw-page-title-main">İlhanlılar</span> İran merkezli Moğol devleti (1256–1335)

İlhanlılar veya İlhanlı Devleti, Cengiz Han'ın torunu Hülagû Han tarafından, merkezi Tebriz olmak üzere Orta Doğu'da kurulan Moğol devletidir.

<span class="mw-page-title-main">I. Gülbahar Hatun</span> Fatih Sultan Mehmedin eşi ve II.Bayezidin validesi. Valide Hatun (1481 - 1492)

Emine Gülbahar Hatun, Osmanlı padişahı Fatih Sultan Mehmed'in 1446'da Manisa'da evlendiği ilk eşi, Gevherhan Hatun'un ve II. Bayezid'in annesi.

<span class="mw-page-title-main">I. Melikşah</span> 3. Büyük Selçuklu Devleti Sultanı

I. Melikşah, Türk, Büyük Selçuklu İmparatorluğu hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Karakoyunlular</span> 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurduğu bir devlet

Karakoyunlular ya da Karakoyunlu Devleti, başkenti Tebriz olan ve 1380-1469 yılları arasında bugünkü Doğu Anadolu Bölgesi, Güney Kafkasya, Azerbaycan ve Kuzey Irak topraklarında egemenlik sürmüş Oğuz Türklerinin kurmuş olduğu bir devlettir.

Atabeg, atabey ya da atabekü'l-asâkir, Selçuklu Devleti'nde ve sonrasında bazı Türk devletlerinde şehzadeleri eğitip yetiştiren memurlara verilen ünvandır.

<span class="mw-page-title-main">Moğol İmparatorluğu</span> 13. ve 14. yüzyılda hüküm sürmüş olan, tarihin bitişik sınırlara sahip en büyük kara imparatorluğu

Moğol İmparatorluğu, 13. ve 14. yüzyıllarda tarihin en büyük bitişik imparatorluğuydu. Doğu Asya'da bugünkü Moğolistan'da ortaya çıkan Moğol İmparatorluğu, en güçlü döneminde Japon Denizi'nden Doğu Avrupa'nın bazı bölgelerine kadar uzandı, kuzeye doğru Kuzey Kutbu'nun bazı bölgelerine kadar uzandı; doğuya ve güneye doğru Hint alt kıtasının bazı bölgelerine girdi, Güneydoğu Asya'yı istila etmeye çalıştı ve İran Platosu'nu fethetti; ve batıya doğru Levant ve Karpat Dağları'na kadar uzandı.

II. İzzeddin Keykavus Türkiye Selçuklu Sultanı ve II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in büyük oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Salgurlular</span> Vikimedya liste maddesi

Salgurlular, 1148-1286 tarihleri arasında İran'ın Fars bölgesinde hüküm süren Türk hanedanıdır. Hanedan adını yirmi dört Oğuz boyundan biri olan Salgur'dan alır. Selçukluların Fars meliki Melikşah b. Mahmûd'un bölgede yaşayan Salgurluların reisi olan, atabeyi Muzafferüddin Sungur b. Mevdûd'un kardeşini suçsuz yere öldürmesi üzerine Atabeg Sungur isyan etti. 1148'de Melikşah'ı yenilgiye uğratıp Şiraz'ı ele geçirdi ve Salgurlular veya Fars Atabegleri adıyla bilinen hanedanın temellerini attı.

<span class="mw-page-title-main">Berkyaruk</span> Büyük Selçuklu Devleti sultanı

Berkyaruk (Temmuz 1081 - 22 Aralık 1104), Büyük Selçuklu hükümdarı I. Melikşah'ın oğlu ve 1092-1104 yılları arasında Büyük Selçuklu Devleti'nin hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Tahmasb</span> 2. Safevî şahı

I. Tahmasb, Safevî Devleti'nin ikinci hükümdarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Ahmed Teküder</span> Hükümdar

Ahmed Teküder, 1282 - 1284 arasında hüküm sürmüştür.) İlhanlı hükümdarı, Hülagü'nün oğlu ve Abaka Han'ın kardeşiydi. Nikolas Teküdar Han adıyla Nesturi Hristiyan olarak dünyaya gelen Teküdar sonradan İslam dinini benimseyip adını Ahmet Teküder olarak değiştirmiştir.

Mustasım Billâh, 1242 - Şubat 1258 döneminde Abbasi Devleti'nin son hükümdarı ve Irak Abbasileri'nin 37. ve son halifesi.

Hasan-ı Büzürg veya Büyük Hasan, Celâyirî devletinin kurucusu ve ilk sultanı.

Beyzavî veya Kadı Beyzavî, İranlı hukukçu, bilim insanı ve Şafi'i-Eş'ari müfessir.

Terken Hatun veya Celâliye Hatun, Selçuklu hükümdarı I. Melikşah'ın eşi ve I. Mahmud'un annesi.

Kutuy Hatun, İlhanlılar Devletinin kurucusu Hülagû Han'ın eşi ve 1282'den 1284'e kadar İlhanlılar devletini yöneten Ahmed Teküder Han'ın annesiydi. Oğlunun hükümdarlığı döneminde devlet işlerinde önemli söz sahibi olmuştur. Karabağlar külliyesinin bir bölümü onun anısına dikilmiştir.

Konkurtay, Cengiz Han'ın soyundan gelen bir prens ve Anadolu'daki İlhanlı valisidir. Hitay kabilesinden Hülaku Han'ın cariye eşinden dünyaya gelen Konkurtay, doğrudan tahta sahip çıkamasa da askeri ve siyasi yeteneği sayesinde Elhanlı devletinin yönetiminde önemli kişilerden biri haline geldi. Ahmed Teküder'in 1282'de iktidara gelmesi ve 1284'te Argun tarafından devrilmesi gibi olaylarda önemli rol oynadı. Devlet içinde seçildiği bir diğer konu da uzun süre İlhanlılar devletinin Anadolu naibi olarak görev yapmasıydı.

Ebu Bekir Kutluğ Han bin Sa'd, 1226'dan 1260'a kadar İran'ın Fars eyaletinde hüküm süren Salgur atabegi idi. Sa'd bin Zengi'nin oğlu ve halefiydi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.